توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تقوا و گواهی حق (قرآن) دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تقوا و گواهی حق (قرآن)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت تقوا و گواهی حق (قرآن) :

آثار تقوا (قرآن)

آثار تقوا با توجه به آیات قرآن عبارتند از:

فهرست مندرجات

۱ – آرامش
۱.۱ – آرامش در آخرت
۲ – آسانی
۲.۱ – آسانی امور دنیوی
۲.۲ – آسانی حساب در قیامت
۳ – آسایش
۴ – اتحاد
۴.۱ – منع از اختلاف
۵ – اجتناب از آبروریزی
۶ – اجتناب از اذیت
۷ – اجتناب از استهزا
۸ – اجتناب از اطاعت کافران
۹ – اجتناب از اطاعت مسرفان
۱۰ – اجتناب از اطاعت منافقان
۱۱ – اجتناب از افساد
۱۲ – اجتناب از القاب زشت
۱۳ – اجتناب از بت‌پرستی
۱۴ – اجتناب از بخل
۱۵ – اجتناب از بدعت
۱۶ – اجتناب از تجاوز
۱۷ – اجتناب از تجسس
۱۸ – اجتناب از تردید
۱۹ – اجتناب از ترک جهاد
۲۰ – اجتناب از تکبر
۲۱ – اجتناب از درخواست بیجا
۲۲ – اجتناب از دنیاطلبی
۲۳ – اجتناب از دین‌فروشی
۲۴ – اجتناب از ربا
۲۵ – اجتناب از سنتهای جاهلی
۲۶ – اجتناب از سوءظن
۲۷ – اجتناب از صید در احرام
۲۸ – اجتناب از طاغوت
۲۹ – اجتناب از ظلم
۳۰ – اجتناب از عجب
۳۱ – اجتناب از عیبجویی
۳۲ – اجتناب از غیبت
۳۳ – اجتناب از فحشا
۳۴ – اجتناب از فساد
۳۵ – اجتناب از قتل
۳۶ – اجتناب از کم‌فروشی
۳۷ – اجتناب از گناه
۳۸ – اجتناب از لجاجت
۳۹ – اجتناب از نجوای حرام
۴۰ – اجتناب از ولایت اهل‌کتاب
۴۱ – اجتناب از ولایت کافران
۴۲ – احترام
۴۲.۱ – حفظ حرمت پیامبر
۴۲.۲ – حفظ حرمت ماه‌های حرام
۴۲.۳ – حفظ حرمت حاجیان
۴۲.۴ – حفظ حرمت قربانی حج
۴۳ – احسان
۴۳.۱ – احسان خدا به انسان
۴۳.۲ – احسان خدا به والدین
۴۳.۳ – تحقق احسان
۴۴ – ادب
۴۵ – ارزشمندی انسان
۴۶ – ارزشمندی عمل
۴۷ – استحکام روابط خانوادگی
۴۸ – استواری سخن
۴۹ – اصلاح عمل
۵۰ – اطاعت
۵۰.۱ – اطاعت از خدا
۵۰.۲ – پرهیز از تندروی
۵۰.۳ – اطاعت اصحاب ایکه
۵۰.۴ – اطاعت قوم ثمود
۵۰.۵ – اطاعت حواریون
۵۰.۶ – اطاعت قوم لوط
۵۰.۷ – اطاعت مسلمانان
۵۰.۸ – اطاعت قوم نوح
۵۰.۹ – اطاعت قوم عاد
۵۱ – اقامه نماز
۵۲ – امانت‌داری
۵۳ – امداد خدا
۵۴ – امر به معروف
۵۵ – امنیت
۵۶ – امیدواری
۵۶.۱ – امیدواری به رحمت الهی
۵۶.۲ – امیدواری به رستگاری
۵۷ – انفاق
۵۸ – برکات خدا
۵۸.۱ – نزول آب با برکت
۵۹ – بشارت
۵۹.۱ – بشارت به بهشت
۵۹.۲ – بشارت‌های قرآن
۶۰ – بصیرت
۶۰.۱ – بصیرت ویژه
۶۱ – بهره‌مندی از تعالیم خدا
۶۲ – بهره‌مندی از نور خدا
۶۳ – بهره‌مندی از ولایت
۶۴ – پذیرش احکام
۶۵ – پیروزی
۶۶ – تأخیر اجل
۶۷ – تحول تاریخ
۶۸ – تذکر
۶۹ – تسلیم
۷۰ – تعظیم شعائر
۷۱ – تقرب
۷۲ – تکفیر گناه
۷۳ – جلب محبت خدا
۷۴ – حکمت
۷۵ – حکومت
۷۵.۱ – حکومت بنی‌سرائیل
۷۵.۲ – حکومت حضرت یوسف
۷۶ – خداشناسی
۷۷ – خوف از خدا
۷۸ – خیر
۷۸.۱ – دستیابی به خیر
۷۸.۲ – خیر بودن دین
۷۹ – دوستی اخروی
۸۰ – ذکر کیفرهای خدا
۸۱ – رحمت
۸۱.۱ – تقوا و ایمان به پیامبر
۸۲ – رستگاری
۸۳ – رشد
۸۴ – رضایت
۸۵ – رعایت احکام
۸۵.۱ – رعایت احکام خوردنی‌ها
۸۵.۲ – رعایت احکام عده
۸۵.۳ – رعایت احکام حجاب
۸۶ – رعایت حقوق خدا
۸۷ – رعایت حقوق دایه‌ها
۸۸ – رعایت حقوق فرزندان
۸۹ – رعایت حقوق مادر
۹۰ – رعایت حقوق مردم
۹۱ – رعایت حقوق همسران
۹۲ – رعایت حقوق یتیمان
۹۳ – رفع کینه
۹۴ – رفع مؤاخذه
۹۵ – روزی
۹۶ – شکر
۹۷ – عزم
۹۸ – عفت
۹۸.۱ – عفت در گفتار
۹۹ – فرجام نیک
۹۹.۱ – امنیت و سلامت در فرجام
۱۰۰ – فضل خدا
۱۰۱ – قبولی اعمال
۱۰۲ – قبولی توبه
۱۰۳ – قبولی قربانی
۱۰۳.۱ – قبولی قربانی هابیل
۱۰۴ – گواهی حق
۱۰۵ – مصونیت از توطئه
۱۰۶ – مصونیت از خسران
۱۰۷ – مصونیت از خوف
۱۰۸ – مصونیت از فراموشی
۱۰۸.۱ – مصونیت از خدا فراموشی
۱۰۸.۲ – مصونیت از خود فراموشی
۱۰۹ – مغفرت
۱۱۰ – موعظه‌پذیری
۱۱۰.۱ – موعظه‌پذیری از انجیل
۱۱۰.۲ – موعظه‌پذیری از قرآن
۱۱۱ – موفقیت در امتحان
۱۱۲ – نجات از جهنم
۱۱۳ – نجات از عذاب دنیایی
۱۱۳.۱ – نجات ثمود از عذاب دنیایی
۱۱۳.۲ – نجات جوامع از عذاب دنیایی
۱۱۴ – نهی از منکر
۱۱۵ – وفای به عهد
۱۱۶ – هدایت
۱۱۷ – پانویس
۱۱۸ – منبع

