پاورپوینت کسب علم در قرآن
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت کسب علم در قرآن دارای ۱۰۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کسب علم در قرآن،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت کسب علم در قرآن :
کسب علم
یکی از گرایشهای فطری انسان حقیقت جویی است و یکی از توانائیهای انسان قدرت شناخت واقعیات است.
فهرست مندرجات
۱ – اهمیت علم و دانش
۱.۱ – فضیلت علم آموزی
۲ – اهمیت دانش آموزی
۳ – عقل و اندیشه
۴ – آثار تعقل و تفکر
۵ – آثار علم
۵.۱ – ریشه علم
۶ – آثار جهل و بی خردی
۷ – عوامل رکود عقل و اندیشه
۸ – معانی عقل
۹ – نور علم
۱۰ – وظایف طالب علم
۱۰.۱ – هشدار به طالبان علم
۱۰.۲ – بهره گیری درست از دانش
۱۱ – عناوین مرتبط
۱۲ – پانویس
۱۳ – منبع
اهمیت علم و دانش
شناخت خود و جهان پیرامون یا به عبارت دیگر خودآگاهی و دیگرآگاهی از ویژگیهای انسان است. انسان با آگاهی از خویشتن، قادر میشود چیزهای دیگر را بشناسد و حتی خداشناس گردد. پیش از این، اهمیت خودشناسی را یادآور شدیم؛ اکنون تاکید میکنیم که خودشناسی مبدا همه شناختهای ماست و کسی که خود را بشناسد: اولا ضرورت شناختهای دیگر بر او آشکار میشود، زیرا به غایت وجودی خود پی میبرد و به ضعف و کاستی بالفعل خویش آگاه میگردد و ضرورت شناخت مسیر و شیوه حرکت به سوی مقصد را در مییابد و ثانیا شناختهای دیگر برای او ممکن میگردد. امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) فرمودهاند:
کیف یعرف غیره من یجهل نفسه؛
[۱] محقق خوانساری، جمال الدین، شرح غرر الحکم و درر الکلم، ج۴، ص۵۶۵.
کسی که به خویشتن جاهل است چگونه غیر خود را میشناسد.
بنابراین اهمیت و امکان تحصیل علم و شناخت، از طریق خودشناسی بر ما آشکار میگردد و وقتی علم برای رسیدن به کمال و غایت وجودی انسان ضرورت و اهمیت داشته باشد، پرورش قوه درک حقایق نیز اهمیت خواهد داشت. قوه عاقله انسان هر چه در درک حقایق تواناتر باشد، مقصد و مسیر و موانع حرکت به سوی مقصد را بهتر میشناسد و امکان رسیدن به کمال را بیشتر فراهم میکند. و بالعکس، اگر قوه شناخت انسان کارآیی خود را از دست دهد، حرکت در مسیر کمال ناممکن میشود و گمراهی و هلاکت را در پی میآورد.
فضیلت علم آموزی
این مطالب هم از طریق خودشناسی فهمیده میشود و هم کتاب و سنت آن را تایید میکند. در قرآن کریم و روایات معصومین (علیهمالسّلام) در فضیلت علم و علم آموزی سخنان زیبایی وجود دارد که در اینجا برخی از آنها را ذکر میکنیم:
شهد الله انه لا اله الا هو و الملائکه و اولوا العلم قائما بالقسط؛
[۲] آل عمران/سوره۳، آیه۱۸.
خدا که همواره به عدل قیام دارد گواهی میدهد که جز او هیچ معبودی نیست و ملائکه و صاحبان دانش نیز (شهادت میدهند).
رسیدن به مرتبه درک توحید پروردگار و شهادت به آن، برای صاحبان علم امکان پذیر است و این در فضیلت و ضرورت علم به تنهایی کافی است. چون علم چنین ثمره دلپذیری دارد خداوند فرموده است: یرفع الله الذین آمنوا منکم و الذین اوتوا العلم درجات؛
[۳] مجادله/سوره۵۸، آیه۱۱.
