توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت خالد بن عبدالله بجلی دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت خالد بن عبدالله بجلی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت خالد بن عبدالله بجلی :

خالد بن عبدالله قسری

خالدبن عبداللّه قَسْرى، امیر مکه و عراق در عصر اموی می‌‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – نام و نسب کامل خالد
۲ – کنیه خالد
۳ – وجه تسمیه قسری
۴ – گزارشات مختلف درباره پدر و پدربزرگ خالد
۵ – فعالیت های عبداللّه در خالد
۶ – مادر خالد
۷ – تولد خالد
۸ – نوجوانی خالد
۹ – خصوصیات خالد
۱۰ – اعتقادات خالد
۱۱ – نکوهش کردن خالد
۱۲ – فعالیت های خالد
۱۲.۱ – امیر مکه
۱۲.۱.۱ – فعالیت های خالد در دوران امارت بر مکه
۱۲.۲ – عزل از حکومت و افتادن به زندان
۱۲.۳ – آزادی از زندان و بازگشت به شام
۱۲.۴ – دستگیری و فرستاده شدن نزد حجاج
۱۲.۵ – بردن اماننامه خلیفه برای یزید بن مهلب
۱۲.۶ – امیر عراق
۱۲.۷ – مبارزه با هواداران بنی عباس
۱۲.۸ – فعالیت ‌های خالد در دوران امارت عراق
۱۲.۹ – برخی دیگر از اقدامات خالد در عراق
۱۲.۱۰ – عزل از حکومت عراق
۱۲.۱۰.۱ – علت عزل خالد از امیری عراق
۱۲.۱۱ – دستگیری و شکنجه به دستور خلیفه
۱۲.۱۲ – سعایت خالد پیش هشام
۱۲.۱۳ – رفتن به لشکرکشی تابستانی امویان
۱۲.۱۴ – آزار و اذیت خالد و خاندان او
۱۲.۱۵ – مورد خشم و کینه خلیفه ولید
۱۲.۱۶ – مطالبه اموال عراق از خالد
۱۳ – تاریخ وفات حالد
۱۴ – انتقام پسران خالد از قاتلین پدر
۱۵ – پسران خالد در زمان بنی العباس
۱۶ – فهرست منابع
۱۷ – پانویس
۱۸ – منبع

نام و نسب کامل خالد

نام و نسب کامل وى خالد بن عبداللّه بن یزید بن أسد بن کُرز بن عامر بن عبداللّه بن عبدشمس بن غَمغَمه بن جریر یَشْکُری بَجلی قسری یمانی است

[۱] طبقات الکبری، ج۷، ص۴۲۸.

[۲] کتاب التاریخ الکبیر، ج۳، جزء۲، قسم۱، ص۱۵۸.

[۳] وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۲، ص۲۲۶.

او به قبیله بَجیله منسوب است.

[۴] طبقات الکبری، ج۷، ص۴۲۸.

[۵] المعارف، ج۱، ص۱۰۳.

کنیه خالد

و کنیه‌اش ابوالهیثم

[۶] کتاب التاریخ الکبیر، ج۳، جزء۲، قسم۱، ص۱۵۸.

[۷] تهذیب الکمال فى اسماء الرجال، ج۵، ص۳۷۵.

و ابویزید

[۸] وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۲، ص۲۲۶.

بود.

وجه تسمیه قسرى

برخى خالد را قَسرى منسوب به قَسربن عَبقَر، یکى از طوایف بجیله

[۹] الاکمال فى رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فى الاسماء و الکنى و الانساب، ج۷، ص۱۱۹.

، و بعضى نیز وى را قَصری منسوب به قصرِ ابن هُبَیْره یا قصر بِجیله

[۱۰] بغیهالطلب فى تاریخ حلب، ج۷، ص۳۰۶۸.

[۱۱] وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۲، ص۲۲۷.

دانسته‌اند. جد اعلاى وى، کُرْز بن عامر، برده‌های فرارى از موالی عبدقَیْس از ناحیه هَجَر و به قولى یهودی تبار و از شهر تیماء و جده وى زَرْنب زنی بدنام بود.

[۱۲] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۰.

[۱۳] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۲ـ۱۳.

