توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت جحا دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت جحا،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت جحا :

پاورپوینت جحا

جُحا (یا جُحی”/ جُوحی)، شهرت مردی ساده‌لوح در سده دوم است که حکایت‌ها و لطایف بسیاری به او منسوب می‌باشد.

فهرست مندرجات

۱ – واژه پاورپوینت جحا
۲ – ریشه واژه
۳ – نام و کنیه
۴ – استعمال در عربی
۵ – حکایت منقول و مکتوب
۶ – نوادر پاورپوینت جحا
۷ – نام دو شخصیت
۸ – درگدشت
۹ – شخصیت پاورپوینت جحا
۱۰ – حکایت‌های پاورپوینت جحا در منابع
۱۱ – امثال عرب
۱۲ – خواجه نصیر‌الدین
۱۲.۱ – دوره زیست
۱۲.۲ – پاورپوینت جحای رومی
۱۲.۳ – شهرت در ایران و ترکیه
۱۲.۴ – چاپ کتاب
۱۳ – حکایات منسوب
۱۴ – نماد شوخ‌طبعی و هزل
۱۵ – تمایز لطایف پاورپوینت جحا و نصرالدین
۱۶ – شخصیت پاورپوینت جحا در ادبیات فارسی
۱۶.۱ – پاورپوینت جحا در سروده‌های مولوی
۱۶.۲ – ادبیات معاصر
۱۶.۳ – گردآوری داستان‌ها
۱۷ – انتقال از یک زبان به زبان دیگر
۱۸ – پاورپوینت جحا در مناطق دیگر
۱۹ – ساخت فیلم و تئاتر
۲۰ – شخصیت ماندگار
۲۱ – منابع
۲۲ – پانویس
۲۳ – منبع

واژه پاورپوینت جحا

درباره واژه پاورپوینت جحا اختلاف نظر می‌باشد.
به گفته بَلَوی (متوفی ۶۰۴)

[۱] یوسف بن محمد بلوی، الف باء، ج۱، ص۴۰۷، جده: دارالعلم للطباعه و النشر، (بی تا).

پاورپوینت جحا در اصل حِجا (به معنای خرَد) بوده ولی مردم، به تصحیف، آن را پاورپوینت جحا خوانده‌اند.

ریشه واژه

ریشه واژه جُحا از فعل جَحا است و فعل جَحا (از ریشه جحو) در لغت به معنای «راه رفت»، «قدم زد» یا «در جایی اقامت گزید» آمده است.

[۲] ابن درید، کتاب جمهره‌اللغه، ج۱، ص۴۴۲، چاپ رمزی منیر بعلبکی، بیروت ۱۹۸۷ـ ۱۹۸۸.

[۳] محمد بن احمد ازهری، تهذیب‌اللغه، ج۵، ص۱۳۳، ج ۵، چاپ عبداللّه درویش، قاهره (بی تا).

[۴] ابن منظور، لسان‌العرب، ذیل مادّه.

نام و کنیه

نام پاورپوینت جحا را دُجَیْن بن ثابت و کنیه‌اش را ابوالغُصْن گفته‌اند.

[۵] ابن حِبّان، کتاب المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۹۴، چاپ محمودابراهیم زاید، حلب ۱۳۹۵ـ۱۳۹۶/ ۱۹۷۵ـ۱۹۷۶.

[۶] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، سوائرالامثال علی افعل، ص ۱۱۶، چاپ فهمی سعد، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۸.

جوهری

[۷] اسماعیل بن حماد جوهری، الصحاح: تاج‌اللغه و صحاح‌العربیه، ذیل «جحی» و «غصن»، چاپ احمد عبدالغفور عطار، بیروت (بی تا)، چاپ افست تهران ۱۳۶۸ ش.

و ابن منظور

[۸] ابن منظور، لسان‌العرب، ذیل «جحی» و «غصن».

پاورپوینت جحا را نام، و ابوالغصن را کنیه وی دانسته‌اند، ولی فیروزآبادی

[۹] محمد بن یعقوب فیروزآبادی، القاموس المحیط، ذیل مادّه، بیروت: دارالمعرفه، (بی تا).

تصریح کرده که جوهری به خطا رفته و پاورپوینت جحا لقب است نه اسم .
به گفته برخی، پاورپوینت جحا لقبی است که بر اسم غلبه یافته و نام پاورپوینت جحا، اسحاق بوده است.

[۱۰] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، سوائرالامثال علی افعل، ص ۱۱۶، پانویس ۲۰، چاپ فهمی سعد، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۸.

نام پاورپوینت جحا را عبداللّه نیز آورده‌اند.
مرتضی زَبیدی،

[۱۱] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاج العروس من جواهرالقاموس، ذیل «جحو»، ج ۱۰، بیروت ۱۳۸۶/۱۹۶۶.

به نقل از استاد خود، گفته است که اسم، اعم از لقب و کنیه است و ممکن است پاورپوینت جحا نام باشد نه لقب، زیرا نشان‌دهنده مدح یا ذمّ نیست.

استعمال در عربی

ظاهراً نخستین کسی که در عربی از پاورپوینت جحا نام برده، ابن ابی‌ربیعه (متوفی ۹۳)، شاعر عصر اموی (حک: ۴۱ـ۱۳۲)، بوده است، در بیتی که ابوسعد آبی

[۱۲] صابر بن اسماعیل ادیب صابر، دیوان، چاپ محمدعلی ناصح، تهران (۱۳۴۳ش).

[۱۳] منصور بن حسین آبی، نثرالدرّ، ج۵، ص۳۰۷، ج ۵، چاپ محمدابراهیم عبدالرحمان، مصر ۱۹۸۷.

از ابن ابی ربیعه نقل کرده «وَلَّهْتِ عَقلی و تَلَقَّبتِ (تلعّبتِ) بی/ حتّی کأَنّی مِنْ جُنونی جُحا».

[۱۴] ابن ابی ربیعه، دیوان، بیروت ۱۳۸۰/۱۹۶۱.

ابوالعتاهیه (متوفی ۲۱۱)

[۱۵] اسماعیل بن قاسم ابوالعتاهیه، ابوالعتاهیه: اشعاره و اخباره، ص ۴۸۸، چاپ شکری فیصل، دمشق (۱۳۸۴/۱۹۶۴).

