توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت ستمکاران دارای ۱۱۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت ستمکاران،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت ستمکاران :

ظلم

ظلم، یکی از رذایل اخلاقی و مذموم است. ظلم (مصدر عربی) در لغت به معنای وضع شیء در غیر موضع خود، ستم، ستم کردن و بی‌داد آمده است.

[۱] سیاح، احمد، فرهنگ جامع، تهران، کتابفروشی اسلام، ۱۳۳۰ه.ش، ج۳، ص۵۵.

[۲] سیاح، احمد، فرهنگ جامع، تهران، کتابفروشی اسلام، ۱۳۳۰ه.ش، ج۴، ص۵۵.

در اخبار متواتره که از ائمه معصومین(علیه‌السلام) به ما رسیده است هر جا سخن از ظلم به میان آمده، ذمّ عظیم و تهدید بر آن وجود دارد؛ چرا‌که واژه ظلم، مذمت و عقوبت را به همراه خود دارد. خداوند متعال در آیات قرآن کریم، هشتاد و یک گروه را ظالم و ستمگر نامیده است.

فهرست مندرجات

۱ – مقدمه
۲ – معنای ظلم
۲.۱ – معنای ظلم از نظر ابن فارس
۳ – انواع ظلم در قرآن
۳.۱ – ‌ظلم به معنای شرک
۳.۲ – گناهی که آلوده به شرک نباشد
۳.۳ – به معنی کشتار ناحق
۳.۴ – زیان زدن و بی انصافی
۳.۵ – انکار آیات قرآن و دزدی
۴ – مصادیق ظلم در آیات
۵ – ظلم در روایات
۶ – اقسام ظلم
۶.۱ – ظلم به خداوند
۶.۲ – ظلم به نفس
۶.۳ – ظلم به دیگران
۷ – اشخاص ظالم
۸ – عوامل ظلم
۸.۱ – خشونت
۸.۲ – خودکامگی
۸.۳ – جاه طلبی
۸.۴ – خودخواهی
۹ – آثار و پیامدهای ظلم
۹.۱ – آثار فردی
۹.۱.۱ – آثار دنیوی ظلم
۹.۱.۲ – آثار اخروی ظلم
۹.۲ – آثار ظلم در اجتماع
۹.۲.۱ – آثار دنیوی ظلم
۹.۲.۲ – آثار اخروی ظلم
۹.۳ – آثار ظلم در قرآن
۹.۳.۱ – بعضی از آثار ظلم در قرآن
۱۰ – راه‌های مبارزه و درمان با ظلم
۱۰.۱ – تهذیب نفس
۱۰.۲ – توجه به معاد
۱۰.۳ – امر به معروف و نهی از منکر
۱۰.۴ – جهاد با ظالم
۱۰.۵ – قیام
۱۱ – تفسیر آیه ۷ سوره صف
۱۲ – اقسام ستمگرترین افراد
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

مقدمه

در قسمت‌های اول تا پنجم سلسله مقالات «آثار اعمال در قرآن»، مباحث آثار گناه، آثار خودپسندی و تکبر، آثار مکر و حیله، آثار مال حرام و آثار دورویی و نفاق در زندگی انسانها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در این قسمت، آثار ظلم و ستم، انواع ظلم، مصادیق ظلم و ستم در آیات قرآن و یازده گروهی که ستم‌گرترین گروههای ظالمند مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.

معنای ظلم

ظلم (مصدر عربی) در لغت به معنای وضع شیء در غیر موضع خود، ستم، ستم کردن و بی‌داد آمده است.

[۳] سیاح، احمد، فرهنگ جامع، تهران، کتابفروشی اسلام، ۱۳۳۰ه.ش، ج۳، ص۵۵.

[۴] سیاح، احمد، فرهنگ جامع، تهران، کتابفروشی اسلام، ۱۳۳۰ه.ش، ج۴، ص۵۵.

اما آنچه در اصطلاح و عرف مردم از ظلم ذکر می‌شود بیشتر مصادیق آن می‌باشد که ظلم به معنای اخص است که به آن‌ها اشاره خواهد شد.