گزارشات مختلف درباره پدر و پدربزرگ خالد

درباره نیای خالد و پسر او، اسد بن کُرز و یزید بن اسد، گزارشهاى مختلفى در دست است. گفته‌اند وى در جاهلیت شراب و میگساری را بر خود حرام کرد

[۱۴] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲.

و با ظهور اسلام به همراه پسرش، یزید، به نزد پیامبر رفت و هر دو اسلام آوردند

[۱۵] المعارف، ج۱، ص۳۹۸.

[۱۶] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۴.

از سوى دیگر، برخى مورخان در نسب یزیدبن اسد و انتساب خالد به وى نیز شک کرده‌اند.

[۱۷] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۹۴ـ۲۹۵.

[۱۸] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۱.

[۱۹] الاکمال فى رفع الارتیاب عن المؤتلف و المختلف فى الاسماء و الکنى و الانساب، ج۷، ص۱۱۹.

[۲۰] بغیهالطلب فى تاریخ حلب، ج۷، ص۳۰۷۲.

همچنین نوشته‌اند یزید جزو صحابه پیامبر اکرم بوده و از آن حضرت چند حدیث روایت کرده‌است.

[۲۱] کتاب التاریخ الکبیر، ج۳، جزء۲، قسم۱، ص۱۵۸.

[۲۲] المعارف، ج۱، ص۳۹۸ـ۳۹۹.

ضمن آنکه گفته‌اند او دروغگوترین اشخاص بود

[۲۳] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۲.

او پس از اسلام آوردن در شام سکنا گزید

[۲۴] المعارف، ج۱، ص۳۹۸.

و در سال ۳۵، هنگام محاصره خلیفه عثمان در مدینه، به دستور معاویه در رأس سپاهی چهارهزار نفره راهى آنجا شد، اما چون مطّلع گردید که عثمان کشته شده است، به شام بازگشت

[۲۵] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۶.

[۲۶] الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۱۷۰.

او همچنین در جنگ صفین (سال ۳۷) شرکت کرد و سپاهیان شام را بر ضد حضرت علی تحریک نمود.

[۲۷] الکامل، ج۴، ص۱۲۲.

[۲۸] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۴.

[۲۹] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۶.

[۳۰] الکامل فی التاریخ، ج۳، ص۲۸۴.

فعالیت های عبداللّه در خالد

عبداللّه بن یزید، پدر خالد، که برخى در نسب وى نیز تردید کرده‌اند، رئیس شُرطه عمرو بن سعیدأَشدق بود. عبداللّه بر ضد عبدالملک بن مروان در دمشق قیام کرد و پس از تسلط عبدالملک بر اوضاع، فرار کرد و بعدآ از وى امان گرفت.

[۳۱] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۶.

[۳۲] الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۳۳۱.

مادر خالد

مادر خالد کنیزی رومی و مسیحی بود

[۳۳] کتاب المُحَبَّر، ج۱، ص۳۰۵.

[۳۴] انساب الاشراف، ج۷، ص۳۹۱.

[۳۵] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۱۰.

[۳۶] الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۲۷۹.

[۳۷] الکامل، ج۳، ص۸۶ـ۸۷.

و برخى از شعرا، به ویژه فرزدق

[۳۸] دیوان، ج۱، ص۱۷۸.

خالد و مادر وى را هجو کرده‌اند

[۳۹] الکامل، ج۳، ص۸۶ـ۸۷.

[۴۰] الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۲۷۹.

و دیگران براى تحقیر خالد وى را ابن النصرانیه می‌‌نامیدند.

[۴۱] انساب الاشراف ج۷، ص۴۵۷.

[۴۲] تاریخ، ج۲، ص۳۲۲ـ۳۲۳.

[۴۳] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۴۹.

[۴۴] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۶۳.

تولد خالد

با توجه به سن و تاریخ وفات خالد، می‌‌توان حدس زد که تولد وى در حدود سالهاى ۶۵ و ۶۶ بوده است و در مدینه پرورش یافت.

[۴۵] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۶.

نوجوانى خالد

در ایام نوجوانی رفتارى ناپسند داشت و با عمربن ابی‌ربیعه، شاعر مشهور به فسق و فجور، معاشرت می‌‌کرد

[۴۶] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۶ـ۹.