آرامش

تقوا، از عوامل آرامش یافتن دلها به وسیله فرشتگان:
«بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه ءالـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به…؛

[۱] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۵.

[۲] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۶.

آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! ولی اینها را خداوند فقط بشارت، و برای اطمینان خاطر شما قرار داده….»

[۳] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۴، ص۱۰.

آرامش در آخرت

تقوا، زمینه ساز آرامش و رفع اندوه در آخرت:
۱. «… فمن اتقی واصلح فلا خوف علیهم ولا هم یحزنون؛

[۴] اعراف/سوره۷، آیه۳۵.

… کسانی که پرهیزگاری پیشه کنند و عمل صالح انجام دهند (و در اصلاح خویش و دیگران بکوشند)، نه ترسی بر آنهاست و نه غمناک می‌شوند.»
۲. «الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون• الذین ءامنوا وکانوا یتقون؛

[۵] یونس/سوره۱۰، آیه۶۲.

[۶] یونس/سوره۱۰، آیه۶۳.

آگاه باشید (دوستان و) اولیاء خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند! همانها که ایمان آوردند، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند.»

[۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۸، ص۳۳۲.

[۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۸، ص۳۳۶.

۳. «وینجی الله الذین اتقوا بمفازتهم لا یمسهم السوء ولا هم یحزنون؛

[۹] زمر/سوره۳۹، آیه۶۱.

و خداوند کسانی را که تقوا پیشه کردند با رستگاری رهایی می‌بخشد هیچ بدی به آنان نمی‌رسد و هرگز غمگین نخواهند شد.»
۴. «الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین• یـعباد لا خوف علیکم الیوم ولا انتم تحزنون؛

[۱۰] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۷.

[۱۱] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۸.

دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران! ‌ای بندگان من! امروز نه ترسی بر شماست و نه اندوهگین می‌شوید!»

آسانى

تقواپیشگی زمینه ساز آسانی امور دنیوی و آسانی حسابرسی در قیامت و مایه آسایش انسان است.

آسانی امور دنیوی

تقواپیشگی، زمینه ساز آسان شدن امور دنیوی:
۱. «… ومن یتق الله یجعل له مخرجـا• … ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا؛

[۱۲] طلاق/سوره۶۵، آیه۲.

[۱۳] طلاق/سوره۶۵، آیه۴.

… هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند…. و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند کار را بر او آسان می‌سازد!»

[۱۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۵۲۶.

۲. «فاما من اعطی واتقی• فسنیسره للیسری؛

[۱۵] لیل/سوره۹۲، آیه۵.

[۱۶] لیل/سوره۹۲، آیه۷.

اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. ما او را در مسیر آسانی قرار می‌دهیم!»

آسانی حساب در قیامت

تقواپیشگی، مایه آسانی حسابرسی در قیامت:
«وما علی الذین یتقون من حسابهم من شیء…؛

[۱۷] انعام/سوره۶، آیه۶۹.

و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند)، چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ….»

[۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه،، ج۵، ص۲۹۰-۲۹۱.

احتمال داده شده که ضمیر جمع در «من حسابهم» به متقین برگردد و مقصود، حسابرسی آسان و بدون پیامد مکروه باشد.

[۱۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۸۲.

آسایش

تقوا، عامل رهایی از سختی‌ها و برخورداری از آسایش:
۱. «وما ارسلنا فی قریه من نبی الا اخذنا اهلها بالباساء والضراء لعلهم یضرعون• ولو ان اهل القری ءامنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السماء والارض…؛

[۲۰] اعراف/سوره۷، آیه۹۴.

[۲۱] اعراف/سوره۷، آیه۹۶.

و ما در هیچ شهر و آبادی پیامبری نفرستادیم مگر اینکه اهل آن را به ناراحتیها و خسارتها گرفتار ساختیم شاید (به خود آیند، و به سوی خدا) بازگردند و تضرع کنند.و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم ….»
۲.«… ومن یتق الله یجعل له مخرجـا• ویرزقه من حیث لا یحتسب… • … ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا؛

[۲۲] طلاق/سوره۶۵، آیه۶۵ ۲ – ۴.

… هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند. و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد … و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند کار را بر او آسان می‌سازد!»

[۲۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۲۳۶.

۳. «فاما من اعطی واتقی• فسنیسره للیسری؛

[۲۴] لیل/سوره۹۲، آیه۵.

[۲۵] لیل/سوره۹۲، آیه۷.

اما آن کس که (در راه خدا) انفاق کند و پرهیزگاری پیش گیرد. ما او را در مسیر آسانی قرار می‌دهیم!»

اتحاد

تقوا، زمینه ساز تمسک به حبل الله و نیل به وحدت:
«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله حق تقاته… • واعتصموا بحبل الله جمیعـا ولا تفرقوا…؛

[۲۶] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.

[۲۷] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۳.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است، از خدا بپرهیزید! … و همگی به ریسمان خدا (قرآن و اسلام، و هرگونه وسیله وحدت)، چنگ زنید، و پراکنده نشوید! ….»

[۲۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۳، ص۲۷.

منع از اختلاف

تقوا، زمینه ساز اتحاد و پرهیز از اختلاف:
۱. «وان هـذه امتکم امه واحده وانا ربکم فاتقون• فتقطعوا امرهم بینهم زبرا کل حزب بما لدیهم فرحون؛

[۲۹] مؤمنون/سوره۲۳، آیه۵۲.

[۳۰] مؤمنون/سوره۲۳، آیه۵۳.

و این امت شما امّت واحدى است و من پروردگار شما هستم پس، از مخالفت فرمان من بپرهیزید! امّا آنها کارهاى خود را در میان خویش به پراکندگى کشاندند، و هر گروهى به راهى رفتند (و عجب اینکه) هر گروه به آنچه نزد خود دارند خوشحالند!»
۲. «ولما جاء عیسی بالبینـت قال قد جئتکم بالحکمه ولابین لکم بعض الذی تختلفون فیه فاتقوا الله واطیعون؛

[۳۱] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۳.

و هنگامی که عیسی دلایل روشن (برای آنها) آورد گفت: من برای شما حکمت آورده‌ام، و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!»

[۳۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۲۵۷.