معنای ظلم از نظر ابن فارس

ابن فارس گفته است:

[۵] قریب، محمد، فرهنگ لغات قرآن، تهران، انتشارات بنیاد، ۱۳۶۶، ج۱، ص۷۱۳.

ظا و لام و میم دارای دو معنی اصولی است: ۱- تاریکی و سیاهی ۲- چیزی را از ستم در غیر موضوع خود نهادن.
همانطور که شخص در تاریکی چیزی را نمی‌بیند در حال ستم کردن هم مثل اینکه در تاریکی فرو رفته نمی‌تواند درک حقیقت کند و بطور کلی می‌توان گفت ظلم به معنای ستم و گذاشتن چیزی در غیر محل آن است.

[۶] رامپوری، غیاث‌الدین، غیاث اللغات، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۳، چ اول،‌ ص۵۶۹.

انواع ظلم در قرآن

قرآن کریم در حدود ۲۹۰ آیه در مورد پیکار با ستم و ستمکاری و دفاع از ستمدیدگان با صراحت قاطعانه بیان فرموده است، اما وجوهی را که قرآن در باب ظلم بیان کرده می‌توان در چند وجه خلاصه کرد:

[۷] دامغانی، حسین بن محمد، قاموس قرآن، تهران، بنیاد علوم اسلامی، ۱۳۶۱، چ اول، ج۲، ص۷۸.

‌ظلم به معنای شرک

«(آری) آنها که ایمان آوردند و ایمان خود را با شرک و ستم نیالودند، ایمنی تنها از آن آنهاست و آنها هدایت‌یافتگانند.»

[۸] انعام/سوره۶، آیه۸۲.

گناهی که آلوده به شرک نباشد

«هر کس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده؛ تو نمی‌دانی…»

[۹] طلاق/سوره۶۵، آیه۱.

به معنی کشتار ناحق

چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:
«و کسی را که خداوند خونش را حرام شمرده، نکشید،‌ جز حقّ. و آن‌کس که مظلوم کشته شده، برای ولیش سلطه ( و حق قصاص) قرار دادیم؛ اما در قتل اسراف نکند، چرا که او مورد حمایت است.»

[۱۰] اسراء/سوره۱۷، آیه‌۳۳.

زیان زدن و بی انصافی

و ابر را سایبان شما کردیم و من و سلوی بر شما فرو فرستادیم، از پاکیزه های آنچه روزیتان کرده‌ایم بخورید، و بر ما ستم نکردند، بلکه بر خویش ستم می‌کردند.

[۱۱] بقره/سوره۲، آیه۵۷.

و ما بر آن ها ستم نکردیم بلکه خودشان ستمکار بودند.

[۱۲] زخرف/سوره۴۳، آیه۷۶.

انکار آیات قرآن و دزدی

هر‌که اعمال وزن شده اش سبک آید، آنان کسانی هستند که به خودشان زیان زده اند، چرا که به آیات ما ستم می‌کردند.

[۱۳] اعراف/سوره۷، آیه۹.

گفتند: سزایش آن‌است که هر که جام در بار وی یافت شد او خودش سزای آن است. ما پاورپوینت ستمکاران را این‌گونه کیفر می دهیم.

[۱۴] یوسف/سوره۱۲، آیه۷۵.

مصادیق ظلم در آیات

خداوند متعال در آیات قرآن کریم، هشتاد و یک گروه را ظالم و ستمگر نامیده است. این افراد و گروه‌ها عبارتند از:
۱- کسانی که زنانشان را نگه می‌دارند تا آنها را اذیت کنند.

[۱۵] بقره/سوره۲، آیه۲۳۱.

۲- گروهی از قوم گوساله پرست حضرت موسی (علیه‌السّلام) (یهود)

[۱۶] بقره/سوره۲، آیه۵۴.

۳- گروهی از قوم موسی، که سخن خدا را تغییر دادند

[۱۷] بقره/سوره۲، آیه۵۹.

۴- مشرکان

[۱۸] بقره/سوره۲، آیه۱۶۵.

۵- کفران نعمت‌کنندگان

[۱۹] بقره/سوره۲، آیه۵۷.

۶- متجاوزین از حدود الهی

[۲۰] بقره/سوره۲، آیه۲۲۹.

