توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت دره پنج شیر دارای ۷۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت دره پنج شیر،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت دره پنج شیر :

پنج‌شیر

پَنْجْشیر، رود، دره، شهرستان (ولسوالی) و شهری کهن در استان کاپیسا، واقع در شمال شرقی افغانستان می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – اسامی پنجشیر
۱.۱ – علت نام‌گذاری
۲ – رود و دره پنجشیر
۲.۱ – ویژگی طبیعی
۲.۲ – کشاورزی
۲.۳ – جایگاه ارتباطی
۲.۴ – زیستگاه تاجیک‌های فارس
۳ – شهرستان پنجشیر
۴ – شهر پنجشیر
۴.۱ – سده ۴ قمری
۴.۲ – شهرت کان‌های نقره‌ای
۵ – پیشینه تاریخی
۵.۱ – قبل دوره اسلامی
۵.۱.۱ – تحت قلمرو هخامنشیان
۵.۲ – دوره اسلامی
۵.۲.۱ – صفاریان
۵.۲.۲ – سامانیان
۶ – بزرگان پنجشیر
۷ – فهرست منابع
۸ – پانویس
۹ – منبع

اسامی پنجشیر

پنجشیر در نوشته‌های جغرافی‌دانان و نویسندگان متقدم اسلامی به صورت‌های بَنجَهیر،

[۱] اصطخری، ابراهیم، مسالک الممالک، ج۱، ص۲۷۵، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.

[۲] مقدسی، محمد، احسن ‌التقاسیم، ج۱، ص۳۰۳، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.

بَنجَهار،

[۳] یعقوبی، احمد، البلدان، ج۱، ص۱۱۸.

بِنجار

[۴] ابن خردادبه، عبیدالله، المسالک و الممالک، ج۱، ص۳۷، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۳۰۶ق/۱۸۸۹م.

و پنجهیر،

[۵] بیرونی، ابوریحان، القانون المسعودی، ج۲، ص۵۷۴، حیدرآباد دکن، ۱۳۷۴ق/۱۹۵۵م.

[۶] حدود العالم، به کوشش منوچهر، ج۱، ص۱۲۲.

[۷] مستوفی، حمدالله، نزهه القلوب، ج۱، ص۱۵۵، به کوشش گ لسترنج، لیدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.

[۸] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۴۹۸.

آمده است. ابن بطوطه آن را «بنج‌هیر» نوشته، و افزوده است که «هیر» به معنی کوه است و بنج‌هیر، پنج‌کوه معنی می‌دهد.

[۹] ابن بطوطه، محمد بن عبد الله، تحفه النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار، ج۱، ص۳۹۱، بیروت، ۱۳۸۴ق/۱۹۶۴م.

علت نام‌گذاری

مردمان بومی درباره نام‌گذاری پنجشیر، باورهای دگرگونه دارند:
۱- برخی‌ گفته‌اند که در روزگار کهن، تاجیک‌ها ۵ سردار داشته‌اند که از دره پنجشیر در برابر دشمنان پاسداری می‌کرده‌اند.
۲- برخی براین باورند که نام پنجشیر، برگرفته از وجود شیرهایی است که دراین دره می‌زیستند،
۳- گاهی‌ وجود شیرماهی در رودخانه را سبب نام‌گذاری پنجشیر دانسته‌اند،
۴- و نیز قرارداشتن آرامگاه ۵ تن از پیشوایان دین در این دره را سبب نام‌گذاری پنجشیر دانسته‌اند.

[۱۰] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۹، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

رود و دره پنجشیر

رود پنجشیر از کوهستان هندوکش و نزدیکی گذرگاه انجمن سرچشمه می‌گیرد و به سوی جنوب شرقی جریان می‌یابد.
پنجشیر از میان گدارهای باریک با دیواره‌های بلند می‌گذرد و در مسیر خود چندین شاخه دیگر مانند غوربند و پریان دریا را دریافت می‌کند و سپس در حدود ۴۸ کیلومتری شرق کابل به رود کابل می‌پیوندد، پنجشیر از رودهایی دائمی افغانستان است و طول آن به ۳۲۰کم‌ می‌رسد.

[۱۱] Hanifi M J، Historical and Cultural Dictionary of Afghanistan، ج۱، ص۹۵، Metuchen، ۱۹۷۶.