نیز در بیتی سُست ــ که به سبب سرودنش بر او خرده گرفته‌اند.

[۱۶] محمد بن عمران مرزبانی، الموشح، ج۱، ص۴۰۱، چاپ علی محمد بجاوی، مصر ۱۹۶۵.

ــ پاورپوینت جحا را نماد و مظهر شهرت دانسته است.

حکایت منقول و مکتوب

جاحظ (متوفی ۲۵۵) نیز حکایتی را به نقل از ابوالحسن مَدائنی (متوفی ۲۱۵) از پاورپوینت جحا آورده است،

[۱۷] عمرو بن بحرجاحظ، رسائل‌الجاحظ، ج ۲، ص ۲۳۹ـ ۲۴۰، چاپ عبدالسلام محمدهارون، رساله ۱۶: کتاب البغال، قاهره ۱۳۸۴.

که نخستین حکایت منقول و مکتوب از پاورپوینت جحاست.
جاحظ در الرسائل السیاسیّه

[۱۸] عمرو بن بحرجاحظ، رسائل‌الجاحظ: الرسائل السیاسیه، ص ۳۵۱، چاپ علی ابوملحم، رساله ۴: رساله فی الحکمین و تصویب امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب فی فعله، بیروت ۱۹۸۷.

نیز از پاورپوینت جحا نام برده و ابوموسی اشعری (متوفی ۴۴) را پراشتباه‌تر از پاورپوینت جحا معرفی کرده است.
در آثار بجا مانده از جاحظ، توضیح بیشتری درباره پاورپوینت جحا نیامده، که شاید به سبب شهرت پاورپوینت جحا در آن دوران و بی‌نیازی پاورپوینت جحا از بیان بوده باشد.

[۱۹] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۲۰، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

اما، ابوسعد آبی،

[۲۰] منصور بن حسین آبی، نثرالدرّ، ج۵، ص۳۰۷، ج ۵، چاپ محمدابراهیم عبدالرحمان، مصر ۱۹۸۷.

از قول جاحظ، نقل می‌کند که نام جُحا، نوح بوده و او بیش از صد سال زیسته است، سپس می‌افزاید که پاورپوینت جحا، زمان خلفای عباسی ابوجعفر منصور (حک: ۱۳۶ـ ۱۵۸) و مهدی (حک: ۱۵۸ـ۱۶۹) را دریافته و در کوفه ساکن گشته است.
به روایتی، پدر پاورپوینت جحا از بازرگانان بنامِ کوفه بوده است.
ابومسلم خراسانی (متوفی ۱۳۷) وقتی وارد کوفه شد درخواست دیدار با پاورپوینت جحا را کرد، که دلیلی بر ناموری پاورپوینت جحاست.
در مجموع، دو حکایت درباره دیدار ابومسلم و پاورپوینت جحا نقل شده است.

[۲۱] ابوحیان توحیدی، کتاب الامتاع و المؤانسه، ج۲، ص۵۷، چاپ احمد امین و احمد زین، بیروت (بی تا).

[۲۲] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، سوائرالامثال علی افعل، ص ۱۱۷، چاپ فهمی سعد، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۸.

[۲۳] حسن بن عبداللّه عسکری، کتاب جمهره‌الامثال، ج۱، ص۳۸۷، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم و عبدالمجید قطامش، بیروت (۱۳۸۴/۱۹۶۴).

نوادر پاورپوینت جحا

ابن ندیم

[۲۴] ابن ندیم، الفهرست، ج۱، ص۳۷۵.

در زمره «مُغَفَّلین» (افراد گول و ساده‌لوح) ــ که درباره نوادر و حکایت‌های آنان کتاب تألیف شده است ــ از کتابی مجهول‌المؤلف به نام نوادر پاورپوینت جحا نام برده که نشان می‌دهد حکایت‌ها و لطایف پاورپوینت جحا، در سده چهارم گردآوری شده بوده است.

نام دو شخصیت

در بررسی منابع کهن، گاه به دو شخصیت گوناگون از پاورپوینت جحا بر می‌خوریم که این امر، برخی را واداشته تا به وجود دو نفر با این مشخصات تصریح کنند.
ابوحَیّان توحیدی (متوفی ح۴۰۰)

[۲۵] ابوحیان توحیدی، البصائر و الذخائر، ج ۵، ص۱۱۱، چاپ وداد قاضی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

از ابن کُناسه کوفی (متوفی ۲۰۷) نقل کرده که پاورپوینت جحا، مردی کوفی و از مَوالی بنی اسد و راوی حدیث بوده است.
از پاورپوینت جحا، حدیث نیز نقل کرده‌اند.
در برخی کتب رجال اهل سنّت ، از دُجَیْن بن ثابت یَربوعی بصری نام برده شده که از اَسْلَم، مولای (آزاد شده) عمر بن خطّاب، احادیثی شنیده و مسلم و ابن مبارک نیز از وی روایت کرده‌اند.

[۲۶] محمد بن اسماعیل بخاری، کتاب التاریخ الکبیر، ج ۳، جزء ۲، قسم ۱، ص ۲۵۷، بیروت (۱۴۰۷/۱۹۸۶).

[۲۷] محمد بن احمد ذهبی، میزان‌الاعتدال فی نقدالرجال، ج۲، ص۲۳، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت (بی تا).

ولی دجین را در روایت، غیرثقه و ضعیف دانسته‌اند،

[۲۸] احمد بن علی نسائی، کتاب‌الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۹۹، چاپ بوران ضناوی و کمال یوسف حوت، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

[۲۹] ابن ابی حاتم، کتاب الجرح و التعدیل، ج۳، ص۴۴۵، حیدرآباد دکن ۱۳۷۱ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۲ـ۱۹۵۳، چاپ افست بیروت (بی تا).

زیرا در روایات معدودی که از او نقل شده، تغییراتی داده است.

[۳۰] ابن حِبّان، کتاب المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۹۴، چاپ محمودابراهیم زاید، حلب ۱۳۹۵ـ۱۳۹۶/ ۱۹۷۵ـ۱۹۷۶.

