توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت توسل در منابع اهل‌سنت دارای ۱۱۸ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت توسل در منابع اهل‌سنت،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت توسل در منابع اهل‌سنت :

توسل (کلام)

‌توسل به معنی واسطه قرار دادن امور خیر و افراد صالح مقرب درگاه الهی برای بر آورده شدن درخواست و اجابت دعاست. همان‌طور که در قرآن آمده است توسل امری مشروع است و شیعه و بسیاری از علمای اهل سنت نیز توسل را امری مشروع و صحیح می‌دانند؛ اما فرقه وهابیت توسل را شرک دانسته و با آن مخالفت کرده‌اند. نمونه‌هایی از توسل تاییدشده در منابع اسلامی توسل حضرت آدم به اهل بیت، توسل عبدالمطلب و ابوطالب به پیامبر است. در این مقاله به بررسی مشروعیت توسل در منابع اسلامی می‌پردازیم.

فهرست مندرجات

۱ – معانی توسل
۱.۱ – معنای لغوی
۱.۲ – معنای اصطلاحی
۲ – توسل در آیات قرآن
۳ – توسل در روایات
۴ – درخواست توسل از اولیای الهی
۵ – توسل در صدر اسلام
۶ – نمونه‌هایی از توسل
۶.۱ – توسل حضرت آدم
۶.۲ – توسل عبدالمطلب
۶.۳ – توسل ابوطالب
۷ – تالیفات در باب توسل
۸ – توسل مشروع
۸.۱ – اقسام توسل مشروع
۸.۲ – دیدگاه مذاهب
۹ – حرام دانستن توسل
۹.۱ – شرک دانستن توسل
۹.۲ – بدعت دانستن توسل
۹.۳ – استدلال به آیات
۹.۴ – اشکال به احادیث توسل
۱۰ – فهرست منابع
۱۱ – پانویس
۱۲ – منبع

معانی توسل

توسل در لغت و اصطلاح دارای معنای متعددی است.

معنای لغوی

توسل در لغت به معنای انجام دادن کاری برای تقرب به یک چیز یا شخص است.

[۱] فراهیدی، خلیل بن احمد، کتاب العین، ج۷، ص۲۹۸.

[۲] جوهری، أبونصر، الصحاح‌ تاج اللغه و صحاح العربیه، ذیل «وسل.

[۳] ابن‌منظور، محمد بن‌ مکرم‌، لسان العرب، ج۱۱، ص۷۲۴.

[۴] زبیدی، مرتضی، تاج العروس، ذیل «وسل.

معنای اصطلاحی

توسل در اصطلاح به این معناست که انسان در هنگام دعا و استغاثه، به درگاه الاهی چیزی عرضه کند که واسطه پذیرش توبه و اجابت دعای او و بر آورده شدنِ درخواستش باشد، مانند صفات و اسمای الهی یا نام پیامبر اکرم و دعای آن حضرت یا نام اولیای عظیم الشان و فرشتگان.

توسل در آیات قرآن

آیات بسیاری در قرآن کریم وجود دارد که در خواست از غیرخداوند را مشروع می‌داند.
۱_ «یَا اَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا اِنَّا کُنَّا خَاطِئِینَ؛

[۵] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۷.

گفتند: ای پدر! برای گناهان ما آمرزش خواه که ما خطاکار بودیم»
در این آیه خداوند داستان برادران حضرت یوسف (علیه‌السّلام) را یادآوری می‌کند که آنها بعد از پیشیمانی از کردارشان به پیش حضرت یعقوب (علیه‌السّلام) آمدند و از او که پیامبر خدا بود درخواست کردند که از خداوند برای آنها طلب بخشش کند. حضرت یعقوب هم نگفت که چرا خودتان مستقیماً سراغ خداوند نمی‌روید و به من متوسل شده‌اید؛ بلکه به آنها وعده داد که از خداوند برای آنها طلب بخشش خواهد کرد: «قَالَ سَوْفَ اَسْتَغْفِرُ لَکُمْ رَبِّی اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ؛

[۶] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۸.

گفت: «به زودی از پروردگارم برای شما آمرزش می‌خواهم، که او همانا آمرزنده مهربان است.»
۲_ همچنین خداوند در آیه ۶۴ سوره نساء خطاب به پیامبرش می‌فرماید: «وَلَوْ اَنَّهُمْ اِذْ ظَلَمُوا اَنْفُسَهُمْ جَاءُوکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِیمًا؛

[۷] نساء/سوره۴، آیه۶۴.

