توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت شهر تازا دارای ۸۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت شهر تازا،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت شهر تازا :

تازا

تازا، یا تازه، شهری‌کهن در شمال شرقی‌ مراکش است.

فهرست مندرجات

۱ – موقعیت جغرافیایی
۲ – دیدگاه مورخان
۳ – اقتصاد
۴ – پیشینه تاریخی
۵ – حکومت‌ها
۵.۱ – عباسیان
۵.۲ – فاطمیان
۵.۳ – موحدون
۵.۴ – مرینیان
۵.۵ – حفصیان
۵.۶ – سومین شهر پادشاهی فاس
۵.۷ – علویون
۵.۸ – اشغال فرانسویان
۶ – علما و بزرگان
۷ – آثار تاریخی
۸ – فهرست منابع
۹ – پانویس
۱۰ – منبع

موقعیت جغرافیایی

این شهر با جمعیتی حدود ۱۴۲ هزار تن (۱۳۸۴ش/۲۰۰۵م) در°۳۴ و´۲۲ عرض شمالی و°۴ و ´۲ طول غربی

[۱] The World Gazetteer، wwwworld-gazetteercom

در دره‌ای طویل به پهنای ۳ کم‌ـ میان کوه‌های ریف و کوه‌های اطلس متوسط، در فاصل ۱۲۷ کیلومتری شرق فاس جای دارد. این دره بزرگ‌ راهی تاریخی را در برمی‌گیرد که از فاس و مکناسه تا وجده و تلمسان و شمال غربی الجزایر امتداد دارد و از دیرباز دارای موقعیتی مهم و سوق‌الجیشی بوده است. وادی اِناون از شاخابه‌های رودخان سبو که میان تازا و فاس جاری است، در آن جریان دارد

[۲] بن عربی، صدیق، المغرب، ج۱، ص۹۴، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

[۳] لوتورنو، رژه، فاس قبل الحمایه، ترجم محمد حجی و محمد اخضر، ج۱، ص۶۳، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.

[۴] حاشی ۷، عبادی، احمد مختار، مقدمه بر نفاضه ج۱، ص۳۱۲، (نک‌: هم‌، ابن‌خطیب).

دیدگاه مورخان

بیشتر مورخان و جغرافی‌نویسان مغربی در آثار خود به وصف تازا پرداخته‌اند. بنابر‌ گزارش‌ آنان، تازا شهری واقع در مرز میان مغرب اوسط و مغرب اقصا بوده است.

[۵] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۷۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۶] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۷۹، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۷] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۸] ابن‌عبدالمنعم، محمد، الروض المعطار، ج۱، ص۱۲۸، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.

این شهر در دامن کوه‌هایی بلند در زمینی به پهنای ۶ میل جای داشته، و بارویی استوار از سنگ و آهک آن‌را در برمی‌گرفته است.

[۹] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۱۰] ابن‌عبدالمنعم، محمد، ج۱، ص۱۲۸، الروض المعطار، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.

[۱۱] ابن‌عبدالمنعم، محمد، الروض المعطار، ج۱، ص۱۲۸، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.

از کوه‌های پیرامون آن نهرها و آب‌های بسیاری به سوی شهر جریان داشته است. این آب‌ها به وسیل شبکه‌ای از جویبارها به داخل شهر هدایت می‌شده‌اند و محله‌ها و باغ‌های میو انبوه شهر را سیراب می‌کرده‌اند.

[۱۲] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۱۳] ابن‌عبدالمنعم، محمد، الروض المعطار، ج۱، ص۱۲۸، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.

اقتصاد

تازا شهری با آبی‌ گوارا و هوایی سالم وصف شده است که به سبب برکت و حاصل‌خیزی زمین‌هایش، انبارهای آن پیوسته انباشته از غله و حبوبات بوده، و در باغ‌های انبوه شهر میوه‌هایی چون انجیر، انگور و گردو و انواع میوه به وفور به دست می‌آمده است.