ابن حبّان (متوفی۳۳۵)

[۳۱] ابن حِبّان، کتاب المجروحین من المحدثین و الضعفاء و المتروکین، ج۱، ص۲۹۴، چاپ محمودابراهیم زاید، حلب ۱۳۹۵ـ۱۳۹۶/ ۱۹۷۵ـ۱۹۷۶.

می‌گوید که یارانِ جوانِ ما می‌پندارند ابوالغصن دجین بصری، همان جُحاست، ولی این‌گونه نیست.
در مقابل، ابن عَدِیّ جرجانی (متوفی ۳۶۵)

[۳۲] ابن عدی، الکامل فی ضعفاءالرجال، ج۳، ص۵۸۴، چاپ عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت ۱۴۱۸/ ۱۹۹۷.

از یحیی بن مَعین (متوفی ۲۳۳) و یوسف بن بحر (متوفی سده سوم) نقل کرده که دجین، همان پاورپوینت جحاست.
برخی نیز این نقل را از ابن معین خطا دانسته و گفته‌اند که ابن معین در علم رجال داناتر از آن است که از دجین سخن بگوید، زیرا دجین فردی اَعرابی (بادیه‌نشین) بوده و ممکن نیست که راویان اخبار از او حدیثی نقل کرده باشند.

[۳۳] محمد بن احمد ذهبی، میزان‌الاعتدال فی نقدالرجال، ج۲، ص۲۳ـ۲۴، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ۱۹۶۳ـ۱۹۶۴، چاپ افست بیروت (بی تا).

[۳۴] صفدی، اعیان العصر، ج۱۳، ص۵۱۱ ـ ۵۱۲.

[۳۵] ابن حجر عسقلانی، لسان‌المیزان، ج۲، ص۴۲۸، حیدرآباد دکن ۱۳۲۹ـ۱۳۳۱، چاپ افست بیروت ۱۳۹۰/۱۹۷۱.

درگدشت

دلیل مرگ پاورپوینت جحا را تشنگی در کشتی ذکر کرده‌اند.

[۳۶] محمد بن علی عبدری شیبی، تمثال الامثال، ج۱، ص۱۴۲، ج ۱، چاپ اسعد ذبیان، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.

[۳۷] ابوالحسن فراهانی، شرح مشکلات دیوان انوری، ج۱، ص۷۴، چاپ مدرس رضوی، تهران ۱۳۴۰ ش.

حُصْری قَیْرَوانی

[۳۸] ابراهیم بن علی حصری، جمع‌الجواهر، ج۱، ص۸۲، چاپ علی محمد بجاوی، قاهره ۱۳۷۲/۱۹۵۳.

نقل می‌کند که نقش انگشتری ابوالعِبَر محمد بن احمد (متوفی ۲۵۰)، شاعر و ادیب هزل‌گوی بغدادی، این بود: «تُوُفِّیَ جُحا یَوْمَ الْاَرْبَعاء» (پاورپوینت جحا در روز چهارشنبه درگذشت).
سال درگذشت دجین ۱۶۰ گفته شده

[۳۹] صفدی،‌ اعیان العصر، ج۱۳، ص۵۱۲.

و جالب توجه آنکه ابن شاکر کُتْبی (متوفی ۷۶۴)، پس از تصریح به وجود دو شخصیت تاریخی که با هم خلط شده‌اند، می‌گوید که هر دو در سال ۱۶۰ درگذشته‌اند.

[۴۰] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۲۷ـ ۲۸، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

شخصیت پاورپوینت جحا

احتمال دارد که اهالی کوفه، به سبب مخالفت با بصریان، محدّث بصره را بدنام کرده باشند و شاید سبب ضعیف‌دانستن پاورپوینت جحا نیز همین لطایف منسوب به او و حکایت‌های وی باشد.

[۴۱] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۲۹ـ۳۰، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

ابن جوزی (متوفی ۵۹۷) و دیگران در مقام دفاع از پاورپوینت جحا بر‌آمده و او را مردی هوشمند دانسته‌اند که گاهی گولی و غفلت بر وی چیره می‌گشت و این حکایت‌ها و لطایف، برساخته دشمنان اوست، و به نقل از مکّی بن ابراهیم (متوفی ۲۱۴ یا ۲۱۵) آورده‌اند که پاورپوینت جحا مردی زیرک بود و آنچه درباره‌اش می‌گویند دروغ است، چون او با همسایگان خود مزاح می‌کرده، آنان نیز این حکایت‌ها را برایش ساخته‌اند.

[۴۲] ابن جوزی، اخبار الحمقی و المغفلین، ج۱، ص۴۶، چاپ عبدالامیر مهنّا، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.

[۴۳] ابن حجه، ثمرات الاوراق، ج۱، ص۱۹۰، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

خود ابن جوزی

[۴۴] ابن جوزی، اخبار الحمقی و المغفلین، ج۱، ص۴۷ـ۵۰، چاپ عبدالامیر مهنّا، بیروت ۱۴۱۰/۱۹۹۰.

برخی از این حکایت‌ها را آورده است.
ذَهَبی (متوفی ۷۴۸) اقوال گوناگون را درباره پاورپوینت جحا گرد آورده و گفته که پاورپوینت جحای بصری همان است که این حکایت‌ها را درباره‌اش گفته‌اند و نیز احتمال دارد که کس دیگری باشد و از قول عَبّاد بن صُهَیْب (متوفی ۲۱۲) آورده که وی داناتر از پاورپوینت جحا ندیده است.
همچنین از برخی نقل کرده که شاید پاورپوینت جحا در جوانی، اهل مزاح بوده و در پیری دست از این کار کشیده و به نقل روایت روی آورده است.
این احتمال نیز داده شده که پاورپوینت جحای شوخ‌طبع، کوچک‌تر از دجین بوده باشد زیرا عثمان بن ابی‌شَیْبَه (متوفی ۲۳۹) پاورپوینت جحا را درک کرده است، ولی اینکه گفته‌اند ابوالغُصن ثابت بن قَیْس مدنی، پاورپوینت جحاست اشتباه است.

[۴۵] محمد بن احمد ذهبی، سیراعلام النبلاء، ج۸، ص۱۷۲ـ۱۷۳، ج ۸، چاپ شعیب ارنوؤط و محمدنعیم عرقسوسی، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.