۷- کفار

[۲۱] بقره/سوره۲، آیه۲۵۴.

۸- قوم ثمود

[۲۲] اسراء/سوره۱۷، آیه۵۹.

۹- یاری‌کنندگان ظالمان

[۲۳] انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.

۱۰- خورندگان مال یتیم با زور و کلک

[۲۴] نساء/سوره۴، آیه۱۰.

۱۱-کسانی که به خدا دروغ می‌بندند

[۲۵] آل عمران/سوره۳، آیه۹۴.

۱۲-تکذیب‌کنندگان پیامبران الهی

[۲۶] نحل/سوره۱۶، آیه۱۱۳.

۱۳- کسانی که از غیرخدا و پیامبر و احکام اسلامی داوری می‌طلبند

[۲۷] نور/سوره۲۴، آیه۵۰.

۱۴-تهمت‌زنندگان به پیامبران الهی

[۲۸] فرقان/سوره۲۵، آیه۸.

۱۵- قوم نوح

[۲۹] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۴.

۱۶- انکارکنندگان آیات الهی

[۳۰] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۴۹.

۱۷- مسخره‌کنندگان و لقب زشت‌دهندگان به مومنان

[۳۱] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.

۱۸- دوستان ستمگران

[۳۲] ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱۱.

۱۹- کسانی‌که مرتد می‌شوند

[۳۳] آل عمران/سوره۳، آیه۸۶.

۲۰- بدکاران

[۳۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۹۲.

۲۱- قاتلان

[۳۵] مائده/سوره۵، آیه۲۹.

۲۲- کسانی‌که زیرسلطه یهودیان و مسیحیان می‌روند

[۳۶] مائده/سوره۵، آیه۵۱.

۲۳- کسانی‌که عیسی را پسرخدا می‌دانند

[۳۷] مائده/سوره۵، آیه۷۲.

۲۴- تجاوزکنندگان از حق و دستورات الهی

[۳۸] مائده/سوره۵، آیه۱۰۷.

۲۵- شهادت دهندگان و قسم خوردگان دروغ

[۳۹] مائده/سوره۵، آیه۱۰۷.

۲۶- تکذیب‌کنندگان پیامبراسلام و آیات الهی

[۴۰] انعام/سوره۶، آیه۳۳.

۲۷- طردکنندگان مومنان

[۴۱] انعام/سوره۶، آیه۵۲.

۲۸- منافقین

[۴۲] حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.

۲۹- درخواست‌کنندگان عذاب الهی

[۴۳] انعام/سوره۶، آیه۵۸.

۳۰- ایرادگیرندگان به آیات الهی

[۴۴] انعام/سوره۶، آیه۶۸.

۳۱- ترک‌کنندگان امر به معروف و نهی از منکر،

[۴۵] انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.

(طبق روایات)
۳۲- گمراه‌کنندگان مردم

[۴۶] انعام/سوره۶، آیه۱۴۴.

۳۳- فسادکنندگان در زمین

[۴۷] اعراف/سوره۷، آیه۵.

۳۴- نزدیک‌شدگان به درخت ممنوعه در بهشت

[۴۸] اعراف/سوره۷، آیه۱۹.

۳۵- گناهکاران

[۴۹] اعراف/سوره۷، آیه۴۱.

۳۶- دوزخیان

[۵۰] اعراف/سوره۷، آیه۴۴.

۳۷- گوساله‌پرستان بنی‌اسرائیل

[۵۱] اعراف/سوره۷، آیه۱۴۸.

۳۸- فرعونیان و کفار قریش

[۵۲] انفال/سوره۸، آیه۵۴.

۳۹- کسانی‌که افراد نابرابر را با هم برابر می‌کنند

[۵۳] توبه/سوره۹، آیه۱۹.

۴۰- منافقان و پیروانشان

[۵۴] توبه/سوره۹، آیه۴۷.

۴۱- کسانی‌که مبنای کارهایشان باطل است

[۵۵] توبه/سوره۹، آیه۱۰۹.

۴۲- کسانی‌که بر اساس علم و آگاهی به تکذیب یا تایید نمی‌پردازند

[۵۶] یونس/سوره۱۰، آیه۳۹.

