توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت حجه التمام دارای ۷۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت حجه التمام،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت حجه التمام :

حجه‌الوداع

آخرین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر شریف حضرت واقع شد حجه الوداع نام دارد.

فهرست مندرجات

۱ – واپسین حج پیامبر
۲ – حج پیامبر بعد از ده سال
۲.۱ – آموزش آداب احرام
۲.۲ – طواف پیامبر بر مرکب
۲.۳ – سکونت در خیمه
۲.۴ – پیوستن امام علی به پیامبر
۲.۵ – پرده کعبه
۲.۶ – توصیه پیامبر به اهل مکه
۲.۷ – حرکت به‌سوی منا
۲.۸ – عید غدیر در روز جمعه
۲.۹ – حرکت به‌سوی مزدلفه
۲.۱۰ – تراشیدن مو
۲.۱۱ – حرکت به‌سوی مکه
۲.۱۲ – رسیدن به غدیر خم
۲.۱۳ – مدت سفر پیامبر
۲.۱۴ – نزول آیه اکمال دین در حجه الوداع
۳ – تعداد حجاج در حجه الوداع
۴ – فهرست منابع
۵ – پانویس
۶ – منبع

واپسین حج پیامبر

حجه الوداع، واپسین حج پیامبر اکرم که در آخرین سال عمر خویش، در سال دهم هجری، به جا آورد و در آن با مسلمانان وداع کرد. پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم در این حج به مسلمانان گفت مناسک حج را از من بیاموزید، شاید دیگر مرا در این مراسم نبینید. نام دیگر آن حجهالبلاغ است، زیرا آیه «یا أَیهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مآ أُنْزِلَ إِلَیک مِنْ رَبِّک…»

[۱] مائده/سوره۷، آیه۶۷.

در بازگشت از این سفر بر پیامبر نازل شد.

[۲] مسعودی، تنبیه ص ۲۷۵ـ۲۷۶.

[۳] ابن‌هشام،السیرهالنبویه، ج۴ ص۲۵۳.

از دیگر نامهای این حج، حجهالاسلام است

[۴] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۸.

[۵] ابن‌سعد طبقات ج ۲، ص ۱۷۲.

زیرا تنها حجی است که پیامبر در دوره حاکمیت اسلام به جا آورد و مراسم آن طبق آیین اسلام بود. رسول اکرم پس از هجرت، سه بار برای عمره به مکه رفت،

[۶] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی، ج ۳، ص ۱۰۸۸.

اما به گفته مورخان و محدثان، فقط یک بار در مراسم حج حضور یافت و آن چند ماه پیش از وفاتش بود.

[۷] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۴.

[۸] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ص ۱۰۸۸ـ۱۰۸۹.

حج پیامبر بعد از ده سال

بنابه روایت مفصل معاویه بن عمار از امام جعفر صادق علیه‌السلام،

[۹] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۵۲۴۸.

پیامبر ده سال در مدینه زندگی کرد و به حج نرفت؛ هنگامی که آیه «وَ أَذِّنْ فِی النّاسِ بِالْحَجِّ »

[۱۰] حج/سوره ۲۲، آیه۲۷.

نازل شد، رسول خدا اعلام کرد که امسال به حج می‌رود. ساکنان مدینه و روستاها و بادیه‌نشینان، در مدینه گرد آمدند تا با پیامبر حج گزارند. چهار شب از ذیقعده سال دهم مانده بود که پیامبر ازمدینه به سوی مکه حرکت کرد.

[۱۱] محمدبن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام ج۵، ص۴۵۴.

[۱۲] محمدبن عمر واقدی، کتاب ‌المغازی ج۳، ص۱۰۸۹.

[۱۳] ابن‌سعد طبقات ج۲، ص۱۷۳.

در منابع اهل‌سنت آمده است که حضرت یک شب را در میقات ذوالحلیفه گذراند و سپس به‌سوی مکه حرکت ‌کرد

[۱۴] محمدبن‌اسماعیل‌بخاری، صحیح ‌البخاری ج۲، ص۱۴۷.

[۱۵] سلیمان‌بن‌اشعث ابوداوود، سنن‌ابی‌داود ج۲، ص۳۷۵.

[۱۶] احمدبن‌حسین بیهقی، السنن الکبری ج ۷، ص ۸۳.

اما طبق حدیث امام صادق، آن حضرت در همان روزی که به میقات رسید، مُحرم شد و شب را در میقات نماند.

[۱۷] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۸۲۴۹.