[۴۶] محمد بن موسی دمیری، حیاه الحیوان الکبری، ج۱، ص۴۶۲ـ۴۶۳، قاهره ۱۳۹۰/۱۹۷۰، چاپ افست قم ۱۳۶۴ ش.

عَبْدَری شَیْبی (متوفی ۸۳۷)،

[۴۷] محمد بن علی عبدری شیبی، تمثال الامثال، ج۱، ص۱۴۰ـ۱۴۱، ج ۱، چاپ اسعد ذبیان، بیروت ۱۴۰۲/۱۹۸۲.

از نوشته استاد خود شرف‌الدین ابن کان موصلی و او نیز از نوشته استاد خود تقی‌الدین ابن صلاح (متوفی ۶۴۳)، نقل می‌کند که پاورپوینت جحا ــ که از نظر شیبی همان دُجین بصری است ــ اَنَس بن مالک (متوفی ۹۳) را دیده است.
مرتضی زَبیدی،

[۴۸] محمد بن محمد مرتضی زبیدی، تاج العروس من جواهرالقاموس، ذیل «جحو»، ج ۱۰، بیروت ۱۳۸۶/۱۹۶۶.

به نقل از سیوطی، آورده که مادرِ پاورپوینت جحا خدمتکار مادرِ اَنس بن مالک، و پاورپوینت جحا فردی ساده‌دل و دارای صفای باطن بوده و شایسته نیست که تمسخر شود بلکه باید از خداوند بخواهیم که ما را از برکات پاورپوینت جحا بهره‌مند سازد، و بیش‌تر حکایت‌های خنده‌داری که از پاورپوینت جحا نقل می‌شود بی‌اساس است.
مرتضی زبیدی، به نقل از استاد خود، می افزاید که کرامت‌ها و دانش‌های گوناگونی نیز به پاورپوینت جحا منسوب است.

حکایت‌های پاورپوینت جحا در منابع

در برخی آثار شیعی نیز از مُسند ابوشجاع فارس بن سلیمان اَرَّجانی (متوفی ۳۲۰) نام برده‌اند که حاوی روایت‌های منقول از ابونُواس، پاورپوینت جحا و دیگران بوده است.

[۴۹] محمد بن علی استرآبادی، منهج‌المقال فی تحقیق احوال‌الرجال المعروف بالرجال‌الکبیر، ج۱، ص۲۵۸، چاپ سنگی (تهران) ۱۳۰۷.

[۵۰] آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج۲۱، ص۲۵.

زَمَخْشری (متوفی ۵۳۸)، که چند حکایت از پاورپوینت جحا را در رَبیع‌الابرار

[۵۱] محمود بن عمر زمخشری، ربیع‌الابرار و نصوص‌الاخبار، ج ۵، ص ۱۷۲، چاپ سلیم نعیمی، بغداد (بی تا)، چاپ افست قم ۱۴۱۰.

[۵۲] محمود بن عمر زمخشری، ربیع‌الابرار و نصوص‌الاخبار، ج۱، ص۲۶۲ـ۲۶۳، چاپ سلیم نعیمی، بغداد (بی تا)، چاپ افست قم ۱۴۱۰.

، و المُسْتَقْصی” فی امثال‌العرب

[۵۳] محمود بن عمر زمخشری، المستقصی فی امثال العرب، ج۱، ص۷۶، بیروت ۱۳۹۷/۱۹۷۷.

آورده است، می‌گوید حکایت‌های پاورپوینت جحا آنقدر زیاد است که نمی‌توان آن‌ها را ثبت و ضبط کرد.

[۵۴] محمود بن عمر زمخشری، المستقصی فی امثال العرب، ج ۱، ص ۷۶ـ۷۷بیروت ۱۳۹۷/۱۹۷۷.

این گفته عجیب است، زیرا در منابع کهنی که بجا مانده، حدود هشتاد و اندی حکایت از پاورپوینت جحا تا سده ششم در دست است که ترتیب تاریخی آن‌ها از این قرار است:
جاحظ: یک حکایت

[۵۵] عمرو بن بحرجاحظ، رسائل‌الجاحظ، ج ۲، ص ۲۳۹ـ۲۴۰، چاپ عبدالسلام محمدهارون، رساله ۱۶: کتاب البغال، قاهره ۱۳۸۴.

؛ حمزه اصفهانی : سه حکایت

[۵۶] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، سوائرالامثال علی افعل، ص ۱۱۶ـ۱۱۷، چاپ فهمی سعد، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۸.

؛ ابوهلال عسکری : چهار حکایت؛

[۵۷] حسن بن عبداللّه عسکری، کتاب جمهره‌الامثال، ج۱، ص۳۸۷، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم و عبدالمجید قطامش، بیروت (۱۳۸۴/۱۹۶۴).

ابوحیّان توحیدی: یک حکایت در الاِمتاع و المُؤانَسه

[۵۸] ابوحیان توحیدی، کتاب الامتاع و المؤانسه، ج ۲، ص ۵۷، چاپ احمد امین و احمد زین، بیروت (بی تا).

و ۲۳ حکایت در البَصائر و الذخائر

[۵۹] ابوحیان توحیدی، البصائر و الذخائر، ج ۲ـ۹، جاهای متعدد، چاپ وداد قاضی، بیروت ۱۴۰۸/۱۹۸۸.

؛ ابوسعد آبی: ۴۴ حکایت؛

[۶۰] منصور بن حسین آبی، نثرالدرّ، ج۵، ص۳۰۷ـ۳۱۳، ج ۵، چاپ محمدابراهیم عبدالرحمان، مصر ۱۹۸۷.

ثعالبی نیشابوری : یک حکایت به نقل ابن جوزی در اخبارالحَمْقی و المُغَفّلین؛

[۶۱] عبدالملک بن محمد ثعالبی، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، ج۱، ص۴۸، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره (۱۹۸۵).

و یک حکایت ناتمام در ثِمارالقلوب؛

[۶۲] عبدالملک بن محمد ثعالبی، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، ج۱، ص۴۵۵ـ۴۵۶، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره (۱۹۸۵).

راغب اصفهانی : چهار حکایت؛

[۶۳] حسین بن محمد راغب اصفهانی، محاضرات الادباء و محاورات الشعراء والبلغاء، ج۱، جزء۱، ص۳۲۸، بیروت: منشورات دارمکتبه الحیاه، (بی تا).

