توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت روش‌های بحث در علم کلام دارای ۴۳ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت روش‌های بحث در علم کلام،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت روش‌های بحث در علم کلام :

پاورپوینت روش‌های بحث در علم کلام

پاورپوینت روش‌های بحث در علم کلام تنها برهان نیست بلکه بنابر فرموده قرآن کریم، حکمت، موعظه حسنه و جدال احسن از شیوه‌های بحث و گفتگو می‌باشند.

فهرست مندرجات

۱ – روش‌های منطقی استدلال
۲ – صناعت‌های پنجگانه
۲.۱ – توضیح مطلب
۳ – روش بحث‌های کلامی
۳.۱ – نتیجه بحث
۴ – قرآن و شیوه بحث‌های کلامی
۵ – سخنی از علامه طباطبائی
۶ – جدال احسن
۷ – پانویس
۸ – منبع

روش‌های منطقی استدلال

روش‌های منطقی استدلال از نظر منطق صورت، به دو نوع کلّی تقسیم می‌شوند:
۱.روش استدلال مباشری، ۲.روش استدلال غیر مباشری.
در روش استدلال مباشری، تنها یک قضیه کافی است تا از طریق آن، بر مطلوب استدلال شود و معرفت نوینی به دست آید.
این نوع از استدلال دارای اقسامی است که در دو باب جداگانه از کتاب‌های منطقی بررسی گردیده‌اند. یکی باب عکس و توابع آن، و دیگری باب تناقض قضایا و ملحقات آن.
در روش استدلال غیر مباشری، یک قضیه کافی نبوده، بلکه دو یا چند قضیه به عنوان حدّ وسط، مورد استفاده قرار می‌گیرند. استدلال غیر مباشری، سه نوع معروف دارد که عبارتند از: قیاس، استقراء و تمثیل.
بحث پیرامون اقسام یاد شده استدلال از گنجایش و رسالت این مقاله بیرون است، علاقمندان می‌توانند به کتاب‌های منطقی مراجعه نمایند.

[۱] طوسی، خواجه نصیرالدین، اساس الاقتباس، ص۳۴۰.

[۲] مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۲۳۲.

[۳] بدوی، عبدالرحمن، المنطق الصوری، مباحث استدلال.

نکته‌ای که یادآوری آن لازم است این که از اقسام یاد شده، همه انواع روش‌های استدلال مباشری و نیز استدلال قیاسی یقین‌آور می‌باشند. ولی روش تمثیل، مفید یقین نیست، و استقراء نیز در دو صورت مفید یقین است، یکی استقراء تام، و دیگری استقراء ناقص معلَّل، امّا استقراء ناقص غیر معلَّل، فقط مفید احتمال و ظنّ است.

صناعت‌های پنجگانه

تا این جا سخن پیرامون روش‌های استدلال از نظر منطق صورت بود، روش استدلال از نظر منطق مادّه نیز اقسامی دارد که اصطلاحاً به صناعت‌های پنجگانه (صناعات خمس) معروفند که عبارتند از:
۱.صناعت برهان.
۲.صناعت جدل.
۳.صناعت خطابه.
۴.صناعت شعر.
۵.صناعت مغالطه.
مبنای این تقسیم، نوع قضایایی که در استدلال به کار می‌روند و نیز هدف به کارگیری استدلال است.

توضیح مطلب

توضیح آنکه هرگاه قضایای تشکیل دهنده استدلال، از یقینات باشند و هدف از استدلال، یافتن و اثبات حقیقت باشد، آن را برهان می‌نامند.
و هرگاه قضایای مورد استفاده در استدلال از مشهورات (آنچه مورد قبول همگان یا گروه خاصی می‌باشد) و یا مسلمات (آنچه مورد قبول طرف مقابل است) باشند و هدف، الزام یا اقناع طرف مقابل باشد، آن را جدل گویند.
و هرگاه قضایای استدلال از منظونات و مقبولات بوده و غرض از استدلال، اقناع مخاطب یا مخاطبان و مانند آن باشد، استدلال را خطابه نامند.
وهرگاه مواد استدلال را سخنان تخیّلی تشکیل دهد، آن را شعر نامند.
و بالاخره هرگاه مواد استدلال را قضایای نادرستی تشکیل دهند که به گونه‌ای با یقینات و یا مشهورات شباهت دارند (مشبّهات) و مورد قبول قوّه وَهْم قرار گرفته‌اند، هر چند عقل از قبول آنها اباء دارد (وهمیات)، در این صورت استدلال، مغالطه نامیده می‌شود.
پیرامون هر یک از این صناعت‌های پنجگانه، مطالبی مورد بحث قرار گرفته که بررسی آنها مربوط به بحث‌های مفصل منطقی است و غرض در این فصل یادآوری نکات کلی این مباحث است.بنابراین بحث درباره روش‌های منطقی استدلال را در همین جا پایان داده و به بررسی روش بحث‌های کلامی می‌پردازیم.