آموزش آداب احرام

در میقات، پیامبر آداب احرام را به مردم آموخت. ابتدا غسل کرد و برای حج قران مُحرم شد.

[۱۸] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۵.

[۱۹] مجلسی، مرآهالعقول فی شرح اخبار آل‌الرسول، ج ۱۷، ص ۱۱۱.

جامه احرامش دو تکه پارچه پنبه‌ای ندوخته بافت یمن بود که به هنگام وفات، کفن وی شد،

[۲۰] مجلسی، مرآهالعقول فی شرح اخبار آل‌الرسول، ج ۴، ص ۳۳۹.

سپس نماز ظهر را در مسجد شجره به‌جا آورد

[۲۱] مجلسی، مرآهالعقول فی شرح اخبار آل‌الرسول، ج۴، ص۲۴۸ـ۲۴۹.

و بر کوهان شترانی که برای قربانی به همراه داشت، علامت زد

[۲۲] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ج ۳، ص۱۰۹۰.

[۲۳] محمد بن ‌یعقوب فیروزآبادی، سفرالسعاده ص۷۰.

بعدها در مسیر پیامبر، در جاهایی که آن حضرت نماز خوانده یا استراحت کرده بود، مسلمانان چند مسجد ساختند.

[۲۴] عبدالله ‌بن عبدالملک مرجانی، بهجه النفوس و الاسرار فی تاریخ دارالهجره المختار ص۲۸۰ـ۲۹۰.

[۲۵] علی‌بن عبدالله سمهودی، وفاءالوفا بأخبار دارالمصطفی ج۳، ص۱۰۰۱ـ۱۰۲۰.

پیامبر در ذی طوی، نزدیک مکه، یک شب را گذراند

[۲۶] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص ۹۱۹.

و در آخر روز چهارم ذیحجه به مکه رسید

[۲۷] کلینی، اصول کافی ج۴، ص ۲۴۵.

روز بعد، پیامبر با یارانش از در بنی ‌شیبه وارد مسجد الحرام شد

[۲۸] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ج ۳، ص ۱۰۹۷.

[۲۹] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص۲۵۰.

و به سوی کعبه رفت و بر حجر الأسود دست مالید (اصطلاحا: استلام حجر) و سپس به طواف کعبه پرداخت.

[۳۰] کلینی، اصول کافی ج۴، ص ۲۴۵.

طواف پیامبر بر مرکب

پیامبر سوار بر شتر طواف نمود

[۳۱] حسین واثقی، حجهالوداع کما رواها اهل‌البیت ص ۱۰۶ـ۱۱۰.

و در پایان، یک بار دیگر بر حجرالأسود دست مالید

[۳۲] کلینی، اصول کافی ج۴، ص ۲۵۰.

و بر آن بوسه زد و گریه‌ای طولانی سرداد،

[۳۳] ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه ج ۲، ص ۹۸۲.

سپس پشت مقام ابراهیم علیه‌السلام دو رکعت نماز طواف گزارد

[۳۴] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱،ص۸۸۷.

[۳۵] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۵۰.

بعد، از آب چاه زمزم نوشید و دعا کرد و پس از آن به سوی کوه صفا رفت

[۳۶] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۵۰.

[۳۷] ابن شهیدثانی، منتقی الجمان فی الاحادیث الصحاح و الحسان ج۳، ص۲۶۰.

و فرمود چون خدا اول از صفا نام برده

[۳۸] بقره/سوره۲، آیه۱۵۸.

سعی بین صفا و مروه را از صفا آغاز می‌کنیم

[۳۹] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ص ۸۸۸.

[۴۰] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص۲۴۵.

چون بر صفا مستقر شد، رو به سوی رکن یمانی کعبه کرد و مدتی طولانی به ذکر و ثنای الهی پرداخت

[۴۱] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص۲۴۶.

، سپس از صفا به سوی مروه حرکت کرد و مقداری از راه را لُکّه رفت.

[۴۲] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص۸۸۸.

چون به مروه رسید، درنگ کرد و دعا خواند

[۴۳] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۶.

ظاهرا حضرت این مسیر را سواره پیموده است

[۴۴] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ج۳، ص۱۰۹۹.

[۴۵] حسین واثقی، حجهالوداع کما رواها اهل‌البیت ص۱۳۳ـ ۱۳۵.