[۴۷] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲۶.

[۴۸] کتاب الوافی بالوفیات، ج۱۳، ص۲۵۹.

ظاهراً مدتى بعد و در همان ایام جوانی، راهى شام شد و در دمشق اقامت کرد.

[۴۹] طبقات الکبری، ج۷، ص۴۲۸.

[۵۰] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۳۵.

خصوصیات خالد

مورخان خالد را سخنوری بلیغ

[۵۱] انساب الاشراف ج۷، ص۲۹۲.

[۵۲] الکامل، ج۱، ص۳۱.

[۵۳] العقدالفرید، ج۴، ص۲۳۳.

[۵۴] سرح العیون فى شرح رساله ابن زیدون، ص۲۹۶ـ۲۹۷.

و فردى بزرگمنش و بخشنده وصف کرده‌اند.

[۵۵] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲

[۵۶] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۲.

[۵۷] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۳۸.

تا جایى که روزانه به ۳۶۰۰۰ نفر از مردم بادیه خرما و نان می‌‌داد

[۵۸] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۲۸.

[۵۹] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۴۴.

و اموال عظیمى بالغ بر ۳۶ میلیون درهم میان مردم پخش کرد و باعث خشم هشام گردید

[۶۰] تاریخ، ج۲، ص۳۲۲.

برخى نیز خالد را حاکمى ستمگر، ناخوشایند

[۶۱] میزان الاعتدال فى نقد الرجال، ج۱، ص۶۳۳.

[۶۲] کتاب تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۲۰.

دروغگو

[۶۳] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۲.

و ترسو دانسته‌اند.

[۶۴] البیان و التبیین، ج۱، ص۱۲۲.

[۶۵] الکامل، ج۱، ص۳۱.

[۶۶] الکامل، ج۴، ص۱۲۲.

اعتقادات خالد

از خالد نقل شده که گفته است، اگر خلیفه اجازه دهد کعبه را تا سنگ آخر ویران می‌‌‌کند.

[۶۷] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۵.

[۶۸] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۷.

و اینکه پیامبر صرفاً یک فرستاده است و خلیفه هشام از او برتر است، برخى این جمله را به فرد دیگرى نسبت داده‌اند.

[۶۹] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۵.

[۷۰] الاخبار الطِّوال، ج۱، ص۳۴۶.

[۷۱] تاریخ (طبری)، ج۶، ص۴۴۰.

[۷۲] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۷ـ۱۸.

همچنین نقل شده است که او حافظان قرآن را احمق خوانده بود.

[۷۳] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲۴.

او در هر مناسبتى و روى منبرها حضرت علی علیهالسلام را سبّ می‌‌کرد.

[۷۴] البیان و التبیین، ج۳، ص۳۶۰.

[۷۵] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۴.

[۷۶] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۳۵.

[۷۷] المعارف، ج۱، ص۲۸۳ـ ۲۸۴.

[۷۸] الکامل، ج۲، ص۲۹۲.

[۷۹] عصر هشام بن عبدالملک، ص۱۱۲ـ ۱۱۸.

نکوهش کردن خالد

کارها و گفتارهاى خالد باعث شد شاعرانی همچون فرزدق

[۸۰] دیوان، ج۱، ص۱۷۸

[۸۱] دیوان، ج۲، ص۱۱۱.

کُمیت اسدی، زیاد اعجم، اَعشی هَمْدان و ابن نوفل او را نکوهش و هجو کنند.

[۸۲] طبقات فحول الشعراء، ج۱، سفر۲، ص۳۱۸ـ۳۲۰.

[۸۳] انساب الاشراف، ج۷، ص۳۴۱ـ۳۴۲.

[۸۴] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۶.

[۸۵] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۱۹.

[۸۶] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۳۵.

[۸۷] عیون الاخبار، ج۱، جزء۱، ص۱۵۱.

[۸۸] کتاب الاغانی، ج۱۷، ص۳ـ۴.

[۸۹] کتاب الاغانی، ج۱۷، ص۸ـ۱۰.

[۹۰] کتاب الاغانی، ج۱۷، ص۴۳.

