توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت صلابت دارای ۸۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت صلابت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت صلابت :

استقامت (واژگان قرآنی)

استقامت به معنی پایداری است که از آن به سداد نیز تعبیر می شود.

فهرست مندرجات

۱ – معنای استقامت
۲ – معنای اصطلاحی استقامت
۳ – واژگان استقامت در قرآن
۴ – معنای استقامت در اصطلاح مفسران
۴.۱ – وجه تفسیر استقامت به طلب قیام
۴.۲ – جامع بودن مفهوم استقامت
۴.۳ – ارتباط صبر با استقامت
۴.۴ – معنای اعتدال و ثبات
۴.۵ – پیوستگی واژه استقامت با مفاهیم قرآنی
۴.۶ – علت پیوند مفهومی استقامت با صراط مستقیم
۴.۷ – منظور از صراط مستقیم
۵ – جایگاه استقامت در تعالیم قرآنی
۶ – موارد استقامت
۶.۱ – انسان
۶.۲ – پیامبر اکرم
۶.۳ – حضرت موسی و هارون
۷ – آیات مشهور استقامت
۸ – آثار استقامت
۹ – پاداش دنیوی و اخروی اهل استقامت
۱۰ – موانع استقامت
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

معنای استقامت

این واژه از ریشه «ق‌ـ‌و‌ـ‌م» است و برای آن معانی مختلفی مانند اعتدال،

[۱] تاج العروس، ج‌۱۷، ص‌۵۹۲.

[۲] الصحاح، ج‌۵، ص‌۲۰۱۷.

[۳] مجمع البحرین، ج‌۳، ص‌۵۶۶.

،ثبات و مداومت،

[۴] النهایه، ج‌۴، ص‌۱۲۵.

استمرار

[۵] الفروق اللغویه، ص‌۵۱.

[۶] ترتیب العین، ص‌۶۹۴.

، پایداری، ایستادن، درست شدن و قیمت‌نهادن

[۷] لغت نامه، ج‌۶، ص‌۲۱۸۱.

[۸] فرهنگ فارسی، ج‌۱، ص‌۲۵۵.

را بازگو کرده‌اند و معنای اعتدال شهرت بیشتری دارد.

[۹] الصحاح، ج‌۵، ص‌۲۰۱۷.

[۱۰] القاموس‌المحیط، ج‌۲، ص‌۱۵۱۷.

[۱۱] المعجم‌الوسیط، ص‌۷۶۸.

برخی گفته‌اند: استقامت همان اقامه است؛ ولی اضافه شدن دو حرف «س» و «ت» معنای آن را تأکید می‌کند.

[۱۲] غرائب‌التفسیر، ج‌۱، ص‌۴۳۵.

[۱۳] رحمه من‌الرحمن، ج‌۱، ص‌۲۶۵.

در معنایی جامع می‌توان گفت نظر به اینکه اصل واحد در این ماده، مفهومی است در برابر قعود و معنای اصلی آن به پاداشتن و فعلیت عمل است، استقامت با توجه به معنای‌طلبی باب استفعال، به‌معنای طلب قیام است و استمرار و استدامت و مانند آن از لوازم معنای اصلی به‌شمار می‌آید.

[۱۴] التحقیق، ج۹، ص۳۴۱.

[۱۵] المیزان، ج۱۱، ص۴۷‌‌۴۸.

معنای اصطلاحی استقامت

استقامت در مفهوم قرآنی آن اصطلاحی برای پایداری در دین و مسیر حق در برابر کژی‌هاست.

[۱۶] التحریر والتنویر، ج‌۱۱، ص‌۲۸۲.

اهل معرفت تعابیری چون «اهل استقامت» و«منزل‌استقامت» را که مرحله‌ای از مراحل سلوک الی اللّه است به‌کار می‌برند.

[۱۷] الفتوحات المکیه، ج‌۲، ص‌۲۱۷.

[۱۸] منازل‌السائرین، ص‌۴۲.

[۱۹] مدارج‌السالکین، ج‌۲، ص‌۱۰۸.

در نظر عارفان، استقامت برزخی است بین پرتگاههای مخوف عالم تفرق و سدره‌المنتهای عالم جمع و روحی است که احوال سالکان بدان زنده و باقی‌است.

[۲۰] منازل السائرین، ۴۲.

