توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت جدیع بن علی دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت جدیع بن علی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت جدیع بن علی :

پاورپوینت جدیع بن علی کرمانی

پاورپوینت جدیع بن علی، معروف به الکرمانی، یکی از بزرگان و شیوخ عرب در‌ خراسان بود که در‌سال‌های آخر حاکمیت مروانیان به سبب تعصبات قبیلگی علیه حاکم خراسان و حکومت مرکزی قیام نمود و با معطوف نمودن قوای خراسان به سمت خود، زمینه‌ی ظهور و گسترش دعوت اولیه‌ی سیاه‌جامگان را فراهم نمود. جُدَیع بن علی کرمانی – فرمانده نامدار اَزْدی در خراسان، که به ویژه در اواخر عهد اموی اهمیت یافت – به امید سودبردن از شورش‌های سیاسی زمان خویش، مدتی طولانی با نصر بن سیار (متوفی ۱۳۱، والی بلخ و امیر خراسان در عهد اموی) درگیر شد. تدابیر نظامی او، علاوه بر فروپاشی کامل خانواده اش، به اضمحلال حکومت اموی نیز انجامید.

فهرست مندرجات

۱ – نام و نسب شناسی
۲ – مقام و موقعیت جدیع
۳ – اختلاف نصر و جدیع کرمانی
۳.۱ – آغاز اختلافات سیاسی
۳.۲ – سبب اختلاف نصر و جدیع
۳.۳ – دستگیری و فرار جدیع
۴ – سامان دادن نیروها
۴.۱ – مذاکره نصر با جدیع
۵ – شورش و قیام جدیع
۵.۱ – جنگ و درگیری
۶ – مداخله حارث بن سریج
۶.۱ – اتحاد و اختلاف با حارث بن سریج
۷ – تلاش برای کشورگشایی
۸ – مداخله ابو مسلم خراسانی
۸.۱ – رابطه با ابو مسلم خراسانی
۹ – خدعه نصر و قتل جدیع
۱۰ – سرنوشت فرندان جدیع کرمانی
۱۰.۱ – همکاری فرزندان با ابومسلم
۱۰.۲ – قتل فرزندان توسط ابو مسلم
۱۱ – مصادر
۱۲ – پانویس
۱۳ – منابع

نام و نسب شناسی

نام او پاورپوینت جدیع بن علی بن شبیب بن عامر بن نواری بن ضمیم بن ملیح بن شرطان بن معن بن مالک از قبیله‌ی ازد بود.

[۱] ابن حزم، جمهره انساب العرب، تحقیق جمعی از دانشمندان، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۳چاپ اول، ص۳۸۱.

[۲] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۰۹.

پاورپوینت جدیع بن علی بن شبیب مَعنی اَزدیِ کرمانی متعلق به تیره مَعْن بن مالک بن فَهم، از قبیله اَزد عُمان، از قبایل یمانیه خراسان، بود.

[۳] حموی، یاقوت، المقتضب من کتاب جمهره النَّسَب، ج۱، ص۲۴۸.

[۴] حموی، یاقوت، المقتضب من کتاب جمهره النَّسَب، ج۱، ص۲۵۰-۲۵۱.

مادرش در‌کودکی گوش او را بریده بود تا زنده بماند و این عادت متداول بود و او به همین نام – که از جدع گرفته شده است، موسوم شد.

[۵] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۱۴، ص۱۲۸.

پدرش همراه مُهَلَّب بن ابی صُفْرَه (متوفی ۸۳) در کرمان با خوارج جنگید.

[۶] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۴۰.

جدیع در جیرفت کرمان زاده شد.

[۷] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴، ص۱۲۹.

زیرا از آنجائی‌که پدرش علی به همراه مهلب برای جنگ با خوارج ازارقه به کرمان رفته بود ولذا جدیع در همانجا در‌ منطقه‌ای به نام جیرفت به دنیا آمد

[۸] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبایی مجد، تهرات، انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲، ج۸، ص۳۰۹.

و به این سبب به الکرمانی معروف شد.

[۹] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۴۰.

دشمنش، نصر بن سیار، وی را به تعریض، ملاّح و ماهیگیر و برخاسته از عمان دانسته است.

