توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تکلیف (فقه) دارای ۳۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تکلیف (فقه)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت تکلیف (فقه) :

پاورپوینت تکلیف (فقه)

‌خطاب شارع به انجام دادن یا ترک کاری و یا تخییر بین آن دو را تکلیف گویند. تکلیف در فقه، همان امر و نهی شارع است که به افعال مکلفین تعلق گرفته است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای لغوی
۲ – معنای اصطلاحی
۳ – اصطلاح تکلیف در فقه
۴ – شرایط عام
۵ – ارتباط با اصطلاح اهلیت
۶ – مجرای در فقه و اصول
۷ – اقسام احکام شرعیه
۸ – اقسام تکلیف
۸.۱ – پسندیده و ناپسند
۸.۲ – شرعی و عرفی
۹ – تکلیف در اصطلاح فرهنگ دین
۱۰ – پانویس
۱۱ – منابع

معنای لغوی

تکلیف در لغت عرب از ماده کُلفَت گرفته شده که به معنی سختی و مشقّت است،

[۱] فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ص۵۳۷.

امر به چیزی که در آن مشقت و سختی است تکلیف می‌نامند

[۲] طریحی، فخر‌الدین بن محمدعلی، مجمع البحرین، ج۵، ص۱۱۵.

[۳] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۹، ص۳۰۷.

و آمر را مکلّف (با کسر لام) و کسی که موظّف به انجام امر می‌گردد را مکلَّف (با فتح لام) گویند.

معنای اصطلاحی

تکلیف در اصطلاح شامل وجوب، حرمت، استحباب، کراهت و اباحه می‌شود.
برخی، تعریف یادشده را به‌دلیل شمول آن نسبت به اباحه، کامل ندانسته‌اند؛ زیرا تکلیف از کلفت، به معنای مشقّت است و در اباحه، مکلّف، مخیّر بین فعل و ترک است و مشقّتی متوجه او نیست؛ لیکن بسیاری در مقام بیان تعداد احکام تکلیفی، اباحه را نیز در شمار آن ذکر کرده‌اند.

[۴] حکیم، سیدمحمدتقی، الاصول العامه، ص۵۷-۵۸.

اصطلاح تکلیف در فقه

در فقه، تکلیف را خواست شارع برای انجام دادن یا انجام ندادن امری دانسته‌اند که برآوردن آن خواست، مستلزم سختی و مشقتی است. این خواست شارع به صورت حکم بیان می‌شود و خطابی است که متعلق آن افعال مکلَّفین است.

[۵] جمعی از نویسندگان، الموسوعه الفقهیه، ج۱۳، ص۲۴۹، ذیل «تکلیف»، ۱۴۰۶/ ۱۹۸۵، ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸، کویت:وزاره الاوقاف و الشئون الاسلامیه.

در میان فقها درباره تکلیف مباحث مختلفی مطرح شده است، از جمله به این مسائل پرداخته شده که مخاطب تکلیف کیست، رابطه تکلیف و ثواب چگونه است و آیا به تکلیفی که بدون نیت انجام شده باشد ثوابی تعلق می‌گیرد، تکلیف چه موقع قطعی می‌شود و آیا در قطعی شدن تکلیف، وجود علم مکلَّف به تکلیف شرط است یا صرفاً امکان علم داشتن او کفایت می‌کند.

[۶] امام الحرمین، عبدالملک بن عبداللّه، الکافیه فی الجدل، ج۲، ص۳۵ـ۳۶، چاپ فوقیه حسین محمود، قاهره ۱۳۹۹/ ۱۹۷۹.

[۷] شاطبی، ابراهیم بن موسی، الموافقات فی اصول الشریعه، ج۲، ۲۰۴.

[۸] شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، تمهید القواعد، ج۱، ص۶۸ ۷۸، قم ۱۳۷۴ ش.

شرایط عام

شروط عامه تکلیف و یا به‌بیان دیگر «شرایط تعلّق حکم تکلیفی» عبارت است از: عقل، بلوغ، قدرت و اختیار.

[۹] نجفی‌، محمدحسن، جواهر الکلام، ج۶، ص۴۶۰.

[۱۰] کاظمی خراسانی، محمدعلی، فوائد الاصول، ج۳، ص۱۵ـ۱۶.