[۶۴] حسین بن محمد راغب اصفهانی، محاضرات الادباء و محاورات الشعراء والبلغاء، ج۱، جزء۲، ص۶۰۲، بیروت: منشورات دارمکتبه الحیاه، (بی تا).

[۶۵] حسین بن محمد راغب اصفهانی، محاضرات الادباء و محاورات الشعراء والبلغاء، ج۲، جزء۴، ص۷۲۱، بیروت: منشورات دارمکتبه الحیاه، (بی تا).

و مَیَدانی : سه حکایت.

[۶۶] احمد بن محمد میدانی، مجمع‌الامثال، ج۱، ص۳۹۶ـ۳۹۷، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت ۱۴۰۷/۱۹۸۷.

البته برخی از این حکایت‌ها تکراری است، ولی از گفته زمخشری

[۶۷] محمود بن عمر زمخشری، المستقصی فی امثال العرب، ج۱، ص۷۶، بیروت ۱۳۹۷/۱۹۷۷.

[۶۸] محمود بن عمر زمخشری، ربیع‌الابرار و نصوص‌الاخبار، ج ۵، ص ۱۷۲، چاپ سلیم نعیمی، بغداد (بی تا)، چاپ افست قم ۱۴۱۰.

[۶۹] محمود بن عمر زمخشری، ربیع‌الابرار و نصوص‌الاخبار، ج۱، ص۲۶۲ـ۲۶۳، چاپ سلیم نعیمی، بغداد (بی تا)، چاپ افست قم ۱۴۱۰.

چنین برمی‌آید که حکایت‌های دیگری تا سده ششم وجود داشته که منابع آن‌ها به دست ما نرسیده است.

امثال عرب

پاورپوینت جحا، به سبب حُمق (اَحمقُ مِن جُحا) و بازِ شکاری‌اش، به کتاب‌های مَثَل عربی راه یافته است.

[۷۰] عبدالملک بن محمد ثعالبی، ج۱، ص۱۴۴، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره (۱۹۸۵).

[۷۱] عبدالملک بن محمد ثعالبی، ج۱، ص۴۵۵، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، چاپ محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره (۱۹۸۵).

ابن اَبی‌یُمْنِ غِفاری کتابی درباره نوادر پاورپوینت جحا، مشتمل بر هزار صفحه، نوشته بوده است که اینک موجود نیست و اطلاعی از آن نداریم.

[۷۲] محمد قزوینی، یادداشت‌های قزوینی، ج۲، ص۱۳۸، چاپ ایرج افشار، تهران ۱۳۶۳ ش.

[۷۳] یوسف احمد مروّه، نوادر اعلام الفکاهه،ج۱، ص۲۶، پانویس، بیروت۱۴۱۲/۱۹۹۱.

خواجه نصیر‌الدین

نام شخصیت دیگری به نام نصرالدین خُوجه (یا خواجه نصرالدین) نیز با نام پاورپوینت جحا در آمیخته است.

دوره زیست

نصرالدین خوجه در سده‌های هشتم و نهم می‌زیست و در میان ترک‌ها مثل شد و شخصیتی را که از پاورپوینت جحا در جامعه وجود داشت، به خود گرفت.

پاورپوینت جحای رومی

منظور از پاورپوینت جحای رومی، همین شخص است که گفته‌اند آرامگاهش در آقْشهر ترکیه است.

[۷۴] شمس‌الدین سامی، قاموس‌الاعلام، ذیل «جحی»، چاپ مهران، استانبول ۱۳۰۶ـ۱۳۱۶/ ۱۸۸۹ـ ۱۸۹۸.

[۷۵] عبدالوهاب عَزّام، «پاورپوینت جحا فی الادب الفارسی»، ج۱، ص۲۵، الرساله: مجله اسبوعیه للا´داب و العلوم والفنون، ش ۲۰ (رجب ۱۳۵۲).

شهرت در ایران و ترکیه

در سده دهم، با غلبه عثمانی بر کشورهای عربی، نوادر و حکایت‌های پاورپوینت جحا را به ترکی ترجمه و آن‌ها را به خواجه نصرالدین منسوب کردند.
در سده‌های هشتم و نهم و در پرتو پیوند فرهنگی میان ایران و ترکیه، ایرانیان نیز شخصی به نام ملا نصرالدین را مطرح و حکایت‌های پاورپوینت جحا و دیگر حکایات را به او منسوب کردند؛ ازاین‌رو، نصرالدین در ایران و ترکیه بسیار مشهور شد.

[۷۶] الموسوعه العربیه العالمیه، ریاض: موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، ذیل مادّه، ۱۴۱۹/۱۹۹۹.

خُوجه به معنای دبیر و معلم است و برخی این ادعا را که نام پاورپوینت جحا به خوجه (خواجه) تبدیل شده است، صحیح نمی‌دانند.

[۷۷] عبدالباقی گولپینارلی، نثر و شرح مثنوی شریف، ج۱، ص۴۵۰، ترجمه و توضیح توفیق ه سبحانی، تهران ۱۳۷۱ـ۱۳۷۴ ش.

عَقّاد بر آن است که خواجه نصرالدین درویش بوده و در ترکیه می‌زیسته و بسیاری از حکایت‌های منسوب به او اصیل است و برگردان از عربی نیست.
یکی از دلایل آن، وجود جناس در بین واژه‌های ترکی این حکایت‌هاست که نمی‌تواند منقول از عربی باشد.
دیگر آنکه این حکایت‌ها، ویژگی‌های مشهور شهرها و سرزمین‌های آسیای صغیر را در‌بر‌ دارد.

[۷۸] عباس محمود عقّاد، پاورپوینت جحا: الضاحک المضحک، ج۱، ص۱۸۹، (مصر) : دارالهلال، (بی تا).

[۷۹] دهخدا، لغتنامه، ذیل «ملانصرالدین».

چاپ کتاب

ترجمه‌ای از حکایت‌های نصرالدین با عنوان نَوادر الخوجه نصرالدین المُلقَّب بِجُحا الرومی به عربی در ۱۲۹۸/۱۸۸۰ در بولاق به چاپ رسید و مصریان، نصرالدین و پاورپوینت جحا (یِ روم) را یک شخص قلمداد کردند.
این ادعا که عرب‌ها به ملا نصرالدین لقب پاورپوینت جحا داده‌اند و او را در مصر به نام جوحه (= پاورپوینت جحا) می شناسند،

[۸۰] ایوان سوپ، «هزار و یک لطیفه ملانصرالدین»، ج۱، ص۲۰، پیام یونسکو، ش ۷۹ (اردیبهشت ۱۳۵۵).

