توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت دکتر مصدق دارای ۱۱۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت دکتر مصدق،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت دکتر مصدق :

محمد مصدق

محمد مصدق (۱۲۶۱-۱۳۴۵ش) از رجال سیاسی ایران در دوره قاجار و پهلوی بود. وی سمت‌های مختلفی از دوره قاجار تا دوره محمدرضاشاه پهلوی داشت که نخست‌وزیری محمدرضا آخرین آنها بود. مصدق به همراه آیت‌الله کاشانی و با حمایت مردم تلاش‌های زیادی در راستای ملی کردن صنعت نفت انجام داد ولی در نهایت با کودتای ۲۸ مرداد، دولت وی سرنگون و خود او به احمدآباد تبعید شد و در نهایت در سال ۱۳۴۵ در سن ۸۴ سالگی در همانجام درگذشت.
برخی جدایی وی از آیت‌الله کاشانی و اعتماد وی به آمریکا را زمینه‌ساز سرنگونی دولت و تبعید وی می‌دانند.

فهرست مندرجات

۱ – معرفی اجمالی
۲ – فعالیت‌های علمی
۳ – فعالیت‌های سیاسی
۳.۱ – عصر قاجار
۳.۲ – عصر مشروطه
۳.۳ – عصر پهلوی اول
۳.۴ – عصر پهلوی دوم
۳.۵ – نهضت ملی نفت ایران
۴ – پانویس
۵ – منبع

معرفی اجمالی

‌محمد مصدق از رجال سیاسی ایران در دوره قاجار، پهلوی اول و دوم است که در ۲۹ اردیبهشت ۱۲۶۱ش در تهران زاده شد.

[۱] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۴۱۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۲] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۲، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پدرش میرزا هدایت‌الله نوه میرزا کاظم آشتیانی است که در اوایل سلطنت فتحعلی‌شاه، وزیر دفتر ناصرالدین شاه شد و شش فرزندش نیز مناصب مهمی‌را در دستگاه‌های دولتی احراز کردند. مادر مصدق، ملکتاج خانم نجم‌السلطنه نیز از نوادگان عباس میرزا ولیعهد فتحعلی‌شاه بود.

[۳] افراسیابی، بهرام، مصدق و تاریخ، ص۲۵، تهران، نیلوفر، ۱۳۶۰.

[۴] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۱، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۵] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۲، ۱۴۵۳، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از مرگ پدر (شهریور ۱۲۷۱ش به مرض وبا

[۶] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، تهران، علمی، ص۵۱، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

مناصب و لقب پدر به پسر بزرگ‌تر و لقب مصدق‌السلطنه به محمد ۱۰ ساله اعطا شد.

[۷] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، تهران، ج۳، ص۱۴۵۳، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

وی در کودکی به علت قرابت مادرش با خاندان سلطنت از همبازی‌های پسران ناصرالدین شاه بود و پس از فوت پدر تحت حضانت مادر و نظارت برادر بزرگ‌تر قرار گرفت

[۸] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۵، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

و دو سال بعد در ۱۲۷۳ش پس از ازدواج مادرش با میرزا فضل‌الله خان وکیل‌الملک به تبریز رفت.

[۹] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۵۳، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

مصدق با دختر سید زین‌العابدین امام جمعه، نوه دختری ناصرالدین شاه ازدواج کرد که حاصل آن دو پسر به نام‌های احمد (مهندس راه و ساختمان)، غلامحسین (پزشک) و سه دختر به نام‌های ضیاء اشرف (همسر عزت‌الله بیات)، منصوره (همسر احمد متین‌دفتری) و خدیجه (به علت مشاهده نحوه دستگیری پدر در کودکی دچار بیماری اعصاب شده، در یکی از بیمارستان‌های سوئیس بستری می‌شود) است.

[۱۰] مصدق، غلامحسین، در کنار پدرم مصدق (خاطرات دکتر غلامحسین مصدق)، ص۵۱، ویرایش و تنظیم غلامرضا نجاتی، تهران، رسا، ۱۳۶۹، چاپ سوم.

[۱۱] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۹۱، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

فعالیت‌های علمی

محمد تحصیلات مقدماتی خود را از سن پنج سالگی تحت‌نظر معلمین خصوصی آغاز کرد و توانست مقدمات زبان، ریاضیات، تاریخ و جغرافیا، حسن خط و نگارش رسائل،ادبیات فارسی و زبان فرانسه را فراگیرد.

[۱۲] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۴-۱۴۵۵، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از وقفه‌ای چند ساله به دلیل اشتغالات دولتی، مجدداً به تحصیل روی آورده، نزد اساتید مدرسه تازه تاسیس علوم سیاسی به فراگیری علوم به صورت خصوصی پرداخت.

[۱۳] افراسیابی، بهرام، مصدق و تاریخ، ص۲۸، تهران، نیلوفر، ۱۳۶۰.

