توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت حقوق کیفری دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت حقوق کیفری،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت حقوق کیفری :

پاورپوینت حقوق کیفری

پاورپوینت حقوق کیفری شاخه‌ای از حقوق عمومی است که به انواع جرائم و چگونگی مجازات آن‌ها می‌پردازد، در این شاخه از حقوق برای تهیه و تدوین قوانین جزایی و اجرای آن‌ها استفاده از دستاوردهای جرم‌شناسی (مجموعه دانش‌هایی که در بررسی بزهکاری به علل پیدایش، تکوین فرآیند و آثار جرم توجه دارد) ضروری است.

فهرست مندرجات

۱ – تعریف‌ پاورپوینت حقوق کیفری
۲ – مهم‌ترین شاخه‌های پاورپوینت حقوق کیفری
۲.۱ – پاورپوینت حقوق کیفری عمومی
۲.۱.۱ – مباحث پاورپوینت حقوق کیفری عمومی
۲.۲ – پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی
۲.۲.۱ – مباحث پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی
۲.۳ – آیین دادرسی کیفری
۲.۴ – کیفرشناسی
۲.۵ – حقوق بین‌المللی کیفری
۲.۶ – حقوق جزای بین‌المللی خاص
۳ – هدف پاورپوینت حقوق کیفری
۴ – مراحل مقررات کیفری در طول تاریخ
۴.۱ – در جوامع پیشین
۴.۲ – دوره دادگستری عمومی
۴.۳ – دوره نوین کیفری
۴.۴ – نقش علوم دیگر در گسترش پاورپوینت حقوق کیفری
۵ – مهم‌ترین اصول حاکم بر پاورپوینت حقوق کیفری
۵.۱ – اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها
۵.۲ – اصل عطف بماسبق نشدنِ قوانین جزایی ماهوی
۵.۳ – اصل تفسیر مضیقِ قوانین کیفری
۵.۴ – اصل تساوی مجازات‌ها
۵.۵ – اصل شخصی بودن مجازاتها
۵.۶ – اصل برائت متهم یا فرض
۶ – پاورپوینت حقوق کیفری در منابع فقهی
۷ – اقسام ضمانت اجرای کیفری
۸ – مبانی حقوق جزا در فقه اسلامی
۹ – مجازات‌های گوناگون با اهداف متفاوت در پاورپوینت حقوق کیفری
۱۰ – عدم اصرار اثبات گناه و اجرای مجازات در فقه
۱۱ – شرایط اجرای مجازات
۱۲ – رعایت حقوق مجرم در متون حدیثی
۱۳ – پیشینه حقوق جزا در غرب
۱۴ – مکاتب گوناگونی در حقوق جزا
۱۵ – تأثیر حقوق جزایی غرب در جهان اسلام
۱۶ – قانون کیفری جدید در حکومت عثمانی
۱۷ – کشور اسلامی الهام از قانون جزای عثمانی
۱۸ – کاهش قوانین کیفری اسلام در کشورهای اسلامیِ
۱۹ – اجرا کامل احکام کیفری اسلام در کشورهای اسلامی
۲۰ – پاورپوینت حقوق کیفری ایران
۲۰.۱ – قبل از مشروطه
۲۰.۲ – پس از مشروطه
۲۰.۳ – پس از انقلاب اسلامی
۲۱ – مهم‌ترین منابع حقوق جزای عمومی ایران
۲۲ – فهرست منابع
۲۳ – پانویس
۲۴ – منبع

تعریف‌ پاورپوینت حقوق کیفری

از پاورپوینت حقوق کیفری تعاریف گوناگونی شده است، بر پایه یکی از تعاریف، موضوع آن مطالعه جرائم و اعمال ضد اجتماعی و قواعد حاکم بر واکنش دولت به آنها (اعم از مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی) به منظور برقرار ساختن امنیت و نظم است.

[۱] محمد باهری و علی‌اکبر داور، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۴۹، مقارنه و تطبیق رضا شکری، تهران ۱۳۸۰ش.

[۲] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۲۹ـ۳۱، تهران ۱۳۸۲ش.

