پاورپوینت روایت حب علی حسنه لایضر معها سیئه
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت روایت حب علی حسنه لایضر معها سیئه دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت روایت حب علی حسنه لایضر معها سیئه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت روایت حب علی حسنه لایضر معها سیئه :
حدیث حب علی حسنه لایضر معها سیئه
یکی از احادیثی که در باب فضائل امام علی (علیهالسّلام)، از وجود مقدس رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) از طرق مختلف وارد شده و در منابع اهلسنت نقل شده است، روایت: «حب علی حسنه، لا یضر معها سیئه» است.
در مورد این روایت شبهه شده که آیا با وجود محبت علی (علیهالسّلام) هیچ گناهی ضرر نمیرساند، و آیا فقط محبت آن حضرت کافی است و دیگر نیازی به انجام اعمال دیگر نیست؟؛ این روایت را از جهت سندی و محتوایی بررسی خواهیم کرد تا جواب شبهه روشن شود.
فهرست مندرجات
۱ – شبهه
۲ – نقد و بررسی شبهه
۳ – بررسی طرق نقل روایت
۳.۱ – از طریق معاذ بن جبل
۳.۲ – از طریق انس بن مالک
۳.۳ – از طریق ابنعباس
۳.۴ – از طریق ابن عمر
۴ – بررسی اعتبار طرق این روایات
۴.۱ – اولاً
۴.۲ – ثانیاً
۴.۳ – نتیجه
۵ – مقصود از ضرر نرساندن سیئه با وجود محبت علی
۵.۱ – مقصود از ضرر
۵.۱.۱ – تفسیر زینالدین علی
۵.۱.۲ – توضیح بیشتر
۵.۱.۳ – پاسخ زینالدین برگرفته از روایت پیامبر
۵.۲ – با توبه و پاک از دنیا رفتن
۵.۳ – ولایت حقیقی مقصود روایت
۵.۴ – مقصود از سیئه
۵.۵ – مقصود از حب
۵.۵.۱ – تفسیر طریحی از حب علی
۵.۵.۲ – توضیح طریحی ذیل واژه عصی
۵.۶ – نتیجه تفاسیر
۶ – عدم سقوط انجام بقیه تکالیف با وجود عشق علی
۶.۱ – التزام به تکالیف با محبت علی
۶.۱.۱ – پاسخ تجلیل تبریزی
۶.۱.۲ – استناد تجلیل تبریزی
۶.۲ – نکته مهم
۶.۳ – نتیجه
۷ – پانویس
۸ – منبع
شبهه
از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) درباره امام علی (علیهالسّلام) نقل شده است:
حُبُّ عَلِیٍّ حَسَنَهٌ لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَهٌ وَبُغْضُ عَلِیٍّ سَیِّئَهٌ لَا یَنْفَعُ مَعَهَا حَسَنَه.
«دوستی علی حسنهای است که با داشتن آن، سیئه زیانی نمیرساند و دشمنی علی سیئهای است که با وجود آن حسنه سودی ندارد.»
اولاً: مقصود از این روایت که میگوید: با وجود عشق و محبت علی (علیهالسّلام) هیچ گناهی ضرر نمیرساند، چیست؟
ثانیاً: آیا انسان بدون این که نماز و اعمال واجب دیگری را انجام دهد و فقط محبت علی (علیهالسّلام) را داشته باشد کافی است؟
اگر کاربرد محبت علی (علیهالسّلام) تا این حد است؛ پس ایمان به خدا و پیامبر و همه عقاید دینی و تکالیف و احکام شرعی ساقط است و غیر از دوستی علی (علیهالسّلام) در شریعت اسلام چیزی دیگر باقی نمیماند! یا مقصود چیزی دیگر است؟
نقد و بررسی شبهه
این شبهه در دو قسمت قابل بررسی است:
قسمت اول: تبیین مقصود روایت.
قسمت دوم: عدم سقوط انجام بقیه تکالیف با وجود عشق و محبت علی (علیهالسّلام).