اجتناب از آبروریزى

تقوا و پارسایی، سبب پرهیز آدمی از هتک حرمت دیگران :
۱. «وجاءه قومه یهرعون الیه ومن قبل کانوا یعملون السیـات قال یـقوم هـؤلاء بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله ولا تخزون فی ضیفی…؛

[۳۳] هود/سوره۱۱، آیه۷۸.

قوم او (به قصد مزاحمت میهمانان) به سرعت به سراغ او آمدند (و قبلا کارهای بد انجام می‌دادند) گفت: «ای قوم من! اینها دختران منند برای شما پاکیزه ترند! (با آنها ازدواج کنید و از زشتکاری چشم بپوشید! ) از خدا بترسید و مرا در مورد میهمانانم رسوا نسازید!….»

[۳۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۱۰، ص۵۰۸.

[۳۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۹، ص۱۸۱.

۲. «وجاء اهل المدینه یستبشرون• قال ان هـؤلاء ضیفی فلا تفضحون• واتقوا الله ولا تخزون؛

[۳۶] حجر/سوره۱۵، آیه۶۷ – ۶۹.

(از سوی دیگر،) اهل شهر (از ورود میهمانان با خبر شدند، و به طرف خانه لوط) آمدند در حالی که شادمان بودند. (لوط) گفت: «اینها میهمانان منند آبروی مرا نریزید! و از خدا بترسید، و مرا شرمنده نسازید!»

اجتناب از اذیت

تقوا، باعث دوری انسان از ایذای پیامبران و مؤمنان:
«یـایها الذین ءامنوا لا تکونوا کالذین ءاذوا موسی فبراه الله مما قالوا وکان عند الله وجیهـا• یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا؛

[۳۷] احزاب/سوره۳۳، آیه۶۹.

[۳۸] احزاب/سوره۳۳، آیه۷۰.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! همانند کسانی نباشید که موسی را آزار دادند و خداوند او را از آنچه در حق او می‌گفتند مبرا ساخت و او نزد خداوند، آبرومند (و گرانقدر) بود! ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید.»

[۳۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۴۴۳-۴۴۸.

اجتناب از استهزا

پرهیز از استهزای دیگران، از آثار تقوا پیشگی:
«یـایها الذین ءامنوا لا یسخر قوم من قوم عسی ان یکونوا خیرا منهم ولا نساء من نساء عسی ان یکن خیرا منهن…•… واتقوا الله…؛

[۴۰] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.

[۴۱] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نباید گروهی از مردان شما گروه دیگر را مسخره کنند، شاید آنها از اینها بهتر باشند و نه زنانی زنان دیگر را، شاید آنان بهتر از اینان باشند …• تقوای الهی پیشه کنید….»

[۴۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۸، ص۴۸۱، ترجمه موسوی همدانی.

[۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۸۵.

اجتناب از اطاعت کافران

تقوا، مستلزم پرهیز از اطاعت کافران:
«یـایها النبی اتق الله ولا تطع الکـفرین والمنـفقین ان الله کان علیمـا حکیمـا؛

[۴۴] احزاب/سوره۳۳، آیه۱.

ای پیامبر! تقوای الهی پیشه کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند عالم و حکیم است.»

[۴۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۱۸۷.

اجتناب از اطاعت مسرفان

تقوای الهی، مستلزم پرهیز از اطاعت اسرافگران مفسد:
«فاتقوا الله واطیعون• ولا تطیعوا امر المسرفین• الذین یفسدون فی الارض ولا یصلحون؛

[۴۶] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۰ – ۱۵۲.

پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید! و فرمان مسرفان را اطاعت نکنید! همانها که در زمین فساد می‌کنند و اصلاح نمی‌کنند!»

[۴۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۵، ص۴۲۹.

اجتناب از اطاعت منافقان

تقوا، سبب اجتناب از اطاعت منافقان:
«یـایها النبی اتق الله ولا تطع الکـفرین والمنـفقین ان الله کان علیمـا حکیمـا؛

[۴۸] احزاب/سوره۳۳، آیه۱.

ای پیامبر! تقوای الهی پیشه کن و از کافران و منافقان اطاعت مکن که خداوند عالم و حکیم است.»

[۴۹] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۶، ص۴۰۹.

اجتناب از افساد

تقوا و پارسایی، موجب پرهیز از افساد در طبیعت و جامعه می‌شود:
۱. «واذا تولی سعی فی الارض لیفسد فیها ویهلک الحرث والنسل والله لایحب الفساد• واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[۵۰] بقره/سوره۲، آیه۲۰۵.