درست نیست، زیرا عرب‌ها، نصرالدین را پاورپوینت جحای رومی می‌نامیدند که با پاورپوینت جحای اصلی (متوفی ۱۶۰) یکی نیست.

[۸۱] بطرس بستانی، کتاب دائره‌المعارف: قاموس عام لکل فن و مطلب، ذیل «جحی»، بیروت ۱۸۷۶ـ۱۹۰۰، چاپ افست بیروت (بی تا).

مجموعه‌ای نیز با عنوان مطایبات جناب ملا نصرالدین در ۱۳۱۲ در بمبئی به چاپ رسید که بیش‌تر لطیفه‌های آن، به نام پاورپوینت جحاست.

[۸۲] منوچهر محجوبی، «جناب ملا نصرالدین تو اهل کجا هستی ؟ آیا نصرالدین خوجه، ج۱، ص۱۱، خواجه نصرالدین جوهی (کذا) و ملا نصرالدین همه یکی هستند؟»، سپید و سیاه، ش ۴۲ (خرداد۱۳۴۹).

[۸۳] خانبابا مشار، فهرست کتاب‌های چاپی فارسی، ج ۲، ستون ۳۰۳۳، تهران ۱۳۵۲ ش.

غربیان نیز در ترجمه‌های خود، حکایت‌های پاورپوینت جحا و نصرالدین را با هم ترجمه کرده‌اند، از جمله آلبر آده و آلبر یوسیپوویچی، گزیده لطایف منسوب به پاورپوینت جحا و نصرالدین را در «کتاب پاورپوینت جحای ساده‌دل» در ۱۳۳۴/۱۹۱۶ در پاریس به زبان فرانسه چاپ کردند.
به نوشته اوکتاو میربو در مقدمه این کتاب، مترجمان، شرح و توضیحی راجع به پاورپوینت جحا نداده‌اند، زیرا پاورپوینت جحا بخشی از زندگی شرقیان است و نیازمند توضیح و تعریف نیست.
این کتاب پس از چاپ با استقبال عمومی مواجه شد و به دیگر زبان‌های اروپایی نیز ترجمه گردید، از جمله به انگلیسی با عنوان «پاورپوینت جحای احمق».
در ۱۳۱۷ش /۱۹۳۸، لئونید سالاویف کتابی به روسی درباره پاورپوینت جحا نوشت و در همان سال، شبونینا آن را به انگلیسی ترجمه و منتشر کرد.
شخصیتی که در این کتاب از پاورپوینت جحا ترسیم شده، شخصیت کسی است که در کشورهای آسیایی، برای گریز از ستم ستمکاران، به این سو و آن سو می‌رود و ظرافت‌های خود را، در مناسبت‌های گوناگون، به کار می‌بندد.

[۸۴] عباس محمود عقّاد، پاورپوینت جحا: الضاحک المضحک، ج۱، ص۱۸۰ـ۱۸۲، (مصر) : دارالهلال، (بی تا).

حکایات منسوب

نکته بسیار مهم در‌باره پاورپوینت جحا و نصرالدین یا پاورپوینت جحای رومی آن است که بسیاری از لطایف منقول از آنان، واقعاً از آنان نیست و منسوب به آن‌هاست و رمزش آن است که این افراد، یک شخصیت اولیه داشته‌اند ولی به مرور زمان نماد و مظهر گشته‌اند و یافتن شخصیت اولیه آنان، پس از گذشت سالیان، شاید ناممکن باشد.

[۸۵] عباس محمود عقّاد، پاورپوینت جحا: الضاحک المضحک، ج۱، ص۱۳۲ـ۱۳۳، (مصر) : دارالهلال، (بی تا).

[۸۶] عبدالستار احمد فَرّاج،اخبار پاورپوینت جحا، ج۱، ص۵، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

[۸۷] عبدالستار احمد فَرّاج،اخبار پاورپوینت جحا، ج۱، ص۱۴، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

[۸۸] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۳۳ـ۳۴، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

نماد شوخ‌طبعی و هزل

شگفت آنکه در طول تاریخ نیز برخی افراد سبک‌مغز را، که تمایل به شوخ‌طبعی و هزل داشتند، پاورپوینت جحا می‌نامیدند، از جمله ازبک بن عبداللّه قانی بای را (متوفی ۸۵۰).

[۸۹] ابن تغری بردی، المنهل الصافی، ج۲، ص۳۴۵ـ۳۴۶، ج ۲، چاپ محمد محمدامین، قاهره ۱۹۸۴.

بررسی ادبیات عامیانه نشان می‌دهد که مردم عرب، پاورپوینت جحا را نماد خود ساخته و در سختی‌ها و دگرگونی‌های روزگار و در مسائل روان‌شناسی و جامعه‌شناسی و نقد مسائل اجتماعی، دیدگاه‌های خود را از زبان پاورپوینت جحا مطرح کرده‌اند، همان‌گونه که در ترکیه، خوجه نصرالدین و در ایران، ملا نصرالدین چنین حالتی یافته است.

[۹۰] الموسوعه العربیه العالمیه، ریاض: موسسه اعمال الموسوعه للنشر و التوزیع، ذیل مادّه، ۱۴۱۹/۱۹۹۹.

[۹۱] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۷ـ۱۲، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

[۹۲] محمد رجب نجّار، پاورپوینت جحا‌العربی: شخصیته و فلسفته فی الحیاه و التعبیر، ج۱، ص۶۱ـ ۶۲، کویت ۱۳۹۸/۱۹۷۸.

[۹۳] فریدون وهمن، «داستانهای ابلهان و ساده لوحان»، سخن، دوره ۱۹، ش ۸ (دی ۱۳۴۸)، ص۷۵۵ـ۷۵۶، ش ۹ (بهمن ۱۳۴۸).