[۱۴] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۵۴، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۱۵] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۸، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

در ۱۲۸۷ش نیز برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شده، حدود دو سال در رشته علوم مالی تحصیل نمود. پس از مسافرتی پنج ماهه به ایران به علت بیماری و لزوم استراحت، جهت ادامه تحصیل عازم سوئس شد و به تحصیل دکترای حقوق پرداخت و با نگارش رساله خود با عنوان وصیت در حقوق اسلام موفق به اخذ درجه دکترا و پس از پایان دوره کارآموزی پروانه وکالت دریافت کرد.

[۱۶] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۱۷] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۱۰۷، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۱۸] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از بازگشت به ایران

[۱۹] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۲۸، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

به تدریس در مدرسه عالی علوم سیاسی، انتشار “مجله علمی” و نیز تالیف و نشر جزواتی دست زد؛ از جمله: کاپیتولاسیون و ایران، شرکت سهامی‌در اروپا، دستور در محاکم حقوقی، حقوق پارلمانی در ایران و اروپا، مختصری از حقوق پارلمانی در ایران و اروپا، اصول و قواعد و قوانین مالیه در ممالک خارجه و ایران قبل از مشروطیت و دوره مشروطیت.

[۲۰] افشار، ایرج، مصدق و مسائل حقوق و سیاست (مجموعه ۹ مقاله و رساله از دکتر محمد مصدق)، ص۹، ۱۰، تهران، زمینه، ۱۳۵۸.

[۲۱] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۴۳۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۲۲] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۶۸، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۲۳] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۸۴، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم

[۲۴] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

فعالیت‌های سیاسی

مصدق فعالیت سیاسی خود را از دوران نوجوانی آغاز نمود و تا پایان عمر (عصر پهلوی دوم) از فعالان سیاسی و آزادی خواهان به حساب می‌آمد.

عصر قاجار

مصدق در عصر قاجار (قبل از مشروطه)
مصدق که به لحاظ نسبی وابسته به دربار قاجار بود، دارای موقعیت ویژه‌ای در دربار بود و چهار سال پس از فوت پدر، در سن ۱۴ سالگی توسط همسر مادرش، میرزا فضل‌الله به ریاست استیفای خراسان (امور اقتصادی و دارایی) خراسان منصوب گردید،

[۲۵] افراسیابی، بهرام، مصدق و تاریخ، ص۲۷، تهران، نیلوفر، ۱۳۶۰.

[۲۶] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، تهران، ص۵۴، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

اما پس از چند سال به دلیل برخی اختلافات، امور مالی خراسان را رها ساخته، به تهران بازگشت و به تحصیلات خود ادامه داد.

[۲۷] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۵ـ ۱۴۵۸، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

عصر مشروطه

مصدق در عصر مشروطه تا انقراض قاجار
پس از صدور فرمان مشروطیت، مصدق از سوی طبقه اعیان اصفهان به مجلس راه یافت که به علت نداشتن سن قانونی سی سال اعتبارنامه وی رد شد.

[۲۸] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۵۸-۶۱، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۲۹] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، تهران، ج۳، ص۱۴۵۸ – ۱۴۵۹، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

سپس در مقام نایب رئیس به عضویت “مجمع انسانیت” و پس از آن “کمیسیون حزب”درآمد. مصدق پس از استبداد صغیر از طرف شاه به عضویت شورای دولتی درآمد، اما پس از نخستین جلسه جهت ادامه تحصیل در عازم اروپا شد.

[۳۰] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۶۲-۶۴، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۳۱] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۵۹ – ۱۴۶۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از بازگشت به ایران به اتفاق تنی چند از دوستان تحصیل‌کرده خود نشریه‌ای با نام “مجله علمی” انتشار داد که ادامه نیافت.

[۳۲] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۸۳، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

در ۱۲۹۴ش از طرف مجلس شورای ملی سوم به عضویت “حزب اعتدال” درآمد که با وقوع جنگ جهانی اول و مهاجرت برخی نمایندگان این حزب منحل شد و به عضویت “کمیسیون تطبیق حوالجات” درآمد که وظایف دیوان محاسبات را انجام می‌داد.

[۳۳] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۸۶-۹۵، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۳۴] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

مصدق سرانجام به معاونت وزارت مالیه و ریاست کل حسابداری آن وزارتخانه منصوب شد و پس از چندی از سوی رئیس‌الوزرا برای وزارت دارایی دعوت به کار شد که آن را رد کرد.

[۳۵] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از ۱۴ ماه معاونت وزارت مالی و عضویت در جمعیت “دموکرات ضدتشکیلی”، در دولت وثوق‌الدوله به دلیل اختلافات بر سر مخالفت با “قرارداد ۱۹۱۹ وثوق‌الدوله” از کار کناره‌گیری کرد و به مدت یک سال در سوئیس اقامت گزید.