[۵۱] بقره/سوره۲، آیه۲۰۶.

(نشانه آن، این است که) هنگامی که روی بر می‌گردانند (و از نزد تو خارج می‌شوند)، در راه فساد در زمین، کوشش می‌کنند، و زراعت‌ها و چهارپایان را نابود می‌سازند (با اینکه می‌دانند) خدا فساد را دوست نمی‌دارد. و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! ( لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است!»

[۵۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۷۴.

۲. «فاتقوا الله واطیعون• ولا تبخسوا الناس اشیاءهم ولا تعثوا فی الارض مفسدین؛

[۵۳] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۹.

[۵۴] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸۳.

پس تقواى الهى پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! و حق مردم را کم نگذارید، و در زمین تلاش براى فساد نکنید!»

اجتناب از القاب زشت

اجتناب از خواندن یکدیگر با لقب‌های زشت، از آثار تقواپیشگی مؤمنان:
«یـایها الذین ءامنوا… ولا تنابزوا بالالقـب بئس الاسم الفسوق بعد الایمـن… • … واتقوا الله…؛

[۵۵] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.

[۵۶] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانى که ایمان آورده‌اید! … با القاب زشت و ناپسند یکدیگر را یاد نکنید، بسیار بد است که بر کسى پس از ایمان نام کفر آمیز بگذارید… تقواى الهى پیشه کنید….»

[۵۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۸۰.

[۵۸] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۴۸۱.

اجتناب از بت‌پرستى

تقوا، سبب پرهیز از بت پرستی :
«اذ قال لقومه الا تتقون• اتدعون بعلا وتذرون احسن الخــلقین؛

[۵۹] صافات/سوره۳۷، آیه۱۲۴.

[۶۰] صافات/سوره۳۷، آیه۱۲۵.

به خاطر بیاور هنگامی را که به قومش گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! آیا بت «بعل» را می‌خوانید و بهترین آفریدگارها را رها می‌سازید؟!»

[۶۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۱۳۹-۱۴۰.

[۶۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۱۷، ص۲۴۰.

اجتناب از بخل

اجتناب از بخل نفس، از آثار تقواپیشگی:
۱. «… واتقوا الله… • … ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون؛

[۶۳] حشر/سوره۵۹، آیه۷.

[۶۴] حشر/سوره۵۹، آیه۹.

… و از (مخالفت) خدا بپرهیزید … از بخل و حرص نفس خویش باز داشته شده‌اند رستگارانند!»
۲. «فاتقوا الله… ومن یوق شح نفسه فاولـئک هم المفلحون؛

[۶۵] تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.

بنابراین تا آنجا که در توان دارید تقوای الهی پیشه کنید… و آنها که از بخل و حرص خویشتن مصون بمانند رستگار و پیروزند.»

[۶۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۵۲۰.

اجتناب از بدعت

تقوا، عامل بازدارنده انسان از بدعت‌گذاری در دین:
«… قالوا لَیسَ علینا فى الامّیّین سبیلٌ ویقولون عَلَى اللَّهِ الکذِب …• بلى‌ من اوفى‌ بِعهدِهِ واتَّقى‌ …؛

[۶۷] آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۵.

[۶۸] آل‌عمران/سوره۳، آیه۷۶.

… می‌گویند: ما در برابر امیین ( غیر یهود)، مسؤول نیستیم. و بر خدا دروغ میبندند… آری، کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید….»

اجتناب از تجاوز

تقوا، زمینه ساز پرهیز از هرگونه تجاوز به دیگران:
«… ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله…؛

[۶۹] مائده/سوره۵، آیه۲.

… و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید….»

اجتناب از تجسس

اجتناب از تجسس در کارهای دیگران، از آثار تقواپیشگی مؤمنان :
«یـایها الذین ءامنوا… ولا تجسسوا… واتقوا الله…؛

[۷۰] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید … و هرگز (در کار دیگران) تجسس نکنید … تقوای الهی پیشه کنید….»

اجتناب از تردید

تقواپیشگی، عامل پرهیز از تردید درباره قدرت و ربوبیت مطلق خدا:
«اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السماء قال اتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[۷۱] مائده/سوره۵، آیه۱۱۲.

در آن هنگام که حواریون گفتند: ای عیسی بن مریم! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟ او (در پاسخ) گفت: از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!»