[۹۴] فریدون وهمن، «داستانهای ابلهان و ساده لوحان»، سخن، دوره ۱۹، ش ۸ (دی ۱۳۴۸)، ش ۹ (بهمن ۱۳۴۸)، ص۹۰۶.

تمایز لطایف پاورپوینت جحا و نصرالدین

تلاش‌هایی نیز صورت گرفته تا لطایف پاورپوینت جحا و نصرالدین از یکدیگر متمایز شوند، از جمله فرّاج در کتاب اخبار پاورپوینت جحا این لطایف و حکایت‌ها را به چهار نوع تقسیم کرده است: ۱) حکایت‌هایی که در متون کهن عرب یافته شده و از آنِ پاورپوینت جحاست

[۹۵] عبدالستار احمد فَرّاج، اخبار پاورپوینت جحا، ص ۵۷ ـ ۱۰۷، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

؛ ۲) حکایت‌هایی که در متون کهن عرب یافته نشده است

[۹۶] عبدالستار احمد فَرّاج، اخبار پاورپوینت جحا، ص ۱۰۸ـ۱۶۶، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

؛ ۳) حکایت‌های منسوب به نصرالدین، که وقایع آن در دوران تیمور لنگ اتفاق افتاده است

[۹۷] عبدالستار احمد فَرّاج، اخبار پاورپوینت جحا، ص ۱۶۷ـ ۱۷۵، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

؛ ۴) حکایت‌هایی که شامل و مبتنی بر واژگان و اصطلاحات زبان ترکی است

[۹۸] عبدالستار احمد فَرّاج، اخبار پاورپوینت جحا، ص ۱۷۶ـ۱۷۹، قاهره (۱۳۷۳/۱۹۵۴).

در این بررسی حدود ۴۰% حکایت‌ها از متون کهن عربی و حدود ۶% اصل لطیفه‌ها، ترکی است.
برخی بر این عقیده‌اند که تشابه برخی حکایت‌ها و لطایف، به دلیل توارُد است نه نقل و انتقال، زیرا اقوام ایرانی و عرب و ترک پرورده فرهنگ اسلامی‌اند و داشتن اشتراکات فرهنگی در میان آنان، طبیعی است.

[۹۹] عبداللطیف طیباوی، «پاورپوینت جحاالعربی»، مجله مجمع اللغه العربیه بدمشق، ج۱، ص۴۴۲.

[۱۰۰] عباس محمود عقّاد، پاورپوینت جحا: الضاحک المضحک، ج۱، ص۱۷۳ـ۱۷۴، (مصر) : دارالهلال، (بی تا).

شخصیت پاورپوینت جحا در ادبیات فارسی

شخصیت پاورپوینت جحا در ادبیات فارسی با نمونه‌های عربی و ترکی آن، قدری متفاوت است.
ظاهراً نخستین‌بار «طنز پاورپوینت جحا» به همراه نام ابوبکر رَبابی (از شخصیت‌های طنز و هزل، احتمالاً در دوره محمود عزنوی) در شعر منوچهری دامغانی (متوفی ۴۳۲)

[۱۰۱] احمد بن قوص منوچهری، دیوان، ج۱، ص۱۴۰، بیت ۱۸۱۱، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۴۷ ش.

آمده است و احتمالاً نخستین حکایت و لطیفه منقول از پاورپوینت جحا به فارسی در مقامات ابوسعید ابوالخیر (متوفی ۴۴۰) ذکر شده است.

[۱۰۲] محمدرضا شفیعی کدکنی، «مقامات کهن و نویافته ابوسعید ابوالخیر»، ج۱، ص۷۳، نامه بهارستان، سال ۲، ش ۲ (پاییز ـ زمستان ۱۳۸۰).

ناصرخسرو

[۱۰۳] ناصرخسرو، دیوان، ج۱، ص۴۶۸، چاپ مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران ۱۳۷۸ ش.

طنزهای پاورپوینت جحا را «خرافات خنده‌ناک» نامیده است.
در شعر ادیب صابر تِرْمِذی (متوفی ح۵۴۲)،

[۱۰۴] صابر بن اسماعیل ادیب صابر، ج۱، ص۲۶۶، دیوان، چاپ محمدعلی ناصح، تهران (۱۳۴۳ش).

[۱۰۵] صابر بن اسماعیل ادیب صابر، ج۱، ص۳۸۹، دیوان، چاپ محمدعلی ناصح، تهران (۱۳۴۳ش).

طنزهای پاورپوینت جحا در برابر شعر نیک و هم‌طراز با دیوانگی قرار داده شده است.
در سروده پَیْغوملک (متوفی اوایل سده هفتم) نیز «هزل‌های پاورپوینت جحا» وسیله‌ای برای خنده ذکر شده است.

[۱۰۶] عوفی، لباب‌الالباب، ج۱، ص۵۵.

در حدیقه سنایی

[۱۰۷] مجدود بن آدم سنایی، حدیقه‌الحقیقه و شریعه‌الطریقه، ج۱، ص۳۸۸ـ۳۸۹، چاپ مدرس رضوی، تهران ۱۳۵۹ ش.

پاورپوینت جحا، انسان فقیری است که به دلیل «اندوه چاشت» و غم نان، مِهر و بغض کسی را نمی‌تواند در دل داشته باشد.
انوری نیز، ضمن نقل یکی از حماقت‌های پاورپوینت جحا

[۱۰۸] محمد بن محمد (علی) انوری، دیوان، ج ۱، ص ۹۲، چاپ محمدتقی مدرس رضوی، تهران ۱۳۶۴ ش.

، نخستین مَثَل منقول از پاورپوینت جحا را در ادب فارسی بیان کرده است : «وین مَثَل برخوان که جُحی خر نداشت»

[۱۰۹] محمد بن محمد (علی) انوری، دیوان، ج ۲، ص ۵۷۲، چاپ محمدتقی مدرس رضوی، تهران ۱۳۶۴ ش.

دیگر مَثَل منقول از پاورپوینت جحا از یحیی کاشی، دانشمند و ادیب قرن هشتم، است : «جوحی نداشت کاری بر خویش زد درفشی».

[۱۱۰] لاله تیک چند بهار، بهار عجم: فرهنگ لغات، ذیل «جوحی و جحی»، ترکیبات، کنایات و امثال فارسی، چاپ کاظم دزفولیان، تهران ۱۳۸۰ ش.