پیامبر، در پایان سعی به مسلمانان چگونگی حج تمتع را ــ که شامل عمره و حج است ــ آموخت. تا آن زمان، در موسم حج، فقط حج افراد و حج قران را می‌شناختند و انجام دادن عمره در موسم حج را ناروا می‌دانستند، به همین جهت برخی مسلمانان با سختی، این حکم را پذیرا شدند.

[۴۶] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص ۸۸۸ـ۸۸۹.

[۴۷] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۶.

سکونت در خیمه

پیامبر از زمان ورود به مکه تا هشتم ذیحجه در خانه‌ای منزل نکرد، بلکه در خیمه‌ای در بیرون مکه، در اَبْطَح (بَطحاء)، به‌سر برد.

[۴۸] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ج۳، ص۱۰۹۹.

[۴۹] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۶.

پیوستن امام علی به پیامبر

حضرت علی علیه‌السلام، که با گروهی از یمن آمده بود، در مکه به پیامبر پیوست.

[۵۰] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی ج ۱، ص ۸۸۸ـ۸۸۹.

[۵۱] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۶.

پرده کعبه

در این سفر، پیامبر با پارچه‌هایی که بافت یمن بود، کعبه را پوشاند

[۵۲] محمدبن عمر واقدی، کتاب‌المغازی ج ۳، ص۱۱۰۰.

[۵۳] محمدبن عبدالله‌ازرقی، اخبار مکه و ماجاء فیهامن‌الآثار ج ۱، ص ۲۵۳.

[۵۴] مسعودی، تنبیه، ص ۲۷۶.

[۵۵] محمدبن احمد فاسی، شفاء الغرام بأخبار البلدالحرام ج ۱، ص۲۳۰.

توصیه پیامبر به اهل مکه

حضرت پیامبر به اهل مکه و مجاوران آنجا توصیه کرد که مطاف، حجرالأسود، مقام ابراهیم علیه‌السلام، و نیز صف اول نماز جماعت را از دهم ذیقعده تا برگشت حجاج، به آنان اختصاص دهند

[۵۶] علی‌بن حسام‌الدین متقی، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال ج ۳، جزء۵، ص ۲۲.

آن حضرت، مانند پیشینیان، حجاج را اطعام کرد.

[۵۷] ابن‌فهد، اتحاف‌الوری باخبار ام‌القری،ج ۱، ص ۵۶۷.

حرکت به‌سوی منا

روز هشتم‌ ذیحجه هنگام‌ غروب آفتاب، پیامبراکرم و مسلمانان به سوی منا حرکت کردند و شب را در آنجا گذراندند و صبح نهم ذیحجه، پس از طلوع آفتاب، به سوی عرفات رفتند. چون کاروان به نمره -وادی عرنه- در جوار عرفات رسید، توقف کرد و پیامبر و مسلمانان در آنجا خیمه زدند و رسول خدا خطابه تاریخی خود را در آنجا ایراد کرد. آنگاه به عرفات رفت و در آنجا توقف کرد و تا غروب آفتاب به دعا و ذکر الهی پرداخت.

[۵۸] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص ۸۸۹ـ۸۹۰.

[۵۹] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۶۲۴۷.

[۶۰] نعمان‌بن محمد قاضی‌نعمان، دعائم‌الاسلام و ذکرالحلال و الحرام و القضایا و الاحکام ج ۱، ص ۳۱۹.

[۶۱] حسین واثقی، حجهالوداع کما رواها اهل‌البیت ص ۱۷۶ـ۱۹۱.

عید غدیر در روز جمعه

بنابه روایتی از امام صادق علیه‌السلام، عید غدیر، یعنی هجدهم ذیحجه، روز جمعه بود.

[۶۲] ابن‌بابویه، کتاب‌الخصال ج ۲، ص ۳۹۴.

بنا بر این روایت، روز وقوف در عرفات چهارشنبه نهم ذیحجه بوده است؛ اما به گفته سیوطی، از مورخان اهل سنت، از خلیفه دوم نقل شده که وقوف در عرفات در حجهالوداع مصادف با روز جمعه بوده است.

[۶۳] سیوطی،ج ۳، ص ۱۹.

حرکت به‌سوی مزدلفه

هنگام غروب خورشید، پیامبر بر شتر سوار شد و به سوی مُزْدَلِفَه (مشعرالحرام) حرکت نمود

[۶۴] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص ۸۹۰ـ ۸۹۱.

[۶۵] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۷.

[۶۶] احمدبن‌حسین بیهقی، السنن الکبری ج ۷، ص۲۶۰.

و به مسلمانان توصیه کرد که به آرامی، مسیر را بپیمایند.

[۶۷] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۷.

