توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت کتابخانه حرم قدس رضوی دارای ۶۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت کتابخانه حرم قدس رضوی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت کتابخانه حرم قدس رضوی :

کتابخانه آستان قدس رضوی

کتابخانه مرکزی آستان قدس که همراه با سایر کتابخانه‌های وابسته، موزه‌ها، و مرکز اسناد آن “سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها، و مرکز اسناد آستان قدس رضوی” نامیده می‌شود، از مهم‌ترین گنجینه‌های فرهنگی ایران و جهان اسلام است که در ضلع شرقی حرم مطهر امام رضا (علیه‌السّلام) در بست شیخ طوسی شهر مشهد قرار دارد و دارای گنجینه‌ای ارزشمند از کتاب‌های خطی نفیس و کمیاب و قرآن‌های خطی باارزش است.

فهرست مندرجات

۱ – تاریخچه
۲ – مجموعه‌ها
۲.۱ – کتاب‌های چاپی
۲.۲ – نسخه‌های خطی
۲.۳ – قرآن‌ها
۲.۴ – کتاب‌های چاپ سنگی
۲.۵ – نشریات
۲.۶ – اسناد مکتوب
۲.۷ – مواد دیداری و شنیداری
۳ – خدمات کتابخانه
۳.۱ – خدمات امانت و مرجع
۳.۲ – خدمات کتاب‌رسانی
۳.۳ – آموزش استفاده‌کننده
۴ – سازماندهی منابع
۵ – حفاظت و نگهداری
۶ – پژوهش
۷ – انتشارات
۸ – کتابخانه تخصصی جغرافیا
۹ – کتابخانه‌های وابسته
۱۰ – فهرست منابع
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

تاریخچه

کتابخانه آستان قدس یکی از کهن‌ترین کتابخانه‌های ایران است که به‌واسطه مجموعه‌های غنی آن، به‌ویژه گنجینه‌های خطی، آوازه جهانی یافته است. برای تاسیس این کتابخانه تاریخ مشخصی نمی‌توان تعیین کرد. برخی بر این باورند که از زمان عزیمت امام هشتم علی بن موسی‌الرضا (علیه‌السّلام) در قرن دوم ق. به خراسان، و به‌ویژه پس از شهادت ایشان، مهاجرت علما و دانشمندان شیعه به جوار مدفن او آغاز شد. به‌دنبال آن در کنار اماکن و ابنیه‌ای که برای رفاه و اقامت زائران در جوار مدفن امام بنا شد، مجموعه‌های کتاب نیز شکل گرفت. بعضی، وجود کتابخانه در آستان قدس را سال ۳۹۳ق. ذکر کرده‌اند که مصادف است با وقف نسخه قرآن متعلق به ابوعلی سیمجور، امیر خراسان در زمان نوح بن منصور سامانی، به آستان قدس.

[۱] احتشام کاویانیان، محمد، شمس‌الشموس یا انیس الفنوس، ص۲۹۵، مشهد: آستان قدس رضوی، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۳۵۴.

اما بر این مبنا نمی‌توان با اطمینان گفت که در آن زمان کتابخانه مستقلی وجود داشته است. استناد گزارش‌های فوق به وقف‌نامه‌های موجود در نسخه‌های خطی بازمانده از آن زمان است. سندی که بیش از همه به واقعیت نزدیک است، نسخه خطی تفسیر ابوالفتوح رازی مربوط به قرن نهم هجری است که در آن این عبارت نقش بسته است: “چون در روضه… رضویه مطهره جوامع کلام‌الله و مصاحف بسیار بود اما تفسیری که همه طوایف استفاده معانی قرآن توانند، نبود بنابراین… مشارالیه این مجلد تفسیر را با سه مجلد دیگر بر روضه شریفه وقف کرد به تاریخ سنه ۸۶۱ ق. “.
از این یادداشت چنین برمی‌آید که در آن زمان مکانی وجود داشته که در آن مصاحف و تفاسیر مختلف نگهداری شده و مورد استفاده عموم واقع می‌شده است.

[۲] مؤتمن، علی، تاریخ آستان قدس رضوی، ص۳۸۳، مشهد: آستان قدس رضوی، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۳۴۸.

نخستین شواهد وجود کتابخانه‌ای مستقل در آستان قدس به اوایل قرن دهم ق. باز می‌گردد و آن را در متن وقفنامه کتاب غایه الوصول مورخ ۹۲۵ می‌توان دید که در آن ترکیب “خزانه‌الکتب” به‌کار رفته است.

[۳] شاکری، رمضانعلی، گنج هزار ساله: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی قبل و بعد از انقلاب، ص۳۴، مشهد: آستان قدس رضوی، کتابخانه و مرکز اسناد، ۱۳۶۶.