و اگر آنان وقتی به خود ستم کرده بودند، پیش تو می‌آمدند و از خدا آمرزش می‌خواستند و پیامبر نیز برای آنان طلب آمرزش می‌کرد، قطعاً خدا را توبه‌پذیرِ مهربان می‌یافتند.»
این آیه نشان می‌دهد که باید برای طلب بخشش از خداوند واسطه و وسیله آبروداری را پیدا کرد تا خداوند به خاطر او حاجات انسان را برآورده سازد.
از آنجا که توسل به اسباب برای رسیدن به اهداف، چه در زندگی مادّی انسان و چه در حیات معنوی، از دیدگاه فطری و عقلایی امری مطلوب و حتی ضروری به شمار می‌رود، در اصل مشروعیت و جواز توسل، به گونه اجمالی، کمتر تردید شده است. آیه ۳۵ سوره مائده تحصیلِ وسیله برای قرب الاهی را همراه با جهاد در راه خدا موجب رستگاری مؤمنان دانسته است. از مفاد آیه ۲۳ سوره شوری.

[۸] شوری/سوره۴۲، آیه۲۳.

و آیه ۵۷ سوره فرقان.

[۹] فرقان/سوره۲۵، آیه۵۷.

نیز می‌توان چنین برداشت نمود که مودت خاندان رسالت یکی از راه‌هایی است که انسان را به رضایت خداوند رهنمون می‌شود.

توسل در روایات

برای اثبات جواز توسل و حتی مطلوبیت آن از دیدگاه شرعی احادیث متعددی که در منابع شیعه و اهل سنّت نقل شده، قابل استناد است.
حضرت زهرا (سلام‌الله‌علیها) می‌فرماید: «واحمد اللّه الذی بعظمته و نوره یبتغی مَن فی السموات والارض الیه الوسیله ونحن وسیلته فی خلقه؛

[۱۰] ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۶، ص۲۱۱.

[۱۱] جوهری، أبوبکر، السقیفه و فدک، ص۱۰۰-۱۰۱.

[۱۲] ابن‌طیفور، أحمد بن أبی‌طاهر، بلاغات النساء، ص۱۴.

تمام آنچه در آسمان و زمین هستند، برای تقرب به خداوند به دنبال وسیله هستند و ما وسیله و واسطه خداوند در میان خلقش هستیم.»
از عایشه در باره خوارج نقل شده است که پیامبر فرمود: «هم شرّ الخلق والخلیقه، یقتلهم خیر الخلق والخلیقه، واقربهم عند اللّه وسیله؛

[۱۳] ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۲، ص۲۶۷.

خوارج، بدترین خلایق هستند، آنها را بهترین فرد از میان خلائق که نزدیک‌ترین وسیله به خداوند است، خواهد کشت.» که مراد حضرت علی (علیه‌السّلام) است.
توسل حضرت آدم به اهل بیت (علیهم‌السّلام) و از ابی هریره در باره قصه حضرت آدم نقل شده است: یا آدم هؤلاء صفوتی… فاذا کان لک لی حاجه فبهؤلاء توسل، فقال النبی: نحن سفینه النجاه من تعلق بها نجا ومن حاد عنها هلک، فمن کان له الی الله حاجه فلیسالنا اهل البیت.

[۱۴] حمویی جوینی، ابراهیم بن محمد، فرائد السمطین، ج۱، ص۳۷.

‌ای آدم! اینها (اهل بیت) برگزیدگان من هستند… هر وقت حاجتی داشتی اینها را واسطه قرار بده. پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) فرمودند: ما کشتی نجات هستیم، هر کس سوار این کشتی شد، نجات خواهد یافت و هر کس سر پیچی کند، هلاک می‌شود، هر کسی حاجتی به سوی خداوند دارد، باید ما اهل بیت را واسطه قرار دهد.
سیوطی نقل می‌کند که حضرت آدم به درگاه خداوند چنین استغاثه می‌کرد: اللهمّ انّی اسالک بحقّ محمد وآل محمد سبحانک لا اله الا انت، عملت سوءً، وظلمت نفسی فاغفر لی انّک انت الغفور الرحیم، فهؤلاء الکلمات التی تلقی آدم.

[۱۵] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور، ج۱، ص۱۴۷.

بار خدایا! از تو درخواست می‌کنم به حق محمد و آل محمد که تو پاک و منزهی و غیر از تو خدایی نیست، من کار بدی کردم و به خود ظلم نمودم؛ پس مرا ببخش که تو بخشنده و مهربان هستی….