[۱۴] ابن‌خطیب، محمد، معیار الاختیار، ج۱، ص۱۸۲، به کوشش محمدکمال شبانه، مغرب، ۱۳۹۶ق/۱۹۷۶م.

[۱۵] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

دام‌پروری نیز در تازا رونق داشته است.

[۱۶] زهری، محمد، الجعرافیه، به کوشش محمد حاج صادق، ج۱، ص۱۱۴، پورت سعید، مکتبه الثقافه الدینیه.

صنعتگران آن سفال‌هایی ظریف می‌ساخته‌اند.

[۱۷] ابن‌خطیب، محمد، معیار الاختیار، ج۱، ص۱۸۲، به کوشش محمدکمال شبانه، مغرب، ۱۳۹۶ق/۱۹۷۶م.

از تازا به نواحی مجاور آن، گندم صادر می‌شده،

[۱۸] لئون افریقی، حسن بن محمد وزان، وصف افریقیا، ترجم محمد حجی و محمد اخضر، ج۱، ص۳۵۱، بیروت، ۱۹۸۳م.

و در کوهی در نزدیکی آن کانی از طلای مرغوب وجود داشته است.

[۱۹] ابوعبید بکری، عبدالله، المسالک و الممالک، ج۲، ص۷۹۹، به کوشش آدریان وان لوون و آندره فره، تونس، ۱۹۹۲م.

تازا به وسیل شبکه‌ای از راه‌ها به تلمسان در شرق و به فاس در غرب متصل می‌شد.

[۲۰] مراکشی، عبدالواحد، المعجب، ج۱، ص۳۵۷، به کوشش محمدسعید عریان و محمد عربی علمی، قاهره، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.

پیشینه تاریخی

پاره‌ای روایات بنای پاورپوینت شهر تازا را به قبیل بربر مکناسه ــ که در آغـاز فتـوح ‌اسلامـی‌ در آن نواحـی‌سکنـا داشتنـد ‌ــ ‌نسبـت‌ می‌دهند

[۲۱] ابن‌خلدون، عبدالرحمان، العبر، ج۶، ص۱۷۶، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، ۱۴۰۸ق/ ۱۹۸۸م.

[۲۲] قلقشندی، احمد، صبح الاعشی، ج۵، ص۱۷۷، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۲۳] عبدالحمید، سعد زغلول، تاریخ المغرب العربی، ج۱، ص۹۵، اسکندریه، ۱۹۹۳م.

و هم از این‌رو، شهر را گاه «مکناس تازا» می‌خوانند.

[۲۴] ابن‌عبدالمنعم، محمد، الروض المعطار، ج۱، ص۱۲۸، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.

اما برخی از یافته‌های باستان‌شناسی از جمله کاوش غارهای کیفان‌الغماری در نزدیکی تازا نشان می‌دهد که این ناحیه از هزاران سال پیش مسکون بوده است.

[۲۵] حقی، احسان، المغرب العربی، ج۱، ص۳۰۹، بیروت، ۱۹۶۷م.

غیاته از دیگر قبایل بربر ساکن تازا بود

[۲۶] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

و بعدها قبیل عرب مَعقل در آن اطراف سکنا گزیدند.

[۲۷] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۲۷، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۲۸] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۳۵،به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

حکومت‌ها

تازا در دوره‌های مختلف حکومت‌های مختلفی به خود دیده است.

عباسیان

در جمادی‌الآخر ۱۷۴/اکتبر ۷۹۰ در دور عباسیان، ادریس‌ بن عبدالله بن حسن مثنّی ضمن استیلا بر مغرب، تازا را نیز گرفت

[۲۹] ابوعبید بکری، عبدالله، المسالک و الممالک، ج۲، ص۷۹۹، به کوشش آدریان وان لوون و آندره فره، تونس، ۱۹۹۲م.

و پس از آن ادریسیان سلط خود را بر تازا حفظ کردند.