۴۳- کسانی‌که به خدا دروغ می‌بندند

[۵۷] هود/سوره۱۱، آیه۱۸.

۴۴- کسانی‌که حرف باطل می‌زنند

[۵۸] هود/سوره۱۱، آیه۳۱.

۴۵- پرداخت‌کنندگان خمس و زکات

[۵۹] انعام/سوره۶، آیه۱۲۹.

۴۶- همجنس بازان

[۶۰] هود/سوره۱۱، آیه۸۳.

۴۷- دزدان

[۶۱] یوسف/سوره۱۲، آیه۷۵.

۴۸- مخالفان پیامبران

[۶۲] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۱۳.

۴۹- پیروان شیطان

[۶۳] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۲.

۵۰- پیروان مکتب غیرالهی

[۶۴] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۲۷.

۵۱- قوم شعیب

[۶۵] حجر/سوره۱۵، آیه۷۸.

۵۲- لجاجت‌کنندگان در برابر حق

[۶۶] اسراء/سوره۱۷، آیه۸۲.

۵۳- کارگزاران طاغوت

[۶۷] کهف/سوره۱۸، آیه۲۹.

۵۴- شیطان‌پرستان

[۶۸] کهف/سوره۱۸، آیه۵۰.

۵۵- انسانهای بی‌تقوا

[۶۹] مریم/سوره۱۹، آیه۷۲.

۵۶- کسانی‌که قانون الهی را زیرپا می‌گذارند و می‌شکنند

[۷۰] انبیا/سوره۲۱، آیه۱۱.

۵۷- کسانی‌که با بشارتها و انذار پیامبران بیدار نمی‌شوند

[۷۱] انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۶.

۵۸- ترک اولی‌کنندگان

[۷۲] انبیاء/سوره۲۱، آیه۸۸.

۵۹- سنگدلان

[۷۳] حج/سوره۲۲، آیه۵۳.

۶۰- پرستش‌کنندگان غیرخدا

[۷۴] حج/سوره۲۲، آیه۷۱.

۶۱- فرعونیان

[۷۵] شعرا/سوره۲۶، آیه۱۱.

۶۲- کسانی‌که از هوا‌و‌هوس خود پیروی می‌کنند

[۷۶] قصص/سوره۲۸، آیه۵۰.

۶۳- کسانی‌که به دعوت انبیا توجه نمی‌کنند

[۷۷] فاطر/سوره۳۵، آیه۳۷.

۶۴- کسانی‌که دل مردم بی‌گناه را می‌سوزانند

[۷۸] صافات/سوره۳۷، آیه۶۳.

۶۵- غافلان

[۷۹] زمر/سوره۳۹، آیه۲۴.

۶۶- گناه‌کاران

[۸۰] غافر/سوره۴۰، آیه۱۸.

۶۷- منحرفین از راه حق

[۸۱] شوری/سوره۴۲، آیه۲۱.

۶۸- زشت‌کاران

[۸۲] شوری/سوره۴۲، آیه۲۲.

۶۹- تعدی‌کنندگان به حق دیگران

[۸۳] شوری/سوره۴۲، آیه۴۱.

۷۰- کسانی‌که خود و خانواده‌هایشان را جهنمی کرده‌اند

[۸۴] شوری/سوره۴۲، آیه۴۵.

۷۱- پیروی‌کنندگان از هوسهای جاهلان

[۸۵] جاثیه/سوره۴۵، آیه۱۹.

۷۲- تکبرکنندگان

[۸۶] احقاف/سوره۴۶، آیه۱۰.

۷۳- شیطان

[۸۷] حشر/سوره۵۹، آیه۱۷.

۷۴- عالمان بی‌عمل

[۸۸] جمعه/سوره۶۲، آیه۵.

۷۵- تحریف‌کنندگان کتاب الهی و کتمان صفات پیامبر اسلام

[۸۹] جمعه/سوره۶۲، آیه۷.

۷۶- بخیلان

[۹۰] حدید/سوره۵۷، آیه۲۴.

۷۷- طغیان کنندگان در برابر دستورات الهی

[۹۱] انسان/سوره۷۶، آیه۳۱.

۷۸- استفاده کنندگان نادرست از نعمت‌های الهی

[۹۲] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۳۴.