در مقالات شمس تبریزی،

[۱۱۱] محمد بن علی شمس تبریزی، ج۱، ص۱۲۷، مقالات شمس تبریزی، چاپ محمدعلی موحد، تهران ۱۳۵۶ ش.

[۱۱۲] محمد بن علی شمس تبریزی، ج۱، ص ۱۶۶، مقالات شمس تبریزی، چاپ محمدعلی موحد، تهران ۱۳۵۶ ش.

پاورپوینت جحا عیّاری حیله‌جو و اهل طنز معرفی شده است.

[۱۱۳] محمد بن علی شمس تبریزی، مقالات شمس تبریزی، ج۱، ص۳۵۰، چاپ محمدعلی موحد، تهران ۱۳۵۶ ش.

پاورپوینت جحا در سروده‌های مولوی

در سروده‌های مولوی، تصویرهای گوناگونی از پاورپوینت جحا ترسیم گشته است، گاه وی مظهر طرّاری

[۱۱۴] جلال‌الدین محمد بن محمد مولوی، کلیات شمس، یا، دیوان کبیر، ج ۱، ص ۵۴، بیت ۹۲۵، چاپ بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران ۱۳۵۵ ش.

و گاه مکار بدبختی است که با همه استعدادهایش در نقشه‌کشی، همواره در بینوایی است و مکر خود را در راه‌های انحرافی به کار می‌اندازد.

[۱۱۵] محمدعلی اسلامی ندوشن، ایران چه حرفی برای گفتن دارد ؟، ج۱، ص۱۷۸ـ۱۷۹، تهران ۱۳۷۹ ش.

در حکایت پاورپوینت جحا و جنازه،

[۱۱۶] جلال‌الدین محمد بن محمد مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۲، ص ۴۲۱ـ۴۲۲، بیت ۳۱۱۶ـ۳۱۲۷، چاپ رینولد آلن نیکلسون، تهران ۱۳۶۶ ش.

پاورپوینت جحا برخوردار از ذوق طنز و هزل و مشابه با قهرمان داستانی اسپانیایی است.

[۱۱۷] عبدالحسین زرین کوب، بحر در کوزه: نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی، ج۱، ص۲۸۰، تهران ۱۳۶۶ ش.

این حکایت، تصویری جالب و مبتنی بر واقعیت از زندگی طبقات محروم جامعه آن دوران است.

[۱۱۸] عبدالحسین زرین کوب، بحر در کوزه: نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی، ج۱، ص ۳۴۴، تهران ۱۳۶۶ ش.

در داستان چادر پوشیدن پاورپوینت جحا در میان زنان،

[۱۱۹] جلال‌الدین محمد بن محمد مولوی، مثنوی معنوی، دفتر ۵، ص ۲۱۱ـ۲۱۲، بیت ۳۳۲۵ـ۳۳۳۶، چاپ رینولد آلن نیکلسون، تهران ۱۳۶۶ ش.

وی مظهر هزل‌بارگی است و این حکایتِ مستهجن نوعی از خشونت و وقاحت شوخی‌های عامیانه را در‌بر دارد.

[۱۲۰] عبدالحسین زرین کوب، بحر در کوزه: نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی، ج۱، ص۲۸۰ـ۲۸۱، تهران ۱۳۶۶ ش.

در حکایت زن پاورپوینت جحا و قاضی،

[۱۲۱] جلال‌الدین محمد بن محمد مولوی، مثنوی معنوی، دفتر۶، ص ۵۳۰ ـ ۵۳۵، بیت ۴۴۴۹ـ۴۵۳۷، چاپ رینولد آلن نیکلسون، تهران ۱۳۶۶ ش.

پاورپوینت جحا در نقش یک عیّار حیله‌گر ظاهر می‌شود که گول و ساده نیست و با تمام زیرک‌ساری‌های خود، همواره دچار فقری است که در مثنوی، دیگر خردمندان نیز به آن محکوم‌اند.

[۱۲۲] عبدالحسین زرین کوب، بحر در کوزه: نقد و تفسیر قصه‌ها و تمثیلات مثنوی، ج۱، ص۲۸۱، تهران ۱۳۶۶ ش.

حکایت‌های پاورپوینت جحا از جمله داستان‌های عامیانه‌ای است که ظاهراً در دوران کودکی مولوی در باب مسخرگان و لطیفه‌پردازان در میان مردم نقل می‌شده و در بیش‌تر حکایت‌ها، پاورپوینت جحا مشهور به حماقت و در مثنوی نیز مظهر طنز و هزل است.

[۱۲۳] عبدالحسین زرین کوب، سر نی: نقد و شرح تحلیلی و تطبیقی مثنوی، ج۱، ص۳۳۵، تهران ۱۳۶۴ ش.

ادبیات معاصر

محمدتقی بهار

[۱۲۴] محمدتقی بهار، بهار و ادب فارسی، ج۱، ص۲۸۵ـ۲۸۶، به کوشش محمد گل‌بن، تهران ۱۳۵۱ش.

بر این باور است که شعر و نثر خنده‌آور (کمدی) در ادبیات ایران بسیار نادر است، زیرا خندانیدن، ویژه گروهی بوده که آنان را مسخره می‌نامیدند و از زمره آنان پاورپوینت جحاست که در ادبیات دوره غزنوی (حک: ۳۶۷ـ۵۸۲) شهره گشته است.
محمدعلی جمال‌زاده نیز پاورپوینت جحا را مسخره‌ای معرفی کرده که ظاهراً همان پاورپوینت جحای ترک‌ها و فرنگی‌هاست.

[۱۲۵] جلال‌الدین محمد بن محمد مولوی، ج۱، ص۱۱۳، پانویس ۴، بانگ نای: داستا‌ن‌های مثنوی مولوی، به انتخاب محمدعلی جمال زاده، تهران ۱۳۳۷ ش.

گردآوری داستان‌ها

از سده هشتم تا دهم داستان‌های منثور پاورپوینت جحا در برخی آثار گردآوری شد، از جمله عبید زاکانی (متوفی ۷۷۲) ده حکایت را به اسم پاورپوینت جحا در رساله دلگشا

[۱۲۶] عبیداللّه عبید زاکانی، رساله دلگشا، به انضمام رساله‌های