مهم‌‌ترین شاخه‌های پاورپوینت حقوق کیفری

مهم‌‌ترین شاخه‌های پاورپوینت حقوق کیفری عبارت‌اند از:

پاورپوینت حقوق کیفری عمومی

پاورپوینت حقوق کیفری عمومی، که به مطالعه قواعد کلی و مشترک جرائم و مجازات‌ها، بدون بررسی جرم خاص یا گروه خاصی از جرائم، می‌پردازد.

مباحث پاورپوینت حقوق کیفری عمومی

پاورپوینت حقوق کیفری عمومی درباره مسائلی چون تعریف جرم و عناصر عمومی آن، اقسام جرم، مسئولیت کیفری و عواملِ رافع آن، انواع مجازات‌ها، ویژگی‌ها، اهداف و نحوه اِعمال آنها، عوامل تخفیف‌دهنده یا معاف‌کننده قانونی مجازات‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی بحث می‌کند.

پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی

پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی، مجموعه قواعد و مقرراتی است که ویژگی‌های اختصاصی هریک از جرائم مذکور در قانون را، به صورت جداگانه از نظر ارکان تشکیل‌دهنده جرائم و مجازات آنها، بررسی می‌کند.

مباحث پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی

مباحث پاورپوینت حقوق کیفری اختصاصی مشتمل است بر جرائم علیه اشخاص (مثلا قتل )، جرائم علیه اموال و مالکیت (مانند سرقت و کلاه‌برداری )، و جرائم علیه امنیت و آسایش عمومی (مانند جاسوسی ).

آیین دادرسی کیفری

آیین دادرسی کیفری، مجموعه مقرراتِ شِکلی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیق، تعیین مرجع رسیدگیِ صلاحیت‌دار، صدور حکم، راههای شکایت و تجدیدنظر در احکام، و بیان تکالیف مسئولان قضایی و انتظامی در فرایند اجرای احکام، تدوین می‌شود.

کیفرشناسی

کیفرشناسی، یا علم اجرای احکام کیفری، که در پاورپوینت حقوق کیفریِ نوین جانشین اصطلاح «علمِ اداره زندان‌ها » شده و موضوع آن عبارت است از چگونگی اجرای مجازات پس از صدور حکم (یعنی مباحثی چون نگهداری زندانیان در محیط نیمه‌باز و باز، اعطای آزادی مشروط به آنان، پیش‌بینی اقدامات تأمینی و تربیتی و چگونگی انطباق آن‌ها با شخصیت هریک از بزهکاران) تا اهداف مجازات ( اصلاح و تربیت مجرمان) محقق گردد.

حقوق بین‌المللی کیفری

حقوق بین‌المللی کیفری، که مجموعه قواعد حقوقی حاکم بر جرائم ناقضِ حقوق بین‌الملل است.

حقوق جزای بین‌المللی خاص

حقوق جزای بین‌المللی خاص (پاورپوینت حقوق کیفری بین‌المللی)، که به جرائمی می‌پردازد که یک عامل برون‌مرزی در آن وجود دارد، مانند محل وقوعِ جرم یا تابعیتِ مرتکب جرم .

[۳] محمد باهری و علی‌اکبر داور، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۴۶ـ۴۸، مقارنه و تطبیق رضا شکری، تهران ۱۳۸۰ش.

[۴] محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۴۷ـ۵۱، تهران ۱۳۸۲ش.

[۵] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۵۶ـ۶۹، تهران ۱۳۸۲ش.

[۶] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۷۵ـ۷۸، تهران ۱۳۸۲ش.

هدف پاورپوینت حقوق کیفری

هدف پاورپوینت حقوق کیفری، تأمینِ امنیت و عدالت و منافع افراد و جامعه، از راه پیشگیری از وقوع یا تکرار جرم و نیز اصلاح و درمان مجرمان، است.

امروزه حقوق جزا برای رسیدن به این هدف، از علوم جِنایی و جرم‌شناسی، که علوم معینِ پاورپوینت حقوق کیفری نامیده می‌شوند ــ مانند پزشکیِ قانونی، پلیس علمی، آزمایشگاه جنایی، جامعه‌شناسی کیفری، روان‌شناسی کیفری و زیست‌شناسی کیفری ــ بسیار استفاده می‌کند.

