توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت حبیش بن ابراهیم تفلیسی دارای ۱۰۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت حبیش بن ابراهیم تفلیسی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت حبیش بن ابراهیم تفلیسی :

پاورپوینت حبیش بن ابراهیم تفلیسی

حُبَیش تفلیسی، ابوالفضل حبیش‌ بن ابراهیم‌ بن محمد، عالم ، ادیب ، طبیب و نویسنده فارسی و عربی‌نویس قرن ششم است.

فهرست مندرجات

۱ – زندگی
۲ – نام
۳ – تولد و وفات
۴ – آثار
۴.۱ – آثارادبی
۴.۱.۱ – مَلْحَمه دانیال
۴.۱.۲ – بیان‌التصریف
۴.۱.۳ – وجوه قرآن
۴.۱.۴ – تلخیص علل‌القرآن
۴.۱.۵ – جوامع‌البیان
۴.۱.۶ – قانون ادب
۴.۱.۷ – قانون‌اللباب
۴.۱.۸ – قوافی
۴.۱.۹ – کامل‌التدبیر
۴.۱.۱۰ – کامل‌التعبیر
۴.۱.۱۱ – نظم‌السلوک
۴.۱.۱۲ – بیان‌النجوم
۵ – آثار پزشکی
۵.۱ – دسته اول
۵.۲ – دسته دوم
۶ – متطبب
۷ – آثارش به زبان ساده
۸ – نام کتابهای پزشکی
۸.۱ – بیان‌الطب
۸.۲ – تقویم‌الادویه
۸.۳ – رسائل نه‌ ‌گانه
۸.۴ – صحهالابدان
۸.۵ – کفایهالطب
۹ – فهرست منابع
۱۰ – پانویس
۱۱ – منبع

زندگی

از زندگی او اطلاع چندانی در دست نیست.
وی با قلیچ ارسلان‌ بن مسعود (حکومت: ۵۵۱ـ۵۸۸)، از سلاجقه روم ، معاصر بوده و برخی تألیفات خود را به او تقدیم کرده است.

نام

نام حبیش در آثارش در معرض تحریف قرار گرفته و به صورتهای حَبَش، حسن و حسین درآمده است و لقب او را شرف‌الدین، جمال‌الدین و کمال‌الدین ذکر کرده‌اند، ولی در همه جا کنیه‌اش ابوالفضل و نسبتش تفلیسی ذکر شده است.

[۱] حاجی خلیفه، ج۱، ستون ۲۶۱ـ۲۶۲.

[۲] اسماعیل بغدادی، هدیهالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۳، در حاجی‌خلیفه، ج۵.

[۳] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۲۵۳.

تولد و وفات

در خصوص زمان تولد او، چون کتاب قانون‌الادب را در ۵۴۵، کفایهالطب را در ۵۵۰، و وجوه قرآن را در ۵۵۸ تألیف کرده است، پس باید تولد وی در حدود سی سال قبل از ۵۴۵، یعنی حدود ۵۱۵، بوده باشد.
به دلیل خاتمه نسخه‌ای از کتاب وجوه قرآن ، که از روی نسخه‌ای نوشته شده که خود مؤلف در شهر قونیه کتابت کرده است، استنباط می‌شود که سالیانی در قونیه مقیم بوده است.
حاجی‌خلیفه

[۴] حاجی خلیفه، ج ۲، ستون ۱۳۷۹.

و به تبع او بغدادی

[۵] اسماعیل بغدادی، هدیهالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۳، در حاجی‌خلیفه، ج۵.

سال وفات او را ۶۲۹ نوشته‌اند، اما بعید به نظر می‌رسد که او پس از تألیفات مهم خود، هفتاد یا هشتاد سال زندگی کرده باشد.

[۶] حبیش تفلیسی، بیان الصناعات، مقدمه افشار، ص۲۸۰، چاپ ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، ج۵ (۱۳۳۶ش).

[۷] حبیش تفلیسی، وجوه قرآن، مقدمه محقق، ص۹، چاپ مهدی محقق، تهران ۱۳۴۰ش.

با ملاحظه سال تألیفات او، که ذکر شد، بروکلمان و به تبع او کحّاله

[۸] عمررضا کحّاله، معجم‌المؤلفین، ج۳، ص۱۸۹، دمشق ۱۹۵۷ـ۱۹۶۱، چاپ افست بیروت.