[۱۲] Dupree L، Afghanistan، ج۱، ص۴۲، Princeton/New Jersey، ۱۹۷۳.

دره بزرگ پنجشیر که در دامنه جنوبی کوهستان هندوکش قرار گرفته، دارای عرضی باریک و کناره‌های پرشیب و سنگی است، اما گاهی برپهنای آن افزوده می‌شود. رود پرآب پنجشیر که در این دره جاری است، از ذوب شدن برف‌ها و یخچال‌های طبیعی کوه‌های هندوکش مایه می‌گیرد.

ویژگی طبیعی

طبیعت پنجشیر، آن را به دو بخش پایین دره و بالا دره تقسیم کرده است:
پایین دره از گلب‌هار تا دشت روات کشیده شده است و درحدود ۸۰کم‌ امتداد می‌یابد.
بالای دشت روات، دره باریک، و به تنگه‌ای بدل می‌گردد که حدود ۲۴کم‌ طول دارد و سپس گسترده شده، سرانجام دره پریان را تشکیل می‌دهد که از پایین دره جدا می‌شود.

[۱۳] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۳-۱۵۴، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

دره پریان که همان پنجشیر بالاست، ۴۰ کم‌ درازا دارد.

[۱۴] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۶۳، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

کشاورزی

در دره پنجشیر زمین کشاورزی چندانی وجود ندارد، ولی دارای درختان میوه بسیار مانند سیب، انار، آلبالو، بادام، گلابی، گیلاس، انگور است و محصولات صیفی نیز در آن به فراوانی به دست می‌آید.

[۱۵] پهلوان، چنگیز، افغانستان عصر مجاهدین و برآمدن طالبان، ج۱، ص۳۹۶، تهران، ۱۳۷۷ش.

بیشترین فرآورده کشاورزی دره پنجشیر توت و زردآلوست

[۱۶] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۷، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

و بیشترین غذای مردم آن از گندم، جو، ذرت و حبوبات فراهم می‌گردد.

[۱۷] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۶۳، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

جایگاه ارتباطی

پنجشیر همواره از جایگاه مهم ارتباطی برخوردار بوده است، چنان که یکی از عوامل پیشرفت و گسترش کابل را، اهمیت ارتباطی آبراه کابل ـ پنجشیر دانسته‌اند. در روزگار کهن راه کاروان‌های باختر هند در امتداد شمال شرقی بستر این آبراه به موازات رودخانه پنجشیر ادامه داشت.

[۱۸] گروتسباخ، اروین، جغرافیای شهری در افغانستان، ترجمه محسن محسنیان، ص۴۶، مشهد، ۱۳۶۸ش.

دره پنجشیر نه تنها گذرگاه کاروان‌های بازرگانی بود، بلکه نیروهای مهاجم نیز از آن می‌گذشتند. آسان‌ترین گردنه‌ای که کوه‌های هندوکش را به پنجشیر می‌پیوست، گردنه خاوک بود که از اندرآب به پنجشیر می‌رسید و این همان راهی است که سربازان اسکندر مقدونی در ۳۲۸ق‌م و سواران تیمور لنگ در ۸۰۰ق/۱۳۹۸م از آن گذشته‌اند.

[۱۹] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۴-۱۵۵، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

دره پنجشیر همچنین به عنوان یک جاده مهم شمال ـ جنوب، برای عشایری که زمستان‌ها را در ناحیه لَغمان (لَمغان) ـ جلال‌آباد می‌گذرانیدند و تابستان‌ها را به بدخشان می‌رفتند، گذرگاه مهمی بوده است.

[۲۰] Dupree L، Afghanistan، ج۱، ص۱۲، Princeton/New Jersey، ۱۹۷۳.

پس از آن‌که در ۱۳۰۹ش/۱۹۳۰م راه اتومبیل‌رو گردنه خیبر ساخته شد، پنجشیر اهمیت دیرین خود را به عنوان یک راه بازرگانی از دست داد.

[۲۱] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۴-۱۵۵، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

زیستگاه تاجیک‌های فارس

دره پنجشیر زیستگاه تاجیک‌های فارسی زبان است که از اقوام کهن ایرانی به شمار می‌روند و در افغانستان غالباً فارسیوان نامیده می‌شوند.

[۲۲] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۳، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

تاجیک‌های پنجشیر دومین گروه بزرگ نژادی را در افغانستان تشکیل می‌دهند.