پس از آن، شواهد نشان می‌دهد که در حدود ۱۱۵۰ق. کتابخانه و قرآن‌خانه آستانه در یکجا در گوشواره جنوبی ایوان بلند صحن عقیق به‌نام قرآن‌خانه مبارکه حضرتی وجود داشته است.
کتابخانه آستان قدس فراز و نشیب‌های گوناگونی طی کرده و حوادث و رخدادهای تلخی بر آن رفته است. از آن جمله می‌توان به حمله ازبک‌ها در اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم اشاره داشت که طی آن عبدالمؤمن‌خان ازبک کتابخانه را تاراج کرد.

[۴] اسکندر منشی، تاریخ عالم‌آرای عباسی، ص۴۱۲، تهران: امیرکبیر، ۱۳۳۴.

سال‌ها پس از تهاجم ازبک‌ها، شاه عباس صفوی و شیخ بهاءالدین عاملی به گردآوری کتاب‌های تاراج رفته و تشکیل مجدد کتابخانه اقدام کردند. از کتابخانه‌ای که ایشان تاسیس کردند با عنوان کتابخانه سرکار فیض آثار مشهد یاد کرده‌اند.

[۵] احتشام کاویانیان، محمد، شمس‌الشموس یا انیس الفنوس، ص۲۹۸، مشهد: آستان قدس رضوی، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۳۵۴.

تعیین نخستین کتابدار نیز در همین سال‌ها صورت گرفت. از آن پس به فرمان شاه همواره یکی از علمای برجسته به‌عنوان خازن‌الکتب منصوب می‌شد و هم در این دوران کتاب‌های بسیاری از دارالسلطنه اصفهان به کتابخانه مشهد ارسال می‌شد.

[۶] اوکتایی، عبدالعلی، “تاریخ کتابخانه آستان قدس”، ص۵۵_ ۵۶، نامه آستان قدس، ۷ (خرداد ۱۳۴۰.

نخستین فهرست کتابخانه را میرزا سعیدخان مؤتمن‌الملک متولی‌باشی در ۱۲۹۶ق. تهیه کرد و در آن کتاب‌های کتابخانه ۲۰۶۹ جلد ذکر شده است. کتابخانه به‌طور دائم باز بوده و مورد استفاده عموم قرار داشته است.

[۷] قزوینی، محمد، بیست مقاله، ص۲۳۱، تهران: ابن سینا، ۱۳۳۲.

بین سال‌های ۱۲۸۹-۱۲۹۰ ق. کتابخانه به طبقه فوقانی کشیک‌خانه خدام منتقل شد و هفتاد و سه سال در این مکان باقی ماند. در مهر ۱۳۲۳ بر اساس طرح آندره گدار (۱۸۸۱- ۱۹۶۵) معمار و باستان‌شناس فرانسوی و رئیس وقت اداره باستان‌شناسی، ساختمانی در سه طبقه به‌وسعت ۱۰۳۴ مترمربع برای کتابخانه بنا شد. این بنا در ۱۳۵۳ به تصمیم مقامات وقت تخریب و منابع آن در ۱۳۵۶ به ساختمان جدید کتابخانه (با ۲۰۰۰ مترمربع مساحت) انتقال یافت.

[۸] شاکری، رمضانعلی، گنج هزار ساله: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی قبل و بعد از انقلاب، ص۵۴، مشهد: آستان قدس رضوی، کتابخانه و مرکز اسناد، ۱۳۶۶.

گسترش روزافزون منابع و افزایش مراجعان، مقامات آستان قدس را در ۱۳۵۹ به احداث ساختمان فعلی واداشت. وسعت ساختمان فعلی ۳۰۰۰۰ مترمربع است و در سه طبقه و طی پانزده سال ساخته شده است. این ساختمان در ۱۳۷۴ رسمآ گشایش یافت.
در حال حاضر، کتابخانه در هفت اداره اصلی سامان یافته که عبارتند از: اداره مخطوطات، اداره خدمات کتابداری، اداره کتابخانه عمومی، اداره کتابخانه‌های وابسته، اداره اسناد، اداره موزه‌ها، و اداره امور عمومی.

مجموعه‌ها

کتابخانه آستان قدس کتابخانه‌ای عمومی در سطح ملی است. طبق قانون و اسپاری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مکلف است از هر عنوان کتابی که در ایران منتشر می‌شود، یک نسخه برای این کتابخانه ارسال دارد. وقف و اهدا و خرید نسخه‌های مکرر کتاب‌ها از راه‌های مهم توسعه مجموعه آن است. مجموعه کتابخانه به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:

کتاب‌های چاپی

مجموعه کتاب‌های چاپی کتابخانه عمدتآ به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، و فرانسه هستند. تا پایان ۱۳۸۱ مجموعآ بیش از ۱۲۰۰۰۰۰۰ جلد کتاب چاپی شامل کتاب‌های نفیس و کمیاب قدیمی و منابع جدید به زبان‌های فارسی، عربی، انگلیسی، و سایر زبان‌ها در کتابخانه مرکزی و ۳۲ کتابخانه وابسته به آستان قدس وجود داشته است. به‌طور متوسط سالانه ۲۰۰۰۰۰ جلد به این مجموعه افزوده می‌شود.