اجتناب از ترک جهاد

تقوا، سبب اجتناب از تخلف در جهاد با مال و جان :
«لا یستـذنک الذین یؤمنون بالله والیوم الاخر ان یجـهدوا بامولهم وانفسهم والله علیم بالمتقین؛

[۷۲] توبه/سوره۹، آیه۴۴.

آنها که به خدا و روز جزا ایمان دارند، هیچ گاه برای ترک جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهایشان، از تو اجازه نمی‌گیرند و خداوند پرهیزگاران را می‌شناسد.»

اجتناب از تکبر

تقوا، عامل بازدارنده انسان از خودبرتربینی:
۱. «ومن اهل الکتـب… ومنهم من ان تامنه بدینار لایؤده الیک… ذلک بانهم قالوا لیس علینا فی الامیین سبیل… • بلی من اوفی بعهده واتقی….؛

[۷۳] آل عمران/سوره۳، آیه۷۵.

[۷۴] آل عمران/سوره۳، آیه۷۶.

و در میان اهل کتاب، … و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری، به تو باز نمی‌گردانند … این بخاطر آن است که می‌گویند: ما در برابر امیین (غیر یهود)، مسئول نیستیم… آری، کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید…. »
۲ «… فلبئس مثوی المتکبرین• وقیل للذین اتقوا ماذا انزل ربکم قالوا خیرا…؛چه جای بدی است جایگاه مستکبران! •(ولی هنگامی که) به پرهیزگاران گفته می‌شد: پروردگار شما چه چیز نازل کرده است؟ می‌گفتند: خیر (و سعادت)….»

[۷۵] نحل/سوره۱۶، آیه۲۹.

[۷۶] نحل/سوره۱۶، آیه۳۰.

۳. «تلک الدار الاخره نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض ولا فسادا والعـقبه للمتقین؛

[۷۷] قصص/سوره۲۸، آیه۸۳.

(آری،) این سرای آخر تو را (تنها) برای کسانی قرار می‌دهیم که اراده برتری جویی در زمین و فساد را ندارند و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است!»

اجتناب از درخواست بیجا

آراسته شدن به تقوای الهی، عامل پرهیز از درخواست‌های بیجا از خداوند:
«اذ قال الحواریون یـعیسی ابن مریم هل یستطیع ربک ان ینزل علینا مائده من السماء قال اتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[۷۸] مائده/سوره۵، آیه۱۱۲.

در آن هنگام که حواریون گفتند: ای عیسی بن مریم! آیا پروردگارت می‌تواند مائده‌ای از آسمان بر ما نازل کند؟» او (در پاسخ) گفت: از خدا بپرهیزید اگر با ایمان هستید!»

[۷۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۴۵۲.

[۸۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۶، ص۳۳۰.

اجتناب از دنیاطلبى

فریفته نشدن مردم به زندگی دنیا، از آثار تقواپیشگی و پارسایی آنان:
۱. «وما علی الذین یتقون من حسابهم من شیء ولـکن ذکری لعلهم یتقون• وذر الذین اتخذوا دینهم لعبـا ولهوا وغرتهم الحیوه الدنیا…؛

[۸۱] انعام/سوره۶، آیه۶۹.

[۸۲] انعام/سوره۶، آیه۷۰.

و (اگر) افراد با تقوا (برای ارشاد و اندرز با آنها بنشینند)، چیزی از حساب (و گناه) آنها بر ایشان نیست ولی (این کار، باید تنها) برای یادآوری آنها باشد، شاید (بشنوند و) تقوی پیشه کنند! و رها کن کسانی را که آیین (فطری) خود را به بازی و سرگرمی گرفتند، و زندگی دنیا، آنها را مغرور ساخته….»
۲. «یـایها الناس اتقوا ربکم… فلا تغرنکم الحیوه الدنیا ولا یغرنکم بالله الغرور؛

[۸۳] لقمان/سوره۳۱، آیه۳۳.

ای مردم! تقوای الهی پیشه کنید … پس مبادا زندگانی دنیا شما را بفریبد، و مبادا (شیطان) فریبکار شما را (به کرم) خدا مغرور سازد!»

[۸۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۹۵-۹۶.

اجتناب از دین‌فروشى

پروا داشتن از خدا و نهراسیدن از غیر او، مستلزم پرهیز از دین فروشی:
«وءامنوا بما انزلت… ولا تشتروا بـایـتی ثمنـا قلیلا وایـی فاتقون؛

[۸۵] بقره/سوره۲، آیه۴۱.