[۱۰] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴، ص۱۲۹.

[۱۱] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۵.

از نوشته دینوری بر می‌آید که جدیع به فارسی نیز سخن می‌گفته است،

[۱۲] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۲.

وی بعدها به هرات رفت.

[۱۳] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۲۹۰.

جد وی شبیب بن عامر ازدی از شیعیان امیرالمومنین (علیه‌السّلام)

[۱۴] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبایی مجد، تهرات، انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲، ج۸، ص۳۰۹.

[۱۵] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۰.

و عامل و حاکم ایشان بر منطقه‌ی نصیبین بود.

[۱۶] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۲، ص۴۶۹.

مقام و موقعیت جدیع

نخستین بار در دوره دوم حکومت اسدبن عبداللّه قَسْری (۱۱۷-۱۲۰)

[۱۷] زرکلی، خیرالدین، الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۸۹، چاپ دوم، ج۵، ص۲۲۲.

در خراسان، به نام او بر می‌خوریم. پاورپوینت جدیع بن علی در آن ایام شیخ خراسان و بزرگ قبیله اَزْد، جنگجویی نام آور،

[۱۸] زرکلی، خیرالدین، الاعلام قاموس تراجم لاشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۸۹، چاپ دوم، ج۲، ص۱۱۴.

دارای قدر‌ و منزلت فراوان،

[۱۹] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبایی مجد، تهرات، انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲، ج۸، ص۳۰۹.

و سرداری شجاع، زیرک، سیاست مدار و با تدبیر بود.

[۲۰] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۴۰.

[۲۱] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۲.

[۲۲] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۳۳.

در‌ زمان خلافت عبدالملک به همراه مهلب که فرمانده کل نیروها بود برای جنگ با ازارقه، مامور انتخاب مردان جنگی شد.

[۲۳] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۴، ص۳۶۵.

در‌سال ۱۱۷ زمان خلافت هشام بن عبدالملک، به همراه اسد بن عبدالله قسری حاکم خراسان، برای آرام کردن اوضاع آشفته و دفع فتنه‌ی حارث بن سریج – حاکم معزول خراسان که اینک به روش داعیان عباسی علیه خلافت شورش کرده بود – فرماندهی بخشی از نیروها را به عهده گرفت.

[۲۴] ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی‌و فرهنگی، ۱۳۷۵، چاپ ۸، ج۲، ص۱۵۰و ۱۵۱.

و اسد قسری را در نبرد با حارث بن سُرَیْج (متوفی ۱۲۸) یاری داد.
جدیع در ۱۱۸ قلعه‌ای در تخارستان، از آنِ حارث بن سریج، را فتح کرد و جنگیانش را کشت و اهالی آن‌جا را اسیر کرد و در بازار بلخ فروخت. پنجاه تن از سران آنان را هم نزد اسد فرستاد که وی همه را کشت. خود جدیع نیز دست و پای عده ای را برید و چهارصد تن را کشت.

[۲۵] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۱۰۹-۱۱۱.

جدیع در ۱۱۹ جانشین اسد در بلخ شد و از سوی او به جنگ با ترکان رفت.

[۲۶] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۱۲۰.

[۲۷] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۱۲۴.

پس از مرگ اسدبن عبداللّه در ۱۲۰، پاورپوینت جدیع بن علی، به سبب عشیره بسیارش، به دستور یوسف بن عمر ثقفی (متوفی ۱۲۷)، والی عراق، امیر و حاکم خراسان شد، وی خطبه خواند و مردم را به اطاعت و وحدت دعوت کرد، ولی اندکی بعد، در همان سال معزول شد و نصر بن سیار به جای او حاکم خراسان گشت.

[۲۸] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۱۲۵.

[۲۹] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷، ج۹، ص۳۲۶ (در‌ این منبع سخنی از خطبه خواندن به میان نیامده است).

[۳۰] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۱۵۴.

[۳۱] ناگل، تیلمان، بررسی تشکیل خلافت عباسی، ۱۹۷۲ بن، ص۱۴۵.