[۹۱] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۳ـ۱۷.

[۹۲] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۵ـ۱۶.

[۹۳] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۸.

وى را زندیق بداند و لعن نماید. به دستور خالد فرزدق به زندان افتاد

[۹۴] طبقات فحول الشعراء، ج۱، سفر۲، ص۳۴۷.

با این حال فرزدق گاهى هم خالد و برادرش اسد را ستوده است

[۹۵] دیوان، ج۱، ص۱۴۸ـ۱۵۰.

[۹۶] دیوان، ج۱، ص۱۶۷ـ۱۶۹.

برخى شعرا چون طِرِّماح و حمّاد راویه نیز با دریافت صله‌های فراوان، خالد و نیاکانش را ستوده‌اند.

[۹۷] کتاب الاغانی، ج۱۲، ص۴۰.

[۹۸] کتاب الاغانی، ج۱۲، ص۴۳.

[۹۹] کتاب الاغانی، ج۱۴، ص۱۵۱.

فعالیت های خالد

امیر مکه

خالد براى نخستین بار، در دوران خلافت ولید بن عبدالملک

[۱۰۰] طبقات الکبری، ج۷، ص۴۲۸.

[۱۰۱] کتاب نسب قریش، ج۱، ص۲۵۳.

[۱۰۲] العقدالفرید، ج۵، ص۱۷۵.

در سال ۸۹

[۱۰۳] تاریخ خلیفهبن خیاط، روایه بقی بن مخلد، ج ۱، قسم۱، ص۴۰۰.

[۱۰۴] تاریخ خلیفهبن خیاط، روایه بقی بن مخلد، ج۱، قسم۱، ص۴۱۵.

و بنابه روایات دیگر، در سال ۹۱، ۹۳، ۹۴ یا ۹۵

[۱۰۵] انساب الاشراف ج۷، ص۴۲۱.

[۱۰۶] تاریخ (طبری)، ج۶، ص۴۶۴.

[۱۰۷] تاریخ (طبری)، ج۶، ص۴۸۲.

[۱۰۸] الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۵۳۶.

امیر مکه شد.او تا پایان خلافت ولید و هفت یا هشت ماه از آغاز خلافت سلیمان بن عبدالملک (حک : ۹۶ـ۹۹) حاکم مکه بود.

فعالیت های خالد در دوران امارت بر مکه

خالد در دوران امارتش بر مکه، براى نخستین بار میان زنان و مردان در طواف کعبه جدایى انداخت

[۱۰۹] اخبار مکه و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۲۰ـ۲۱.

[۱۱۰] مروج‌الذهب و معادن الجوهر، ج۴، ص۶.

و مردم را در صفوف نماز دایره‌وار دور کعبه نشاند

[۱۱۱] اخبار مکه و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۶۵.

او نخستین امیر مکه بود که به دستور ولید، ناودان و ستونهای درونى کعبه را طلایی کرد

[۱۱۲] اخبار مکه و ماجاء فیها من الآثار، ج۱، ص۲۱۱ـ۲۱۲.

[۱۱۳] تاریخ، ج۲، ص۲۸۴.

[۱۱۴] بغیهالطلب فى تاریخ حلب، ج۷، ص۳۰۶۸.

خالد همچنین به دستور ولید، چاه آبی در مکه حفر کرد و با آبراه‌های آبش را به کعبه رساند که به برکهالقَسری معروف شد و می‌‌گفت آب این چاه شیرین است و آب چاه زمزم — که به تحقیر آن را امّ الخَنافِس یا امّ الجَعار می‌‌نامیدــ شور است و چاه خلیفه را برتر از زمزم می‌‌دانست.

[۱۱۵] اخبار مکه و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۱۰۷.

[۱۱۶] اخبار مکه و ماجاء فیها من الآثار، ج۲، ص۲۰۵.

[۱۱۷] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۳ـ۴۰۴.

[۱۱۸] الکامل، ج۴، ص۱۲۴.

[۱۱۹] تاریخ، ج۲، ص۲۹۳.

عزل از حکومت و افتادن به زندان

سپس براثر حادثهاى که مورخان درباره آن اختلاف دارند.