واژگان استقامت در قرآن

واژه استقامت به‌صورت مصدری در قرآن نیامده است؛ اما صورتهای فعلی و اسم فاعلی آن ۴۷‌بار به‌کار رفته است: در ۹ آیه، مشتقات فعلی استقامت ۱۰ بار به صورتهای «استقم»

[۲۱] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۲.

[۲۲] شوری/سوره۴۲، آیه۱۵.

،«استقیما»

[۲۳] یونس/سوره۱۰، آیه۸۹.

،«استقیموا»

[۲۴] فصّلت/سوره۴۱، آیه۶.

برای امر به استقامت، و به گونه «یستقیم»

[۲۵] تکویر/سوره۸۱، آیه۲۸.

و «استقاموا»

[۲۶] توبه/سوره۹، آیه۷.

[۲۷] فصّلت/سوره۴۱، آیه۳۰.

[۲۸] احقاف/سوره۴۶، آیه۱۴-۱۳.

[۲۹] جنّ/سوره۷۲، آیه۱۶.

برای بیان آثار استقامت، استعمال شده است.
در ۳۷ آیه دیگر نیز واژه «مستقیم» که‌اسم فاعل مصدر استقامت است کاربرد دارد؛ از جمله در آیات ۵۱ سوره آل عمران

[۳۰] آل‌عمران/سوره۳، آیه۵۱.

۴ سوره یس

[۳۱] یس/سوره۳۶، آیه۴.

۶۱ سوره زخرف

[۳۲] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۱.

بیشتر مباحث قرآنی استقامت مربوط به ۹ آیه‌ای است که متضمن مشتقات فعلی استقامت است.
در این آیات جز آیه‌۷ سوره توبه

[۳۳] توبه/سوره۹، آیه۷.

که به موضوع استقامت در عهد و پیمان پرداخته سایر آیات، استقامت را در مورد توحید و سیر به سوی خدا مطرح کرده است.

معنای استقامت در اصطلاح مفسران

همان‌گونه که واژه‌پژوهان برای استقامت چندین معنا برشمرده‌اند مفسران نیز در معنا و تفسیر آن معانی اعتدال، و دوری از افراط و تفریط

[۳۴] روح‌المعانی، مج‌۷، ج‌۱۲، ص۲۲۷.

[۳۵] التحریروالتنویر، ج‌۶، ص‌۲۳۷.

، ثبات و دوام

[۳۶] جامع البیان، مج‌۷، ج‌۱۱، ص‌۲۰۹.

[۳۷] مجمع البیان، ج‌۹، ص‌۳۸.

[۳۸] المیزان، ج‌۱۰، ص‌۱۱۶.

، و طلب قیام

[۳۹] المیزان، ج‌۱۱، ص‌۴۷.

را بازگو کرده‌اند.

وجه تفسیر استقامت به طلب قیام

تفسیر استقامت به طلب قیام به این صورت است که انسان در حال قیام و ایستادن در متعادل‌ترین حالت و مسلط بر تواناییها و کارهای خود است و این تسلط انسان را به شخصیت و شأن انسانی خود می‌رساند تا بتواند کارهای مناسب با استعداد انسانی خود را انجام دهد.
به این جهت، از متعادل‌ترین حالت هر چیز به‌گونه‌ای که امکان نمایان شدن همه آثار و تواناییهای آن وجود داشته باشد، به‌صورت استعاره با واژه «قیام» یاد می‌شود، بنابراین، قیام عمود، این است که به‌صورت طولی برافراشته گردد و قیام عدل به گسترش عدالت در زمین است.
استقامت نیز چون مصدر باب استفعال است و معنای طلب دارد به معنای طلب قیام و استدعای ظهور همه آثار و منافع است.
نمایان شدن همه ویژگیها و آثار هر پدیده‌ای نیز به حسب توانایی و شخصیت ذاتی آن گوناگون است؛ به‌طور مثال، استقامت طریق عبارت است از برخورداری آن از هر چیزی که برای «راه» لازم است؛ مانند: همواری، وضوح و به گمراهی نینداختن رهرو، و استقامت انسان در امری آن است که شخص قیام به آن امر و اصلاح آن را از خود طلب کند، به‌گونه‌ای که کامل شود و فساد و نقص در آن راه نیابد.
بنابراین، معنای استقامت در هر آیه‌ای با توجه به زمینه‌ای که استقامت در آن مطرح شده، متفاوت است؛ مانند قیام به حق توحید در عبودیت:«قُل اِنَّما اَنا بَشَرٌ مِثلُکُم یوحی اِلَیَّ اَنَّما اِلـهُکُم اِلـهٌ واحِدٌ فَاستَقیموا اِلَیهِ»

[۴۰] فصّلت/سوره۴۱، آیه۶.