[۳۰] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۱، ص۱۷۲، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

فاطمیان

با به قدرت رسیدن فاطمیان در قیروان، مَصاله بن حَبوس صنهاجی، سردار عبیدالله مهدی در تاهرت و مغرب اقصا قلمرو یحیی بن ادریس بن عمر، امیر ادریسی، از جمله تازا را از دست وی بیرون کرد و امارت این شهر را به موسی ابن‌ابی‌العافیه مکناسی واگذاشت.

[۳۱] ابن‌خلدون، یحیی، بغیه الرواد، ج۱، ص۱۶۷، به کوشش عبدالحمید حاجیات، الجزایر، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.

[۳۲] قلقشندی، احمد، صبح الاعشی، ج۵، ص۱۷۷، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۳۳] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۱، ص۱۸۲، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

تازا یک چند نیز برضد فاطمیان، فرمان امویان قرطبه را گردن نهاد

[۳۴] EI2

در ۴۶۹ق/۱۰۷۶م (یا ۴۶۷ق) میان یوسف بن تاشفین مرابطی با ابویعلی امیر تازا جنگ‌هایی شدید در فحص الوادی درگرفت که با پیروزی امیر تازا، این حملات ناکام ماند.

[۳۵] ابن‌عذاری، محمد، البیان المغرب، ج۴، ص۳۰، به کوشش احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۳م.

موحدون

موحدون در ۵۲۷ق/۱۱۳۳م (یا ۵۲۸ق) بر تازا استیلا یافتند و عبدالمؤمن بن علی آن‌جا را تصرف کرد و به سبب موقعیت سوق‌الجیشی منطقه در ۵۲۹ق دستور داد تا رباط تازا را بسازند.

[۳۶] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۲۴۱، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۳۷] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۴۴، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

عبدالمؤمن پیشروی خود را همان‌جا متوقف کرد و برای نبرد با مرابطون در دشت‌ها، اقدامی نکرد.

[۳۸] EI2

از آن پس تازا را با عنوان رباط نیز می‌خواندند.

[۳۹] الاستبصار، به کوشش سعد زغلول عبدالحمید، ج۱، ص۱۸۶، بغداد، ۱۹۸۶م.

[۴۰] زهری، محمد، الجعرافیه، ج۱، ص۱۱۴، به کوشش محمد حاج صادق، پورت سعید، مکتبه الثقافه الدینیه.

[۴۱] دمشقی، محمد، نخبه الدهر، ج۱، ص۳۱۳، بیروت، ۱۴۰۸ق/ ۱۹۸۸م.

[۴۲] مراکشی، عبدالواحد، المعجب، ج۱، ص۲۵۵، به کوشش محمدسعید عریان و محمد عربی علمی، قاهره، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.

[۴۳] مراکشی، عبدالواحد، المعجب، ج۱، ص۳۵۷، به کوشش محمدسعید عریان و محمد عربی علمی، قاهره، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.

رباط نامیدن تازا به آن ارزش مذهبی می‌داد، اما تازا هیچ‌گاه نقش مذهبی رباط را نداشت و تنها به عنوان پادگان نظامی که از جاد منتهی به فاس پاسداری می‌کرد، باقی ماند

[۴۴] EI2.

مرینیان

در ذیحج ۶۱۳/ مارس ۱۲۱۷ امیر عبدالحق نخستین فرمانروای مرینی با نمایند موحدون در تازا وارد جنگ شد. فرمانده موحدی با وجود بسیج لشکریِ فراوان، کشته شد و نیروهایش منهزم گردیدند. پس از ضعف و انحلال دولت موحدون، عثمان بن عبدالحق مرینی (حک‌ ۶۱۴-۶۳۷ق) تازا را به صلح زیر فرمان درآورد و مالیاتی معین بر آنان بست.

[۴۵] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۷۴، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۴۶] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۷۷، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۴۷] ابن‌ابی‌زرع، علی، الذخیره السنیه، ص۳۷، رباط، ۱۹۷۲م.