و به آنچه نازل کرده‌ام (قرآن) … و آیات مرا به بهای ناچیزی نفروشید! (و به خاطر درآمد مختصری، نشانه‌های قرآن و پیامبر اسلام را، که در کتب شما موجود است، پنهان نکنید! ) و تنها از من (و مخالفت دستورهایم) بترسید (نه از مردم)!»

[۸۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۰۷.

[۸۷] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۱۸۶.

اجتناب از ربا

تاثیر تقواپیشگی، در اجتناب از ربا:
۱. «یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وذروا ما بقی من الربوا…؛

[۸۸] بقره/سوره۲، آیه۲۷۸.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، و آنچه از (مطالبات) ربا باقی مانده، رها کنید….»
۲. «یـایها الذین ءامنوا لا تاکلوا الربوا اضعـفـا مضـعفه واتقوا الله…؛

[۸۹] آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۰.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بپرهیزید، تا رستگار شوید.»

اجتناب از سنتهاى جاهلى

نقش تقوا، در پرهیز از سنتهای جاهلی:
«یسـلونک عن الاهله قل هی موقیت للناس والحج ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[۹۰] بقره/سوره۲، آیه۱۸۹.

درباره «هلالهای ماه» از تو سؤال می‌کنند بگو: آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است. و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج، که جامه احرام می‌پوشیدند، از در خانه وارد نمی‌شدند، و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند، نکنید! ) کار نیک، آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید، تا رستگار گردید!»

[۹۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۹-۱۲.

[۹۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲، ص۸۱-۸۲.

اجتناب از سوءظن

اجتناب از گمان‌های نادرست در مورد دیگران، از آثار تقواپیشگی:
«یـایها الذین ءامنوا اجتنبوا کثیرا من الظن ان بعض الظن اثم… واتقوا الله…؛

[۹۳] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از بسیاری از گمان‌ها بپرهیزید، چرا که بعضی از گمان‌ها گناه است … تقوای الهی پیشه کنید….»

[۹۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۴۸۳-۴۸۸.

[۹۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۸۱-۱۸۶.

اجتناب از صید در احرام

اجتناب مؤمنان از صید در خشکی در حال احرام، از آثار تقواپیشگی آنان:
۱. «یـایها الذین ءامنوا… واذا حللتم فاصطادوا… واتقوا الله…؛

[۹۶] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! … و اما هنگامی که از احرام بیرون آمدید، صیدکردن برای شما مانعی ندارد… و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید….»
۲. «احل لکم صید البحر وطعامه متـعـا لکم وللسیاره وحرم علیکم صید البر مادمتم حرمـا واتقوا الله…؛

[۹۷] مائده/سوره۵، آیه۹۶.

صید دریا و طعام آن برای شما و کاروانیان حلال است تا (در حال احرام) از آن بهره‌مند شوید ولی ما دام که محرم هستید، شکار صحرا برای شما حرام است و از (نافرمانی) خدایی که به سوی او محشور می‌شوید، بترسید!»

[۹۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۸۵-۸۸.

[۹۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، ج۳، ص۴۲۲.

اجتناب از طاغوت

پرهیز از عبادت طاغوت، جلوه‌ای از تقواپیشگی و پارسایی:
«… یـعباد فاتقون• والذین اجتنبوا الطـغوت ان یعبدوها…؛

[۱۰۰] زمر/سوره۳۹، آیه۱۶.

[۱۰۱] زمر/سوره۳۹، آیه۱۷.

ای بندگان من! از نافرمانی من بپرهیزید! و کسانی که از عبادت طاغوت پرهیز کردند….»

[۱۰۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۴۱۱.

اجتناب از ظلم

اجتناب از ظلم، از جلوه‌های تقواپیشگی:
۱. «… وکان تقیـا• وبرا بولدیه ولم یکن جبارا عصیـا؛

[۱۰۳] مریم/سوره۱۹، آیه۱۳.

[۱۰۴] مریم/سوره۱۹، آیه۱۴.

و او پرهیزگار بود!•او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و جبار (و متکبر) و عصیانگر نبود!»
۲. «… وان الظــلمین بعضهم اولیاء بعض والله ولی المتقین؛

[۱۰۵] جاثیه/سوره۴۵، آیه۱۹.

… و ظالمان یار و یاور یکدیگرند، اما خداوند یار و یاور پرهیزگاران است!»

[۱۰۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۲۵۵.

[۱۰۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۱۸، ص۲۵۴.

برداشت یاد شده با سلب خصوصیت از مورد آیه، صورت گرفته است.

اجتناب از عجب

پرهیز از عجب و خودپسندی، ثمره تقوا:
۱. «واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[۱۰۸] بقره/سوره۲، آیه۲۰۶.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است.»