بررسی طرق نقل روایت
قبل از بررسی مطالب فوق، لازم است طرق این روایت را که از رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) نقل کردهاند؛ متذکر شویم.
آیتالله العظمی مرعشی نجفی (رحمهاللهعلیه) در شرح احقاق الحق،
[۱] مرعشی نجفی، سیدشهابالدین، شرح احقاق الحق، ج۷، ص۲۵۸.
این روایت را از سه طریق نقل کرده که در هر طریق، تعدادی از محدثان اهلسنت وجود دارد.
از طریق معاذ بن جبل
این روایت را شیخ منتجبالدین ابنبابویه در الاربعون حدیثا،
[۲] ابنبابویه، منتجبالدین، الاربعون حدیثا، ص۴۴.
با این سند آورده است.
انا ابو زرعه عبد الکریم بن اسحاق بن سهلویه، بقراءتی علیه: انا ابو القاسم عبد الرحمان بن الحسن بن علیک: انا ابو سعد احمد بن محمد بن حفص المالینی الحافظ. اخبرنا ابو الحسن احمد بن علی بن احمد الرفاء: نا ابو عروبه الحسین بن محمد بن مودود: نا المسیب بن واضح: نا نقبه بن الولید، عن ثور بن یزید، عن خالد بن معدان، عن معاذ بن جبل قال رسول الله صلی الله علیه وآله: حُبُّ عَلِیٍّ حَسَنَهٌ لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَهٌ وَبُغْضُ عَلِیٍّ سَیِّئَهٌ لَا یَنْفَعُ مَعَهَا حَسَنَه.
گروهی از محدثان این روایت را از معاذ نقل کردهاند:
۱. علامه محمدصالح الکشفی الترمذی الحنفی.
[۳] الکشفی الترمذی الحنفی، محمدصالح، المناقب المرتضویه، ص۹۲ چاپ بمبئی.
۲. علامه المناوی، محمد عبدالرؤوف بن علی بن زینالعابدین (متوفای ۱۰۳۱هـ).
[۴] مناوی، محمد عبدالرؤوف بن علی، کنوز الحقائق فی حدیث خیر الخلائق، ص۶۷ – ۵۷.
۳. علامه منیر محمد البدخشی.
[۵] بدخشی، منیر محمد، مفتاح النجاه فی مناقب آل العباء ص۶۱ مخطوط.
۴. علامه القندوزی الحنفی، الشیخ سلیمان بن ابراهیم (متوفای۱۲۹۴هـ).
[۶] قندوزی الحنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذوی القربی، ج۲، ص۲۹۲.
۵. علامه فاضلالدین محمد بن محمد بن اسحاق الحموینی الخراسانی.
[۷] حموینی الخراسانی، محمد بن محمد، مناهج الفاضلین، ص۳۷۷، مخطوط.
۶. علامه الشیخ عبیدالله الامرتسری الحنفی.
[۸] الامرتسری الحنفی، عبیدالله، ارجح المطالب، ص۵۱۹ و ۵۱۲ چاپ لاهور.
۷. علامه عبدالرحمن بن عبدالسلام بن عبدالرحمن بن عثمان (متوفای ۸۹۴ هـ).
[۹] عبدالرحمن بن عبدالسلام، نزهه المجالس ومنتخب النفائس، ج۲، ص۲۰۷، چاپ قاهره.
ایشان در آخر روایت به جای کلمه (سیئه) «معصیه» دارد.
از طریق انس بن مالک
از این طریق نیز جماعتی این روایت را نقل کردهاند:
۱. علامه خطیب الخوارزمی، الموفق بن احمد بن محمد المکی (متوفای۵۶۸هـ).
[۱۰] خطیب الخوارزمی، الموفق بن احمد بن محمد المکی المناقب، ج۱، ص۷۶.