[۴۸] Abun،Nasr، J M، ج۱، ص۱۲۰-۱۲۱، A History of the Maghrib، Cambridge، ۱۹۷۱.

مرینیان به دنبال تثبیت موقعیت خود در ناحی تازا و ریف جنوبی، فاس را در پی حملات مکرر در ۶۳۰ق/۱۲۳۳م به تصرف درآوردند

[۴۹] سراج‌اندلسی، محمد، الحلل السندسیه، ج۲، ص۱۳۶، به کوشش محمد حبیب هیله، بیروت، ۱۹۸۴م.

و از آن پس تازا یکی از نواحی فاس (پایتخت مرینیان) گردید.

[۵۰] مراکشی، عبدالواحد، المعجب، ج۱، ص۲۴۵، به کوشش محمدسعید عریان و محمد عربی علمی، قاهره، ۱۳۶۸ق/۱۹۴۹م.

[۵۱] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ج۱۵، ص۴۸، ذیل تازه.

حفصیان

هنگامی که ابوزکریا حفصی امیر افریقیه (۶۲۵-۶۴۷ق/ ۱۲۲۸-۱۲۴۹م) فرمان موحدون را وانهاد و دولت حفصیان را برپا کرد، بیشتر مغرب از جمله تازا را زیر سلط خویش درآورد.

[۵۲] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۶۲، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۵۳] ابن‌ابی‌زرع، علی، الانیس المطرب، ج۱، ص۳۸۲-۳۸۳، به کوشش عبدالوهاب بن منصور، رباط، ۱۴۲۰ق/۱۹۹۹م.

[۵۴] ابن‌ابی‌زرع، علی، الذخیره السنیه، ج۱، ص۷۱-۷۳، رباط، ۱۹۷۲م.

[۵۵] قلقشندی، احمد، صبح الاعشی، ج۵، ص۱۹۶، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

در زمان حکومت ابوبکر ابن‌عبدالحق مرینی، برادرش یعقوب، امارت تازا را در اقطاع خویش داشت و پس از مرگ ابوبکر (۶۵۶ق/ ۱۲۵۸م) به سلطنت رسید.

[۵۶] قلقشندی، احمد، صبح الاعشی، ج۵، ص۱۹۶، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۵۷] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۳، ص۱۹-۲۰، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

مرینیان استحکامات تازا را تقویت، و در ۶۹۳ق/۱۲۹۴م و ۷۵۴ق/۱۳۵۳م مسجد جامع آن‌جا را تعمیر، و مدارسی در کنار آن بنیاد کردند.

[۵۸] EI2.

در ۷۶۳ق/۱۳۶۲م تازا یک چند مرکز شورش عبدالحلیم بن ابی‌علی شاهزاد مرینی شد.

[۵۹] ابن‌خطیب، محمد، اللمحه البدریه، ج۱، ص۱۱۸، بیروت، ۱۹۷۸م.

[۶۰] ابن‌خطیب، محمد، نفاضه الجراب، ج۱، ص۳۲۳-۳۲۴، به‌کوشش احمد‌مختار عبادی، بغداد، دارالشؤون الثقافیه.

چندی بعد نیز، ابوحَمّوی دوم موسی بن یوسف، امیر عبدالوادی تلمسان، در ۷۸۴ق/۱۳۸۲م تازا را یک هفته در محاصره گرفت و کاخ شاهی را تخریب کرد، اما طرفی نسبت و ناگزیر عقب نشست.

[۶۱] ابن‌خلدون، عبدالرحمان، العبر، ج۷، ص۴۶۱-۴۶۲، به کوشش خلیل شحاده، بیروت، ۱۴۰۸ق/ ۱۹۸۸م.