به‌ویژه، دستاوردهای دانش جرم‌شناسی سبب تحولات بسیاری در حقوق جزا شده است

[۷] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۱۰۲ـ۱۳۶، تهران ۱۳۸۲ش.

[۸] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۱۴۱، تهران ۱۳۸۲ش.

[۹] محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۵۱ـ۵۶، تهران ۱۳۸۲ش.

مراحل مقررات کیفری در طول تاریخ

در طول تاریخ، مقررات کیفری و نحوه برخورد با جرم و مجرم مراحل متعددی را پیموده و عوامل گوناگون فرهنگی ـ اجتماعی بر آن تأثیر گذاشته است.

در جوامع پیشین

در جوامع پیشین، که مفاهیم حکومت و دولت به معنای امروزی آن مطرح نبود، جرم فقط از لحاظ زیانی که به فرد بِزه‌دیده وارد می‌کرد، مورد توجه قرار می‌گرفت، بیشتر مجازاتها شدید بود و کیفر مجرمان با هدف انتقام و تشفّی خاطرِ شخصِ زیان دیده، به دست خود او یا بستگانش انجام می‌شد.

انتقام‌جویی در بسیاری اوقات گسترده بود و خویشاوندان و نزدیکان بزهکار و افراد بی‌گناه را نیز دربر می‌گرفت و مسئولیت فردی مفهومی نداشت، در این دوره، که مرحله «عدالت خصوصی» نامیده شده، نقش مقامات عمومی اندک و تبعی بوده است.

دوره دادگستری عمومی

با افزایش نفوذ و اقتدار دولت‌ها، به‌تدریج انتقام اجتماعی جانشین انتقام شخصی گردید و دوره دادگستری عمومی فرارسید.

در مراحل بعد، اصلاح و تربیت بزهکار نیز در زمره اهداف مجازات قرار گرفت.

[۱۰] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۴۵ـ۵۳، تهران ۱۳۷۶ش.

[۱۱] محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۵۹ـ۶۶، تهران ۱۳۸۲ش.

[۱۲] گاستون استفانی، ژرژ لواسور، ج۱، ص۵۳ـ۶۴، و برنار بولک، حقوق جزای عمومی، ترجمه حسن دادبان، تهران ۱۳۷۷ ش.

دوره نوین کیفری

امروزه جرم، رفتاری ضداجتماعی شمرده می‌شود که حاکمیت عمومی وظیفه دارد با شیوه‌های مناسب و مؤثر، ضمن پیشگیری از وقوع و تکرار آن، به حفظ نظم عمومی و مراعات حقوق جامعه مبادرت کند.

پرسابقه‌‌ترین و بارزترین مصداق این شیوه‌ها مجازات بزهکاران است، ولی پس از ظهور اندیشه‌های نوین کیفری، هدف از مجازاتِ مجرمان، علاوه بر ارعاب و بازدارندگی از وقوع جرم و اجرای عدالت کیفری، تربیت و اصلاح و بازپروری او به‌شمار رفته است.

[۱۳] محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج۲، ص۱۲۸ـ۱۳۰، تهران ۱۳۸۲ش.

[۱۴] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۲، ص۱۵۹ـ۱۶۸، تهران ۱۳۷۶ش.

نقش علوم دیگر در گسترش پاورپوینت حقوق کیفری

در اواخر قرن سیزدهم/ نوزدهم، با توسعه علومی چون زیست‌شناسی، جامعه‌شناسی و روان‌شناسی، واکنش‌های اجتماعی پیش گیرنده و حمایتی، یا اصطلاحآ «اقدامات تأمینی و تربیتی»، نیز موردتوجه قرار گرفت که هدف از آن، که خود انواع مختلفی دارد، پیشگیری از وقوع جرم با اقدامات حمایتی، تربیتی و درمانی یا بی‌اثر ساختن حالت خطرناک بزهکاران است.

[۱۵] رضا نوربها، زمینه حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۵۲۹ـ۵۳۰، تهران ۱۳۸۲ش.

[۱۶] محمدعلی اردبیلی، حقوق جزای عمومی، ج۲، ص۱۷۸ـ۱۹۵، تهران ۱۳۸۲ش.

[۱۷] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۲، ص۴۰۸ـ۴۳۴، تهران ۱۳۸۲ش.