[۹] گزارش عملکرد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی: شش ماه اول سال ۱۳۸۲، ص۱۶، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، روابط عمومی، ۱۳۸۲.

نسخه‌های خطی

مجموعه نسخه‌های خطی کتابخانه آستان قدس مجموعه‌ای کم‌نظیر در ایران و بلکه جهان اسلام است. در مخزن خطی کتابخانه بیش از ۴۷۸۰۰ اثر خطی شامل کتاب، قرآن، جزوه، نسخه عکسی، دستنوشته، سند مالکیت، و وقف‌نامه موجود است.

[۱۰] گزارش عملکرد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی: شش ماه اول سال ۱۳۸۲، ص۲۵، مشهد: سازمان کتابخانه‌ها، موزها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، روابط عمومی، ۱۳۸۲.

این مجموعه همواره مورد توجه پژوهشگران و نسخه‌شناسان بوده است. قدیمی‌ترین آنها به سده چهارم (۱۱ میلادی) و جدیدترین آنها به قرن چهاردهم ق. تعلق دارد. همه نسخه‌های خطی کتابخانه به زبان عربی یا فارسی است. قدیمی‌ترین نسخه خطی موجود در مجموعه، شرح دیوان تمیم ابن مقبل است که در ۳۸۰ ق. نوشته شده است. از دیگر نسخه‌های منحصر به‌فرد و مهم، می‌توان نمونه‌های زیر را نام برد: قرآن به خط کوفی و نوشته شده بر روی پوست آهو منسوب به حضرت علی (علیه‌السّلام)، و قرآن مذهّب و نفیس روی پوست آهو و ممهور به مهر پنج تن از سلاطین صفویه منسوب به حضرت امام رضا (علیه‌السّلام)، قرآن همراه با ترجمه و تفسیر ملافتح‌الله کاشانی بر حاشیه‌ها، و همچنین کتاب خواص‌الاشجار که در اصل تالیف “دیسقوریدوس” پزشک و گیاه‌شناس نامی قرن اول میلادی است.

قرآن‌ها

یکی از مجموعه‌های ویژه کتابخانه آستان قدس مجموعه قرآن‌های آن است. در کتابخانه مرکزی بیش از ۱۴۰۰ عنوان قرآن عربی ـ فارسی و به زبان‌های مختلف دنیا (انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، بلغاری، روسی، سوئدی) وجود دارد. قدیمی‌ترین قرآن چاپ سنگی، قرآن به خط محمدحسین اصفهانی است که در ۱۲۵۴ق. در تبریز به چاپ رسیده و توسط محمدشاه قاجار وقف کتابخانه آستان قدس رضوی شده است. قدیمی‌ترین نسخه چاپ سربی قرآن نیز چاپ انتشارات میرزا زین‌العابدین است که در ۱۲۴۷ق. به طبع رسیده است. همچنین قرآن‌های بسیار نفیسی از نظر قاب، خط، و نوع چاپ در این مجموعه وجود دارد.

[۱۱] About the Organization of Libraries، Museumes and Documents Center Astan-e Quds-e Razavi”. Available: http://www.aqlibrary.org.

کتاب‌های چاپ سنگی

کتابخانه دارای ۳۹۴۱ عنوان (۳۵۴۶۹ نسخه) کتاب چاپ سنگی در موضوعات مختلف و به زبان‌های فارسی و عربی است.

نشریات

مجموعه نشریات ادواری و روزنامه‌های آستان قدس نیز یکی از غنی‌ترین مجموعه‌های موجود در سطح کشور است. در مخزن کتابخانه بالغ بر ۲۱۰۰۰ مجله و روزنامه صحافی شده شامل ۴۳۰۰ عنوان نشریه قدیمی و جدید عمدتآ به زبان‌های فارسی، عربی، و انگلیسی موجود است که از این میان بیش از ۱۳۰۰ عنوان را نشریات جاری تشکیل می‌دهند. قدیمی‌ترین روزنامه فارسی موجود، روزنامه وقایع اتفاقیه است که نخستین شماره آن به‌نام روزنامچه اخبار دارالخلافه طهران در ۱۲۶۷ق. منتشر شده است؛ مجله عربی المقتطف متعلق به ۱۲۹۳ق. برابر با ۱۸۷۶ نیز از نمونه‌های نشریات خارجی قدیمی موجود در این کتابخانه است.

اسناد مکتوب

در این بخش بیشتر اسناد مربوط به آستان قدس رضوی و خراسان وجود دارد. در حال حاضر، بیش از ۴۰۰۰۰۰۰ برگ سند مشتمل بر اسناد آستان قدس، اسناد موقوفات مَلِک، اسناد خانواده آصف‌السلطنه، اسناد خانواده علم (وزیر دربار دوره پهلوی)، و اسناد متفرقه دیگر در م