[۳۶] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۴۳۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۳۷] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۹۶-۱۱۴، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۳۸] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۱، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

مصدق که از سوی مشیرالدوله برای وزارت عدلیه در نظر گرفته شده بود، طی تلگرافی از سوئیس احضار شد؛ اما طی توصیه فرمانفرما و متنفذین فارس به جای وزارت، از اواسط مهر ۱۲۹۹ش تا کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ش به مدت شش ماه به سمت والی‌گری فارس منصوب شد. مصدق که در پاسخ به تلگراف کودتاچیان اعتراض خود را اعلام کرده بود، استعفانامه خود را در ۱۶ اسفند برای احمدشاه فرستاده، برای حفظ جان خود تا زمان سقوط کابینه سید ضیاء به خاک بختیاری پناه برد.

[۳۹] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۴۳۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۴۰] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۱۱۹-۱۳۸، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۴۱] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۱-۱۴۶۴، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

وی پس از روی کار آمدن قوام به سمت وزیر مالیه منصوب گردید، اما با سقوط کابینه قوام، مشیرالدوله مصدق را به استانداری آذربایجان فرستاد که بعد از شش ماه، پس از استعفا به تهران بازگشت.

[۴۲] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۳، ۱۴۴، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۴۳] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۱۳۹-۱۵۷، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

[۴۴] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۴، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

در ۱۳۰۲ش در دوره پنجم انتخابات از سوی مردم تهران به مجلس راه یافت

[۴۵] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، ص۱۶۰، ۱۶۱، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم.

و به وزارت امور خارجه نیز منصوب شد و در همین دوره از مجلس بود که با وجود مخالفت افرادی چون کاشانی

[۴۶] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۵، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۴۷] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۴، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

و مصدق در نهم آبان ۱۳۰۴ش، طرح نمایندگان مبنی بر خلع قاجاریه و واگذاری سلطنت به رضاخان به تصویب رسید.

[۴۸] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۴، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

عصر پهلوی اول

دوره ششم نیز مصدق به مجلس راه یافت و ضمن مخالفت با برخی اقدامات مطرح شده در مجلس، دعوت به ریاست دیوانعالی کشور توسط داور را نپذیرفت. پس از پایان دوره ششم به دلیل تقلب در انتخابات دوره هفتم از سیاست کنار گذاشته شد و در اواسط آبان ۱۳۱۹ش، وی که تحت بازجویی قرار گرفته بود مدتی در احمدآباد، ملک شخصی‌اش، تحت‌نظر قرار گرفته شد و تنها پس از سقوط رضاشاه وی به صحنه سیاست روی آورد.

[۴۹] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۸، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۵۰] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، تهران، ج۳، ص۱۴۶۴، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

عصر پهلوی دوم

با سقوط رضاشاه توانست در انتخابات دوره چهاردهم مجلس در ۱۳۲۲ش از سوی مردم تهران به مجلس راه یابد.

[۵۱] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۴۸، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۵۲] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۵، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

از جمله اقدامات مصدق و همفکرانش در مجلس چهاردهم مخالفت با دادن امتیاز نفت شمال توسط دولت ساعد در شهریور ۱۳۲۳ش بود که منجر به استعفای ساعد از پست نخست‌وزیری شد. با استعفای وی، مجلس رای تمایل به نخست‌وزیری مصدق داد که وی با این شرط که چنانچه نتوانست به وظیفه ملی خود عمل نماید، مجدداً به مجلس بازگردد با این سمت موافقت نمود که با عدم موافقت مجلس روبرو گشت.

[۵۳] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۶ -۱۴۶۷، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

با پایان یافتن دوره مجلس چهاردهم در اسفند ۱۳۲۴ش و در آستانه انتخابات دوره پانزدهم به دنبال دخالت قوام در انتخابات، مصدق به اتفاق تنی چند از رجال، تجار، روزنامه‌نگاران و اصناف به مدت چهار روز در دربار تحصن کردند که بدون نتیجه بود.

[۵۴] ترکمان، محمد، نامه‌های پاورپوینت دکتر مصدق، ج۱، ص۱۰۲، تهران، هزاران، ۱۳۷۴.

[۵۵] ترکمان، محمد، نامه‌های پاورپوینت دکتر مصدق، ج۲، ص۹۱ـ۹۹، تهران، هزاران، ۱۳۷۷.

[۵۶] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۷، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

در انتخابات دوره شانزدهم در ۱۳۲۸ش نیز به علت دخالت دربار و وزیر کشور، مصدق به اتفاق جمعی دیگر برای انجام انتخابات آزاد و اعتراض به نحوه جریان انتخابات در دربار متحصن شدند. که با ترور هژیر در ۱۳ آبان ۱۳۲۸ش، آرای تهران متوقف شده و فساد در انتخابات توسط رئیس انجمن نظارت اعلام شد. مجلس شانزدهم که کار خود را بدون نمایندگان تهران شروع کرده بود، پس از تجدیدنظر در آرای آن، مصدق در زمره نماینده تهران انتخاب گردید.