مهم‌‌ترین اصول حاکم بر پاورپوینت حقوق کیفری

مهم‌‌ترین اصول حاکم بر پاورپوینت حقوق کیفری عبارت‌اند از:

اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها

اصل قانونی بودن جرائم و مجازاتها، یعنی این‌که فعل یا ترک فعل هنگامی جرم به‌شمار می‌رود که در قانون به آن تصریح شده باشد.

به‌علاوه، هیچ مجازاتی برای جرم مقرر و اجرا نمی‌شود، مگر آن‌که پیشتر در قانون پیش‌بینی شده باشد.

اصل عطف بماسبق نشدنِ قوانین جزایی ماهوی

اصل عطف بماسبق نشدنِ قوانین جزایی ماهوی، که از نتایج اصل پیشین به‌شمار می‌رود، یعنی آن‌که هرگاه قانون جدید باعث جرم شناختن یک کار یا تشدید مجازاتِ جرمی خاص شود، شامل کارهایی که قبل از تصویب این قانون صورت گرفته است، نخواهد شد.

برخی قوانین از این قاعده مستثنا شده‌اند.

اصل تفسیر مضیقِ قوانین کیفری

اصل تفسیر مضیقِ قوانین کیفری، که از نتایج منطقیِ اصل اول است، یعنی لزوم پرهیز قاضی از تفسیر موسّعِ قوانین کیفری به زیان متهم به جرم و ضرورت استناد به منطوق قانون برای حکم به مجازات و حتی لزوم تفسیر موسّع این قوانین به سود متهم.

اصل تساوی مجازات‌ها

اصل تساوی مجازاتها، یعنی یکسان بودن کیفر در مورد بزهکارانی که در شرایط مشابه مرتکب جرمی یکسان شده‌اند.

اصل شخصی بودن مجازاتها

اصل شخصی بودن مجازاتها، یعنی اختصاص مجازات به شخص بزهکار و سرایت نکردن اجرای آن به دیگران.

اصل برائت متهم یا فرض

ا صل برائت متهم یا فرض برائت متهم، یعنی ضرورت حکم به برائت متهم در صورت نبودن دلیلی معتبر درباره ارتکاب جرم

[۱۸] رضا نوربها، زمینه حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۴۱۶ـ۴۲۱، تهران ۱۳۸۲ش.

[۱۹] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۱۱۴ـ۱۳۹، تهران ۱۳۷۶ش.

[۲۰] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۲، ص۱۳۶ـ۱۴۴، تهران ۱۳۷۶ش.

[۲۱] محمد آشوری، «نگاهی به حقوق متهم در حقوق اساسی و قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری»، ج۱، ص۴۸، مجله مجتمع آموزش عالی قم، سال ۱، ش ۳ (پاییز ۱۳۷۸).

پاورپوینت حقوق کیفری در منابع فقهی

در منابع جامع فقهی، مباحث پاورپوینت حقوق کیفری، شامل حدود و قصاص و دیات و تعزیرات، عمدتآ در فصول نهاییِ این منابع و در ابواب جدا مطرح شده است.

در این ابواب از هریک از جرائم مستوجبِ کیفر، و اجزا و شرایط تحقق جرم و مجازات آن‌ها به تفصیل بحث می‌کند.

اقسام ضمانت اجرای کیفری

اهتمام جدّی اسلام به حفظ نظام جامعه اسلامی و برپا داشتن امنیت‌ و عدالت، اقتضا دارد که حفظ‌ و حمایت از ارکان و مصالح عام آن (یعنی دین، نَفْس، نسل، عقل و مال ) با ضمانت اجراهای کیفری توأم شود.

[۲۲] حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ج۲، ص۳۰۹، ج۲، قم ۱۴۰۸.

[۲۳] عبدالقادر عوده، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنآ بالقانون الوضعی، ج۱، ص۶۱۶ـ۶۲۰، قاهره: دارالتراث، (بی‌تا).

این ضمانت اجرا ــ که برحسب موضوع و نوع تخلف، تنوع و شدت و ضعف می‌یابدــ گاهی کیفر جسمی است (مانند قصاص و تازیانه )، گاه محدود کردن آزادی شخص (مانند تبعید، حبس، زندان ) و گاه مجازات مالی است.