سلسه سند روایت طبق نقل خوارزمی اینگونه است:
قال: انبانی مهذب الائمه ابو المظفر عبد الملک بن علی بن محمد الهمدانی، اخبرنی احمد بن نصر بن احمد، اخبرنی سلیمان بن احمد الطبرانی، حدثنی عمرو بن حمره ابو اسد القیسی، حدثنی خلف بن مهران، حدثنا ابو الربیع، عن انس بن مالک قال: قال رسول الله (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) وسلم: حُبُّ عَلِیٍّ حَسَنَهٌ لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَهٌ وَبُغْضُ عَلِیٍّ سَیِّئَهٌ لَا یَنْفَعُ مَعَهَا حَسَنَه.
۲. علامه فاضلالدین محمد بن محمد بن اسحاق الحموینی الخراسانی.
[۱۱] الحموینی الخراسانی، محمد بن محمد، مناهج الفاضلین، ص۳۷۷، مخطوط.
۳. علامه قندوزی، الشیخ سلیمان بن ابراهیم (متوفای۱۲۹۴هـ).
[۱۲] قندوزی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده لذوی القربی، ج۱، ص۳۷۵.
از طریق ابنعباس
از طریق ابنعباس نیز گروهی از محدثین روایت را نقل کردهاند؛ از جمله علامه موصلی حنفی که مشهور به ابنحسنویه است؛ در کتاب بحر المناقب،
[۱۳] ابنحسنویه، علی بن ابراهیم، بحر المناقب، ص۷.
اینگونه آورده است:
عن عبدالله بن عباس رضی الله عنه قال: قال رسول الله (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) وسلم حُبُّ عَلِیٍّ حَسَنَهٌ لَا یَضُرُّ مَعَهَا سَیِّئَهٌ وَبُغْضُ عَلِیٍّ سَیِّئَهٌ لَا یَنْفَعُ مَعَهَا حَسَنَه.
از طریق ابن عمر
زینالدین علی بن یوسف بن جبر از علمای قرن هفتم، طریق دیگری را نیز برای این روایت ذکر کرده و تصریح نموده است که جماعتی این روایت را از عبدالله بن عمر نقل کردهاند:
وجماعه عن ابن عمر قال: قال النبی (علیهالسّلام): حب علی بن ابی طالب حسنه لا تضر معها سیئه، وبغضه سیئه لا تنفع معها حسنه.
[۱۴] زین الدین علی بن یوسف بن جبر، (متوفای قرن هفتم)، نهج الایمان، ص۴۴۹، تحقیق:السید احمد الحسینی، ناشر:مجتمع امامهادی (علیهالسّلام) مشهد، الطبعه الاولی۱۴۱۸ه.
اینها طرقی بود که بزرگان گذشته از محدثان فریقین این روایت را نقل کردهاند و محدثان بعد از آنها نیز در جوامع روائی مفصل آوردهاند.
بررسی اعتبار طرق این روایات
طرق این روایات از دو جهت بررسی میشود.
اولاً
اگر روایتی به سندهای متعدد نقل شد؛ تعدد سند، موجب استفاضه و اعتبار سند میشود (حتی در باب الزامیات) و در نتیجه آن روایت معتبر است.
برای روشن شدن مساله لازم است که در ابتدا خبر مستفیض را تعریف و سپس اعتبار روایت مستفیض را بررسی کنیم.
شهید ثانی در تعریف خبر مستفیض میگوید:
ثم هو: ای خبر الواحد. مستفیض: ان، زادت رواته عن ثلاثه فی کل مرتبه، او زادت عن اثنین عند بعضهم.
خبر واحد در صورتی مستفیض است که در هر مرتبه راویانش از سه تا بیشتر باشد و بعضی گفتهاند از دو تا بیشتر باشد.
[۱۵] العاملی، زین الدین بن علی بن احمد الجبعی (متوفای۹۶۵ه) الرعایه فی علم الدرایه، ص۶۹، تحقیق:عبد الحسین محمد علی بقال، ناشر:مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی – قم، الطبعه الثانیه ۱۴۰۸.
خبر مستفیض، در منابع دیگر درایه الحدیث نیز همینگونه تعریف شده است به جهت رعایت اختصار از ذکر آنها خود داری میکنیم.