خداوند کسانی را که ایمان آوردند و آنان را که علم داده شدند بسیار بلندمرتبه میفرماید.
خداوند در مواضع فراوانی برتری عالم را نمایان ساخته است و در آیاتی به این برتری تصریح نموده است: قل هل یستوی الذین یعلمون و الذین لا یعلمون؛
[۴] زمر/سوره۳۹، آیه۹.
بگو آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمیدانند یکسانند؟ قرآن به علم آموزی تشویق و بلکه امر میکند:
فسئلوا اهل الذکر ان کنتم لا تعلمون؛
[۵] نحل/سوره۱۶، آیه۴۳.
پس اگر نمیدانید از آگاهان بپرسید.
از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) روایت شده است که:
خداوند چون برای کسی نیکی بخواهد او را عالمی ژرف نگر در دین میسازد؛
[۶] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۷.
همچنین از ایشان نقل شده است: عالم هفتاد از عابد برتر است.
[۷] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۸.
اهمیت دانش آموزی
علم چنان نقش ارزندهای در حیات الهی انسان دارد که علم آموزی به فرموده پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فریضه است:
طلب العلم فریضه علی کل مسلم؛
[۸] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۸.
علم آموزی بر هر مسلمانی واجب است.
و نیز فرمودهاند: کسی که دوست دارد به آزادشدگان از آتش نگاه کند، باید به دانش آموزان نظر نماید. قسم به کسی که جانم به دست اوست هیچ دانشجویی که در مسیر علم رفت و آمد میکند نیست مگر آنکه خداوند برای هر قدمش عبادت یکسال را مینویسد و برایش با هر قدمی که بر میدارد شهری در بهشت میسازد و در حالی که بر زمین گام میزند زمین برایش آمرزش میطلبد و او در حالی که بخشوده است صبح و شام میکند و فرشتگان گواهی میدهند که دانش طلبان، آزادشدگان خدا از آتشند.
[۹] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۸.
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در روایت دیگری فرمودهاند: کسی که راه علم آموزی را میپوید خداوند او را در راهی به سوی بهشت پیش میبرد.
[۱۰] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۱، ص۸۳.
اهمیت علم و علم آموزی چنان که گفته شد از آن روست که معارف لازم برای سعادت از طریق علم آموزی و بکارگیری قوه تفکر و اندیشه به دست میآید. معارف سعادت بخش اعم از معرفت خداوند و شناخت راه رسیدن به اوست. هر حرکتی که انسان انجام میدهد و هر گامی که بر میدارد فقط در پرتو نور علم میتواند در راه صحیح و به سوی خداوند باشد. امام علی (علیهالسّلام) خطاب به کمیل فرمودند:
ای کمیل! هیچ حرکتی نیست جز آنکه تو در آن نیازمند دانشی هستی.
[۱۱] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۸، ص۳۵.
دانش عمل را سودمند میسازد. زیرا عمل بدون آگاهی انسان را به هدف نمیرساند، حتی اگر صورت ظاهری عمل درست باشد. آگاهی، روح عمل است؛ چرا که عمل با نیت جان میگیرد و عمل بدون آگاهی کاری بدون نیت و یا با نیت نادرست است.
امام صادق (علیهالسّلام) میفرمایند: چون شناخت آنچه از خیرخواهی انجام ده ـ خواه اندک یا بسیار ـ زیرا عمل (همراه با شناخت) پذیرفته میشود.
[۱۲] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۸، ص۳۸.