به گفته امیرمؤمنان، برترین وسیله‌ای که متوسلان با آن به خداوند تقرب می‌جویند، ایمان به خدای یگانه و پیامبر او و جهاد در راه خدا و انجام دادن فرایض

[۱۶] امام علی (علیه‌السّلام)، نهج البلاغه، خطبه۱۱۰.

است. به موجب حدیث عثمان بن حُنَیف (که منابع حدیثی متعدد آن را آورده‌اند؛

[۱۷] أحمد بن حنبل، أبوعبدالله، مسند أحمد بن حنبل، ج۲۸، ص۴۷۸.

[۱۸] ابن‌ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن‌ماجه، ج۱، ص۴۴۱.

[۱۹] حاکم، أبوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۷۰۷.

[۲۰] نا‌صف‌، منصورعلی‌، التاج الجامع للاصول فی احادیث الرسول، ج۱، ص۳۱۹.

) مرد نابینایی به توصیه پیامبر اکرم، با توسل به ایشان بینایی خود را بازیافت. بعلاوه، بنا بر حدیث ابوسعید خُدْری، در دعایی که پیامبر اکرم آموزش داده‌اند، توسل به مقام و منزلت صالحان روا و مطلوب است.

[۲۱] أحمد بن حنبل، أبوعبدالله، مسند أحمد بن حنبل،ج۱۷، ص۲۴۷.

[۲۲] ابن‌ماجه قزوینی، محمد بن یزید، سنن ابن‌ماجه، ج۱، ص۲۵۶.

احادیث دیگری نیز در منابع اهل سنّت مشروعیت توسل را اثبات می‌کند.

[۲۳] دحلان‌، احمد زینی‌، الدرر السنیه فی الرد علی الوهابیه، ص۲۹.

[۲۴] سبحانی، جعفر، التوسل، ص۱۰۸۱۱۰.

شمار احادیث مشابه در منابع شیعی، از جمله در ادعیه و مناجات‌های منصوص، نیز بسیار است.

[۲۵] موحدی ابطحی، محمدباقر، الصحیفه العلویه، ص۹۰-۹۱.

[۲۶] موحدی ابطحی، محمدباقر، الصحیفه العلویه، ص۹۵.

[۲۷] موحدی ابطحی، محمدباقر، الصحیفه العلویه، ص۲۱۴.

[۲۸] موحدی ابطحی، محمدباقر، الصحیفه العلویه، ص۲۸۷.

[۲۹] علی بن حسین (علیه‌السلام)، الصحیفه السجادیه، دعای۴۲.

[۳۰] علی بن حسین (علیه‌السلام)، الصحیفه السجادیه، دعای۴۷.

[۳۱] امام علی (علیه‌السّلام)، نهج البلاغه، حکمت۳۵۳.

درخواست توسل از اولیای الهی

ادله‌ امکان درخواست شفاعت از اولیای الهی نیز به گونه‌ای مشروعیت توسل را افاده می‌کند. برخی نویسندگان، از جمله رشیدرضا،

[۳۲] ابن‌تیمیه، مجموعه الرسائل و المسائل، ج۱، ص۱۳، پانویس.

در اعتبار سند شماری از این احادیث مناقشه کرده‌اند، اما باتوجه به تواتر معنوی این احادیث، صحت احتمالی مناقشات آنان

[۳۳] سبحانی، جعفر، التوسل، ص۸۵.

[۳۴] سبحانی، جعفر، نقدی بر آئین وهابیت، ج۱، ص۱۲۲ـ۱۳۹.

به اصل مطلب لطمه‌ای وارد نمی‌کند.
بر طبق احادیث، پیامبر اکرم به هنگام دفن فاطمه بنت اسد برای او دعا کردند و به حق خود و پیامبران پیشین توسل جستند.

[۳۵] سمهودی، علی بن عبداللّه، وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، ج۳، ص۸۸.

در منابع به ماجرای استسقای پیامبر اکرم اشاره شده و اینکه پس از استسقا، فردی از قبیله کَنانه در باره ایشان شعری سرود و پیامبر از شعر وی تقدیر کردند. در ابیات وی آمده بود: «سُقینا بوجهِ النبی المطر» به آبروی پیامبر بر ما باران بارید.

[۳۶] امین، محسن، تجدید کشف الارتیاب فی اتباع محمدبن عبدالوهاب، ص۳۸۲ـ۳۸۳.