، و ثبات بر ربوبیت حق در همه شئون زندگی و محافظت بر توحید در همه امور باطنی و ظاهری: «اِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ استَقـموا»

[۴۱] فصّلت/سوره۴۱، آیه۳۰.

و قیام به وظایف دینی: «فَاَقِم وَجهَکَ لِلدّینِ حَنیفـًا»

[۴۲] روم/سوره۳۰، آیه۳۰.

[۴۳] المیزان، ج‌۱۱، ص‌۴۷‌‌۴۸.

و شاید به همین جهت مفسران، تفسیرهای گوناگونی از استقامت در آیات مربوط ارائه‌کرده‌اند.

[۴۴] المیزان، ج‌۱۰، ص‌۱۱۶.

[۴۵] المیزان، ج‌۱۷، ص‌۳۸۹.

[۴۶] المیزان، ج‌۲۰، ص‌۴۶.

جامع بودن مفهوم استقامت

براساس این تفسیر، استقامت مفهومی جامع‌تر از آنچه دیگر مفسران در معنای آن گفته‌اند دارد، زیرا چیزی را برپا داشتن به‌گونه‌ای که همه آثار آن ظاهر گردد مستلزم اعتدال، صبر و ثبات در آن است، ازاین‌رو هر یک از این تعریفها را می‌توان تعریف به لازم استقامت و آنها را به لحاظ مفهومی، مستقل از استقامت دانست، زیرا صبر در لغت به معنای حبس نفس و بردباری در ناملایمات است و جنبه سلبی در آن لحاظ شده است، برخلاف استقامت که ویژگی اثباتی و ایجابی دارد و همچنین الزاماً در ناملایمات به‌کار گرفته نمی‌شود.

ارتباط صبر با استقامت

شاید بتوان گفت با توجه به موارد کاربرد استقامت و صبر در قرآن، استقامت به معنای پافشاری و پایداری در اصل دین و ارزشهای دینی و عدم انحراف از راه حق به بیراهه‌های کفر و شرک و نفاق است که بیشتر بعد فکری و عقیدتی در آن لحاظ شده است و صبر به معنای شکیبایی در برابر سختیهای اطاعت و دشواریهای مصائب و عدم تمکین در برابر طغیان‌شهوات است که بیشتر در مقام عمل متصور است.

[۴۷] بصائر ذوی التمییز، ج‌۳، ص‌۳۷۱.

[۴۸] مجمع البحرین، ج‌۲، ص‌۵۷۷.

افزون بر این، کاربرد استقامت و صبر در روایات

[۴۹] نهج البلاغه، خطبه ۱۷۶.

به‌صورت قسیم یکدیگر و به‌صورت دو مفهوم جدا از هم، بر استقلال مفهومی هریک دلالت دارد.

معنای اعتدال و ثبات

اعتدال هم در لغت به معنای مراعات تساوی و حد وسط بین دو چیز

[۵۰] تاج العروس، ج‌۱۵، ص‌۱۴۷، «عدل».

[۵۱] لسان العرب، ج‌۹، ص‌۸۳.

[۵۲] القاموس المحیط، ج‌۲، ص‌۱۳۶۱.

و ثبات به معنای دوام شئ است.

[۵۳] التحقیق، ج‌۲، ص‌۵.

برخی گفته‌اند: ثبات ویژه امور مادی و استقامت مربوط به امور معنوی است.

[۵۴] تفسیر قرطبی، مج‌۴، ج‌۸، ص‌۲۴۰.

پیوستگی واژه استقامت با مفاهیم قرآنی

ویژگیهای معنایی واژه استقامت به همراه مفهوم قرآنی آن‌که از زمینه طرح استقامت در آیات شکل می‌گیرد، پیوستگی این مفهوم را با مجموعه‌ای گسترده از آیات و مفاهیم قرآن نشان می‌دهد، زیرا تحقق استقامت در هر زمینه‌ای، افزون برهمراهی بااعتدال و صبر و ثبات، پرهیزاز هرگونه زیغ، ضلل، عوج، الحاد، فسق و فساد را می‌طلبد، ازاین‌رو مفسران «عدل»

[۵۵] مائده/سوره۵، آیه۱۰۶.