۷۹- خیانت‌کنندگان در امانات

[۹۳] احزاب/سوره۳۳، آیه۷۲.

۸۰- قاتلان انبیاء

[۹۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۸۲.

۸۱- دوستان و همنشینان با بدها

[۹۵] ق/سوره۵۰، آیه۲۹.

اکنون بد نیست که بدانیم از نظر قرآن مجید، که همان نظر خداوند سبحان است، ظالم‌ترین افراد و گروه‌ها چه کسانی هستند؟
این شناخت، به ما کمک می‌کند که وضع‌ اندیشه، گفتار و کردارمان را با آیات وحی تطبیق دهیم و چنانچه متصف به یکی از این صفاتی که خداوند متعال درباره ظالمان ذکر فرموده هستیم، توبه کنیم، گناهانمان را با انجام کارهای صالح جبران کنیم و از این رذیله مهلک و خانمان برانداز، جدا دوری گزینیم.

ظلم در روایات

در اخبار متواتره که از ائمه معصومین(علیه‌السلام) به ما رسیده است هر جا سخن از ظلم به میان آمده، ذمّ عظیم و تهدید بر آن وجود دارد؛ چرا‌که واژه ظلم، مذمت و عقوبت را به همراه خود دارد.
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) می‌فرماید:
«پست‌ترین و ذلیل‌ترین خلق در نزد خدا کسی است که امر مسلمانان در دست او باشد و میان ایشان به راستی رفتار نکند.»

[۹۶] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۵۲.

و نیز در حدیثی دیگر فرمودند:
«هر کس از انتقام و مکافات بترسد، البته از ظلم و جور کردن باز می‌ایستد.»

[۹۷] کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی ج۲، ص۳۳۱.

و در حدیثی حضرت امیرالمومنین علی(علیه‌السلام) می‌فرماید:
«به سبب ظلم، نعمتها زایل می‌گردد و به نکبت مبدّل می‌شود.»

[۹۸] آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم و دررالکلم، ج۱، ص۸۱۹.

امام سجاد (علیه‌السلام) هنگام وفات به امام محمد باقر(علیه‌السلام) فرمود که: «زنهار، ای فرزند! که ظلم کنی بر کسی که دادرسی به غیر از خدا نداشته باشد. زیرا که او کسی دیگر را ندارد و دو دست به درگاه مالک الملوک بر می‌دارد و منتقم حقیقی را بر سر انتقام می‌آورد.»

[۹۹] مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷۵، ص۳۰۸.

اقسام ظلم

از جمله معانی ظلم این است که چیزی در غیر محل و جایگاهش قرار گیرد و به همین جهت برای آن مصادیق فراوانی است.ظلم بر سه نوع است:
۱- ظلم به خویشتن
۲- ظلم به مردم و سایر موجودات
۳- ظلم به مکتب
در بین انواع ظلم، ظلم به مکتب و دین، مهم‌ترین و بزرگترین نوع ظلم است. از جمله:

ظلم به خداوند

براستی ظلمی بالاتر از این نمی‌شود که انسان، جماد بی‌ارزش و یا انسان ناتوانی را همتای وجود نامحدودی قرار دهد که بر سراسر جهان هستی حکومت می‌کند.

ظلم به نفس

این قسم از ظلم شامل ارتکاب گناهان می‌شود که البته ساده‌ترین و نزدیک‌ترین راه به مغفرت الهی همان توبه می‌باشد و خداوند هم در قرآن کریم وعده مغفرت بر ظلم به نفس را داده است.

[۱۰۰] زمر/سوره۳۹، آیه۵۳.

ظلم به دیگران

این قسم نیز دارای مصادقی فراوانی است. از جمله: ظلم مالی، که شامل پایمال کردن حق مالی یک انسان یا یک جامعه می‌باشد و یا ظلم جانی که اینگونه تجاوز و ستمکاری از وارد کردن یک جراحت کوچک بر بدن تا کشتن یک یا چند انسان را شامل می‌شود و یا ظلم اعتباری که همان تجاوز به حقوق اعتباری انسانهاست و نیز مصادیق دیگر ظلم‌ها.