عقل و اندیشه
علم ارزش والایی دارد و رستگاری انسان به آن وابسته است؛ ولی علم خود متکی به عقل است. علم محصول تعقل و اندیشه است. کسی که از قوه عاقله خود که هدیه الهی است بهره نمیبرد و شناخت او همراه بصیرت و سنجش نیست، عالم نیست؛ زیرا علم یعنی شناخت آنچه هست آن گونه که هست. بنابراین چون انسان خیر و کمال بودن خیرات و کمالات حقیقی را فقط به کمک عقل در مییابد، کسی که تعقل نمیکند فاقد علم است و آثار و برکات علم به او نمیرسد. پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمودند:
انما یدرک الخیر کله بالعقل؛
[۱۳] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۸، ص۴۳.
همه نیکیها به وسیله عقل درک میشوند.
بنابراین علم باید با تعقل همراه باشد. امام علی (علیهالسّلام) از همین رو مردم را به درایت و اندیشیدن دعوت میکنند: «علیکم بالدرایات لا بالروایات»،
[۱۴] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۸، ص۳۵.
و نیز میفرمایند: «فقد البصر اهون من فقد البصیره».
[۱۵] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۸، ص۳۵.
علم ثمره عقل است. امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) فرمودند: «العقل مرکب العلم»
[۱۶] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۳.
زیرا علم بدون عقل پیشرفت و حرکتی ندارد. از امام صادق (علیهالسّلام) نیز روایت شده است:
پشتوانه انسان عقل است، و هوشمندی و دانایی و حافظه و دانش از عقل است. و چون عقل انسان او را پشتیبانی کند عالم، حافظ ، زیرک، هوشمند و دانا میشود. و انسان به وسیله عقل کمال مییابد و عقل راهنمای او و بیناکننده او و کلیدکار اوست.
[۱۷] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۶.
عقل و اندیشه چنان اهمیت دارند که بدون آن نمیتوان از آیات خداوند بهرهای برد:
و سخر لکم اللیل و النهار و الشمس و القمر و النجوم مسخرات بامره ان فی ذلک لآیات لقوم یعقلون؛
[۱۸] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲.
شب و روز و خورشید و ماه را برای شما رام گردانید، و ستارگان به فرمان او مسخر شدهاند. مسلما در این امور برای مردمی که تعقل میکنند نشانه هاست.
کسی که از قوه عقل خویش استفاده میکند و به وسیله آن به تفکر میپردازد، از تلاش خود بهره بسیار میبرد و کار او از عابدی که بدون اندیشیدن عبادت میکند بسیار پر ثمرتر است: یک ساعت اندیشیدن از عبادت یکسال بهتر است.
[۱۹] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۸.
زیرا تفکر باعث بینایی است «من تفکر ابصر»،
[۲۰] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۸.
و کسی که حقایق عالم را میبیند، راه و مقصد خویش را مییابد و به سوی مقصد هدایت میشود.
آثار تعقل و تفکر
درباره آثار تعقل و تفکر آیات و روایات بسیاری وجود دارد. چنان که قبلا اشاره کردیم، تعقل منشا بهره گیری از آیات الهی است. کسی که درباره پدیدههای پیرامون خود میاندیشد به سرچشمه هستی پی میبرد:
و سخر لکم ما فی السماوات و ما فی الارض جمیعا منه ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون؛
[۲۱] جاثیه/سوره۴۵، آیه۱۳.
و آنچه در آسمانها و آنچه را در زمین است به سود شما رام کردیم، همه از اوست قطعا در این (امر) برای مردمی که میاندیشند نشانههایی است.
کسی که تعقل نمیکند، از مبدا هستی غافل میشود و به عبادت غیر خدا مبتلا میشود:
اف لکم و لما تعبدون من دون الله افلا تعقلون؛
[۲۲] انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۷.
اف بر شما و بر آنچه غیر از خدا میپرستید. مگر نمیاندیشید؟
غفلت از آخرت و حیات جاوید و محدود شدن در دنیا و جلوههای آن، از ترک تعقل ناشی میشود:
و ما اوتیتم من شی ء فمتاع الحیاه الدنیا و زینتها و ما عند الله خیر و ابقی ا فلا تعقلون؛
[۲۳] قصص/سوره۲۸، آیه۶۰.