احتمالاً این انتقال قدرت، سرآغاز منازعات بعدی میان آنان شد. مهم‌ترین عامل شهرت او در‌تاریخ، قیام وی علیه نصر بن سیار در‌ شرایط بحرانی ظهور داعیان عباسی و تضعیف حکومت خراسان است.

اختلاف نصر و جدیع کرمانی

زمانی که هشام بن عبدالملک به خلافت رسید، برای انتخاب عامل خراسان با عبدالکریم بن سلیط مشورت نمود. وی بهترین فرد را از نظر حزم و عزم و قدرت و نیروی جنگی، جدیع کرمانی می‌دانست، اما هشام وی را به سبب یمانی بودن نپذیرفت، زیرا وی و سایر امویان با یمانی‌ها میانه‌ی خوبی نداشتند.

[۳۲] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۴۰.

سرانجام هشام در‌ میان افراد نامبرده، نصر بن سیار را انتخاب نمود و وی را در‌ سال ۱۲۰ حاکم خراسان قرار داد.

[۳۳] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۴۱.

پس از هشام نیز و در‌ زمان سایر خلفای اموی از جمله ولید، یزید، ابراهیم و مروان حکم نیز، وی حکومت خراسان را به دست داشت.

[۳۴] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۰.

آغاز اختلافات سیاسی

درگیری پاورپوینت جدیع بن علی و نصر بن سیار، با قتل ولید دوم، خلیفه اموی، در جمادی الاخری ۱۲۶ آغاز شد. خلیفه‌ی جدید، یزید سوم (متوفی ۱۲۶)، یوسف بن عمر ثقفی را بر کنار کرد. چون خراسان از نظر سیاسی به عراق وابسته بود، چنین شایع گشت که نصر بن سیار نیز بر کنار و پاورپوینت جدیع بن علی به جای او منصوب خواهد شد. نصر بن سیار، بنی تمیم یا مُضَریان را برتری داد و به کار گماشت و بر ضد ربیعه و یمنی‌ها تعصب ورزید. این امر خشم جدیع را بر انگیخت و او با نصر بارها در این باره سخن گفت، اما جز درشتی پاسخی نشنید.

[۳۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴، ۱۲۹.

[۳۶] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۱.

[۳۷] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۳۳.

سبب اختلاف نصر و جدیع

طبق نظر تمامی‌ منابع، مهم‌ترین عامل اختلاف که زمینه‌های دو دستگی و قیام را در‌ خراسان پدید آورد، تعصب قبیلگی و عصبیت قومی‌ قبیله‌ی مضر با دو قبیله‌ی یمانی و ربیعه بود

[۳۸] یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی تا، ج۲، ص۳۳۳.

و این بدان جهت بود که نصر بن سیار از مضر بود

[۳۹] طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران، اساطیر، ۱۳۷۵، چاپ پنجم، ج۴، ص۱۰۰۰.

و نسبت به یمانی‌ها تعصب و دشمنی داشت و امور مملکتی و دولتی را به آنان نمی‌سپرد و مضریان را مقدم می‌داشت. این سبب دشمنی یمانی‌ها با وی شد. قبیله‌ی ربیعه نیز به جهت تمایل به یمانی‌ها با همین مشکل رو به رو شد.

[۴۰] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۱.

[۴۱] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴، ص۱۲۹.

[۴۲] کوفی، ابن اعثم، الفتوح، ترجمه محمد بن احمد مستوفی هروی، تحقیق غلامرضا طباطبایی مجد، تهرات، انتشارات وآموزش انقلاب اسلامی، ۱۳۷۲، ج۸، ص۳۰۹ (با کمی‌تفاوت).

از جمله‌ی یمانی‌ها جدیع بود. نصر و جدیع پیش از این با هم هم‌رزم بودند و جدیع کرمانی در‌ زمان ولایت اسد بن عبدالله بر خراسان نسبت به نصر احسان و نیکی می‌نمود. زمانی که نصر به حکومت خراسان رسید، وی را از ریاست عزل کرد و شخص دیگری را جایگزین وی نمود این مساله سبب اختلاف این دو شد.

[۴۳] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۰.

[۴۴] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۵، ص۳۰۳.