از تعریف تکلیف روشن می‌شود‌ که متعلق تکلیف افعال مکلّفان است که به آن «مکلّف به» و به مخاطب تکلیف، «مکلّف» اطلاق می‌گردد.
در مخاطب تکلیف علاوه بر شرایط خاص هر تکلیف، شرایط عام نیز (که در تمامی تکالیف معتبر است و از آن به اهلیت تعبیر می‌شود) باید وجود داشته باشد. این شرایط عبارتند از: بلوغ، عقل و قدرت.

[۱۱] نهایه الاصول، ص۱۶۰.

بر این اساس، تکلیف، به کودک، دیوانه و ناتوان متوجه نمی‌شود؛ بلکه تکلیف به چیزی فوق قدرت مکلّف (تکلیف بما لایطاق) و نیز تکلیف غافل و خوابیده (که به‌سبب غفلت یا عدم هشیاری قدرت بر امتثال ندارد) از سوی حکیم، نامعقول است.

[۱۲] محمد بن جمال‌الدین، شهید اول، القواعد و الفوائد، ج۲، ص۳۰۳.

[۱۳] حسینی، سیدمیرعبدالفتاح، العناوین، ج۱، ص۲۸۴.

[۱۴] کاظمی خراسانی، محمدعلی، کتاب الصلاه (نائینی)، ج۱، ص۲۶۴.

در آیات متعدّدی آمده است: خداوند جز به مقدار وسع هر نفسی، به او تکلیف نمی‌کند.

[۱۵] انعام/سوره۶، آیه۱۵۲.

[۱۶] بقره/سوره۲، آیه۲۸۶.

[۱۷] طلاق/سوره۶۵، آیه۷.

برخی علم به تکلیف را نیز از شرایط عام تکلیف شمرده‌اند؛ لیکن گروهی آن را شرط ندانسته و برآنند که تکالیف واقعی مشترک بین عالم و جاهل است و علم، شرط تنجّز تکلیف و استحقاق عقاب بر مخالفت آن است.

[۱۸] مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، ج۱، ص۸۲.

هرگاه شارع، مکلّفی را به چیزی تکلیف کند در صورت عدم وجود دلیل بر اختصاص آن به مخاطب، دیگر مکلّفان نیز در آن حکم با او شریک هستند.

[۱۹] حسینی، سیدمیرعبدالفتاح، العناوین ج۱، ص۲۰.

بنا بر قول مشهور، کافر مانند مسلمان، به فروع دین اسلام همچون اصول آن مکلّف است.

[۲۰] حسینی، سیدمیرعبدالفتاح، العناوین ج۲، ص۷۱۴.

ارتباط با اصطلاح اهلیت

در اصطلاح‌شناسی فقه، اصطلاح تکلیف با اصطلاح اهلیت پیوند دارد. فقها مخاطب تکلیف را کسی دانسته‌اند که اهلیت داشته باشد؛ یعنی، خطاب به او بوده و او برای انجام دادن آن امر صلاحیت داشته باشد.
اصولیان شرایط این اهلیت را بلوغ و عقل دانسته و انسان عاقل بالغ را مکلف قلمداد کرده‌اند.
اصطلاح اهلیت نیز با اصطلاح ذمه پیوند دارد. اهل فقه با تقسیم اهلیت به دو گونه، اهلیت وجوب و اهلیت ادا، ذمه را وصفی دانسته‌اند که شخص با آن اهلیت وجوب می‌یابد و به‌ اصطلاح، اهلیت وجوب با فرض وجود ذمّه تثبیت می‌شود.

[۲۱] جمعی از نویسندگان، الموسوعه الفقهیه، ج۱۳، ص۲۴۹، ذیل «اهلیت» و «تکلیف»، ۱۴۰۶/ ۱۹۸۵، ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸، کویت، وزاره الاوقاف و الشئون الاسلامیه.

[۲۲] شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، تمهید القواعد، ج۱، ص۶۸ ۷۸، قم ۱۳۷۴ ش.

مجرای در فقه و اصول

بحث‌های تکلیف را فقها غالباً در باب «حجر» و اصولیان معمولاً در بحث حکم و حاکم و محکومٌ‌علیه و محکومٌ‌به و جاهای دیگری که با تکلیف پیوند دارد، آورده‌اند، چراکه تکلیف نسبت مستقیم با حکم و به تبع آن با حاکم و محکومٌ‌علیه و محکومٌ‌به، دارد.

[۲۳] جمعی از نویسندگان، الموسوعه الفقهیه، ج۱۳، ص۲۴۹، ذیل «اهلیت» و «تکلیف»، ۱۴۰۶/ ۱۹۸۵، ج ۱۳، ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸، کویت:وزاره الاوقاف و الشئون