و هر آنچه به شما داده شده است، کالای زندگی دنیا و زیور آن است و آنچه پیش خداست بهتر و ماندگارتر است، مگر نمیاندیشید؟
ترک اندیشه علاوه بر بی بهره گی از آیات الهی، باعث غفلت از پروردگار و فراموشی آخرت جاوید و موجب لغزشهای عملی و جدا شدن از صراط مستقیم هدایت و رستگاری است:
و لقد اضل منکم جبلا کثیرا ا فلم تکونوا تعقلون؛
[۲۴] یس/سوره۳۶، آیه۶۲.
و شیطان گروهی انبوه از شما را گمراه کرد آیا اندیشه نمیکردید؟
عقل مایه حیات انسانی است. امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) میفرمایند: «فقد العقل فقد الحیاه و لایقاس الا بالاموات»،
[۲۵] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۴.
و نیز فرمودهاند: انسان ترکیبی از عقل و صورت است، پس کسی که عقل از او روی گرداند و صورت با او بماند کامل نیست و همچون جسمی بدون روح است.
[۲۶] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۴.
عقل مایه حیات و موجب کمال است و بدون آن غایت انسان تحقق نمییابد.
عقل و اندیشه راهبر انسان به سوی کمال هستند و ثمره عقل، حرکت اندامها در جهت صحیح و مسیر هدایت است. امام علی (علیهالسّلام) میفرمایند:
عقلها راهبران اندیشهها، و اندیشهها راهبران قلبها، و قلبها راهبران حواس و حواس راهبران اندام هستند.
[۲۷] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۴.
کسی که از عقل بهره کافی برد همواره همراه حق است
[۲۸] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۵.
و در راه حق پایداری میکند
[۲۹] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۵.
و در پایداری خویش نیتی صادق دارد. عقل سرچشمه همه خیرات است، چرا که ریشه علم را عقل سیراب میکند. امام صادق (علیهالسّلام) فرمودند: «و من العقل الفطنه و الفهم و الحفظ و العلم»
[۳۰] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۶.
و امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) فرمودند: «العلم اصل کل خیر».
[۳۱] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۳۶.
اگر عقل اندیشه را راهبری کند، اندیشه میوههای گوارا میدهد. در روایات برای تفکر چنین نتایجی شمرده شده است: بصیرت، پندآموزی، شناخت اعمال نیک و بد خود، هدایت، آبادی آخرت، شناخت خوبیها و عمل به آن، جلوگیری از فساد امور، درست کاری، کامیابی و نورانیت دل.
[۳۲] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۹ـ۴۸.
از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) روایت شده است: به یقین انسان به سبب خلق نیکو به درجه صائم قائم میرسد و خلق نیکوی انسان کامل نمیشود تا آنکه عقل او کامل گردد، سپس ایمان او کامل میشود و پروردگارش را پیروی میکند و از دشمنش ابلیس سرپیچی میکند.
[۳۳] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۷۱.
آثار علم
از آنجا که علم ریشه در تعقل و تفکر دارد و علم حقیقی از عقل و اندیشه بر میآید، بسیاری از آثاری که برای علم در قرآن و روایات بیان شده است، در حقیقت نتایج مشترک عقل و علم است. در این بخش برخی از آثار علم را یادآور میشویم. درباره آثار علم تاکنون مطالبی را آوردهایم که برای اثبات ارزش مثبت اخلاقی علم آموزی به عنوان عملی اختیاری، کافی است. همین که علم مقصد و مسیر حرکت کمالی انسان را نشان میدهد، کافی است تا تعلم برای انسان فریضهای قلمداد گردد که بدون آن نمیتوان به قرب الهی دست یافت. در عین حال، آثار علم بسیار متنوع است و استفاده از آیات و روایات در شناخت این آثار سودمند است.