فوت او را حوالی ۶۰۰ ذکر کرده‌اند.

آثار

حبیش تفلیسی در موضوعات متنوعی، به فارسی و عربی کتاب تألیف کرده است.
آثار فارسی او از حیث خصایص لغوی و صرفی و نحوی دارای اهمیت است.

[۹] مهدی محقق، «واژه‌های فارسی در کتاب تقویم الادویه حبیش‌ بن ابراهیم تفلیسی»، ج۱، ص۸ـ۲۸، نامه فرهنگستان، دوره ۴، ش ۳ (پاییز ۱۳۷۷).

[۱۰] علی‌اشرف صادقی، «لغات فارسی کفایهالطب حبیش تفلیسی به همراه بررسی لغات تقویم‌الادویه او»، ج۱، ص۱۳ـ۲۹، نامه فرهنگستان، دوره ۵، ش ۱ (اردیبهشت ۱۳۸۰).

آثارادبی

(۱) آثار ادبی ، دینی و حِکْمی وی عبارت‌اند از :

مَلْحَمه دانیال

۱) مَلْحَمه دانیال.
حبیش در مقدمه آن نوشته است: «چنین گوید حکیم کمال‌الدین جمال‌الاسلام ابوالفضل حبیش‌ بن ابراهیم‌ بن محمدالتفلیسی رحمهم‌اللّه که چون از کتاب قانون‌الادب بپرداختم برحسب طاقت و قدر دانش خویش این کتاب از کتابهای تازی تألیف کردم و جمع آوردم».
ریو نام این کتاب را اصول‌المَلاحِم ضبط کرده و حتی بغدادی

[۱۱] اسماعیل بغدادی، هدیهالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۳، در حاجی‌خلیفه، ج۵.

هر دو نام را ذکر کرده و آن‌ها را دو کتاب مجزا به حساب آورده است.
به گفته حاجی‌خلیفه ،

[۱۲] حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۸۱۷.

عبداللّه‌ بن هارون‌السوسی ملحمه را شرح کرده است.
در مقدمه چاپ سربی مورخ ۱۳۲۶ش کامل‌التعبیر (درباره این کتاب ادامه مقاله)، ناشر آن نوشته که ملحمه دانیال در ۱۳۰۴ در تهران به‌نام ملهمه چاپ شده است.
وی ترجمه آن را به علامه مجلسی نسبت داده و در حاشیه کتاب احتیاطآ نوشته که به قولی، مؤلف نجیب‌الدین اصفهانی است درحالی که انشای کتاب نشان می‌دهد که ترجمه مجلسی نیست زیرا مختصات سبک و انشای ملحمه و کامل‌التعبیر یکی است و منشآت مجلسی هیچ شباهتی به آن ندارد.

[۱۳] حبیش تفلیسی، بیان الصناعات، مقدمه افشار، ص۲۹۱، چاپ ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، ج۵ (۱۳۳۶ش).

بیان‌التصریف

۲) بیان‌التصریف.
که حبیش از آن در مقدمه قانون ادب

[۱۴] حبیش تفلیسی، قانون ادب، ج۱، ص۱۸، چاپ غلامرضا طاهر، (تهران) ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ش.

نام برده است.

وجوه قرآن

۳) وجوه قرآن.
اگر نسخه‌ای از این کتاب وجود نداشت، از آن اثر دیگری برجا نبود، چرا که در هیچ‌یک از مآخذ به آن اشاره نشده است.
مؤلف، این کتاب را پس از بیان‌التصریف تألیف کرده و در علت پرداختن به آن نوشته است در کتاب وجوه‌القرآنِ مقاتل‌ بن سلیمان ، که به عربی است، دیده است که در شرح بسیاری از کلمات، از اسما و افعال و حروف ، دو یا سه وجه بیان شده و در تفسیر ابوالحسین ثعلبی (احتمالا ابواسحاق ثعلبی/ ثعالبی) برای هر کلمه چهار یا پنج وجه بیان کرده و به همین ترتیب، گاهی مقاتل‌ بن سلیمان و گاه ثعلبی تعداد وجوه معنی کلمات قرآن را کمتر یا بیش‌تر از دیگری آورده‌اند و ترتیب مطالب آن‌ها بدان‌گونه نبوده است که به راحتی بتوانند آنچه طلب کنند بیابند؛ بنابراین، تصمیم گرفته است کتابی در وجوه قرآن، که کامل و مفید باشد، تألیف کند و برای این‌کار از تفسیر ثعلبی، تفسیر سورآبادی ، تفسیر نقّاش، تفسیر شاپور (اسفراینی)، تفسیر واضح، مشکل‌القرآن ابن‌قتیبه و کتاب غریب‌القرآن عُزیری استفاده کرده است.

