توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت خطاطی شمال آفریقا دارای ۴۷ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت خطاطی شمال آفریقا،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت خطاطی شمال آفریقا :

پاورپوینت خطاطی شمال آفریقا

شمال افریقا. همگام با رواج اقلام مستدیر در سرزمین هاى شرقى جهان اسلام، در سرزمین هاى غربى اسلامى نیز قلم مستدیر متمایزى به نام مغربى گسترش مى یافت.

فهرست مندرجات

۱ – اقلام مغربی
۲ – ویژگیهای قلم مغربی
۳ – خط مغربی در سده چهارم
۴ – تفاوت های خط مغربی با خط مشرقی(ابن بواب)
۵ – به کارگیری خط جلی برای نوشتن قرآن
۶ – خط مغربی در در سده هشتم
۷ – خط مغربی در در سده دهم
۸ – پانویس
۹ – منبع

اقلام مغربى

اقلام مغربى در قیاس با تقسیم بندى سه جفتى اقلام سِتّه (محقَّق ـ ریحان، ثلث ـ نسخ، توقیع ـ رقاع)، به صورت یک جفت با دو اندازه متفاوت بودند: قلم اندلسى خفى، و قلم فاسى جلى. این نام گذاری ها جدید است و نشانه خاستگاه و منشأ این خطوط نیست. گاه نسخهاى در یک شهر با خطوط گوناگون و گاه در مکانهاى مختلف، به خطى یکسان نوشته مى شد، زیرا خطاطان و کاتبان اغلب، و به ویژه در این ناحیه بى ثبات سیاسى، در مهاجرت و حرکت بودند. براى نمونه، نسخه اى از احادیث پیامبر صلى اللّه و علیه وآله وسلم که در ۵۶۸ در بلنسیه کتابت شده بود، شانزده سال بعد در مسجدى در قرطبه تلاوت مى شد.
با چاپ نسخه های بازمانده، مراکز استنساخ بیشتری چون قرطبه، مالقه، اشبیلیه، بلنسیه و مراکش شناسایی شده اند. در قلم مغربی حروف زیر خط کرسی مانند «ن» کاسه بزرگ و ابتدای مدور یا معقّد دارند و مانند بیش‌تر چرخش های آغازین قلم، با یک حرکت قلم به سمت چپ آغاز می‌شوند. بیشتر این ویژگی‌ها در قلم مستدیر معمول در دوره عباسیان، به ویژه خط شکسته مصحف های تهیه شده در صقلیه (سیسیل) یا تونس (در پایان سده چهارم و آغاز سده پنجم)، دیده می‌شود

[۱] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۱۵۳ـ۱۵۵، تصاویر.

ویژگیهای قلم مغربی

در قلم مغربی، نقطه گذاری و حرکت گذاری متفاوتی نیز به کار رفته است، مثلا برای تمایز میان «ف» و «ق» زیر «ف» نقطه گذاشته شده که با شکل معمول آن در خطوط شرقی متفاوت است. همچنین، همزه قطع با نقط های زرد یا قرمز و همزه وصل با نقطه ای سبز نشانه گذاری می‌شود. این تفاوت‌ها ممکن است نشانه تلفظ های متفاوت در این منطقه باشد. شاید استفاده از پوست به جای کاغذ (که در شرق به کار می‌رفت) و روش متفاوت آموزش خوشنویسی، از علل بهره گیری از این خط باشد (رجوع کنید به بخش ۳، ب) آموزش).

خط مغربی در سده چهارم

خط مغربی از اواسط سده چهارم رو به گسترش نهاد. اولین نسخه به جامانده از خط مغربی، نسخه ای از کتاب معرفه البَول و اقسامه است که اسحاق بن سلیمان اسرائیلی آن را در ۳۴۶، احتمالا در اندلس استنساخ کرده است. از این تاریخ، شمار نسخه های تاریخ دار به خط مغربی رو به فزونی نهاد. نفیس ‌ترین نسخه های این خط، مانند دیگر نواحی جهان اسلام، مصحف‌هایی است که قدیمترین آن‌ها به اوایل سده پنجم بازمی گردد. قرطبه در نیمه نخست سده ششم و بلنسیه در نیمه دوم آن، مرکز کتابت نسخه های نفیس بودند.

[۲] David James, The master scribes: Qur”ans of the 10th to 14th centuries AD, in The Nasser D Khalili Collection of Islamic art, vol 2, ed Julian Raby, London: The Nour Foundation, 1992، ج۱، ص۸۹ـ۹۱.

معروفترین خوشنویس، ابومحمد عبداللّه بن محمدبن علی بن مُفْرج بن سهل انصاری معروف به ابن غَطّوس، از خاندانی کاتب برخاسته و معلم خطاطی نیز بود.

تفاوت های خط مغربی با خط مشرقی(ابن بواب)

کاتبان مغربی مانند یوسف بن عبداللّه بن عبدالواحدبن یوسف بن خلدون به هماهنگی میان نوشته و قطع متفاوت این آثار با نُسَخ شرقی، توجه داشتند. برای نمونه، آنان در هماهنگی با این قطع بسمله را متفاوت با سنّت شرقی می‌نوشتند.