با توجه به تعریف فوق، این روایت در زمره خبر مستفیض است و طبق نظر بزرگان، احتیاج به بررسی سندی نیست.
آقاضیا عراقی درباره خبر مستفیض میگوید:
استفاضتها کافیه فی الوثوق الاجمالی بصدور بعضها،
مستفیض بودن خبر در وثوق اجمالی به صدور بعض روایت کافی است.
[۱۶] العراقی، آقا ضیاء الدین (متوفای ۱۳۶۱ه) تعلیقه علی العروه، ص۲۱۵، تحقیق و ناشر:مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین قم المشرفه، الطبعه الاولی ۱۴۱۰.
صاحب جواهر میگوید:
… فلا ریب فی استفاضتها بحیث تستغنی عن ملاحظه السند کما هو واضح.
بدون شک، استفاضه خبر، از بررسی سند انسان را بینیاز میکند و این مطلب روشن است.
[۱۷] النجفی، الشیخ محمد حسن (متوفای۱۲۶۶ه)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۱۰، ص۲۸۶، تحقیق:الشیخ عباس القوچانی، ناشر:دار الکتب الاسلامیه، طهران، الطبعه:الثالثه، ۱۳۶۷ش.
آقارضا همدانی درباره خبر مستفیض گفته است:
واستفاضه هذه الاخبار مغنیه عن البحث عن سندها….
[۱۸] الهمدانی، آقا رضا، (متوفای:۱۳۲۲) مصباح الفقیه، ج۲، ص۳۷۵، ناشر:انتشارات مکتبه النجاح- طهران، توضیحات:طبعه حجریه.
بنابراین با توجه به تعدد طرق این روایت، حتی اگر فرض کنیم همه آنها ضعیف باشند، بازهم طبق این قاعده نیازی به بررسی سندی ندارد و حجت میشود.
ثانیاً
روایاتی که در باب مناقب و فضائل وارد میشود نیازی به تصحیح و بررسی سند ندارد و حتی علمای اهل سنت و از جمله احمد بن حنبل گفته است: ما در باب فضائل صحابه سختگیری نمیکنیم. یعنی برفرض این که در باب مناقب روایت ضعیف هم باشد؛ طبق آن عمل میشود.
مقدسی میگوید:
فصل فی العمل بالحدیث الضعیف وروایته والتساهل فی احادیث الفضائل دون ما تثبت به الاحکام والحلال والحرام والحاجه الی السنه وکونها بیانا للقرآن یحب اتباعه.
ولاجل الآثار المذکوره فی الفصل قبل هذا ینبغی الاشاره الی ذکر العمل بالحدیث الضعیف والذی قطع به غیر واحد ممن صنف فی علوم الحدیث حکایه عن العلماء انه یعمل بالحدیث الضعیف فیما لیس فیه تحلیل ولا تحریم کالفضائل وعن الامام احمد ما یوافق هذا…
قبل از بیان آثاری که در این فصل ذکر شده سزاوار است که به مساله عمل به حدیث ضعیف اشاره شود. آنچه را که علمای علوم حدیث قطع دارند این است که به حدیث ضعیفی که در مورد حلال و حرام نباشد بر طبق آن عمل میشود؛ مانند روایاتی که در باب فضائل است. و از امام احمد موافق این نظر نقل شده است.
[۱۹] المقدسی، الامام ابی عبدالله محمد بن مفلح (متوفای ۷۶۳ه)، الآداب الشرعیه والمنح المرعیه ج۲، ص۳۰۱.
علاءالدین مرداوی حنبلی نیز همین مطلب را در کتابش آورده است.
[۲۰] المرداوی المقدسی الحنبلی، علاء الدین ابو الحسن علی بن سلیمان بن احمد بن محمد (متوفای۸۸۵ ه)، التحبیر شرح التحریر فی اصول الفقه، ج۴، ص۱۹۴۴، تحقیق:د. عبد الرحمن الجبرین، د. عوض القرنی، د. احمد السراح، ناشر:مکتبه الرشد – السعودیه/ الریاض، الطبعه:الاولی، ۱۴۲۱ه ۲۰۰۰م.
