توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت سیاست‌های علمی سامانیان دارای ۶۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت سیاست‌های علمی سامانیان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت سیاست‌های علمی سامانیان :

سیاست‌های علمی و فرهنگی سامانیان

جنبش بزرگ فراگیری علم که در تمام جهان اسلام گسترده شده بود، بر پایه آموزه‌های اسلامی قرار داشت و تمام مسلمانان را ملزم به فرا گرفتن دانش می‌نمود.

[۱] کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، ج۱، ص۷۲، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چ۴، ۱۳۶۵ش.

تعالیم الهام‌بخش دینی، به گونه‌ای آموختن و تعلیم و تربیت را تشویق می‌نمود که هیچ محدودیتی را در این تکلیف بر‌نمی‌تابد.

[۲] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰۵، ص۱۵، لبنان، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق.

[۳] پاینده، ابوالقاسم، نهج الفصاحه، ص۲۱۸.

به دنبال اتخاذ چنین موضعی از جانب اسلام، بسیاری از مسلمانان به دنبال دست‌یابی به علوم و دانش‌افزایی خویش برآمدند؛ ایرانیان که از دیرباز مردمی علم‌دوست و متمدن و با فرهنگ بودند، از پیشتازان این جریان به شمار می‌رفتند. احادیثی نیز بر شایستگی و قابلیت علمی ایرانیان دلالت دارند.

[۴] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱، ص۱۹۵، لبنان، موسسه الوفاء، ۱۴۰۴ق.

و این مهم بیش‌تر در قرون سوم و چهارم و بیش‌تر در دوران فرمان‌روایی سامانیان در خراسان و ماوراءالنهر نمایان است.

فهرست مندرجات

۱ – امیران دانشمند
۱.۱ – احمد بن اسد
۱.۲ – ابوالفضل بلعمی
۱.۳ – فائق خاصه
۲ – جایگاه علم حدیث در خراسان
۳ – علم‌دوستی امیران سامانی
۳.۱ – دیدگاه مقدسی
۴ – علم‌دوستی وزیران سامانی
۴.۱ – دیدگاه مقدسی
۵ – نشانه تمایل علمی دربار سامانی
۶ – علاقه سامانیان به فرهنگ ایرانی
۷ – شکوه فرهنگی پایتخت سامانیان
۷.۱ – دیدگاه ثعالبی
۷.۲ – گوهر دربار سامانیان
۷.۳ – شاعران عرب‌زبانِ سامانیان
۸ – ایجاد زمینه جهت فعالیت‌های علمی
۸.۱ – دیدگاه سمعانی
۸.۲ – جایگاه خاندان بلغمی
۸.۳ – دعوت از دانشمندان دیگر
۹ – دیوان‌سالاری و پشبرد علم و دانش
۱۰ – تساهل و تسامح با ادیان
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

امیران دانشمند

از آن‌جا که دربار سامانی (شامل خود امیران سامانی، وزرا و فرماندهان و…) آشنا به حدیث بودند و بعضاً اهل روایت بوده‌اند، جای شگفتی نخواهد بود که خراسان را مدرسه بزرگ درس حدیث بخوانیم. از باب نمونه به چند نفر از امرا و وزرا و دیگر فرماندهان آشنا به این علم اشاره خواهد شد.

احمد بن اسد

احمد بن اسد از سفیان بن عیینه، یزید بن هارون و اسماعیل بن علیه روایت نموده است.

[۵] سمعانی، محمد بن منصور، الانساب، ج۷، ص۲۴، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدرآباد، مجلس دائره المعارف العثمانیه، چ ۱، ۱۳۸۲ق.

ابوالفضل بلعمی

ابوالفضل بلعمی وزیر کاردان آل سامان از محدثین بنام روزگار خود بوده است و از مشایخ بسیاری از دانشمندان عصر خویش استماع حدیث کرده است.

[۶] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیشابور، ص۱۴۶، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، ۱۳۷۵ش.

فائق خاصه

فائق خاصه که از نزدیکان دربار و مدت‌ها سپهسالار خراسان بود، از بسیاری از اساتید آن زمان حدیث شنیده و از وی احادیث فراوانی روایت شده است.

[۷] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، تاریخ نیشابور، ص۱۵۸، ترجمه محمد بن حسین خلیفه نیشابوری، به کوشش محمدرضا شفیعی کدکنی، تهران، ۱۳۷۵ش.