[۱۵] حبیش تفلیسی، وجوه قرآن، ج۱، ص۱، چاپ مهدی محقق، تهران ۱۳۴۰ش.

مؤلف، مطالب این کتاب را به ترتیبِ حروفِ معجمِ وجوهِ اسما و افعال و حروف تنظیم، و وجوه هر کلمه را به فارسی بیان کرده و اگر در وجوه کلمات قرآن میان مفسران اختلاف بوده از ذکر قول ضعیف پرهیز کرده است.

[۱۶] حبیش تفلیسی، وجوه قرآن، ج۱، ص۲، چاپ مهدی محقق، تهران ۱۳۴۰ش.

وجوه قرآن در این کتاب، از آخرت آغاز و به یوم ختم می‌شود.

[۱۷] حبیش تفلیسی، وجوه قرآن، ص۳ـ۳۱۷، چاپ مهدی محقق، تهران ۱۳۴۰ش.

[۱۸] حبیش تفلیسی، وجوه قرآن، مقدمه محقق، ص۲۵-۳۲، چاپ مهدی محقق، تهران ۱۳۴۰ش.

تلخیص علل‌القرآن

۴) تلخیص علل‌القرآن، که حاجی‌خلیفه

[۱۹] حاجی خلیفه، ج ۱، ستون ۴۷۹.

از آن نام برده است.

جوامع‌البیان

۵) جوامع‌البیان در ترجمان قرآن.
در لغت‌نامه دهخدا نوشته شده که کتابی است به فارسی در غریب قرآن است.

قانون ادب

۶) قانون ادب، در ضبط کلمات عربی و بیان معانی آن لغات به فارسی است.
مؤلف در مقدمه

[۲۰] حبیش تفلیسی، قانون ادب، ج۱، ص۱۸، پانویس ۵، چاپ غلامرضا طاهر، (تهران) ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ش.

گفته که این کتاب را پس از بیان‌التصریف نوشته است.
به استناد سه بیتی که در پشت نسخه‌ای از مجلد دوم قانون ادب، متعلق به کتابخانه اسعد افندی ترکیه ، مضبوط است قانون‌ادب را در ۵۴۵ تألیف کرده است.
حاجی‌خلیفه

[۲۱] حاجی خلیفه، ج ۲، ستون ۱۳۱۰.

نام آن را قانون الادب فی ضبط کلمات العرب ذکر کرده است.
نسخه‌های متعدد از این کتاب در کتابخانه‌های ایران ، ترکیه، انگلستان و فرانسه موجود است.
این کتاب را غلامرضا طاهر تصحیح و منتشر کرده است (تهران ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ش).

قانون‌اللباب

۷) قانون‌اللباب.
اعتمادالسلطنه

[۲۲] اعتمادالسلطنه، ج۱، ص۸۰۵.

از این کتاب نام برده و آن را در حکمت دانسته است، ولی معلوم نیست از کجا نقل کرده و شاید مقصودش قانون ادب بوده و تصحیف و تحریفی در اسم کتاب صورت گرفته، ولی با توضیحی که درباره موضوع کتاب داده است نمی‌توان این احتمال را وارد دانست.

قوافی

۸) قوافی، که آن را به امر ابوشجاع قلیچ‌ارسلان تصنیف کرد.
نسخه‌ای از آن مورخ ۹۲۸ به شماره ۳۶۲ در کتابخانه مدرسه عالی شهید مطهری موجود است.

[۲۳] ضیاءالدین حدایق شیرازی، فهرست کتابخانه مدرسه عالی سپهسالار، ج۲، ص۲۵۰ـ۲۵۱، ج۲، تهران ۱۳۱۸ش.