[۶۸] محمدبن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام ج ۵، ص ۱۸۷.

حضرت محمد صلی‌الله‌علیه وآله‌وسلم در مکان مناسبی در مشعرالحرام، نماز مغرب و عشا را باهم به‌جاآورد

[۶۹] محمدبن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام ج ۵، ص ۱۸۸.

و مدتی استراحت کرد. سحرگاه به عبادت و ذکر الهی ـ که دستور اکید در موسم حج است ـ پرداخت.

[۷۰] حسین واثقی، حجهالوداع کما رواها اهل‌البیت ص ۲۱۱ـ۲۱۶.

و با طلوع خورشید، به سوی منا حرکت کرد و مستقیم به سوی جمره عقبه رفت و هفت ریگ به آن پرتاب کرد،

[۷۱] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص۸۹۱ـ۸۹۲.

[۷۲] نعمان‌بن محمد قاضی‌نعمان، دعائم‌الاسلام و ذکرالحلال و الحرام و القضایا و الاحکام ج۱، ص ۳۲۲ـ۳۲۳.

[۷۳] حسین‌بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط‌المسائل، ج۱۰، ص۶۷.

سپس به سوی قربانگاه رفت و از یکصد شتری که برای قربانی از مدینه به‌همراه آورده بود

[۷۴] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۸.

، سی‌و چند شتر را به حضرت علی داد تا برای خود قربانی کند و شصت و چند شتر را خود قربانی کرد. آن دو، اندکی از گوشت قربانی خوردند و باقی را صدقه دادند.

[۷۵] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم ج ۱، ص۸۹۱ـ۸۹۲.

[۷۶] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۴۷.

تراشیدن مو

آنگاه معمر بن عبد الله ‌بن حراثه -یا حارثه- موی سر پیامبر را، به دستور خود ایشان، تراشید

[۷۷] کلینی، اصول کافی ج۴، ص۲۵۰.

[۷۸] محمدبن حسن طوسی، تهذیب‌الاحکام ج۵، ص ۴۵۸.

و حضرت پس از انجام دادن تکالیف شخصی و پاسخ دادن به برخی پرسشهای مردم درباره مناسک حج،

[۷۹] نعمان‌بن محمد قاضی‌نعمان، دعائم‌الاسلام و ذکرالحلال و الحرام و القضایا و الاحکام ج ۱، ص۳۳۰.

به مکه رفت و کعبه را طواف کرد و نماز ظهر را در مسجد الحرام به جا آورد،

[۸۰] مسلم‌بن حجاج، صحیح مسلم، ج ۱، ص۸۹۱ـ۸۹۲

[۸۱] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۸.

سپس به منا برگشت و تا روز سوم تَشریق را در آنجا گذراند و سپس رَمْی جمره کرد و از منا بیرون رفت.

[۸۲] کلینی، اصول کافی ج ۴، ص ۲۴۸.

خطابه کوتاهی از آن حضرت روایت شده که در مسجد خَیف در منا ایراد کرد.

[۸۳] ابن‌ماجه، سنن ابن‌ماجه ج ۱، ص۸۴ـ۸۵.

[۸۴] یعقوبی، تاریخ، ج ۲، ص ۱۰۲.

[۸۵] کلینی، اصول کافی ج۱، ص۴۰۳۴۰۴.

حرکت به‌سوی مکه

چون مراسم حج به پایان رسید و رسول خدا پیش از ظهر سیزدهم ذیحجه از منا به سوی مکه رفت، در ابطح خیمه زد

[۸۶] محمدبن عمر واقدی، کتاب ‌المغازی ج ۳، ص ۱۰۹۹ـ۱۱۰۰.

و به مسلمانان دستور داد پس از انجام دادن مناسک حج، در بازگشت به خانه و وطن خود شتاب کنند.

[۸۷] علی ‌بن‌عمر دارقطنی، سنن‌الدارقطنی ج ۱، جزء۲، ص ۳۰۰.

[۸۸] محمدبن عبدالله حاکم نیشابوری، المستدرک علی‌الصحیحین ج ۱، ص ۴۷۷.

[۸۹] علی ‌بن حسام‌الدین متقی، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال ج ۳، جزء۵، ص ۱۱.

و خود سحرگاه شب چهاردهم ذیحجه، پیش از دمیدن سپیده، از مکه به سوی مدینه حرکت کرد.

[۹۰] ابن ابی‌شیبه، المصنف فی الاحادیث و الآثار ج ۴، ص ۴۹۶.