مبانی حقوق جزا در فقه اسلامی

بیشتر اصول و ضوابط حاکم بر نظام کنونی حقوق جزا، در پاورپوینت حقوق کیفری اسلام به ‌صراحت مطرح شده یا بر پایه مبانی پذیرفته شده در فقه اسلامی قابل دفاع و پذیرش است.

مثلاً ادله متعددی بر اصل قانونی بودن جرائم و مجازات‌ها وجود دارد؛ از جمله، آیات قرآن

[۲۴] اسراء/سوره۱۷، آیه۱۵.

[۲۵] شعراء/سوره۲۶، آیه۲۰۸.

[۲۶] قصص/سوره۲۸، آیه۵۹.

[۲۷] طلاق/سوره۶۵، آیه۷.

احادیثی مانند حدیث رفع، که جهل به تکلیف را موجب انتفای مسئولیت شمرده است؛ ا صل اباحه و قاعده قبحِ عِقابِ بلابیان

[۲۸] ابوالقاسم گرجی، مقالات حقوقی، ج۱، ص۲۸۸، تهران ۱۳۶۵ش.

[۲۹] اسماعیل رحیمی‌نژاد، «بررسی تطبیقی قاعده ’عطف بماسبق نشدن قوانین جزایی‘ (در حقوق اسلام، ج۱، ص۱۱۱ـ۱۲۲، حقوق موضوعه ایران و نظام حقوقی کامن‌لا»، نامه مفید، سال ۱، ش ۴ (زمستان ۱۳۷۴).

اصل عطف بماسبق نشدن قوانین جزایی نیز به استناد ادله مذکور، به‌ویژه قاعده اصولی قبح عقاب بلابیان و نیز قاعده جَبّ، در حقوق اسلامی پیشینه دارد

[۳۰] ابوالقاسم گرجی، مقالات حقوقی، ج۱، ص۲۹۱ـ۲۹۲، تهران ۱۳۶۵ش.

[۳۱] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۹۰، تهران ۱۳۷۶ش.

اصولی مانند اصل شخصی بودن مجازات‌ها (به‌جز در موارد معدود، مانند وجوب پرداخت دیه بر عاقله )، تساوی مجازاتها و اصل برائت متهم نیز در نظام جزایی اسلام مراعات می‌شود.

[۳۲] محمدبن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ج۷، ص۱۳۰، تهران:المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷۱۳۸۸.

[۳۳] محمدبن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ج۷، ص۱۵۷، تهران:المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷۱۳۸۸.

[۳۴] محمدبن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ج۷، ص۱۹۴، تهران:المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷۱۳۸۸.

[۳۵] محمدحسن‌بن باقر نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۴۲، ص۵۳، بیروت ۱۹۸۱.

[۳۶] محمدحسن‌بن باقر نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۴۲، ص۴۱۹، بیروت ۱۹۸۱.

[۳۷] محمدحسن‌بن باقر نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۴۳، ص۳۲۸، بیروت ۱۹۸۱.

[۳۸] محمدحسن‌بن باقر نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرائع الاسلام، ج۱، ص۳۳۰۳۳۱، بیروت ۱۹۸۱.

[۳۹] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۹۲، تهران ۱۳۷۶ش.

مجازات‌های گوناگون با اهداف متفاوت در پاورپوینت حقوق کیفری

در پاورپوینت حقوق کیفری اسلام مجازات‌های گوناگون با اهداف متفاوت تشریع شده‌اند: قصاص و دیه، به انگیزه اجرای عدالت و تأمین حقوقِ زیان دیده؛ حدود، به قصد دفاع از ارکان اساسی و هنجارهای مورد احترام جامعه و بازدارندگی عام و خاص از ارتکاب جرم؛ و تعزیر، با هدف اصلاح و تربیت و بازپروری بزهکار .

[۴۰] عبدالقادر عوده، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنآ بالقانون الوضعی، ج۱، ص۶۱۱ـ ۶۱۶، قاهره: دارالتراث، (بی‌تا).