نووی نیز میگوید:
اهل العلم متفقون علی العمل بالضعیف فی غیر الاحکام واصول العقائد.
علماء در عمل به خبر ضعیفی که درباره احکام و اصول عقائد نباشد؛ اتفاق دارند.
[۲۱] النووی الشافعی، محیی الدین ابو زکریا یحیی بن شرف بن مر بن جمعه بن حزام (متوفای۶۷۶ ه)، المجموع، ج۵، ص۵۹.
و از آن جائی که این روایات یکی از مناقب امیرمؤمنان (علیهالسّلام) را بیان میکند، طبق این قاعده حتی اگر همه آنها هم ضعیف باشند، حجت میشوند.
نتیجه
روایاتی که ثابت میکند: گناه و عصیان، با وجود محبت و دوستی امیرمؤمنان (علیهالسّلام) ضرری به شخص نمیرساند، قابل قبول هستند.
مقصود از ضرر نرساندن سیئه با وجود محبت علی
بزرگان علماء شیعه این روایت را در جوامع حدیثیشان نقل کرده و در ضمن توجیه و تفسیر هم کردهاند. ما هم پاسخ این سؤال را از زبان این بزرگان بیان میکنیم.
مقصود از ضرر
مقصود از ضرر، ضرر نسبی است.
زینالدین علی بن یوسف بن جبر در تاویل این روایت میفرماید:
مقصود این است که دوستی امیرمؤمنان (علیهالسّلام) ایمان به خدا و دشمنی او کفر به خدا است؛ از اینرو، محب علی اگر مرتکب گناهی شد؛ فقط گرفتار کیفر مقطعی است که با شفاعت حل شدنی است؛ اما اگر کسی به جای دوستی با امیرمؤمنان (علیهالسّلام)، دشمنی او را در دل داشته باشد و گرفتار گناه شود؛ چون ایمان کامل ندارد، مستحق عذاب دائمی است و روزنهای از شفاعت هم برای او باز نیست.
بنابراین، گناه و عصیان با وجود محبت امیرمؤمنان (علیهالسّلام)، ضررش نسبت به کسی که هم دشمن آن حضرت است و هم گناه میکند، کمتر و عقوبت آن نیز خفیف تر است؛ تا آنجا که میتوان گفت با وجود شفاعت امیرمؤمنان (علیهالسّلام) هیچ ضرری ندارد.
تفسیر زینالدین علی
زینالدین علی بن یوسف بن جبر از علمای قرن هفتم شیعه در اینباره مینویسد:
تاویل الخبر: لما کان حبه هو الایمان بالله تعالی وبغضه هو الکفر استحق محبه الثواب الدائم ومبغضه العذاب الدائم، فان قارن هذه المحبه سیئه استحق بها عقابا منقطعا، ومع ذلک یرجی له عفو من الله تعالی او شفاعه من الرسول علیه السلام. وکل شئ قل ضرره باضافته الی ما کثر ضرره، جاز ان یقال: انه غیر ضار، کما یقال: لا ضرر علی من یحب نفسه فی مهلکه وان تلف ماله. فحبه (علیهالسّلام) یصحح العقیده، وصحه العقیده تمنع من الخلود، فلا تضر سیئته کل الضرر، وبغضه یفسدها وفسادها یوجب الخلود ویحبط کل حسنه.
چون محبت علی (علیهالسّلام) ایمان به خدا و دشمنی او کفر به خداست؛ محبان او مستحق پاداش دائمی و دشمنان او مستحق عذاب دائمی است. اگر این محبت با سیئهای همراه شد به خاطر آن مستحق کیفر مقطعی میشود و امید بخشش خدا و شفاعت رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) در مورد اوست. بنابراین، هرچیزی را که ضررش کمتر باشد نسبت به آنچه که ضررش بیشتر است؛ میتوان گفت او غیر مضر است. چنانچه درباره کسی که دوست دارد جانش از مهلکه نجات یابد گرچه مالش تلف شود؛ ضرر نکرده است.