[۱۲۰] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۹۳.

[۱۲۱] انساب الاشراف ج۷، ص۴۲۱ـ ۴۲۲.

[۱۲۲] تاریخ، ج۲، ص۲۹۴.

[۱۲۳] العقدالفرید، ج۵، ص۱۷۵ـ ۱۷۶.

سلیمان بن عبدالملک بر او خشم گرفت و در اواخر سال ۹۶، وى را از حکومت مکه عزل و زندانی کرد.

[۱۲۴] تاریخ، ج۲، ص۲۹۳ـ۲۹۴.

[۱۲۵] العقدالفرید، ج۵، ص۱۷۶.

آزادی از زندان و بازگشت به شام

اما در اواخر سال ۹۷، به وساطت مُفَضَّل بن مُهَلَّب، او را بخشید و خالد به شام بازگشت.

[۱۲۶] انساب الاشراف ج۷، ص۴۲۳.

[۱۲۷] العقدالفرید، ج۵، ص۱۷۶ـ۱۷۷.

دستگیری و فرستاده شدن نزد حجاج

در سالهاى ۹۴ یا ۹۵، خالد به دستور ولید، سعید بن جبیر و سایر عراقیان فرارى از ظلم حجاج بن یوسف را دستگیر کرد و به نزد حجاج به عراق فرستاد.

[۱۲۸] طبقات الکبری، ج۶، ص۲۶۴۲۶۵.

[۱۲۹] تاریخ، ج۲، ص۲۹۰.

[۱۳۰] تاریخ (طبری)، ج۶، ص۴۹۰.

بردن اماننامه خلیفه براى یزید بن مهلب

در دوران خلافت یزید بن عبدالملک (حک : ۱۰۱ـ۱۰۵)، خالد اماننامه خلیفه را براى یزید بن مهلّب برد

[۱۳۱] تاریخ (طبری)، ج۶، ص۵۸۰.

[۱۳۲] تاریخ (طبری)، ج۶، ص ۵۸۴.

به روایت یعقوبى

[۱۳۳] تاریخ، ج۲، ص۳۱۳ـ۳۱۴.

یزید، خالد را مأمور کرد به جزیره رود و هشام بن عبدالملک، برادر و ولیعهد یزید، را قانع کند از ولایتعهدی خود به سود پسر خلیفه دست بردارد. البته او محرمانه به هشام اطمینان داد که او می‌‌تواند یزید را قانع کند از این اندیشه بگذرد و چنین نیز کرد. هشام این لطف خالد را فراموش نکرد و در آغاز خلافتش وى را امیر عراق کرد.

امیر عراق

در دوران امارت عمر بن یزید بن هُبَیْره هُبَیْره فَزاری بر عراق (۱۰۲ـ۱۰۵)، خالد متصدی شرطه کوفه بود

[۱۳۴] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۴۰.

[۱۳۵] بغیهالطلب فى تاریخ حلب، ج۷، ص۳۰۷۴.

در آغاز خلافت هشام بن عبدالملک، عمربن یزید عزل گردید و خالدبن عبداللّه قسرى که بنابه یک روایت، برادر رضاعی هشام نیز بود

[۱۳۶] تاریخ‌الخلفاء، ج۱، ص۴۰۱.

به امارت عراق رسید

[۱۳۷] انساب الاشراف ج۷، ص۳۷۷.

[۱۳۸] البلدان، ص۲۸۴، ۳۰۱.

[۱۳۹] کتاب الفتوح، ج۸، ص۲۳۹.

و با گروهى از سپاهیان شام که در میانشان افرادى از قبایل لخم و جذام بودند

[۱۴۰] کتاب نسب قریش، ج۱، ص۹.

در شوال ۱۰۵ و به قولى در اوایل ۱۰۶ وارد عراق شد

[۱۴۱] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۲۶.

[۱۴۲] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۲۸.

[۱۴۳] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۳۹.

خالد به دستور هشام، ابن هُبیره را براى مطالبه اموالی که از عراق گرفته بود، شکنجه و زندانی کرد

[۱۴۴] طبقات فحول الشعراء، ج۱، سفر۲، ص۳۴۴.