اشخاص ظالم

حال که با اقسام ظلم آشنا شدیم سزاوار است که اشخاص ظالم را نیز بشناسیم. ظالمین، کسانی هستند که مردم را با انواع وسایل از راه خداوند باز می‌دارند و این‌کار از طریق القای شبهه و زمانی از طریق تهدید و گاهی تطمیع و مانند آن صورت می‌گیرد و هدف همه آنها یکی است؛ یعنی بازداشتن از راه خداوند متعال.
در سخنان حضرت علی(علیه‌السلام) برای ستمگر سه نشانه و علامت بیان شده است:

[۱۰۱] دشتی، محمد، ترجمه نهج‌البلاغه، قم، ۱۳۷۸، حکمت۳۵۰، ص۳۶۹.

الف- نسبت به کسی برتر از اوست نافرمانی می‌کند.
ب- بر آنکه فروتر از اوست به چیرگی ستم می‌کند که این شیوه بسیاری از حاکمان لاابالی بوده و می‌باشد.
ج- ستمگران را یاری و پشتیبانی می‌دهد.

عوامل ظلم

هر پدیده‌ای نیاز به یک علتی دارد و برای این رذیله اخلاقی علت‌ها و عوامل زیادی ذکر شده است که ممکن است گاهی علت بیرونی و گاهی منشأ درونی داشته باشد، که به طور مختصر به برخی عوامل اشاره می‌شود:

خشونت

گاهی انسان ستمکار چنان در خباثت و وقاهت غوطه‌ور است که گویی از تعدّی و تجاوز به حقوق دیگران مخصوصاً به حقوق ضعفا و بینوایان لذت می‌برد و هر‌چه که در تعدّی و تجاوز به دیگران بیشتر خشونت انجام می‌دهد بر لذت و شقاوت او می‌افزاید.

خودکامگی

گاهی منشأ ظلم و تعدی، سودجویی و خودخواهی و خودکامگی است، اگر چه وقاحت این نوع ظلم به شدت قسم اول نیست ولی در عین حال با نظر به عظمت حقی که پایمال می‌گردد، یا بی‌یار و یاور بودن شخصی که مورد تعدّی و ظلم قرار می‌گیرد، دارای درجات شدید و ضعیف می‌باشد.

جاه طلبی

بعضی از افراد بدنبال جایگاه و موقعیتی که پیدا می‌کنند و می‌خواهند به مقامی برسند راه ستم را بیش می‌گیرند و از این راه سعی می‌کنند به موقعیت‌شان برسند.

خودخواهی

حضرت علی(علیه‌السلام) در یکی از خطبه‌هایشان، عوامل ظلم و ستم را به خود افراد نسبت می‌دهد و چنین می‌فرماید:
«هیهات که با شما بتوانم تاریکی را از چهره عدالت بزدایم و کجی‌ها را که در حق راه یافته است، راست نمایم.»

[۱۰۲] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه۱۳۱.

حضرت علی(علیه‌السلام) در این سخن شان، علت ظلم را به خود افراد برمی‌گردانند چرا‌که آنها بر روی عدل، ظلمت و تاریکی انداخته و مسیر حق را منحرف کرده‌اند.

آثار و پیامدهای ظلم

ظلم و ستم، همانند سایر صفات رذیله و ناپسند، آثار و پیامدهای منفی به همراه دارد که به طور مختصر در دو بخش بیان می‌شود:

آثار فردی

در این ظلم فرد به خود ظلم می‌کند که دارای آثار مخصوص به خود است:

آثار دنیوی ظلم

که شامل ظلم فرد به خودش و ظلم فرد به دیگران می‌شود.
الف- عذاب وجدان: ظالم همیشه اعصاب خود را ناراحت کرده و وجدان او، ناخودآگاه آزارش می‌دهد، چرا که انسان فطرتاً خداجو است و به خداوند گرایش دارد و او را در همه‌جا می‌جوید، اما با ظلم و جوری که مرتکب می‌شود پرده‌ای روی فطرت خویش می‌کشد و شیطان او را از معرفت خدا باز می‌دارد.

[۱۰۳] نهج البلاغه، خطبه۱.