جایگاه علم حدیث در خراسان

علم حدیث چنان جایگاه رفیعی در خراسان بزرگ یافته بود که برخی خانواده‌ها بدان خاطر مشهور می‌گشتند که افراد و محدثین بیش‌تری را به جامعه خود معرفی نموده بودند؛ مانند خاندان ماسرجسی که بیش از ده محدث از میان آنان برخاسته است.

[۸] سمعانی، محمد بن منصور، الانساب، ج۱۲، ص۳۶ ۳۷، تحقیق عبدالرحمن بن یحیی المعلمی الیمانی، حیدرآباد، مجلس دائره المعارف العثمانیه، چ۱، ۱۳۸۲ق.

علم‌دوستی امیران سامانی

امیران سامانی با آزادمنشی و تسامح به ملل و مذاهب مختلف می‌نگریستند؛ چنان‌که در دربار آنان پیروان ادیان و مذاهب، به آزادی زندگی و کار می‌کردند و هیچ‌کس در دوران سامانیان با سخت‌گیری‌هایی که در دوران غزنویان و سلجوقیان پدید آمد، روبه‌رو نشد؛ چنان‌که این روش به رواج علم و ادب و فلسفه در آن روزگار کمک شایانی کرد.

دیدگاه مقدسی

مقدسی در وصف دربار سامانیان چنین می‌نویسد: «واضح است در درباری که پادشاهان همواره در اندیشه آن باشند که بر شمار دانشمندان بیفزایند تا چه حد مردان به سوی دانش می‌گرایند. یکی از آیین‌های دربار سامانیان آن بود که دانشمندان را به زمین بوس خود روا نمی‌داشتند و ایشان را مجالسی شبانه بود. در حضور پادشاه دانشمندان مناظره می‌کردند و پادشاهْ خود در مناظره را می‌گشود، با زیردستان خود گشاده‌روی و مهربان بودند، وزرای ایشان به کارها می‌رسیدند، و چون کسی را برمی‌آوردند، با خود به خوان می‌نشاندند و با سفرا پرسش از مهمات می‌کردند و هرکس در بخارا در فقه و عفاف برتر از دیگران بود، وی را برمی‌کشیدند و از او رأی می‌جستند و کارها به قبول او می‌کردند».

[۹] مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ج۲، ص۴۹۵ ـ ۴۹۶، ترجمه، تهران، شرکت مولفان و مترجمان، چ اول، ۱۳۶۱ ش.

علم‌دوستی وزیران سامانی

در کنار امیران سامانی، وزیران دانشمند و دانش‌پرور آنان (همچون خاندان‌های بلعمی، جیهانی و عتبی) به تشویق و حمایت علما و ادبا و شعرا دست زدند و توانستند محیطی بسیار مساعد برای پیشبرد اهداف علمی فراهم آورند که این زمینه مناسب علاوه بر پایتخت و شهرهای بزرگ و مشهور، بسیاری از شهرها و روستاهای کوچک خراسان و ماوراء‌النهر را دربر می‌گرفت و آن‌ها را به کانون‌های فرهنگ و دانش مبدل می‌ساخت؛ به گونه‌ای که مجالس درس و وعظ، محافل شعر و ادب و کرسی‌های علمی فراوانی در جای‌جای این سرزمین بر پا گشته بود. قلمرو سامانیان در این زمان به مثابه یک مدرسه بزرگ علم و دانش بود. نوشتار حاضر تلاش دارد تا به معرفی مراکز و نهادهای علمی این دوران بپردازد و نقش آن را در پیشرفت فرهنگ و تمدن اسلامی بنمایاند. رواج علم و دانش در این دوران در سرزمین‌های تحت کنترل سامانیان به گونه‌ای بوده است که به عنوان پایگاه علم از آن یاد شده است.

دیدگاه مقدسی

مقدسی در این باره چنین می‌نویسد: «سرزمین خراسان و ماوراءالنهر (اقلیم المشرق) بیش‌ترین بزرگان و علما را در خود جای داده و پایگاه علم بود و در ماوراءالنهر بیش از هرجا گرایش به فقه و حدیث وجود داشته است».

[۱۰] مقدسی، محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ص۲۶۰ ۲۶۱، قاهره، مکتبه مدبولی، چ۳، ۱۴۱۱ق.