چنان که با استفاده از آیه یازدهم سوره مجادله یادآور شدیم، علم موجب بلندی مرتبه انسان است و ارزش وجودی او را افزایش میدهد. امام صادق (علیهالسّلام) نیز فرمودند: اکثر الناس قیمه اکثرهم علما.
[۳۴] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۳۷.
علم موجب نزدیکی به خداست. از پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نقل شده است:
چون روزی آید که در آن علمی که مرا به خداوند نزدیک کند بر من افزوده نشود مرا در طلوع خورشید آن روز مبارکی نیست.
[۳۵] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۱۶.
انسان از طریق اطاعت و عبادت خداوند به او نزدیک میشود و علم، موجب اطاعت و عبادت بنده است. پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمودند: «اما علمت ان الله یطاع بالعلم و یعبد بالعلم».
[۳۶] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۳۵.
اطاعت و عبادت، وقتی به نیت صادق و به شکل صحیح انجام میگیرد که دل بنده در برابر خداوند نرم شده باشد و قلب او آماده عمل و عبادت خالصانه باشد:
انما یخشی الله من عباده العلماء؛
[۳۷] فاطر/سوره۳۵، آیه۲۸.
از بندگان خدا تنها دانایان از او میترسند.
علم، دنیا و آخرت انسان را نیکو میکند و جهل دنیا وآخرت را خراب میکند
[۳۸] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۳۵.
علم دنیا را نیکو میسازد، زیرا نقش دنیا را در حیات حقیقی انسان و زندگی جاوید او معلوم میسازد و قدرت انسان را در عملی ساختن نیات افزایش میدهد. امام علی (علیهالسّلام) فرمودند:
علم آموزید… زیرا علم… توانایی بدن است.
[۳۹] حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج۱، ص۴۱ـ۴۰.
علم، آخرت را آباد میکند، زیرا دین را کامل میسازد. امیرالمؤمنین (علیهالسّلام) میفرمایند:
ای مردم بدانید کمال دین آموختن دانش و عمل به آن است.
[۴۰] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۲۵.
و چون کسی دینش کامل و عملش مطابق دین کامل باشد، آنگاه آخرتی آسان، آسوده از عذاب و همراه با کامیابی در بهشت خواهد داشت: امام علی (علیهالسّلام) میفرمایند: العلم یقوی الرجل علی المرور علی الصراط؛
[۴۱] فیض کاشانی، ملا محمدمحسن، المحجه البیضاء، ج۱، ص۲۶.
علم انسان را بر گذر از صراط توانا میسازد.
آیات و روایات، آثار بی شمار و مبارکی برای علم بیان داشتهاند که ارزش و سودمندی هر کدام کافی است تا تاثیر آن در تحقق سعادت انسان آشکار شود، و ارزش اخلاقی آموختن علم معلوم گردد.
ریشه علم
قبلا گفتیم که عقل و اندیشه، ریشه علم است. اکنون تاثیر علم بر عقل را یادآور میشویم. عقل قوهای در انسان و بصیرتی در جان او است که ارزش هر چیز را در رابطه با هدف غایی انسان محاسبه میکند و انسان را در راه راست و به سوی مقصد حقیقی به حرکت میآورد. هرگاه کسی در رتبهای از مراتب عقل باشد و به ندای عقل خویش پاسخ مثبت دهد و به تفکر و تعلم بپردازد، علم او در ترفیع رتبه عقل و توانایی خرد او مؤثر خواهد بود؛ زیرا با وجود علم، عقل فضای بازتری برای اندیشه خواهد داشت و بر افزایش علم خود تواناتر خواهد گشت. این تاثیر علم، چیزی است که بالندگی و زایندگی عقل و دانش انسان را موجب میشود. خداوند در سوره «عنکبوت» کسانی را که غیر خدا را دوست خود میگیرند به عنکبوت
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.