و «حنف»

[۵۶] انعام/سوره۶، آیه۷۹.

را به استقامت معنا کرده‌اند

[۵۷] غریب‌القرآن، ص‌۳۸۸.

[۵۸] راهنما، ج‌۶، ص‌۱۹۲.

[۵۹] راهنما، ج‌۶، ص‌۱۹۶.

[۶۰] المیزان، ج۶، ص۱۹۶.

[۶۱] المیزان، ج۷، ص۱۹۱.

و برخی، صبر و ثبات را در آیات، مرادف استقامت دانسته‌اند.

[۶۲] نمونه، ج۳، ص۱۲۲.

[۶۳] نمونه، ج‌۴، ص‌۲۳۴.

و زیغ

[۶۴] المیزان، ج‌۳، ص‌۲۳.

، فساد

[۶۵] مفردات، ص‌۶۳۶، «فسد».

، فسق

[۶۶] تاج العروس، ج‌۱۳، ص‌۴۰۱‌ـ‌۴۰۲، «فسق».

، عوج‌و‌الحاد

[۶۷] مجمع البیان، ج‌۶، ص‌۶۹۳.

را به خروج از استقامت تعریف کرده‌اند.
مفهوم قرآنی استقامت نیز بدان سبب که همه آیات (جز یک آیه) در یک نگاه کلی استقامت را در زمینه «توحید و باور به ربوبیت خداوند و سیر به سوی او بر اساس این باور»، مطرح کرده و می‌توان از آن به «استقامت در دین» تعبیر کرد، با مفاهیمی چون صراط مستقیم، هدایت، عبودیت، ایمان، عمل صالح، تقوا و هرآنچه لازمه دینداری است، پیوند دارد، زیرا استقامت در این مفهوم پس از پذیرش دین مطرح می‌شود: «اِنَّ الَّذینَ قالوا رَبُّنَا اللّهُ ثُمَّ استَقـموا»

[۶۸] فصّلت/سوره۴۱، آیه۳۰.

[۶۹] احقاف/سوره۴۶، آیه۱۴-۱۳.

، «فاستَقِم کَما اُمِرت»

[۷۰] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۲.

و استقامت به کمال رساندن مؤلفه‌های لازم دینداری چون هدایت، ایمان، عبودیت، تقوا و عمل صالح است.

علت پیوند مفهومی استقامت با صراط مستقیم

اما برای روشن شدن پیوند این مفهوم با موضوع «صراط مستقیم» باید توجه داشت که انسانها همگی در مسیری به سوی خداوند در تکاپو و حرکت‌اند: «یـاَیُّهَا الاِنسـنُ اِنَّکَ کادِحٌ اِلی رَبِّکَ کَدحـًا فَمُلـقیه»

[۷۱] انشقاق/سوره۸۴، آیه۶.

، «و اِلَیهِ المَصیر».

[۷۲] تغابن/سوره۶۴، آیه۳.

و این سیر و حرکت نیز در یکی از سه راه نعمت یافتگان: «انعمت علیهم»، غضب شدگان: «مغضوب‌علیهم» و گمراهان: «الضّالّین» واقع می‌گردد.

[۷۳] المیزان، ج‌۱، ص‌۲۸‌‌۲۹.

چون راه بندگان نعمت یافته خدا همان «صراط مستقیم» است که به سبب هدایت الهی حاصل می‌شود: «اِهدِنَا الصِّراطَ المُستَقیم صِراطَ الَّذینَ اَنعَمتَ عَلَیهِم غَیرِ المَغضوبِ عَلَیهِم ولاَ الضّالّین»

[۷۴] فاتحه/سوره۱، آیه۷-۶.

منظور از صراط مستقیم

و صراط مستقیم نیز چیزی جز بندگی خدا و دین نیست: «اعبُدونی هـذا صِراطٌ مُستَقیم»

[۷۵] یس/سوره۳۶، آیه۶۱.

، «هَدنی رَبّی اِلی صِرط مُستَقیم دینـًا قِیَمـًا».

[۷۶] انعام/سوره۶، آیه۱۶۱.

و استقامت کنندگان نیز بخشی از جامعه انسانی‌اند که بر مدار باور و راه توحیدی که همان عبودیت و دین حق است در حرکت‌اند، می‌توان گفت صراط مستقیم راه اهل استقامت است که خداوند آنان را بندگان نعمت یافته شناسانده است: «الصِراطَ المُستَقیم صِراطَ‌الَّذینَ اَنعَمتَ عَلَیهِم».