تفاوت‌های موجود در این کیفرها (از جمله توجه بیش‌تر به فردی کردن مجازات‌ها در مجازات تعزیر نسبت به حدود و قصاص، و وجود حق عفو برای بزه‌دیده یا ولیّ او در جرائم مستوجب قصاص و دیه، برخلاف حدود)، بیانگر اهمیت مصالح جامعه و حفظ و امنیت آن در نظام جزایی اسلام است.

[۴۱] عبدالقادر عوده، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنآ بالقانون الوضعی، ج۱، ص۶۱۱ـ۶۱۲، قاهره: دارالتراث، (بی‌تا).

[۴۲] عبدالقادر عوده، التشریع الجنائی الاسلامی مقارنآ بالقانون الوضعی، ج۱، ص۶۲۰ـ۶۲۱، قاهره: دارالتراث، (بی‌تا).

عدم اصرار اثبات گناه و اجرای مجازات در فقه

تعیین شرایط ویژه و گاه بسیار دشوار برای اثبات جرم در پاورپوینت حقوق کیفری اسلام، به‌ویژه جرائمِ مستوجب حد، توصیه به بزهکار برای توبه کردن در درگاه الهی به جای اقرار نزد حاکم در منابع اسلامی، ناپسند بودن تجسس در جرائم و گستردگی پذیرش جهل به عنوان عذر در مورد مجازات‌ها، نشان می‌دهد که در فقه اسلامی بر اثبات گناه و اجرای مجازات اصراری وجود ندارد.

شرایط اجرای مجازات

به‌علاوه، اجرای مجازات منوط به تحقق شرایطی است، از جمله بلوغ، عقل، علم و عمد، قصد و اختیار مجرم .

رعایت حقوق مجرم در متون حدیثی

در متون حدیثی و فقهی بر ممنوعیت اهانت کردن به مجرمان،

[۴۳] محمدبن اسماعیل بخاری، صحیح البخاری، ج۸، ص۱۴ـ۱۵، (چاپ محمد ذهنی‌افندی)، استانبول ۱۴۰۱/۱۹۸۱، چاپ افست بیروت (بی‌تا).

رعایت کردن اصول انسانی در مورد بزهکار هنگام اجرای مجازات، حرمت آزار و شکنجه متهم و معتبر نبودن اقرار با شکنجه

[۴۴] علی‌بن حسام‌الدین متقی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج۳، جزء۵، ص۱۵۳، چاپ محمود عمر دمیاطی، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۸.

[۴۵] علی‌بن حسام‌الدین متقی، کنزالعمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج۳، جزء۵، ص۱۵۹، چاپ محمود عمر دمیاطی، بیروت ۱۴۱۹/۱۹۹۸.

[۴۶] شیخ حرّعاملی، وسائل الشیعه، ج۲۸، ص۲۶۰۲۶۱.

[۴۷] حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ج۲، ص۳۷۸ـ۳۸۱، ج۲، قم ۱۴۰۸.

و نیز رعایت حقوق زندانیان تأکید شده است

[۴۸] محمدبن حسن طوسی، المبسوط فی فقه الامامیه، ج۸، ص۹۱۹۵، تهران:المکتبه المرتضویه، ۱۳۸۷۱۳۸۸.

[۴۹] وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۳۰۱.

[۵۰] حسینعلی منتظری، دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، ج۲، ص۴۶۷ـ۴۷۴، ج۲، قم ۱۴۰۸.

پیشینه حقوق جزا در غرب

در غرب، مباحث حقوق جزا تا سده هجدهم/ دوازدهم صرفاً در آثار برخی فلاسفه یا ادیبان مطرح می‌شد.

در قرن دوازدهم/ هجدهم، با ظهور افکار آزادی‌خواهانه، شماری از اندیشمندان در آثار خود از واقعیات قضایی و کیفری آن عصر ــ مانند شدت بیش از حد مجازات‌ها، وقوع شکنجه و اختیارات گسترده قضات در تعیین جرم و مجازات ــ انتقاد کردند و خواستار برقراری اصولی ثابت در حقوق جزا شدند.

کتاب مشهور جرایم و مجازات‌ها اثر سزار بکاریا، که از منتقدان جدّی مجازات‌های شدید و قائل به مجازات عادلانه و پیشگیرانه بود، در حقوق جزا تحول بزرگی پدید آورد.