ب- قصاص در دنیا: ظالم علاوه بر عقوبات اخروی به انتقام دنیایی هم مبتلا خواهد شد و همیشه منفور مردم و جامعه خواهد بود و مورد لعن مردم قرار می‌گیرد.

[۱۰۴] جعفری، محمدتقی، شرح نهج‌البلاغه، تهران، ۱۳۵۸، چ اول، ج۱۰، خطبه۴۷، ص۵۱.

آثار اخروی ظلم

الف- عقوبت و عذاب آخرت: از آنجا که ظلم جزو گناهان بزرگ محسوب می‌شود لذا در آخرت عذاب‌های بسیار سخت و سنگینی برای فرد ظالم مهیا است. چنان که حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: «روز انتقام گرفتن از ظالم سخت‌تر از ستمکاری بر مظلوم است.»

[۱۰۵] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت‌۲۴۱، ص۳۵۰.

ب- لعن خداوند و محروم از بخشایش او: هر کسی ممکن است که نسبت به احوال خود، ظالم شود، خداوند در جاهای مختلفی، ظالمین را مورد لعن خود قرار داده است و در آیات گوناگون به جهت تنبیه ظالمان، عذابهایی را یادآوری کرده است که شاید درس عبرتی برای آنان باشد.

[۱۰۶] نساء/سوره۴، آیه۱۰.

[۱۰۷] نساء/سوره۴، آیه۱۶۸.

[۱۰۸] شعراء/سوره۲۶، آیه۲۲۷.

[۱۰۹] زخرف/۴۳، آیه۶۵.

آثار ظلم در اجتماع

که شامل آثار دنیوی و اخروی می‌باشد:

آثار دنیوی ظلم

الف- تنگدستی مردم و سلب آرامش از آنها: از جمله آثار و پیامدهای منفی که ظلم در عرصه اجتماع از خود بر جای می‌گذارد این است‌که عده‌ای که تحت ظلم واقع شده، در سختی زندگی می‌کنند و آسایش و آرامش آنها توسط اشخاص ظالم سلب می‌شود.

[۱۱۰] خوئی، سید حبیب‌الله، منهاج البراعه فی شرح نهج البلاغه، بنیاد فرهنگی امام مهدی، ۱۴۰۶ ه.ق، ج۳، خطبه۱۵، ص۲۱۴.

ب- ویرانی و زوال حکومت: سقوط تمدن و ویرانی یک اجتماع از زمانی آغاز می‌شود که بیماری ظلم، شروع به گستردن ریشه‌های خود در جامعه می‌نماید و خواسته‌های مردم مورد بی‌اعتنایی قرار می‌گیرد. همانطور که عدالت و رعیت‌پروری، باعث دوام و پایداری دولت و خلود سلطنت می‌گردد.

[۱۱۱] نمل/سوره۲۷، آیه۵۲.

[۱۱۲] یونس/سوره۱۰، آیه۱۳.

[۱۱۳] کهف/سوره۱۸، آیه۵۹.

ج- ایجاد تفرقه: یکی دیگر از پیامدهای منفی ظلم، از بین رفتن روح وحدت کلمه میان افراد است. همانطور که حضرت علی(علیه‌السلام) می‌فرماید: «اگر زمامدار بر رعیت ستم کند وحدت کلمه از بین می‌رود و هنگامیکه وحدت از بین برود، نیکان خوار می‌شوند..»

[۱۱۴] امام علی (علیه‌السلام)، نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، خطبه۲۱۶، ص۲۲۵.

آثار اخروی ظلم

الف- لعن پروردگار: یکی از عذابهایی که در جهان آخرت متوجه شخص ظالم می‌گردد، لعنت الهی بر این فرد است. در آیات قرآن نیز در جاهای مختلفی، ظالمین مورد لعن و نفرین قرار گرفته‌اند.

[۱۱۵] هود/سوره۱۱، آیه۱۸.

ب- عقوبت الهی: فرد ظالم در عالم آخرت دچار عقوبت خداوند قرار می‌گیرد و اسباب بدبختی او فراهم می‌شود و عذاب اخروی بسی سنگین‌تر از عذاب دنیوی است.

[۱۱۶] ابراهیم/سوره۱۴، آیه۴۲.

[۱۱۷