[۷۷] فاتحه/سوره۱، آیه۷-۶.

[۷۸] فاتحه/سوره۱، آیه۷.

.
بنابراین، شناخت ویژگیهای صراط مستقیم و رهروان آن

[۷۹] انعام/سوره۶، آیه۸۷.

[۸۰] یس/سوره۳۶، آیه۴.

[۸۱] صافّات/سوره۳۷، آیه۱۱۸.

ما را به شناخت اهل استقامت می‌رساند، ازاین‌رو پیامبران، صدّیقان، شهیدان و صالحان که بندگان نعمت یافته خدایند اهل استقامت‌اند و هرکس پیرو خدا و رسول او باشد با آنان همراه می‌گردد و از استقامت کنندگان به‌شمار می‌آید

[۸۲] المیزان، ج‌۱، ص‌۳۱‌‌۳۲.

: «مَن یُطِعِ اللّهَ والرَّسولَ فَاُولـئِکَ مَعَ الَّذینَ اَنعَمَ اللّهُ عَلَیهِم مِنَ النَّبِیّینَ والصِّدّیقِینَ والشُّهَداءِ والصّــلِحین».

[۸۳] نساء/سوره۴، آیه۶۸.

جایگاه استقامت در تعالیم قرآنی

این ویژگیهای مفهومی و گستردگی ارتباط با مفاهیمی بنیادین چون هدایت و عبودیت، استقامت را در تعالیم قرآن و روایات دینی در جایگاه ویژه‌ای نشانده است، چنان‌که در قرآن دو‌بار به پیامبر اسلام فرمان به استقامت داده شده‌است: «فاستَقِم کَما اُمِرت»

[۸۴] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۲.

و در ادامه یکی از این دو خطاب

[۸۵] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۲.

پیروان پیامبر نیز به استقامت مکلف شده‌اند: «فاستَقِم کَما اُمِرتَ ومَن تابَ مَعَک».
از موسی و هارون(علیهما السلام) نیز استقامت خواسته شده است.

[۸۶] یونس/سوره۱۰، آیه۸۹.

افزون بر این موارد در قرآن آثاری چند برای استقامت بازگو شده که نشان اهمیت آن است.
در روایات دینی هم دعوت به استقامت جایگاه گسترده‌ای دارد.

[۸۷] معجم الفاظ غررالحکم، ص‌۹۵۱.

[۸۸] الخصال، ج‌۲، ص‌۴۰۴.

در بزرگی و دشواری استقامت از پیامبر‌اسلام روایت شده است که خطاب «فاستَقِم کَما اُمِرتَ و مَن تابَ مَعَک»

[۸۹] هود/سوره۱۱، آیه۱۱۲.

آن‌حضرت را پیر کرده است.

[۹۰] مجمع البیان، ج‌۵، ص‌۳۰۴.

[۹۱] تفسیر قرطبی، مج‌۵، ج‌۹، ص‌۲.

این سخن پیامبر را می‌توان بر اثر دشواری امر استقامت برای پیروان آن حضرت دانست، زیرا در آیه‌ای دیگر

[۹۲] شوری/سوره۴۲، آیه۱۵.

پیامبر به تنهایی دعوت به استقامت شده است و چنین سخنی از آن حضرت روایت نشده است.

موارد استقامت

یک آیه از ۹ آیه‌ای که مشخصاً به موضوع استقامت پرداخته استقامت را در زمینه عهد و پیمان مطرح کرده است: «فَمَا‌استَقـموا لَکُم فَاستَقیموا لَهُم»

[۹۳] توبه/سوره۹، آیه۷.

و سایر آیات مربوط به استقامت در زمینه توحید و ایمان به ربوبیت و الوهیت خدا و سیر به سوی او (استقامت در دین) است.
در یک آیه از این آیات ذکر بودن قرآن برای کسانی مفید دانسته شده که می‌خواهند اهل‌استقامت در حق

[۹۴] المیزان، ج‌۲۰، ص‌۲۲۰.

باشند: «اِن هُوَ اِلاّ ذِکرٌ لِلعــلَمین لِمَن‌شاءَ مِنکُم اَن‌یَستَقیم»

[۹۵] تکویر/سوره۸۱، آیه۲۸-۲۷.

سایر آیات در یک تقسیم کلی یا فر