[۲۳] Gregorian V، The Emergence of Moden Afghanistan، ج۱، ص۳۲-۳۳، Stanford، ۱۹۶۹.

زبان آن‌ها تا حدی همانند گویش خراسانی است.

[۲۴] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۶۱، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

شهرستان پنجشیر

این شهرستان یکی از شهرستان‌های (ولسوالی‌های) ولایت کاپیساست.

[۲۵] دولت‌آبادی، بصیراحمد، شناسنامه افغانستان، ج۱، ص۱۱۱، قم، ۱۳۷۱ش.

[۲۶] لعلی، علیداد، سیری در هزاره‌جات، ج۱، ص۱۰۸، قم، ۱۳۷۲ش.

مرکز ولسوالی پنجشیر شهر گلب‌هار است

[۲۷] کارلس، هیو، تاجیک‌های دره پنجشیر جبال هندوکش، ج۱، ص۱۵۶، ترجمه حسن مسعودی، مردم‌شناسی، تهران، ۱۳۵۵ش، س۱، شم‌ ۴و۵.

که در غرب رود پنجشیر واقع است و دارای کارخانه بزرگ پارچه‌بافی است.

[۲۸] گروتسباخ، اروین، جغرافیای شهری در افغانستان، ج۱، ص۷۳، ترجمه محسن محسنیان، مشهد، ۱۳۶۸ش.

ولسوالی پنجشیر ۷۰۵ کم‌ ۲ مساحت و ۱۳۷روستا دارد.

[۲۹] دولت‌آبادی، بصیراحمد، شناسنامه افغانستان، ج۱، ص۱۱۳، قم، ۱۳۷۱ش.

شهر پنجشیر

بسیاری از جغرافی‌نویسان سده‌های نخستین اسلامی و پس از آن، از پنجشیر به عنوان یکی از شهر‌های خراسان آن روزگار یاد کرده‌اند.

[۳۰] ابن حوقل، محمد، صوره الارض، ج۲، ص۴۲۸، به کوشش کرامرس، لیدن، ۱۹۳۹م.

[۳۱] اصطخری، ابراهیم، مسالک الممالک، ج۱، ص۲۷۷-۲۷۸، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.

[۳۲] حدود العالم، به کوشش منوچهر، ج۱، ص۴۶.

[۳۳] مقدسی، محمد، احسن ‌التقاسیم، ج۱، ص۵۰، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.

[۳۴] یعقوبی، احمد، البلدان، ج۱، ص۵۶، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م.

[۳۵] ادریسی، محمد، نزهه المشتاق، ج۱، ص۴۸۴، پورت سعید، مکتبه الثقاقه الدینیه.

[۳۶] مستوفی، حمدالله، نزهه القلوب، ج۱، ص۱۵۵، به کوشش گ لسترنج، لیدن، ۱۳۳۱ق/۱۹۱۳م.

سده ۴ قمری

در منابع جغرافیایی سده ۴ق پنجشیر شهری بر فراز کوه، دارای بوستان‌های بسیار و با حدود ۱۰هزار تن جمعیت وصف شده است.

[۳۷] اصطخری، ابراهیم، مسالک الممالک، ج۱، ص۲۸۰، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.

[۳۸] ابن حوقل، محمد، صوره الارض، ج۲، ص۴۴۹، به کوشش کرامرس، لیدن، ۱۹۳۹م.

[۳۹] اشکال العالم، منسوب به ابوالقاسم جیهانی، ج۱، ص۱۷۱، ترجمه علی بن عبدالسلام کاتب، به کوشش فیروز منصوری، مشهد، ۱۳۶۸ش.

یاقوت مردم آن را آمیخته (اقوام گوناگون) دانسته است.

[۴۰] حموی، یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۴۹۸.

شهرت کان‌های نقره‌ای

کان‌های نقره پنجشیر از دیرباز مشهور بوده است و برخی از جغرافی‌نویسان سده ۴ق از آن یاد کرده‌اند.
اصطخری نوشته است که نقره‌های پنجشیر به شهر اندرابه (اندرآب) برده می‌شد

[۴۱] اصطخری، ابراهیم، مسالک الممالک، ج۱، ص۲۷۹، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۸۷۰م.

و در آن‌جا از آن سکه می‌زدند.

[۴۲] حدود العالم، به کوشش منوچهر، ج۱، ص۷۹.