[۵۷] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۸- ۱۴۶۹، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

جبهه ملی نیز موجودیت خود را به رهبری مصدق در همین ایام اعلام کرده بود.

[۵۸] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۸، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

نهضت ملی نفت ایران

سال‌های نهضت ملی که از زمان مجلس پانزدهم که طرح قانونی نمایندگان برای رد قرارداد قوام ـ سادچیکف مطرح شد، در مجلس شانزدهم نیز ادامه یافته،

[۵۹] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۷۳-۷۵۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۶۰] مکی، حسین، سال‌های نهضت ملی، ج۱، ص۵، تهران، علمی، ۱۳۷۰.

[۶۱] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۶۹، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

کمیسیون نفت در اول تیرماه ۱۳۲۹ش به ریاست پاورپوینت دکتر مصدق در مجلس تشکیل شد و طی آن ضمن رد قرارداد گس‌ ـ گلشائیان، طرحی با امضای یازده نماینده مبنی بر ملی شدن صنعت نفت تقدیم مجلس شد.

[۶۲] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۰۴-۱۰۸۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۶۳] مکی، حسین، سال‌های نهضت ملی، ج۱، ص۵، تهران، علمی، ۱۳۷۰.

[۶۴] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ص۲۱۷، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

[۶۵] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۷۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

پس از تشکیل کمیسیون، منصور از نخست‌وزیری استعفا داده، رزم‌آرا به منظور حفظ منافع انگلیس جایگزین وی شد که با کشته شدن وی در ۱۶ اسفند ۱۳۲۹ش پیشنهاد ملی شدن صنعت نفت در کمیسیون، مجلس ملی و سرانجام در ۲۹ اسفند در مجلس سنا تصویب گردید.

[۶۶] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد، ص۱۳۶۱۳۳۲، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۶۷] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۷۰، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

علاء جانشین رزم‌آرا نیز در مقابل اوضاع متشنج دوام نیاورد و مجلس پاورپوینت دکتر مصدق را به عنوان نخست‌وزیر پیشنهاد داد که وی برخلاف دفعات پیشین، بدون شرط، نخست‌وزیری را پذیرفت. (به دلیل اینکه دربار و انگلستان در صدد بودند برای پیشبرد اهداف خود و به شکست کشاندن طرح ملی شدن صنعت نفت، سید ضیاءالدین طباطبایی را بر مسند نخست‌وزیری بنشانند که با توجه به شروط مصدق در دفعات پیشین گمان نمی‌نمودند پیشنهاد آنان مورد قبول مصدق قرار گیرد.)

[۶۸] مصدق، محمد، خاطرات و تالمات مصدق، تهران، علمی، ۱۳۶۵، چاپ چهارم، ص۱۷۷-۱۷۹.

[۶۹] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۷۱، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

و بدین ترتیب هیات دولت مامور اجرای اصل ملی شدن صنعت نفت در سراسر کشور شد.

[۷۰] افراسیابی، بهرام، خاطرات و مبارزات دکتر حسین فاطمی، ص۱۱۷-۱۴۳، تهران، سخن، ۱۳۶۶.

[۷۱] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۷۱، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

انگلستان نسبت به جریان ملی کردن صنعت نفت و خلع ید اعتراض کرده، آن را خلاف قوانین بین‌المللی اعلام نمود، اما مصدق آن را خواسته ملت دانسته، مذاکرات پیشنهادی انگلستان و آمریکا در بالا بردن سهم سود نفتی ایران نیز نتیجه نداد.

[۷۲] عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، ج۳، ص۱۴۷۱ -۱۴۷۲، تهران، نشر گفتار و علم، ۱۳۸۰.

با وجود انتقادات و مخالفت‌ها این جریان با تلاش دولت و دیگر حامیان از جمله آیت‌الله کاشانی ادامه پیدا کرد تا جایی که انگلستان علیه ایران به شورای امنیت شکایت برد. مصدق با حضور در دیوان لاهه و دفاع از اقدام ایران، دادگاه لاهه به نفع ایران، رای به عدم صلاحیت خود داد و گام مهم دیگری در ملی شدن صنعت نفت برداشته شد.

[۷۳] نجاتی، غلامرضا، جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲، ص۱۵۸-۲۱۸، تهران، شرکت سهامی‌انتشار، ۱۳۶۴.

[۷۴] مکی، حسین، سال‌های نهضت ملی، ج۱، ص۱۵۰، تهران، علمی، ۱۳۷۰.

[۷۵] عاقلی، باقر، شرح