توسل در صدر اسلام

در سیره مسلمانان صدر اسلام و یاران پیامبر مواردی وجود دارد که نشان می‌دهد توسل به صالحان و پاکدامنان از دیدگاه آنان امری مقبول و پسندیده بوده است. در این باره می‌توان به این موارد اشاره کرد: توسل عمر به عباس بن عبدالمطلب در هنگام مراسم استسقا یا طلب باران،

[۳۷] بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۲، ص۱۶.

[۳۸] اسدالغابه فی معرفه الصحابه، ج۳، ص۱۱۱.

[۳۹] عسقلانی، ابن‌حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۲، ص۴۱۱۴۱۲.

متوسل شدن صفیه، عمه پیامبر اکرم، به آن حضرت با سرودن اشعاری در رثای ایشان،

[۴۰] طبری، احمد بن عبدالله، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی، ص۲۵۲.

[۴۱] هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج۹، ص۳۹.

توسل مردی به پیامبر در زمان خلافت عثمان با راهنمایی عثمان بن حنیف،

[۴۲] طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، ج۹، ص۳۱.

و توسل بلال بن حارث به آن حضرت برای طلب باران.

[۴۳] دحلان‌، احمد زینی‌، الدرر السنیه فی الرد علی الوهابیه، ص۱۸.

به نوشته زینی دحلان

[۴۴] دحلان‌، احمد زینی‌، الدرر السنیه فی الرد علی الوهابیه، ص۳۱.

تتبع در اذکار و ادعیه پیشینیان موارد بسیاری از توسل‌های آنان را به دست می‌دهد. ابن حَجَر هَیْثمی

[۴۵] هیثمی، علی بن ابوبکر، مجمع الزوائد و منبع الفوائد، ج۹، ص۱۸۰.

برخی اشعار شافعی را آورده که در آن آل پیامبر صریحاً وسیله قرب الاهی معرفی شده‌اند. بنا بر روایتی، مالک بن انس در گفتگویی با منصور دوانیقی چگونگی زیارت پیامبر اکرم و توسل به ایشان را به وی آموخت.

[۴۶] سمهودی، علی بن عبداللّه، وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، ج۴، ص۱۳۷۶.

نمونه‌هایی از توسل

توسل به صالحان و بندگان برگزیده خدا به انگیزه تحصیل قرب الاهی، ویژه زمان پیامبر و دین اسلام نبوده، بلکه باید این سیره را استمرار سیره اولیا و انبیای پیشین به شمار آورد، که سازگار با فطرت سلیم انسانی و راهی خردمندانه برای جلب رحمت خداوند است. در این باره در منابع حدیثی و تاریخی نمونه‌های متعددی می‌توان یافت.

توسل حضرت آدم

قسم دادن حضرت آدم خداوند را به حق پیامبر اکرم یا پنج تن برای پذیرش توبه خود.

[۴۷] حاکم، أبوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۲، ص۶۱۵.

توسل عبدالمطلب

متوسل شدن عبدالمطلب به پیامبر، در حالی که کودکی صغیر بود، برای استسقا.

[۴۸] عسقلانی، ابن‌حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۲، ص۴۱۲.

توسل ابوطالب

استسقای ابوطالب با توسل به پیامبر در زمان کودکی ایشان.

[۴۹] عسقلانی، ابن‌حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، ج۲، ص۴۹۶.

[۵۰] حلبی، علی بن ابراهیم، السیره الحلبیه، ج۱، ص۱۶۹.

پیامبر اکرم خود در یکی از مراسم استسقا به ماجرای استسقای ابوطالب و شعر مشهور او (وَاَبْیَضَ یُسْتَسْقَی الْغَمامُ بِوَجْهِهِ…) اشاره فرموده است.

[۵۱] ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۱۴، ص۸۰-۸۱.

[۵۲] حلبی، علی بن ابراهیم، السیره الحلبیه، ج۳، ص۳۲۸.

تالیفات در باب توسل

عقیده توسل، به ویژه توسل به پیامبر اسلام، آن چنان در میان مسلمانان رواج و رسوخ داشته که دانشمندان اسلامی در این باره آثار متعددی نگاشته‌اند.

[۵۳] سبحانی، جعفر، التوسل، ص۱۱۳۱۱۴.