قسمتی از مقدمه این کتاب را در فهرست کتابخانه مزبور نقل کرده‌اند که ذبیح‌اللّه صفا آن را عینآ در تاریخ ادبیات در ایران

[۲۴] ذبیح‌اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۲، ص۹۹۸ـ۹۹۹، ج۲، تهران ۱۳۶۳ش.

آورده است.
بغدادی

[۲۵] اسماعیل بغدادی، هدیهالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۳، در حاجی‌خلیفه، ج۵.

نام این کتاب را ترجمان‌القوافی (فارسی)، و آقابزرگ طهرانی

[۲۶] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۶، ص۲۱۳.

نام آن را فرهنگ قوافی ذکر کرده است.

کامل‌التدبیر

۹) کامل‌التدبیر.
بروکلمان از این کتاب نام برده و ذکر کرده که نسخه‌ای از آن در کتابخانه سلیم‌آغا در ترکیه به شماره ۵۴۵ موجود است.

کامل‌التعبیر

۱۰) کامل‌التعبیر .
مشهورترین کتاب حبیش، که همواره مورد توجه خاص و عام بوده است.
این کتاب به تعبیر خواب هم مشهور است.
مؤلف در این کتاب سخنان شش تن از بزرگانِ علمِ تعبیرِ خواب را- که عبارت‌اند از دانیال نبی ، امام جعفرصادق ، محمد بن سیرین ، ابراهیم کرمانی ، جابر مغربی و اسماعیل‌ بن اشعب / اشعث – نقل کرده است.
به‌گفته خودش

[۲۷] حبیش تفلیسی، کامل‌التعبیر، ج۱، ص۱، نسخه خطی کتابخانه چلبی عبداللّه (ترکیه)، ش ۲۰۰.

این کتاب را پس از تصنیف صحهالابدان، برای مطالعه عزالدین ابوشجاع قلیچ‌ارسلان‌ بن مسعود و برطبق حروف معجم تأویل خوابها به فارسی تألیف کرده است.
به گفته حاجی‌خلیفه،

[۲۸] حاجی خلیفه، ج۲، ستون ۱۳۷۹ـ۱۳۸۰.

جعفر بن هادی بواریحی این کتاب را برای سلطان سلیمان به ترکی ترجمه کرده است.
کامل‌التعبیر در ۱۲۶۵ در تهران، در ۱۳۱۹ در بمبئی و پس از آن بارها در تهران چاپ شده است.

[۲۹] خانبابا مشار، ج۴، ستون ۴۰۱۰ـ۴۰۱۱، فهرست کتابهای چاپی فارسی، تهران ۱۳۵۰ـ۱۳۵۵ش.

[۳۰] حبیش تفلیسی، بیان الصناعات، مقدمه افشار، ص۲۸۸ـ۲۸۹، چاپ ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، ج۵ (۱۳۳۶ش).

نظم‌السلوک

۱۱) نظم‌السلوک.
بروکلمان، آن را جزو آثار حبیش نام برده است.
به گفته وی نسخه‌هایی از آن در کتابخانه موزه بریتانیا به شماره ۴۹۴۷Or وجود دارد.

بیان‌النجوم

۱۲) بیان‌النجوم.
کتابی است در هیئت و نجوم و اسطرلاب مشتمل بر ده باب و دویست‌وده فصل که خود حبیش در مقدمه قانون ادب

[۳۱] حبیش تفلیسی، قانون ادب، ج۱، ص۱۸، چاپ غلامرضا طاهر، (تهران) ۱۳۵۰ـ۱۳۵۱ش.

از آن یاد کرده است.
محمدتقی بهار در سبک‌شناسی

[۳۲] محمدتقی بهار، سبک‌شناسی، ج۲، ص۳۹۵ـ۳۹۶، یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران ۱۳۵۵ـ۱۳۵۶ش.

برای نشان دادن سبک فارسی‌نویسی حبیش، از نسخه خطی این کتاب استفاده کرده است.

[۳۳] محسن جعفری‌مذهب، بیان‌النجوم ابوالفضل حبیش‌ بن ابراهیم منجم تفلیسی، ج۱، ص۱۴۹ـ۱۵۶، آینه میراث، دوره جدید، سال ۴، ش ۲ و ۳ (تابستان و پاییز ۱۳۸۵).