بنتام، حقوق‌دان انگلیسی، بر آن بود که کیفر باید با عمل فرد و خسارتی که به جامعه می‌زند، متناسب باشد.

[۵۱] محمد باهری و علی‌اکبر داور، نگرشی بر حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۶۹ـ۷۲، مقارنه و تطبیق رضا شکری، تهران ۱۳۸۰ش.

[۵۲] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۱۷۵ـ۱۸۴، تهران ۱۳۸۲ش.

[۵۳] ژان پرادل، تاریخ اندیشه‌های کیفری، ج۱، ص۱۱ـ۱۲، ترجمه علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی، تهران ۱۳۷۳ش.

[۵۴] ژان پرادل، تاریخ اندیشه‌های کیفری، ج۱، ص۱۴۷، ترجمه علی‌حسین نجفی‌ابرندآبادی، تهران ۱۳۷۳ش.

این دیدگاه‌ها پیروان بسیاری یافت تا آن‌جا که سران انقلاب ۱۷۸۹ فرانسه، در تنظیم نخستین قوانین کیفری خود، از آن‌ها بسیار تأثیر پذیرفتند.

[۵۵] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۵۷ـ۶۰، تهران ۱۳۷۶ش.

[۵۶] گاستون استفانی، ژرژ لواسور، ج۱، ص۶۸ـ۷۲، و برنار بولک، حقوق جزای عمومی، ترجمه حسن دادبان، تهران ۱۳۷۷ ش.

مکاتب گوناگونی در حقوق جزا

از آن زمان تاکنون مکاتب گوناگونی در حقوق جزا ظهور کرده است، از جمله مکتب « دفاع اجتماعی جدید » که دفاع واقعی را فقط از راه اصلاح حال مجرمان و فراهم کردن زمینه ورود آنان به جامعه غیربزهکار و پیشگیری از بزهکاری ممکن می‌داند.

[۵۷] پرویز صانعی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۶۰ـ۷۸، تهران ۱۳۷۶ش.

[۵۸] هوشنگ شامبیاتی، حقوق جزای عمومی، ج۱، ص۱۸۴ـ۲۰۸، تهران ۱۳۸۲ش.

تأثیر حقوق جزایی غرب در جهان اسلام

از نیمه قرن سیزدهم/ نوزدهم، با نفوذ و تأثیر غرب در جهان اسلام، تغییرات حقوقی گسترده‌ای در کشورهای اسلامی آغاز شد.

درنتیجه، دایره اختیارات محاکم شرعی ــکه بخش عمده حل و فصل مسائل حقوقی مسلمانان را برعهده داشتندــ بسیار محدود شد.

در این میان، پاورپوینت حقوق کیفری اسلام در زمره نخستین بخش‌های حقوق بود که جای خود را به قوانین غربی، به‌ویژه قوانین شکلی، داد.

[۵۹] رنه‌داوید، نظام‌های بزرگ حقوقی معاصر، ج۱، ص۴۶۳ـ۴۶۴، ترجمه حسین صفائی، محمد آشوری، و عزت‌اللّه عراقی، تهران ۱۳۶۴ش.

[۶۰]  نورمن اندرسون، تحولات حقوقیِ جهان اسلام، ترجمه فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی، و مصطفی فضائلی، ج۱، ص۴۴ـ۴۶،  قم ۱۳۷۶ش.

قانون کیفری جدید در حکومت عثمانی

در حکومت عثمانی در دوره تنظیمات، بخشی از اصلاحاتِ متأثر از اروپا، در حوزه پاورپوینت حقوق کیفری بود و از جمله تدوین قانونِ جزایِ جدید به مردم وعده داده شد و در ۱۲۵۶ قانون جزای عثمانی انتشار یافت، و در ۱۲۶۷ و ۱۲۷۴ قوانین جزایی جدید وضع شد.

قانون اخیر ــ که از قانون کیفری ۱۲۲۵/۱۸۱۰ فرانسه اقتباس شده و جز در پاره‌ای مقررات مربوط به تعزیر و دیه، با پاورپوینت حقوق کیفری اسلام بیگانه بودــ با تغییراتی، تا برقراری نظام جمهوری ترکیه (۱۳۰۲ش/۱۹۲۳) معتبر باقی ماند.