از طرف دیگر اقدامات نصر سبب شد که دو قبیله‌ی ربیعه و یمانی نزد جدیع کرمانی که بزرگ ازد بود، بروند و از وی بخواهند که نزد نصر برود و با او مذاکره کند.

[۴۵] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیرو الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳، چاپ دوم، ج۸، ص۳۰۹.

وی نیز به نمایندگی از آنان نزد نصر بن سیار رفت و وی را مورد عتاب قرار داد و نصر را از ایجاد اختلاف که در‌ نهایت منجر به ضعف حکومت عرب

[۴۶] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۱.

و استیلای سیاه‌جامگان

[۴۷] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۱.

(داعیان عباسی) خواهد شد، برحذر داشت. نصر خشمگین شد و دستور داد وی را زندانی کنند.

دستگیری و فرار جدیع

نصر بن سیار، برای کاستن از نفوذ جدیع، پیش از این او را از همه مناصبش معزول و فرماندهی اَزْد را به یکی دیگر از افراد قبیله اش واگذار کرده بود. ترس نصر از کرمانی سبب شد که پس از مذاکره با اطرافیان و با افزایش شایعات، وی را در‌سال ۱۲۶

[۴۸] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۵، ص۳۰۵.

در‌ قلعه‌ی قدیمی کهندژ زندانی کند.

[۴۹] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۱.

برخی منابع مدت زندانی بودن وی را یک ماه دانسته‌اند،

[۵۰] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷، ج۱۰، ص۱۵.

اما غالب منابع سخن از فرار وی در‌ همان شب به میان آورده‌اند.
بازداشت جدیع در رمضان ۱۲۶ با اعتراض و مخالفت جدّی اعضای دیگر ازد مواجه شد. طبری این اعتراض را شورش عمومی یمانیه به ریاست پاورپوینت جدیع بن علی بر ضد نزاریه یا مضریه در خراسان دانسته است، اما نام مخالفان به روشنی نشان می‌دهد که آن‌ها متعلق به آن دسته از تیره‌های ازد بودند که با جدیع وابستگی نزدیک داشتند. همه آن‌ها از روستاهای اطراف مرو آمده بودند. نصر بن سیار برای آرام کردن آنها، اجازه داد شخصی را نزد جدیع بفرستند.
طبق گفته طبری، حدود یک ماه بعد، جدیع از حبس نجات یافت.

[۵۱] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۲۸۵-۲۸۸.

در منابع، گزارش تفصیلی فرار وی از طریق مجرای آبی که به درون قهندز راه داشت، آمده است. از سویی نقل است که چون خبر دستگیری او رسید اهل و عشیره‌اش برای فراری دادن وی از زندان تلاش کردند و همان شب از راه مسیر آبی او را نجات دادند.

[۵۲] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیرو الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳، چاپ دوم، ج۸، ص۳۰۹.

[۵۳] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۱.

سامان دادن نیروها

کرمانی پس از فرار با دو نفر به نام‌های محمد بن مثنی و عبدالملک بن حرمله در‌منطقه‌ای به نام مرج قرار گذاشت.

[۵۴] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۱.

مردم نیز پس از اطلاع از حضور وی از اطراف به گرد او جمع شدند، به طوری که نماز صبح را با هزار مرد جنگی خواند و این تعداد تا ظهر به سه هزار تن رسید.

[۵۵] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۱.

[۵۶] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۵، ص۳۰۵.

وقتی خبر به نصر رسید لشکر خود را در‌ مرو رود جمع نمود و خطبه خواند و به تعقیب کرمانی پرداخت. مردم بین نصر و کرمانی واسطه شدند و قبیله‌ی او تابعیت او را ضمانت کردند. نصر به تبعید جدیع تمایل داشت، اما مشاوران او را برحذر داشتند. کرمانی خانه‌نشین شد، اما‌ اندک زمانی پس از عزل منصور بن جمهور (منصور از قبیله‌ی ازد بود) و مذمت وی از سوی نصر در‌خطبه‌ی جمعه بار دیگر تعصب قومی باعث خشم جدیع شد. از آن پس وی در‌ نماز جمعه با بیش از هزار و پانصد نفر مسلح حاضر می‌شد و نماز را خارج از محوطه به جا می‌آورد و ایستاده به نصر سلام می‌داد و پس از آن دیگر نزد نصر نرفت و مخالفت را آغاز نمود.