بر اساس سنّت شرقیِ خطاطی ابن بوّاب، فاصله بین «س» و «م» کشیده تر نوشته می‌شد، در حالی که در خط مغربی، کاتب معمولا «ح» را در «الرحمن» کشیده تر می‌نوشت، به نحوی که گاه نیم یا ۴/ ۳ سطر را می‌گرفت

[۳] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۲۲۷، تصویر۱۷/۶.

به کارگیری خط جلی برای نوشتن قرآن

در این دوره، کاتبان مغربی از خط جلی نیز در نوشتن قرآن استفاده می‌کردند. نمونه آن دو نسخه بیست جلدی قرآن در کتابخانه مدرسه بن یوسف در مراکش ، از نیمه اول سده هفتم، و نسخه های بدون تاریخ بسیاری است که احتمالا از اواخر سده های هفتم یا هشتم بازمانده است. این نسخه های چندجلدی اغلب پنج تا ده سطر به خط جلی در هر صفحه و دو تا سه کلمه در هر سطر دارند و به خوبی صحافی شده اند.

خط مغربی در در سده هشتم

در سده هشتم خطاطان در مغرب همانند هند، شیو های متمایز را در خطاطی دنبال می‌کردند که در بسیاری موارد همان ویژگی های خط مغربی را در سده های پیشتر داشت. خطاطان خط خفی (اندلسی) را برای مصحف های پانزده تا ۲۹ سطری در هر صفحه و خط جلی (فاسی) را برای نسخه‌هایی با کمتر از ده سطر در هر صفحه به کار می‌بردند. مصحف مشهوری که در جمادی الآخره ۷۰۳ کتابت شده است، نشان می‌دهد که چگونه سنن پیشین تداوم یافته اند.

[۴] تصاویر، Martin Lings, The Quranic art of calligraphy and illumination, (London) 1976، ج۱، ص۱۰۴ـ۱۰۵.

با وجود استفاده از پوست، کاغذ که پیشتر در مغرب برای نسخه های مصور استفاده می‌شد، به تدریج برای مصحف‌ها و به صورت رنگی برای سند به کار می‌رفت، مانند مجموعه ای از ۱۶۲ سند که بین سال های ۶۹۵ تا ۸۲۱/ ۱۲۹۶ـ۱۴۱۸، حاکمان مسلمان اسپانیا و شمال افریقا به شاهان قطلونیه ـ ارغون (کاتالونیا ـ آراگون) نوشته بودند. در این نامه ها، کاتب از کشیدگی های بین حروف (مشق) استفاده کرده است تا توجه را به قسمت های مهم متن جلب کند

[۵] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۳۹۵، تصویر a11/9.

نسخه های دوره حَفصیان (قرن هفتم تا دهم) نشان می‌دهد که در این تاریخ، کاغذ برای مصحف‌ها کاملا رایج شده و خط خفی مغربی اغلب جایش را به خط جلی داده بود. معروفترین مصحف با کاغذ رنگی (از قهوه ای تا صورتی) برای حفصیان کتابت شد

[۶] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۳۹۶، تصویر۱۲/۹.

[۷] تصویر۱۴۷، Sheila S Blair and Jonathan M Bloom, The art and architecture of Islam: 1250- 1800، ج۱، ص۱۱۶.

و سلطان حفصی، ابوفارس عبدالعزیز متوکل بن احمد دوم، آن را در رمضان ۸۰۷ وقف مسجدی در قَصَبه تونس کرد. در این نسخه خطاطان از رنگ های مختلف برای متن و خطوط دور حروف استفاده کرده اند. این مصحف پنج جلدی نشانه‌هایی رنگین برای قرائت های مختلف دارد و همانند مصحف های دیگر در اندلسِ سده های پیشتر، در این نسخه نیز بیش‌تر به حفظ تناسب توجه شده است. در این خط، دم «م» به صورت نیم دایره شکسته شده است

[۸] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۳۹۶، تصویر a12/9.

«بسم اللّه الرحمن الرحیم» به صورت تخت و با مِسْطَره (خطکش) کشیده شده است و حروف نه تنها بر این خط نشسته اند، بلکه بدون برآمدگی بین سطور که در خطوط مستدیر دیده می‌شود، به آن وصل شده اند.

شواهد تاریخی و سبک شناختی، انتساب مصحف های بدون تاریخ دیگری را به شمال افریقا از سده نهم مجاز می‌سازد که یک نمونه نفیس آن در پاریس است

[۹] Sheila S. Blair, Islamic calligraphy, Edinburgh 2007، ص ۳۹۸، تصویر ۱۳/۹.

ابتدای هر صفحه خط کشی شده و شبیه خط نسخه حفصی اما بسیار فنی تر از آن است. تأکید در اینجا بر انتهای تخت «ص» و تنه های کشیده «ت» و «ک» است. معذلک د