روش بحث‌های کلامی

اینک باید ببینیم در بحث‌های کلامی از کدام روش استدلال استفاده می‌شود؟ پاسخ این سئوال این است که روش استدلال‌های کلامی متنوع و مختلف بوده، و چه از نظر صورت و چه از نظر ماده منحصر در روش خاصی نیست و اینک تفصیل این مجمل:
در گذشته دانستیم که موضوع علم کلام دارای غایات و رسالت‌های مختلف است که عبارتند از:
۱.خداشناسی تحقیقی (تحصیل معرفت یقینی در زمینه اصول عقاید).
۲.اثبات موضوعات و مبادی سایر علوم دینی.
۳.ارشاد مسترشدان و الزام معاندان.
۴.دفاع از اصول و عقاید دینی.
با توجه به موضوع و غایات علم کلام، یادآور می‌شویم که در رابطه با غایت نخست (و نیز غایت دوّم مگر در مباحثه) روش استدلال، باید از گونه روش مفید یقین باشد؛ بنابراین از نظر صورت، بهره‌گیری از روش تمثیل مجاز نخواهد بود، ولی استفاده از روش استدلال مباشر و نیز روش قیاس و استقراء معلَّل، مجاز است.
و از نظر منطق ماده نیز فقط باید از روش برهان بهره گرفت، زیرا روش‌های دیگر افاده یقین نمی‌کنند و اصولاً کاربرد آن روش‌ها در جایی است که پای مباحثه و محاوره با دیگران در میان باشد که از مورد بحث بیرون است.
ولی در رابطه با دو غایت دیگر، بهره‌گیری از همه روش‌های استدلال مجاز خواهد بود و انتخاب روش، بر عهده متکلم است که با در نظر گرفتن تفاوت‌های فکری و روحی مخاطبان و طرف‌های بحث و نیز شرایط مختلف زمانی، مکانی و غیره شیوه استدلال مناسب را برگزیند و در نتیجه در مواردی، بهره‌گیری از شیوه برهان جایز نبوده و باید از روش جدل یا خطابه استفاده شود و نیز در مواردی به کار بردن روش قیاسی میسور و نافع نبوده و باید از روش استقراء و تمثیل بهره‌گیری شود.

نتیجه بحث

تا اینجا دو نکته روشن گردید:
۱.اندیشه کسانی که روش استدلال‌های کلامی را منحصر در روش جدل دانسته آن را معرِّف بحث‌های کلامی می‌شناسند، صحیح نیست؛ زیرا همان‌گونه که بیان گردید، اوّلاً در رابطه با غایت نخست روش جدل مجاز نیست، و در رابطه با دو غایت اخیر نیز روش بحث منحصر در بهره‌گیری از شیوه استدلال جدلی نبوده و از روش خطابه یا برهان نیز می‌توان استفاده نمود.
۲.گاهی تصور می‌شود که بهره‌گیری از روش جدل و یا هر روش دیگری که افاده یقین نکرده و تنها مفید اقناع یا الزام باشد مایه نقصان به شمار می‌رود، ولی این تصورِ نادرست، ناشی از ناآگاهی یا غفلت از غایت کلام و رسالت متکلم است و گویا تصور شده که مخاطبان بحث‌های کلامی همیشه کسانی هستند که آمادگی لازم برای دریافت استدلال‌های برهانی را دارند، و نیز تصور شده که سر و کار متکلم همیشه با کسانی است که جویای حقیقت بوده و قصد جدال و خصومت ندارند، ولی نادرستی هر دو تصویر آشکار است.

قرآن و شیوه بحث‌های کلامی

قرآن کریم در زمینه دعوت به یکتاپرستی، سه شیوه را پیشنهاد داده است که عبارتند از:
۱.روش حکمت (برهان).
۲.روش موعظه پسندیده (خطابه).
۳.روش جدال احسن.
چنانچه می‌فرماید: «ادْعُ اِلی سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِی هِیَ اَحْسَنُ اِنَّ رَبَّکَ هُوَ اَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِیلِهِ وَ هُوَ اَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ».

[۴] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲۵.

از آنجا