[۵۷] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۳.

[۵۸] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۵، ص۳۰۶-۳۰۷ (تلخیص).

مذاکره نصر با جدیع

پس از شروع مخالفت جدیع، نصر اقدام به مذاکره با وی نمود. وی در‌نخستین مرحله صاحب شرطه خود را برای میانجی‌گری فرستاد که موثر نبود. پس از آن به ترتیب عصمه بن عبدالله اسدی، قدید بن منیع (دوست کرمانی) و عقیل بن معقل را فرستاد. در‌ آخرین مذاکره، کرمانی دو پیشنهاد خود را برای جلوگیری از جنگ داد. نخست این که نصر خود را عزل کند، آن گاه کسی را که مورد قبول هر دو طرف است را حاکم کنیم، یا آن که نصر هر قدر‌ خواهد اموال خراسان را بردارد و نزد امیر خود رود، در‌ غیر این صورت جنگ قطعی خواهد بود. عقیل بازگشت و درباره بالاگرفتن کار کرمانی و پیشنهادهای وی سخن گفت. نصر از این سخن برآشفت و فرمان جنگ را صادر‌ کرد.

[۵۹] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیرو الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳، چاپ دوم، ج۸، ص۳۱۲- ۳۱۰.

[۶۰] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۷-۲۱۳.

[۶۱] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۴- ۱۰۰۱ (تلخیص).

شورش و قیام جدیع

جدیع مخالفت خود را علنی نمود و نامه‌ای به عمر بن ابراهیم که مقیم کوفه بود، فرستاد و از او خواست که پیمان نامه‌ی میان یمن و ربیعه را که در‌ زمان جاهلیت بسته شده بود، بیاورد تا آن را در‌حضور بزرگان و اشراف این دو قبیله تجدید و احیا نماید. پس از قرائت پیمان، آنان توافق کردند که یکدیگر را یاری دهند. آن گاه کرمانی از نصر خواست تا برای جنگ به خارج از شهر بیاید.

[۶۲] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۳ (متن پیمان نامه موجود است).

وقتی جدیع حامیان مضری‌اش را گرد خود جمع کرد و شورش نمود،

[۶۳] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴، ص۱۲۹.

[۶۴] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۲-۳۵۴.

[۶۵] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۳۳.

[۶۶] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۲۸۹-۲۹۰.

نصر با فرستادن پیکی نزد جدیع، از او خواست که به تعصبات قبیله‌ای پایان دهد و در خاموش کردن آتشی که در سراسر خراسان با دعوت عباسیان و ظهور سیاه‌جامگان شعله ور شده، بکوشد، اما جدیع پیشنهاد کرد که نصر از قدرت کناره‌گیری و امارت را به فردی از ربیعه واگذار کند. نصربن سیار – که به دستور امیر جدید عراق در مقام خویش ابقا شده بود – قیام جدیع و بالا گرفتن کار ابومسلم خراسانی (متوفی ۱۳۷) را به مروان بن محمد، خلیفه اموی، خبر داد و درخواست نیروی کمکی کرد.

[۶۷] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۷.

وی سوارانی را به مقابله با جدیع فرستاد.

جنگ و درگیری

سیر حوادث از این پس آشکار نیست. جنگ بین آن دو درگرفت و در‌ بیشتر نبردها غلبه با کرمانی بود.

[۶۸] یعقوبی، احمدبن ابی یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی تا، ج۲، ص۳۳۳.

این جنگ‌های فرسایشی که سبب کاهش قدرت نظامی دو طرف شد یک سال به طول انجامید

[۶۹] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۱۰۰۵.

[۷۰] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیرو الاعلام، تحقیق عمر عبدالسلام تدمری، بیروت، دارالکتاب العربی، ۱۴۱۳، چاپ دوم، ج۸، ص۳۱۳.

و برخی منابع این مدت را بیست ماه دانسته‌اند.

[۷۱] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۵.