[۱۴۵] کتاب الفتوح، ج۸، ص۲۳۹ـ۲۴۰.

همچنین در سال ۱۰۶، به دستور هشام، برادر خود اسدبن عبداللّه قسری را امیر خراسان کرد.

[۱۴۶] تاریخ خلیفهبن خیاط، روایه بقی بن مخلد، ج۱، قسم۲، ص۴۹۰.

[۱۴۷] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۳۷.

[۱۴۸] کتاب الفتوح، ج۸، ص۲۳۹.

[۱۴۹] تاریخ گردیزى، ج۱، ص۲۵۵.

مبارزه با هواداران بنى عباس

در دوران حکومت خالد، دعوت عباسیان در خراسان آغاز شد

[۱۵۰] البلدان، ج۱، ص۳۰۱.

[۱۵۱] تاریخ، ج۲، ص۳۱۹.

[۱۵۲] الاخبار الطِّوال، ج۱، ص۳۳۶ـ۳۳۷.

و خالد برخى از هواداران بنى عباس از مردم کوفه و خراسان را دستگیر و زندانى کرد.

[۱۵۳] اخبار الدوله العباسیه، ج۱، ص۲۵۳.

فعالیت ‌های خالد در دوران امارت عراق

در دوران امارت خالد بر عراق، مُغیرهبن سعید، از نخستین غالیان، با عده اندکى بر ضد امویان قیام کرد که به شکست انجامید و خالد وى را به دار آویخت و یارانش را سوزاند

[۱۵۴] کتاب المُحَبَّر، ج۱، ص۴۸۳.

[۱۵۵] انساب الاشراف ج۷، ص۴۲۰ـ۴۲۱.

[۱۵۶] المعارف، ج۱، ص۶۲۳.

[۱۵۷] الکامل، ج۱، ص۳۱.

[۱۵۸] الکامل ج۴، ص۱۲۲.

همچنین در این دوره، در عراق چند قیام، از جمله قیام بهلول بن عمیر شیبانی

[۱۵۹] تاریخ، ج۲، ص۳۲۲.

و وزیرِ سختیانی خارجی

[۱۶۰] الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۲۱۲.

صورت گرفت و یک تن ادعای نبوت نمود

[۱۶۱] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۳۴.

خالد در عید قربان شخصاً جَعدْ بن دِرهَم را به اتهام کفرگویی و زندقه سربرید و قربانى کرد

[۱۶۲] کتاب التاریخ الکبیر، ج۳، جزء۲، قسم۱، ص۱۵۸

[۱۶۳] فی التاریخ، ج۵، ص۲۶۳.

خالد توجه خاصى به کشاورزی و خشکاندن باتلاقها و تبدیل آنها به زمین‌های کشاورزى و حفر چاهها و قناتها و رودها داشت

[۱۶۴] الاعلاق النفسیه، ج۱، ص۹۵ـ۹۶.

و ازاینرو صاحب نهرها، باغها و زمینهاى وسیع کشاورزى شد. درآمد سالیانه او را به بالغ بر بیست میلیون درهم نوشته‌اند

[۱۶۵] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۸۹.

[۱۶۶] انساب الاشراف ج۷، ص۴۴۰، ۴۴۴.

[۱۶۷] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۰.

[۱۶۸] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۵۲.

درآمد زمینهاى پسرش نیز به ده میلیون درهم می‌‌رسید

[۱۶۹] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲۲ـ۲۳.

خالد همچنین میان بصره و واسط نهرى به نام مبارک

[۱۷۰] معجم البلدان، ج۲، ص۳۵۶.

حفر و دوازده میلیون درهم خرج آن کرد که خلیفه او را براى این اسرافکاری توبیخ نمود.

[۱۷۱] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۹۳ـ ۲۹۴.

[۱۷۲] الکامل، ج۴، ص۱۲۴.

برخى دیگر از اقدامات خالد در عراق

برخى از اقدامات خالد در عراق عبارت بودند از:

تحریم آواز.

[۱۷۳] کتاب الاغانی، ج۲، ص۳۴۸ـ۳۴۹.

[۱۷۴] تاریخ مدینه دمشق، ج۱۶، ص۱۴۳.