یا این‌که در خراسان «بیش از همه جا دانشمند دارد، جای نیکوکاری و مرکز دانش و پایگاه اسلام و دژ استوار آن است. شاه آن‌جا سرآمد شاهان و سربازانش بهترین سربازان‌اند. مردمی نیرومند، صاحب‌رأی، نام‌دار، ثروتمند، سواردار، کشورگشا و پیروزمند دارد. در آن‌جا دیانت درستین، دادگری راستین، دولت پیروزمند و کشورداری هموار است. در آ‌ن‌جا دانشمندان به حکومت رسند».

[۱۱] مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد، احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ج۲، ص۲۷۸ ـ ۲۷۹، ترجمه، تهران، شرکت مولفان و مترجمان، چ اول، ۱۳۶۱ ش.

نشانه تمایل علمی دربار سامانی

از دیگر نشانه‌های این تمایل علمی دربار سامانی، مهاجرت بسیاری از دانشمندان به قلمرو سامانیان، به دنبال روی کار آمدن متوکل عباسی و مخالفت او با فلسفه است. حمله متوکل و محدثین به فلسفه و علوم عقلی سبب گردید که بسیاری از پیروان این افکار به دربار سامانیان روی آورند و در سرزمین ایران به نشر آرا و افکار خود پردازند.

[۱۲] راوندی، مرتضی، تاریخ اجتماعی ایران، ج۱۰، ص۳۲، تهران، انتشارات نگاه، چ دوم، ۱۳۸۲ش.

علاقه سامانیان به فرهنگ ایرانی

امیران سامانی علاوه بر تأکید بسیار بر رونق فضای علمی ـ و خصوصاً علوم شرعی و عقلی ـ در گستره حکومتی خویش، هم‌چنین در دوران قدرت خود، بسیاری از آداب و رسوم دیرین ایرانیان را که در خراسان و ماوراء‌النهر باقی مانده بود، بار دیگر احیا کردند. به زبان فارسی و نظم و نثر علاقه فراوان نشان دادند و کتب گران‌بها و سودمندی نظیر تاریخ طبری و کلیله و دمنه عبدالله بن مقفع به دستور آنان ترجمه شد. هم‌چنین باید رستاخیز واقعی نظم و نثر و ادب فارسی را در عهد سامانیان دانست. در زمان سامانیان، فارسی دری که در حقیقت دنباله زبان پهلوی دوران ساسانیان بود، زبان رسمی دولت و دربار شد و شاعران نام‌داری چون رودکی و شهید بلخی و دقیقی و ابوشکور بلخی و غیره پیدا شدند؛ حتی بجاست که فردوسی بزرگ را نیز منسوب به آن دوران بدانیم.

[۱۳] کشاورز، کریم، هزار سال نثر فارسی، ج۱، ص۳۳-۳۴.

یکی از درخشان‌ترین ایام ادبیات کلاسیک فارسی، دوره سامانیان است. در این دوره، ماوراء‌النهر گهواره رشد ادبیات بود و بسیاری از نمونه‌های دل‌نشین شعر و ادب فارسی از این سرزمین به دیگر مناطق ایران بسط یافته است. سلاطین سامانی برای پراکندن نام خویش به اطراف و اکناف، شعرا و اهل علم را به دربار خود جلب می‌کردند، از طرفی حس شهرت‌طلبی و احتیاجات مادی، شعرا و نویسندگان را وادار می‌کرد که به دربار و مراکز قدرت نزدیک شوند و در پناه حمایت سلاطین، آثار و افکار اجتماعی، ادبی و سیاسی خود را منتشر کنند و زندگی خود را با عزت و جاه سپری سازند.

شکوه فرهنگی پایتخت سامانیان

رونق فرهنگی و علمی‌ای که از آن یاد می‌شود، تنها محدود به دربار نبود. ابوعلی سینا بخشی از دوران زندگی خود را در پایان فرمان‌روایی سامانیان در بخارا گذرانید. وی از بازار کتاب‌فروشان بخارا همیشه یاد می‌نموده و آن را بی‌نظیر می‌دانست. ظاهراً اغلب کتاب‌فروشان آن دوره افراد باسوادی بودند. دکان‌های آن‌ها مرکز تجمع شعرا، فلاسفه، اطبا، منجمین و افراد دیگری بود که برای بحث در آن‌جا گرد می‌آمدند. ابوعلی سینا در دوره امارت نوح بن منصور در بخارا می‌زیست و تحصیل می‌کرد. وی از خصوصیات کتاب‌خانه سلطنتی و دقت و نظمی که در