بر اساس برخی روایات، درگیری میان آن دو ادامه یافت و حتی به ائتلاف قبیله‌هایِ ربیعه نیز کشیده شد و جدیع بر نصر غلبه یافت.

[۷۲] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷، چاپ اول، ج۴،ص۱۲۹.

[۷۳] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۳۳.

[۷۴] یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، ج۲، ص۳۴۰-۳۴۱.

اما بنا بر روایت دیگر، شورش فرو نشست و جدیع و نصر بن سیار با یکدیگر سازش کردند. با وجود این، باز جدیع از نصر رنجید و به جمع نیرو و سلاح پرداخت و به گرگان رفت.

[۷۵] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۲۹۱-۲۹۳.

جدیع سال بعد (۱۲۷) نیز به ستیز با نصر بن سیار گذراند.

[۷۶] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۳۲۹

مداخله حارث بن سریج

چون فتنه و اختلاف میان این دو بالا گرفت، نصر ترسید که کرمانی از حارث بن سریج – حاکم مخلوع خراسان که اینک دوازده سال بود در‌ بلاد ترک اقامت داشت – یاری طلبد، لذا برای جلوگیری از اتحاد این دو از سوی یزید بن ولید، خلیفه‌ی اموی، به حارث امان داد.

[۷۷] ابن اثیر، عزالدین علی، الکامل، ترجمه ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۵، ص۳۰۷.

[۷۸] مسکویه رازی، ابوعلی، تجارب الامم، تحقیق ابوالقاسم امامی، تهران، سروش، ۱۳۷۹، چاپ دوم، ج۳، ص۲۱۷.

[۷۹] ابن خلدون، عبدالرحمن، تاریخ ابن خلدون، ترجمه محمد پروین گنابادی، تهران، انتشارات علمی‌و فرهنگی، ۱۳۷۵، چاپ ۸، ج۲، ص۱۸۰.

با شروع خلافت مروان و پایان یافتن امان حارث، مذاکراتی میان وی و نصر درگرفت، اما به نتیجه مطلوبی نرسید. حارث با کرمانی علیه نصر در‌ یک جبهه قرار گرفت. هر دو با نصر جنگیدند و نصر را از مرو بیرون راندند و خزانه‌اش را غارت کردند.

[۸۰] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۹۹۹.

اما پس از مدتی بین حارث و کرمانی نیز اختلاف شد و نبرد سنگینی میان این دو رخ داد، کرمانی پیروز شد و یاران حارث منهزم شدند.

[۸۱] بلعمی، تاریخنامه ی طبری، تحقیق محمد روشن، تهران، البرز، ۱۳۷۳، چاپ سوم، ج۴، ص۹۹۹.

[۸۲] ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه والنهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷، ج۱۰، ص۲۷.

اتحاد و اختلاف با حارث بن سریج

حضور دوباره پاورپوینت جدیع بن علی در صحنه، ارتباط تنگاتنگی با فعالیت‌های حارث بن سریج دارد. بر اساس قولی، نصربن سیار، بی هیچ دلیل آشکاری، در ۱۲۶ یا ۱۲۷، از حارث دعوت کرد به مرو بر گردد و در قدرت با او سهیم شود. هنگامی که حارث وارد مرو شد، نصر بن سیار اموال توقیف شده او را به وی باز گرداند و مناصب متعددی به او پیشنهاد کرد، اما زمانی که از او خواست با خلیفه جدید اموی، مروان دوم (حک: ۱۲۷-۱۳۲)، بیعت کند، حارث نپذیرفت و خواستار احاله امر حکومت به شورا گردید. ارتباط میان نصر و حارث تیره تر شد تا این‌که حارث و افرادش به زور وارد مرو شدند. در نبردهایی که پس از آن رخ داد، حارث شکست خورد و تعدادی از هوادارانش کشته شدند. حارث نزد پاورپوینت جدیع بن علی رفت که در یکی از روستاهای نزدیک مرو اقامت داشت. جدیع سربازان او را ساماندهی کرد و با او متحد شد. افرادی از ربیعه نیز به آن‌ها پیوستند. اندکی بعد، جدیع به یاری حارث، دشمن مشترکشان را شکست داد و در جمادی الاخری ۱۲۸ مرو را تصرف کرد و قدرت را به دست گرفت و نصر بن سیار گریخت. جدیع خانه های مضریان را در مرو غارت و تخریب کرد.
یکی از یاران حارث بن سریج، که از وی جدا شد، گفت: به انگیزه عدالتخواهی همراهش شده اما حارث به جدیع پیوسته که جز به انگیزه عصبیت قبیله ای نمی‌جنگد. جدیع حتی تقاضای حارث را برای شورایی کردن امارت، رد کرد. در پی آن، حارث بن سریج از جدیع جدا شد و کوشید بار دیگر با نصر بن سیار هم‌پیمان شود. در جنگی که نزدیک باروی شهر رخ داد، جدیع پیروز و حارث کشته شد.