[۱۷۵] سیر اعلام‌النبلاء، ج۵، ص۴۲۷.

ضرب سکهای با عیار زیاد، معروف به خالدیه.

[۱۷۶] کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۴۶۹.

[۱۷۷] الکامل فی التاریخ، ج۴، ص۴۱۷.

[۱۷۸] النّقود الاسلامیه، ج۱، ص۱۶.

دوبرابر کردن وزنه رسمى.

[۱۷۹] تهذیب الکمال فى اسماء الرجال، ج۵، ص۳۸۲.

[۱۸۰] کتاب تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۲۱.

ساخت بازارهای مسقف و مجزا براى هر صنف.

[۱۸۱] کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۲۸۶.

[۱۸۲] البلدان، ج۱، ص۳۱۱.

بناى مقصوره مسجد کوفه.

[۱۸۳] کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۲۷۷.

تلاش نافرجام براى ساخت پل روى دجله.

[۱۸۴] کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۲۹۱.

[۱۸۵] کتاب فتوح البلدان، ج۷، ص۴۰۹.

حفر نهر الجامع و ساخت کاخی معروف به قصر خالد و نیز بازسازى پل ابن هبیره.

[۱۸۶] کتاب فتوح البلدان، ج۱، ص۲۸۶۲۸۷.

[۱۸۷] کتاب فتوح البلدان، ج۷، ص۴۱۰.

خالد که موفق نشده بود مادر مسیحی خود را مسلمان کند

[۱۸۸] انساب الاشراف ج۷، ص۴۰۸.

برایش کلیسایی در کنار دارالاماره ساخت و دستور داد مؤذنان اذان نگویند تا مسیحیان ناقوس خود را بنوازند و به اصرار مادرش به حاکم بصره دستور داد، براى مسیحیان آن شهر کلیسایى بسازد

[۱۸۹] طبقات فحول الشعراء، ج۱، سفر۲، ص۳۴۶.

[۱۹۰] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۵.

[۱۹۱] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۰۸ـ۴۱۰.

[۱۹۲] وفیات الاعیان و انباء ابناء الزمان، ج۲، ص۲۲۸.

خالد همچنین به بهانه جلوگیرى از چشمچرانی مؤذنان، دستور داد منارههاى مساجد را ویران یا کوتاه کنند

[۱۹۳] طبقات فحول الشعراء، ج۱، سفر۲، ص۳۴۶.

[۱۹۴] الکامل، ج۳، ص۸۷.

[۱۹۵] الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۲۷۹.

اهل ذمه را متصدى امور و بر مسلمانان مسلط کرد و از آنان خواست مسلمانان را تحقیر و به آنان توهین کنند و کنیزانی را که مسلمان شده بودند بخرند و تصرف نمایند.

[۱۹۶] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۹۲.

[۱۹۷] انساب الاشراف ج۷، ص۴۳۵.

[۱۹۸] الکامل، ج۴، ص۱۲۳.

[۱۹۹] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۶.

عزل از حکومت عراق

هشام در ۱۲۰ خالد را از حکومت عراق عزل کرد.

[۲۰۰] تاریخ خلیفهبن خیاط، روایه بقی بن مخلد، ج۱، قسم۲، ص۵۱۹.

[۲۰۱] تاریخ خلیفهبن خیاط، روایه بقی بن مخلد، ج۱، قسم۲، ص۵۳۶.

[۲۰۲] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۴۲.

[۲۰۳] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۵۴.

علت عزل خالد از امیری عراق

خالد پس از حدود پانزده سال فرمانروایی بر عراق، به چند دلیل برکنار شد که از آن جمله است:

اندوختن ثروتهای عظیم و داشتن مستغلات فراوان.

نپرداختن مالیاتِ غلات سالیانها‌ش به دستگاه خلافت.

تعصب شدید وى به افراد قبیله مُضَر.

غرور و تکبر بیش از حد، به گونهاى که پسر خود را از مَسْلَمه (پسر هشام) برتر می‌‌دانست.

کوچک شمردن حکومت عراق.

نپذیرفتن نصایح دلسوزانه دوستانش در مسائل مختلف.

تبری جستن از مَسلمهبن هشام که خالد وى را ابوشاکر خطاب می‌‌کرد.