آثار پزشکی

دست‌کم چهارده تألیف از آثار بیست‌و هشت‌ ‌گانه شناخته شده او در طب و داروشناسی است.
آثار پزشکی حبیش را به دو دسته کلی می‌توان تقسیم کرد:

دسته اول

نخست، آثاری که خود او در دیگر کتابهایش به آن‌ها اشاره کرده است، مانند صحهالابدان که در مقدمه کامل التعبیر، و تقویم‌الادویه که در مقدمه کفایهالطب

[۳۴] حبیش تفلیسی، کفایهالطب، گ ۱پ، نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران، ش ۲۲۳.

از آن‌ها یاد کرده و به خودِ کفایهالطب در بیان‌الطب اشاره کرده است.

دسته دوم

دوم، آثاری که فهرست‌نگاران سده‌های بعد از او دانسته‌اند، مانند رسائل نُه‌ ‌گانه عربی او در اصول پزشکی و داروشناسی قدیم می باشد.
گاه آثاری را به حبیش نسبت داده‌اند که از او نیست، مانند کامل‌التدبیر؛

[۳۵] حبیش تفلیسی، بیان الصناعات، مقدمه افشار، ص۲۸۸، چاپ ایرج افشار، در فرهنگ ایران زمین، ج۵ (۱۳۳۶ش).

که احتمالا همان کامل‌التعبیر است.
جز صحهالابدان، که از وجود نسخه‌ای از آن آگاهی نداریم، از همه آثار شناخته شده حبیش در علوم پزشکی دست‌کم یک نسخه برجای مانده است.
نوشته‌های دیگری را نیز، به قراینی، می‌توان از حبیش دانست، مانند رساله دستورالادویه که شاید بخشی از باب بیستم گم‌شده بیان‌الطب باشد، یا ادویه مفرده و مرکّبه که احتمال داده‌اند نوشته حبیش باشد.

[۳۶] احمد منزوی، فهرستواره کتابهای فارسی، ج۵، ص۳۲۷۴، تهران ۱۳۷۴ش‌.

[۳۷] کتابشناسی نسخ خطی پزشکی ایران، ج۱، ص۱۶، تنظیم و تدوین اکرم ارجح و دیگران، تهران: کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۷۱ش.

در زمینه پزشکی، اشارات اندکی به او شده است؛ حسن‌ بن عبدالرحمان (سده دهم) در تذکره نظامشاهیه خود، درباره داروها بارها از حبیش و تقویم‌الادویه او یاد کرده است.
فارسی‌نویس بودن حبیش موردتوجه شماری از نگارندگان معاصر تاریخ ادبیات فارسی قرار گرفته است؛ از جمله بهار،

[۳۸] محمدتقی بهار، سبک‌شناسی، ج۲، ص۳۹۳ـ۳۹۵، یا تاریخ تطور نثر فارسی، تهران ۱۳۵۵ـ۱۳۵۶ش.

صفا

[۳۹] ذبیح‌اللّه صفا، تاریخ ادبیات در ایران، ج۱، ص۹۹۸ـ۹۹۹، ج۲، تهران ۱۳۶۳ش.

و نفیسی.

[۴۰] سعید نفیسی، تاریخ نظم و نثر در ایران و در زبان فارسی تا پایان قرن دهم هجری، ج۱، ص۱۲۸، تهران ۱۳۶۳ش.

ظاهراً اولین فهرست‌نگار که از او یاد کرده، حاجی‌خلیفه در کشف‌الظنون

[۴۱] حاجی خلیفه، ج ۱، ستون ۲۶۱

[۴۲] حاجی خلیفه، ج ۱، ستون ۴۶۷.

است.
پس از او اسماعیل‌پاشا بغدادی،

[۴۳] اسماعیل بغدادی، هدیهالعارفین، ج۱، ستون ۲۶۳، در حاجی‌خلیفه، ج۵.

بروکلمان، استوری و شیخ‌آقابزرگ طهرانی

[۴۴] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۱۸.

[۴۵] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۱۹۶.

[۴۶] آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج۱۷، ص۲۵۳ ۲۵۴.

آثار حبیش را معرفی کرده‌اند.

متطبب

حبیش خود را «متطبب» معرفی می‌کند نه طبیب.