محبت و عشق علی (علیهالسّلام) عقیده را درست میکند و درستی عقیده مانع از خلود در آتش است پس سیئه با وجود این محبت ضرری ندارد اما از آن طرف، دشمنی با علی (علیهالسّلام) عقیده را فاسد میکند و فساد در عقیده باعث خلود در آتش و حبط و از بین بردن تمام حسنات است.
توضیح بیشتر
این دانشمند دینی پس از ارائه پاسخ فوق، روایتی را از ابنمردویه نقل میکند که رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرموده: کسی که ولایت علی را ندارد، حتی بوی بهشت را استشمام نخواهد کرد.
وروی ابن مردویه بالاسناد عن زید بن علی عن ابیه عن جده قال: قال النبی صلی الله علیه وآله: یا علی لو ان عبدا عبدالله (مثل) ما قام نوح فی قومه، وکان له مثل احد ذهبا فانفقه فی سبیل الله، ومد فی عمره حتی حج الف عام علی قدمیه، ثم قتل بین الصفار والمروه مظلوما، ثم لم یوالک یا علی لم یشم ریح الجنه (ولم یدخلها)
رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمود: ای علی! اگر بندهای به مدت عمر حضرت نوح خدا را عبادت کند و همانند کوه احد طلا داشته باشد و او را در راه خدا انفاق کند و آنقدر عمرش طولانی شود که در این مدت هزار حج پیاده انجام دهد سپس بین صفا و مروه مظلوم کشته شود اما تو را دوست نداشته باشد و ولایت تو را نداشته باشد؛ بوی بهشت را استشمام نمیکند.
آنگاه در توضیح این روایت مینویسد:
بیان: هذا الخبر (یدل علی) ان العقیده (لو کانت) غیر صحیحه، فکان عمله هباء منثورا، قال الله تعالی (وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خاشِعَهٌ. عامِلَهٌ ناصِبَهٌ. تَصْلی ناراً حامِیَه) وقال تعالی (وَ قَدِمْنا اِلی ما عَمِلُوا مِنْ عَمَلٍ فَجَعَلْناهُ هَباءً مَنْثُوراً). والدلیل علی ان العقیده غیر صحیحه (ما) اثبتُّ فی هذا الکتاب من وجوب امامته وحجته علیه السلام، فلما لم یات المکلف بما وجب علیه من حق الامامه فسدت عقیده دینه فحبطت اعماله.
این روایت دلالت دارد بر اینکه اگر عقیده درست نبود عمل او همچون ذرات غبار پراکنده در هواست. خداوند فرموده است: در آن روز، چهرههایی زبونند، که تلاش کرده، رنج (بیهوده) بردهاند. (ناچار) در آتشی سوزان درآیند.
و در جای دیگر میفرماید: و به هر گونه کاری که کردهاند میپردازیم و آن را (چون) گَردی پراکنده میسازیم.
دلیل بر این که عقیده دشمن علی صحیح نیست و فاسد است آن چیزی است که در این کتاب وجوب امامت و حجت بودن علی را اثبات کردهام. بنابراین، زمانیکه مکلف حق امامت را که برایش واجب است بجا نیاورد؛ عقیده دینی او فاسد و اعمالش باطل است.
[۲۲] زین الدین علی بن یوسف بن جبر، (متوفای قرن هفتم)، نهج الایمان، ص۴۵۰، تحقیق:السید احمد الحسینی، ناشر:مجتمع امامهادی (علیهالسّلام) مشهد، چاپ:الاولی۱۴۱۸ه.
پاسخ زینالدین برگرفته از روایت پیامبر
توجیه ایشان (که با وجود محبت امیرمؤمنان (علیهالسلام)، سیئه عذاب مقطعی و بدون محبت عقاب دائمی را به دنبال دارد) برگرفته از روایت دیگر رسول خداست که به جای «حب علی حسنه» تعبیر «ولایه علی حسنه» دارد.