نامیدن هشام بن عبدالملک به ابن الحَمْقاء (فرزند زن احمق).

توهین به برخى امیران اموی.

بخشش بسیار به دوستان و خویشانش.

سعایت درباریان و مخالفانش نزد خلیفه.

بازگذاشتن دست عاملان غیرمسلمانش در ظلم به مسلمانان.

[۲۰۴] انساب الاشراف ج۷، ص۳۴۲ـ۳۴۳.

[۲۰۵] انساب الاشراف ج۷، ص۳۵۶.

[۲۰۶] انساب الاشراف ج۷، ص۴۱۴.

[۲۰۷] انساب الاشراف ج۷، ص۴۴۰ـ ۴۴۵.

[۲۰۸] کتاب الوزراء و الکتّاب، ج۱، ص۶۲.

[۲۰۹] کتاب الاغانی، ج۷، ص۴.

[۲۱۰] کتاب الاغانی، ج۱۶، ص۲۷۹.

[۲۱۱] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۱۷.

[۲۱۲] کتاب الاغانی، ج۲۲، ص۲۲ـ۲۵.

[۲۱۳] الکامل فی التاریخ، ج۵، ص۲۱۹ ۲۲۱.

و مسائل دیگرى که هشام بن عبدالملک آنها را در نامه‌هاش به خالد در سال ۱۱۹ یادآورى کرد.

[۲۱۴] الاخبار الموفقیّات، ج۱، ص۲۹۰ـ۲۹۵.

[۲۱۵] الکامل، ج۴، ص۱۲۰ـ۱۲۵.

دستگیری و شکنجه به دستور خلیفه

یوسف بن عمر ثقفی، جانشین خالد، در جمادی‌الآخره ۱۲۰ وارد واسط و کوفه شد و خالد و ۳۵۰ نفر از کارگزارانش را به دستور خلیفه دستگیر و شکنجه کرد و یزید بن خالد قسری را سى تازیانه زد و نود میلیون درهم از آنان گرفت.

[۲۱۶] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۲.

[۲۱۷] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۶ـ۴۴۸.

[۲۱۸] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۵۵.

[۲۱۹] تاریخ، ج۲، ص۳۲۳.

[۲۲۰] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۴۷۱۵۱.

[۲۲۱] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۲۵۴.

[۲۲۲] کتاب الفتوح، ج۸، ص۲۸۳ـ۲۸۴.

خالد، به همراه برادرش اسماعیل، پسرش یزید و برادرزاده‌اش مُنذر بن اسد بن عبداللّه، حدود هجده ماه در زندان حیره به سر برد

[۲۲۳] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۳.

[۲۲۴] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۸.

[۲۲۵] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۱۵۱.

[۲۲۶] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۲۵۴.

پس از آزادی از زندان، خالد در ۱۲۲ وارد دمشق شد.

[۲۲۷] انساب الاشراف ج۷، ص۴۴۸ـ۴۴۹.

[۲۲۸] تاریخ (طبری)، ج۷، ص۲۵۴ ۲۵۵.

سعایت خالد پیش هشام

یوسف بن عمر ثقفى، خالد قسرى را متهم ساخت که زید بن علی را به قیام بر ضد امویان برانگیخته است، اما هشام این سعایت را نپذیرفت و بر اطاعت خالد از امویان تأکید کرد.

[۲۲۹] انساب الاشراف، ج۷، ص۴۴۹.

رفتن به لشکرکشى تابستانى امویان

پس از آن، خالد با کسب اجازه از هشام، همراه دو پسرش (یزید و هشام) و نوه‌اش عبداللّه بن یزید به لشکرکشی تابستانی امویان (صائفه) به قلمروِ رومیان رفت و مدتى در طرسوس اقامت کرد.

[۲۳۰] الاخبار الطِّوال، ج۱، ص۳۴۴.

آزار و اذیت خالد و خاندان او

در این زمان، حاکم دمشق (کلثوم بن عیاض) و حاکم عراق (یوسف بن عمر ثقفی) در مخالفت با خالد به دسیسه جویی نزد خلیفه پرداختند و بارها موجب آزار و اذیت خالد و خاندا