[۴۷] حبیش تفلیسی، بیان‌الطب، گ ۱پ، نسخه خطی فهرست نشده مجلس.

[۴۸] حبیش تفلیسی، کامل‌التعبیر، گ ۱پ، چاپ محمدحسین رکن‌زاده آدمیت، تهران ۱۳۷۲ش.

درگذشته چنانچه کسی فقط پزشکی می‌آموخت و از فلسفه و ریاضیات و طبیعیات بی‌بهره بود، او را متطبب می‌نامیدند و چون از این علوم بهره‌مند بود (مانند رازی و ابن‌سینا) او را طبیب می‌خواندند.

[۴۹] ابن‌رضوان، مقاله الشیخ ابی‌الحسن علی‌ بن رضوان فی‌التنبیه علی مافی کلام المختار بن الحسن بن عبدون البغدادی من الاغالیط، ج۱، ص۴۰، در خمس رسائل لابن بطلان البغدادی و لابن رضوان المصری، صححها و نقلها الی اللغه الانکلیزیه و زاد علیها مقدمه و تعالیق یوزف شاخت و ماکس مایرهوف، قاهره: الجامعه المصریه، ۱۹۳۷.

از حبیش تألیفی در باب فلسفه و ریاضی سراغ نداریم و دیدگاه حبیشِ متطبب به دانش پزشکی، فلسفی نیست.
مثلاً، در نگارش آثار پزشکی به تقابل دیدگاههای گوناگون و بحثهای پیچیده آن نپرداخته است یا در کفایهالطب، که جامع‌ترین اثر پزشکی اوست، فقط راوی اقوال پزشکان پیش از خود ــ «چون بقراط و جالینوس و…محمدِ زکریای رازی و ثابتِ قرّه» ــ است.

[۵۰] ابن‌رضوان، مقاله الشیخ ابی‌الحسن علی‌ بن رضوان فی‌التنبیه علی مافی کلام المختار بن الحسن بن عبدون البغدادی من الاغالیط، ج۱، ص۴۰، در خمس رسائل لابن بطلان البغدادی و لابن رضوان المصری، صححها و نقلها الی اللغه الانکلیزیه و زاد علیها مقدمه و تعالیق یوزف شاخت و ماکس مایرهوف، قاهره: الجامعه المصریه، ۱۹۳۷.

در بیان‌الطب نیز وجوه مشترک آرای بزرگان پزشکی را آورده است.

آثارش به زبان ساده

آثار حبیش بیش‌تر برای توده مردم بوده و طبعاً به زبانی ساده نوشته شده است.
بنابراین، کتب او را در بهترین حالت می‌توان در شمار «کتب وسط»

[۵۱] احمد بن عمر نظامی عروضی، چهار مقاله، ج۱، ص۱۱۰، تصحیح محمد قزوینی، شرح لغات به اهتمام محمدمعین، تهران ۱۳۷۲ش.

به شمار آورد.
در نوشته‌های او کمتر به نمونه بالینی و تجربه‌های پزشکی خود او اشاره شده است.
حبیش نوآوری و دیدگاه انتقادی کمی نسبت به آرای گذشتگان دارد.
او داروی تازه‌ای نیافته و به بیماریهای همه‌گیر دوران خود اشاره‌ای نکرده است.

نام کتابهای پزشکی

بیان‌الطب

۱) بیان‌الطب، به فارسی، که در اصل بیست باب داشته

[۵۲] حبیش تفلیسی، بیان‌الطب، مقدمه، گ ۲پ ـ ۳ر، نسخه خطی فهرست نشده مجلس.

ولی در نسخه‌های موجود، آخرین باب آن نیست و از بیست بیماری باب هجدهم، فقط دو مورد آن برجای مانده است.
باب نخست به معرفت چیزهایی که پزشکان باید بدانند، اختصاص دارد و نُه بخش است؛ باب دوم تا نوزدهم درباره «سبب و علامت و علاج سیصد و شصت و شش علت از فرق سر تا قدم » است؛ و باب بیستم، بنابر مقدمه، درباره « طبع و منفعت و خاصیت غذاها و داروهای مفرد و مرکّب» است، با ترتیب الفبایی.
تعداد بیماریهای یاد شده در متن، با میزان ذکر شده در مقدمه سازگار نیس