مقدسی از کوه نقره (جبل‌الفضه) این شهر یاد کرده و افزوده است که در آنجا، درم (سکه سیمین) بسیار است.

[۴۳] مقدسی، محمد، احسن ‌التقاسیم، ج۱، ص۳۰۳، به کوشش دخویه، لیدن، ۱۹۰۶م.

این کوه مشرف به شهر و بازار آن بوده است، و به سبب سوراخ‌های بسیاری که کنده بودند، همچون غربالی به نظر می‌رسیده است.

[۴۴] سمعانی، عبدالکریم، الانساب، ج۲، ص۳۳۴، به کوشش عبدالرحمان بن‌ یحیی معلمی، حیدرآباد دکن، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

کان‌های نقره پنجشیر، غنی‌ترین کان‌های نقره، در بخش شرقی سرزمین‌های اسلامی به‌شمار می‌آمده است.

[۴۵] بارتولد، و و، ترکستان‌نامه، ج۱، ص۱۷۴، ترجمه کریم کشاورز، تهران، ۱۳۵۲ش.

امروزه در پنجشیر، افزون بر نقره، کان‌های لاجورد، زمرد و نیز سنگ‌های گرانیت و مرمر به فراوانی یافت می‌شوند.

[۴۶] پهلوان، چنگیز، افغانستان عصر مجاهدین و برآمدن طالبان، ج۱، ص۳۹۴، تهران، ۱۳۷۷ش.

[۴۷] گرومف، بوریس، ارتش سرخ در افغانستان، ج۱، ص۱۱۴، ترجمه عزیز آریانفر، تهران، ۱۳۷۵ش.

پیشینه تاریخی

پنجشیر از زیستگاه‌های کهن آریاییان به شمار می‌رود. آنان پس از گذشتن از آمودریا، دشت بلخ و گذرگاه‌های هندوکش، در امتداد رودخانه‌های پنجشیر و کابل فرود آمدند.

[۴۸] Ghirshman R، Iran، ج۱، ص۶۳، New York، ۱۹۷۸.

قبل دوره اسلامی

از این شهر در تاریخ اسطوره‌ای ایرانیان نیز یاد شده،

[۴۹] فردوسی، شاهنامه، ج۲، ص۳۱۷، به کوشش مهدی قریب و محمدعلی بهبودی، تهران، ۱۳۷۳ش.

و شهری متعلق به ایران به‌ شمار رفته است.

[۵۰] عادل، محمدرضا، فرهنگ جامع نام‌های شاهنامه، ج۱، ص۱۲۸، تهران، ۱۳۷۲ش.

تحت قلمرو هخامنشیان

در زمان پادشاهی داریوش بزرگ (۵۲۲-۴۸۶ق‌م) بخش کوهستانی پنجشیرـ غوربند جزئی از استان ثته‌گوش (Thatagu) (ستگیدیه Sattagydia) در قلمرو هخامنشیان به‌شمار می‌رفت.

[۵۱] Frye R N، The Heritage of Persia، ج۱، ص۴۷، London، ۱۹۶۲.

برخی براین باورند که اسکندر مقدونی، در محل پیوستگی رودهای پنجشیر و غوربند، شهری به‌نام اسکندریه ساخت تا پایگاهی برای حمله سپاهیانش به کوهستانی‌ها باشد.

[۵۲] Dupree L، Afghanistan، ج۱، ص۲۷۸، Princeton/New Jersey، ۱۹۷۳.

گویا سپاهیان وی در گذر از پنجشیر و کوه‌های هندوکش، دچارسرما‌ و کمبود آذوقه شده‌اند، ولی سرانجام از آنجا گذشته، وشهر بزرگ بلخ راگشوده‌اند.

[۵۳] Sykes P، A History of Persia، ج۱، ص۲۶۷، London، ۱۹۵۸.

دوره اسلامی

در دوره اسلامی پنجشیر، چندی در دست سلسله بنی‌بانیجور یا ابوداوودیان (حک‌ ۲۳۲-۳۷۲ق/۸۴۷-۹۸۲م) طخارستان بود

[۵۴] زامباور، معجم‌ الانساب و الاسرات الحاکمه، ج۱، ص۳۰۷، ترجمه زکی محمدحسن و حسن احمد محمود، بیروت، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.

و سکه‌هایی که از سوی آن‌ها در پنجش