این روایت در ذیل آیه ۸۰ سوره بقره از امام حسن عسکری (علیهالسّلام) در تفسیر منسوب به ایشان ذکر شده و مرحوم مجلسی نیز در بحار نقل کرده است:
(تفسیر الامام (علیهالسّلام)) فِی قَوْلِهِ تَعَالَی «وَ قالُوا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ اِلَّا اَیَّاماً مَعْدُودَهً» قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وآله: اِنَّ وَلَایَهَ عَلِیٍّ حَسَنَهٌ لَا تَضُرُّ مَعَهَا شَیْ ءٌ مِنَ السَّیِّئَاتِ وَاِنْ جَلَّتْ اِلَّا مَا یُصِیبُ اَهْلَهَا مِنَ التَّطْهِیرِ مِنْهَا بِمِحَنِ الدُّنْیَا وَبِبَعْضِ الْعَذَابِ فِی الْآخِرَهِ اِلَی اَنْ یَنْجُوا مِنْهَا بِشَفَاعَهِ مَوَالِیهِمُ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ وَاِنَّ وَلَایَهَ اَضْدَادِ عَلِیٍّ وَمُخَالَفَهَ عَلِیٍّ (علیهالسّلام) سَیِّئَهٌ لَا تَنْفَعُ مَعَهَا شَیْ ءٌ اِلَّا مَا یَنْفَعُهُمْ بِطَاعَاتِهِمْ فِی الدُّنْیَا بِالنِّعَمِ وَ الصِّحَّهِ وَالسَّعَهِ فَیَرِدُوا الْآخِرَهَ وَلَا یَکُونُ لَهُمْ اِلَّا دَائِمُ الْعَذَاب.
[۲۳] بقره/سوره۲، آیه۸۰.
در ذیل آیه «وقالوا لن تمسنا النار الا ایاما معدوده» (وگفتند جز روزهایی چند هرگز آتش به ما نخواهد رسید) فرمودند: رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) فرمودهاند که ولایت علی، حسنهای است که هیچ بدی، به همراه آن ضرر نخواهد زد؛ حتی اگر بزرگ باشد! جز این مصیبت که ممکن است در دنیا، با سختیهای دنیا پاک شود، و یا با مقداری عذاب در آخرت، تا اینکه از آتش با شفاعت رهبران پاک و طاهرشان، نجات پیدا کنند؛ و ولایت دشمنان علی، و مخالفت با او، بدی است، که هیچ چیزی با آن سود نمیدهد، مگر سودی که به خاطر عبادت در دنیا، به صورت نعمت و سلامتی و گشایش به آنها داده شود، و در آخرت در حالتی میآیند که جز عذاب دائم، برای آنان نیست!
[۲۴] المجلسی، محمد باقر (متوفای ۱۱۱۱ه)، بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار، ج۸، ص۳۵۲، تحقیق:محمد الباقر البهبودی، ناشر:مؤسسه الوفاء، بیروت لبنان، الطبعه الثانیه المصححه، ۱۴۰۳ه – ۱۹۸۳م.
بنابراین، نخستین معنا که از روایات اهلبیت (علیهمالسّلام) به دست میآید و در کلام علما نیز ذکر شده است، این است که:
شخصی که ولایت حضرت امیر (علیهالسّلام) را دارد، در صورتی که گناه کند، در ابتدا پاکیزه شده و سپس به بهشت میرود؛ اما اگر ولایت حضرت را نداشته باشد و حتی نیکوکار نیز باشد، در دنیا پاداش آن را میگیرد و در قیامت عذاب دائم خواهد داشت.
با توبه و پاک از دنیا رفتن
کسی که ولایت امیرمومنان داشته باشد، با توبه و پاک از دنیا میرود.
علی بن یونس العاملی در تاویل این روایات میگوید: محبان امیرمؤمنان (علیهالسّلام) دو دستهاند:
یک دسته کسانی هستند که با توبه از دنیا میروند؛ در این صورت هیچ گناهی ندارند و پرونده عملشان سرشار از محبت و ولایت امیرمؤمنان (علیهالسّلام) است.