[۶۲] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۴، ص۶۷، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

سومین شهر پادشاهی فاس

در وصفی که لئون افریقی (د ح۹۵۶ق/ ۱۵۴۹م) از تازا به دست داده، آنجا را شهری بزرگ و سومین شهر پادشاهی فاس با حدود ۵ هزار خانوار دانسته است که نزدیک به ۵۰۰ خانوار آن یهودی بوده‌اند. به گفت وی، تازا دارای جامعی بزرگ، ۳ مدرسه، حمام‌ها و خانه‌های بسیار و بازارهای منظم بود. بجز کاخ‌های اشراف، مدارس و مساجد که دیوارهای محکم داشتند، سایر خانه‌ها نازیبا بود. نهری کوچک که از کوه‌های اطلس سرچشمه می‌گرفت، در شهر جاری بود و از مسجد جامع می‌گذشت و مرینیان به سبب هوای خوب تازا و هم برای مبادل غله و حبوبات با خرمای صحرانشینان که به تازا می‌آوردند، تابستان را در این شهر اقامت می‌کردند.
شاهان فاس (بنی‌وَطّاس) معمولاً تازا را به عنوان اقطاع به فرزند دوم خود واگذار می‌کردند، اما مردمِ کوه‌های بلند و صعب‌العبور اطراف تازا در طاعت شاه فاس نبودند و بدو مالیات و خراج نمی‌پرداختند.

[۶۳] لئون افریقی، حسن بن محمد وزان، وصف افریقیا، ترجم محمد حجی و محمد اخضر، ج۱، ص۳۵۴- ۳۵۸، بیروت، ۱۹۸۳م.

در ۹۶۱ق/۱۵۵۴م محمد المهدی شریف مراکش (۹۵۵-۹۶۴ق/ ۱۵۴۸-۱۵۵۷م) برای مقابله با تهاجم عثمانیان به فرماندهی صالح پاشا، به تازا رفت و به بنای استحکامات لازم پرداخت، اما منهزم گشت و به فاس بازگشت.

[۶۴] التر، عزیز سامح، الاتراک العثمانیون فی افریقیا الشمالیه، ترجم محمود علی عامر، ج۱، ص۱۸۸- ۱۸۹، بیروت، ۱۴۰۹ق/ ۱۹۸۹م.

سپس در اواخر سد ۱۰ق/۱۶م یکی از شرفای سعدی ــ احتمالاً احمد المنصور ــ برای حفاظت از چشمه‌هایی که تازا از آن‌ها آب می‌گرفت و هم برای دفع حملات عثمانیان مستقر در الجزایر، برجی در حصار تازا بنا کرد که هم‌چنان در گوش جنوب شرقی حصار شهر برپاست.

[۶۵] EI2.

در ۱۰۰۳ق/۱۵۹۵م الناصر پسر سلطان الغالب، برضد عموی خود سلطان المنصور قیام کرد و بر تازا مستولی شد و با گرد آوردن قبایل مجاور مانند بَرانس، کارش بالا گرفت، اما منصور در سال بعد یا ۱۰۰۵ق وی را از میان برداشت.

[۶۶] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۵، ص۱۴۵-۱۴۶، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

علویون

در ۱۰۷۵ق/۱۶۶۴م مولای الرشید، نخستین حاکم خاندان علوی، تازا را پس از نبردی طولانی گرفت و پیش از استیلا بر فاس، آنجا را مقر خویش ساخت و در همان‌جا بود که وی سفیر فرانسه را در ۱۰۷۷ق/۱۶۶۶م به حضور پذیرفت.

[۶۷] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۷، ص۳۳-۳۴، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.

[۶۸] بن عربی، صدیق، المغرب، ج۱، ص۹۴، بیروت، ۱۴۰۴ق/۱۹۸۴م.

مولای اسماعیل، برادر و جانشین وی، با شورش برادرزاده‌اش احمد بن مُحرِز و استیلای او بر تازا مواجه گشت. اسماعیل بر ضد او لشکر کشید و وی را به صحرا متواری ساخت.

[۶۹] سلاوی، احمد، الاستقصاء، ج۷، ص۴۹، به کوشش جعفر ناصری و محمد ناصری، دارالبیضاء، ۱۹۵۴-۱۹۵۶م.