در ۱۳۰۵ش/۱۹۲۶ قانون جزایی ترکیه بر پایه قانون جزای ۱۳۱۷/۱۸۹۹ ایتالیا تصویب شدکه با وجود چند بار اصلاح، جوهره اصلی آن برقرار مانده است.

[۶۱] دایرهالمعارف جهان اسلام آکسفورد، ج۱، ص۳۳۱.

[۶۲] سیستم‌های حقوقی کشورهای اسلامی، ج۱، ص۸۳، ترجمه محمدرضا ظفری و فخرالدین اصغری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، ۱۳۷۴ش.

کشور اسلامی الهام از قانون جزای عثمانی

مصر نخستین کشور اسلامی پس از عثمانی بود که قوانین کیفری خود را، در اوایل نیمه دوم قرن سیزدهم/ نوزدهم، با الهام از قانون جزای عثمانی مدوّن کرد.

در اصلاحات بعدی، در این قانون از قوانین فرانسه، بلژیک و ایتالیا الهام گرفت

[۶۳] دایرهالمعارف جهان اسلام آکسفورد، ج۱، ص۳۳۱ـ۳۳۲.

[۶۴] نورمن اندرسون، تحولات حقوقیِ جهان اسلام، ج۱، ص۱۳۷، ترجمه فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی، و مصطفی فضائلی، قم ۱۳۷۶ش.

قانون جزای عثمانی تا مدتی پس از انحلال این حکومت، در کشورهای استقلال‌یافته (از جمله عراق، اردن، لبنان و سوریه ) اجرا می‌شد، ولی حکومت لبنان در ۱۳۲۲ش/۱۹۴۳ و اردن در ۱۳۳۰ش/۱۹۵۱ قانون جزای عثمانی را لغو کردند.

بیشتر کشورهای اسلامی در نیمه اول قرن چهاردهم/ بیستم قوانین جزایی خود را، عمدتآ بر پایه پاورپوینت حقوق کیفری فرانسه یا ایتالیا، تدوین کردند .

[۶۵] دایرهالمعارف جهان اسلام آکسفورد، ج۱، ص۳۳۲.

[۶۶] سیستم‌های حقوقی کشورهای اسلامی، ج۱، ص۳۱، ترجمه محمدرضا ظفری و فخرالدین اصغری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، ۱۳۷۴ش.

[۶۷] سیستم‌های حقوقی کشورهای اسلامی، ج۱، ص۲۲۲، ترجمه محمدرضا ظفری و فخرالدین اصغری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، ۱۳۷۴ش.

[۶۸] سیستم‌های حقوقی کشورهای اسلامی، ج۱، ص۳۰۱، ترجمه محمدرضا ظفری و فخرالدین اصغری، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی، ۱۳۷۴ش.

کاهش قوانین کیفری اسلام در کشورهای اسلامیِ

در کشورهای اسلامیِ زیر نفوذ استعمار، اِعمال قوانین کیفری اسلام به‌تدریج کاهش یافت.

در هندوستان، که قرن‌ها حقوق جزای اسلامی حاکم بود، در نیمه دوم قرن سیزدهم/ نوزدهم به‌تدریج پاورپوینت حقوق کیفری انگلیس تفوق یافت.

در نیجریه شمالی که احکام جزایی فقه مالکی حاکم بود، و نیز در زنگبار، با نفوذ حقوق انگلیس، حقوق شرعی به حاشیه رانده شد.

[۶۹] نورمن اندرسون، تحولات حقوقیِ جهان اسلام، ج۱، ص۵۰ـ۵۵، ترجمه فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی، و مصطفی فضائلی، قم ۱۳۷۶ش.

[۷۰] نورمن اندرسون، تحولات حقوقیِ جهان اسلام، ج۱، ص۶۰ـ۶۴، ترجمه فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی، و مصطفی فضائلی، قم ۱۳۷۶ش.

اجرا کامل احکام کیفری اسلام در کشورهای اسلامی

احکام کیفری اسلام، به‌ ویژه حدود، در برخی کشورها به‌طور کامل اجرا می‌شود، از جمله در عربستان سعودی .

در دهه‌های اخیر برخی کشورهای اسلامی، مانند پاکستان و لیبی و سودان، برای وضع قو