دسته دوم کسانیاند که موفق به توبه نشوند؛ اما در اثر ابتلاء به انواع گرفتاریها و بعد از امتحان، پاک از دنیا میروند که در نتیجه باز هم تنها چیزی که در پرونده آنها ثبت میشود، محبت امیرمؤمنان (علیهالسّلام) است و هیچ گناهی به همراه ندارند.
در هر دو صورت، محبت علی (علیهالسّلام) منشا توفیق توبه و پاک شدن اوست.
وتاویل ذلک ان من احب علیا لا یخرج من الدنیا الا بتوبه تکفر سیئاته، فتکون ولایته خاتمه عمله، ومن لم یوفق للتوبه ابتلی بغم فی نفسه، او حزن علی ماله، او تعسیر فی خروج روحه، حتی یخرج من الدنیا ولا ذنب له یؤاخذ به.
تاویل روایت این است که دوست دار علی (علیهالسّلام) با توبه که کفاره گناهان اوست از دنیا میرود، و ولایت علی مهر صحت عمل اوست. و کسی هم که موفق به توبه نشود به انواع مواد امتحانی همانند وارد شدن مصیبت جانی،اندوه بر فقدان مال یا مشکل خارج شدن روحش امتحان میشود تا از دنیا بدون گناه خارج شود.
[۲۵] العاملی، علی بن یونس، (متوفای ۸۷۷)، الصراط المستقیم، ج۱، ص۱۹۹، تحقیق و تصحیح:محمد الباقر البهبودی، ناشر:المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، الطبعه الاولی ۱۳۸۴.
ولایت حقیقی مقصود روایت
مقصود ولایت حقیقی است، یعنی اطاعت محض:
شهید ثانی از علمای قرن نهم تحلیل دقیقتری را در مورد این روایت دارد و به نظر ایشان دوستی امیرمؤمنان (علیهالسّلام) یک عامل قوی باز دارنده از گناه است. به این معنا که محب آن حضرت هیچ وقت به طرف گناه نمیرود و مطیع محض است.
واقرب التاویلات حمله علی المحبه الحقیقیه الکامله، وهی توجب عدم ملابسه شئ ء من الذنوب البته، لان المحب الحقیقی یؤثر رضا المحبوب کیف کان. ولا شک ان رضا علی (علیهالسّلام) فی ترک المحرمات والقیام بالواجبات، فمحبه علی الحقیقه تؤثر لاجله ذلک، فلا یفعل موجب النار فیدخل الجنه، ومن خالف هوی محبوبه فمحبته معلوله.
نزدیکترین تاویل روایت این است که مراد از محبت، محبت حقیقی و کامل علی (علیهالسّلام) است که با هیچ گناهی مخلوط و همراه نیست؛ زیرا دوست حقیقی در پی رضایت محبوب است و بدون شک رضایت علی (علیهالسّلام) در ترک محرمات و انجام واجبات است. بنابراین، محبت حقیقی علی (علیهالسّلام) به این خاطر مؤثر است. در نتیجه دوستدار علی (علیهالسّلام) کاری را که موجب دخول در آتش شود؛ انجام نمیدهد و این محبت علت دخول در بهشت است.
[۲۶] العاملی، زین الدین بن علی بن احمد (متوفای ۹۶۵ ه ق)، حقائق الایمان، ص۲۲۸، اشراف: السید محمود المرعشی تحقیق: السید مهدی الرجائی نشر: مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی العامه- قم، الطبعه الاولی ۱۴۰۹ ه.
مقصود از سیئه
مقصود از «سیئه»، گناهانی است که در غیر ارکان اسلام باشد.
شیخ ماحوذی در کتاب الاربعین توجیه این روایت را از بعض بزرگان که اسمش را نبرده اینگونه بیان میکند:
انّ محبّه علی (علیهالسّلام) توجب الایمان الخاصّ، وال
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.