توسل مشروع

در وسایل و اسباب طبیعی تنها شرط تمسک به اسباب، وجود رابطه‌ای عادی میان وسیله و چیزی است که بدان توسل می‌جویند. این رابطه طبیعی با علم و تجربه قابل کشف است ولی شناخت وسیله در امور ماورای طبیعی و مکنونات غیبی از دایره علم و تجربه بیرون بوده و تنها از طریق شرع و وحی قابل شناسایی است؛ ازین رو، از دیدگاه اسلام توسل به یک چیز برای به دست آوردن رضایت پروردگار و بخشش گناهان و استجابت دعا و بر آورده شدن خواست‌ها هنگامی مطلوب است که شارع آن چیز را وسیله‌ای مناسب معرفی کرده باشد. در سیره یاران پیامبر و مسلمانان متشرع نیز می‌بینیم که آنان تنها به وسایل مشروع متوسل می‌شده‌اند.

اقسام توسل مشروع

توسل مشروع به اعتبار ماهیت چیزی که به عنوان وسیله‌ی مورد تمسک قرار می‌گیرد، به اقسامی تقسیم می‌شود. توسل به دعای رسول اکرم،

[۵۴] نساء/سوره۴، آیه۶۴.

توسل به دعای برادر مؤمن،

[۵۵] حشر/سوره۵۹، آیه۱۰.

و توسل به کارهای نیک.

[۵۶] بقره/سوره۲، آیه۱۲۷-۱۲۸.

[۵۷] آل عمران/سوره۳، آیه۱۶۹.

به این دو مورد اخیر در احادیث نیز اشاره شده است.

[۵۸] بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۸، ص۶۷.

[۵۹] بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۹، ص۱۳۹.

[۶۰] مسلم بن حجاج، الجامع الصحیح، ج۲، ص۴.

[۶۱] ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۸۱.

[۶۲] مجلسی، محمدباقز، بحارالانوار، ج۴۶، ص۹۲.

[۶۳] مجلسی، محمدباقز، بحارالانوار، ج۴۶، ص۱۰۴.

[۶۴] رجوی، یوسف، التوسل و جهله الوهابیّین، ص۳۵۰.

همچنین با استناد به احادیث، این موارد شایان ذکر است: توسل به اسما و صفات الهی،

[۶۵] ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج۵، ص۴۴۲.

[۶۶] حاکم، أبوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۶۸۴.

[۶۷] طوسی، محمد بن حسن، مصباح المتهجد، ص۳۷۱.

توسل به قرآن کریم،

[۶۸] أحمد بن حنبل، أبوعبدالله، مسند أحمد بن حنبل، ج۴، ص۴۴۵.

[۶۹] سید ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج۱، ص۳۴۶.

[۷۰] متقی هندی، علی بن حسام‌الدین، کنز العمال فی سنن الاقوال و الافعال، ج۱، ص۶۰۸.

توسل به اقرار به گناهان،

[۷۱] سید ابن طاووس، علی بن موسی، اقبال الاعمال، ج۲، ص۷۰۷.

توسل به دعای پیامبر در زندگانی برزخی او، توسل به پیامبران و صالحان، توسل به حق و منزلت صالحان

[۷۲] أحمد بن حنبل، أبوعبدالله، مسند أحمد بن حنبل، ج۲۸، ص۴۷۸.

[۷۳] حاکم، أبوعبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۱، ص۷۰۷.

و توسل به مقام و منزلت پیامبر اکرم نزد خداوند.

[۷۴] بخاری، محمد بن إسماعیل، صحیح البخاری، ج۸، ص۶۹.

[۷۵] مسلم بن حجاج، الجامع الصحیح، ج۱، ص۱۲۷ـ۱۳۰.

دیدگاه مذاهب

درباره جواز و مشروعیت انواع توسل مذاهب اسلامی کمتر اختلاف نظر دارند، ولی معدودی از حنبلیان به پیروی از ابن تیمیّه دامنه توسل‌های مشروع را بسیار محدود کرده و آن را تنها شامل سه نوع توسل دانسته‌اند: توسل به خدا و اسما و صفات او، توسل هر انسانی به کارهای نیک خود و توسل به دعای برادر مؤمن در حال حیات.

[۷۶] رفاعی، محمد، التوصل الی حقیقه التوسل المشروع و الممنوع، ص۲۲.

حرام دانستن توسل

ابن تیمیّه دعا و استغاثه به درگاه غیرخدا را شرک خوانده و وساطت پیامبران و صالحان را در جلب منفعت و دفع ضرر بدعت دانسته است،

[۷۷] ابن تیمیه، مجموعه الرسائل و المسائل، ج۱، ص۲۲ـ۲۳.