[۸۳] خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفه بن خیاط، چاپ مصطفی نجیب فوّاز و حکمت کشلی فوّاز، بیروت ۱۴۱۵/۱۹۹۵، ج۱، ص۳۰۷.

[۸۴] طبری، ابوجعفر محمد بن جریر، تاریخ الرسل والملوک، بیروت، ج۷، ص۳۳۰-۳۴۲.

بدین ترتیب، اتحاد میان این دو شریک نابرابر دیری نپایید و اختلافات قبیله‌ای، سیاسی و مذهبی منجر به تنش‌هایی میان دو گروه شد.

تلاش برای کشورگشایی

درباره دوران فرمانروایی جدیع اطلاعات اندکی در دست است و حتی تعیین این‌که حکومتش تا چه زمانی دوام یافت، دشوار است. به نظر می‌رسد که او سعی داشت فرمانروایی خود را تا مرو الرود گسترش دهد، اما در این کار ناکام ماند.

[۸۵] خلیفه بن خیاط، تاریخ خلیفه بن خیاط، چاپ مصطفی نجیب فوّاز و حکمت کشلی فوّاز، بیروت ۱۴۱۵/۱۹۹۵، ج۱، ص۳۱۱.

به همین سبب، ناگزیر، با نصر بن سیار، که دوباره قدرت یافته بود، مذاکره کرد، ولی مناسباتشان همچنان خصمانه ماند و از تنش‌های میان آن دو کاسته نشد.
نصر بن سیار و پاورپوینت جدیع بن علی، در پی منازعات مداوم برای کسب قدرت، در اطراف مرو خندق‌هایی کندند و در مقابل یکدیگر صف‌آرایی کردند و هریک نظارت بخشی از خراسان را بر عهده گرفت. با اتحاد پاورپوینت جدیع بن علی و شیبان بن سَلَمه حَروری – از شورشیان خوارج – اوضاع پیچیده تر شد.

[۸۶] اخبارالدوله العباسیه وفیه اخبار العباس و ولده، چاپ عبدالعزیز دوری و عبدالجبار مطلبی، بیروت ۱۹۷۱، ج۱، ص۲۵۰-۲۵۲.

[۸۷] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ج۱، ص۳۵۳-۳۵۵.

[۸۸] شعبان، محمد عبدالحی، انقلاب عباسی، کمبریج ۱۹۷۹، ص۱۵۹.

پس از کشتار فراوان مردم در‌این نبردها، عقیل بن معقل به نصر پیشنهاد کرد که قبل از بالا گرفتن کار سیاه جامگان و از دست رفتن زمام امور، با کرمانی برای صلح مذاکره کنیم. نصر پیشنهاد را پذیرفت و وی را برای مذاکره نزد کرمانی فرستاد. کرمانی که چندان اعتمادی به مذاکره نداشت پشنهاد داد که خودش و نصر کنار روند و مردی از ربیعه زمام امور را به دست گیرد، اما در‌ نهایت این مذاکره نیز بدون نتیجه‌ی مطلوبی به پایان رسید.

[۸۹] دینوری، احمد بن داوود، اخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامرمراجعه جمال الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸، ص۳۵۶.

مداخله ابو مسلم خراسانی

این درگیری‌های مداوم باعث بی‌توجهی نصر به ابومسلم خراسانی و یارانش