[۷۸] نسیب رفاعی، محمد، التوصل الی حقیقه التوسل المشروع و الممنوع، ص۱۸۲.

شرک دانستن توسل

تامل در آیات و احادیث نشان می‌دهد که توسل به اسباب و استمداد از اولیای الاهی با این فرض که اسباب مزبور، در فاعلیت از خود هیچ‌گونه استقلالی ندارند و تنها خداوند فاعل مستقل است، به هیچ وجه مستلزم شرک نیست، زیرا در قرآن آیات متعددی وجود دارد که به موجب آنها انجام دادن کارهای بیرون از قدرت بشر یا غیرعادی به اولیا و انبیا نسبت داده شده است.

[۷۹] آل عمران/سوره۳، آیه۴۹.

همچنین در آیات بسیاری مطرح شده که پیامبر اکرم یا سایر انبیا برای گناهکاران طلب آمرزش کرده‌اند

[۸۰] آل عمران/سوره۳، آیه۱۵۹.

[۸۱] ممتحنه/سوره۶۰، آیه۴.

[۸۲] ممتحنه/سوره۶۰، آیه۱۲.

[۸۳] مریم/سوره۱۹، آیه۴۷.

[۸۴] توبه/سوره۹، آیه۱۱۴.

[۸۵] نساء/سوره۴، آیه۶۴.

[۸۶] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۷.

[۸۷] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۸.

یا مؤمنان برای یکدیگر دعا کرده‌اند.

[۸۸] حشر/سوره۵۹، آیه۱۰.

بنابراین، هیچ مانعی نیست که خداوند در زمینه اجابت دعا و تقرب به او، مقام وساطت را به اولیا و مقربان درگاهش اعطا کند تا آنان واسطه جریان فیض الهی به سوی بندگان باشند و این امر با توحید در عبادت، که پایه تعالیم پیامبران به شمار می‌رود، ناسازگار نیست.

بدعت دانستن توسل

ایراد مهم دیگری که در سخنان نویسندگان وهابی در باره مشروعیت توسل به چشم می‌خورد، این است که توسل به اولیا و انبیا به مفهوم وسیع و گسترده خود امری است که در شریعت سابقه ندارد و بدعت تلقی می‌شود

[۸۹] رفاعی، محمد، التوصل الی حقیقه التوسل المشروع و الممنوع، ص۱۸۲.

ولی آیات و احادیث مربوط به توسل و سیره مسلمانان حاکی از آن است که توسل مشروع و مجاز است و بدعت به شمار نمی‌رود. با توجه به فطری بودن تمسک به وسایل در زندگی بشر، هرگاه چنین عملی حرام و نامشروع باشد، باید در کتاب و سنّت ذکر شود.

استدلال به آیات

برای اثبات ممنوعیت توسل، گاه به آیات قرآنی استدلال شده است، از جمله آیات ۵۶ و ۵۷ سوره اسراء «قُلِ ادْعُواْ الَّذِینَ زَعَمْتُم مِّن دُونِهِ فَلاَ یَمْلِکُونَ کَشْفَ الضُّرِّ عَنکُمْ وَلاَ تَحْوِیلًا• اُولَئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ یَبْتَغُونَ اِلَی رَبِّهِمُ الْوَسِیلَهَ اَیُّهُمْ اَقْرَبُ وَیَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُ اِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحْذُورًا»

[۹۰] اسراء/سوره۱۷، آیه۵۶.

[۹۱] اسراء/سوره۱۷، آیه۵۷.

و آیه ۵ سوره حمد، «اِیَّاکَ نَعْبُدُ واِیَّاکَ نَسْتَعِینُ»

[۹۲] حمد/سوره۱، آیه۵.

با این استدلال که در این آیات توسل به غیر خدا منع و نکوهش شده است،

[۹۳] رفاعی، محمد، التوصل الی حقیقه التوسل المشروع و الممنوع، ص۲۰-۲۲.

[۹۴] رفاعی، محمد، التوصل الی حقیقه التوسل المشروع و الممنوع، ص۵۴.

ولی دو آیه نخست در باره نفی الوهیت معبودهای مشرکان و عدم شایستگی آلهه برای پرستش بوده و هیچگونه ارتباطی به مسئله توسل به امور مقدّس به منظور تقرب به درگاه الاهی ندارد. همچنین آیه ۵ سوره حمد درصدد نفی کمک خواستن از غیر خد