[۱۰۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۲، ص۷۵-۷۸.

۲. «… فلا تزکوا انفسکم هو اعلم بمن اتقی؛

[۱۱۰] نجم/سوره۵۳، آیه۳۲.

… پس خودستایی نکنید، او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد!»

[۱۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۵۴۲-۵۴۴.

اجتناب از عیبجویى

اجتناب از عیب جویی هم کیشان، از آثار تقواپیشگی مؤمنان:
«یـایها الذین ءامنوا… ولا تلمزوا انفسکم… • … واتقوا الله…؛

[۱۱۲] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۱.

[۱۱۳] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! … و یکدیگر را مورد طعن و عیبجویی قرار ندهید… تقوای الهی پیشه کنید….»

[۱۱۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۴۸۱.

[۱۱۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۷۹-۱۸۶.

اجتناب از غیبت

پرهیز از غیبت (بدگویی در غیاب دیگران) از آثار تقواپیشگی آنان:
«یـایها الذین ءامنوا… ولا یغتب بعضکم بعضـا ایحب احدکم ان یاکل لحم اخیه میتـا فکرهتموه واتقوا الله…؛

[۱۱۶] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! … و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید تقوای الهی پیشه کنید….»

[۱۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۸۴-۱۹۰.

[۱۱۸] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۴۸۴.

اجتناب از فحشا

تقوای الهی، عامل پرهیز از ارتکاب فحشا و آلودگی به انحرافات جنسی:
۱.«وجاءه قومه یهرعون الیه ومن قبل کانوا یعملون السیـات قال یـقوم هـؤلاء بناتی هن اطهر لکم فاتقوا الله…؛

[۱۱۹] هود/سوره۱۱، آیه۷۸.

قوم او (بقصد مزاحمت میهمانان) به سرعت به سراغ او آمدند (و قبلا کارهای بد انجام می‌دادند) گفت: «ای قوم من! اینها دختران منند برای شما پاکیزه ترند! (با آنها ازدواج کنید و از زشتکاری چشم بپوشید! ) از خدا بترسید….»
۲. «وجاء اهل المدینه یستبشرون• قال ان هـؤلاء ضیفی فلا تفضحون• واتقوا الله ولاتخزون؛

[۱۲۰] حجر/سوره۱۵، آیه۶۷ – ۶۹.

(از سوی دیگر،) اهل شهر (از ورود میهمانان با خبر شدند، و به طرف خانه لوط) آمدند در حالی که شادمان بودند. (لوط) گفت: اینها میهمانان منند آبروی مرا نریزید! و از خدا بترسید، و مرا شرمنده نسازید!»

[۱۲۱] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۰، ص۵۰۵-۵۰۹.

اجتناب از فساد

تقوا، بازدارنده انسان از فساد انگیزی:
«تلک الدار الاخره نجعلها للذین لا یریدون علوا فی الارض ولا فسادا والعـقبه للمتقین؛

[۱۲۲] قصص/سوره۲۸، آیه۸۳.

(آری،) این سرای آخر تو را (تنها) برای کسانی قرار می‌دهیم که اراده برتری جویی در زمین و فساد را ندارند و عاقبت نیک برای پرهیزگاران است!»

[۱۲۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۱۷۷-۱۸۰.

اجتناب از قتل

اجتناب از قتل ناحق، اقتضای تقوا :
«واتل علیهم نبا ابنی ءادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین• لئن بسطت الی یدک لتقتلنی ما انا بباسط یدی الیک لاقتلک انی اخاف الله رب العــلمین؛

[۱۲۴] مائده/سوره۵، آیه۲۷.

[۱۲۵] مائده/سوره۵، آیه۲۸.

و داستان دو فرزند آدم را بحق بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام، کاری برای تقرب (به پروردگار) انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد، و از دیگری پذیرفته نشد (برادری که عملش مردود شده بود، به برادر دیگر) گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت! (برادر دیگر) گفت: (من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا، تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد! اگر تو برای کشتن من، دست دراز کنی، من هرگز به قتل تو دست نمی‌گشایم، چون از پروردگار جهانیان می‌ترسم!»

[۱۲۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۴۹۲-۴۹۳.

اجتناب از کم‌فروشى

تقوای الهی، سبب پرهیز از کم فروشی:
«فاتقوا الله واطیعون• اوفوا الکیل ولا تکونوا من المخسرین• وزنوا بالقسطاس المستقیم• ولا تبخسوا الناس اشیاءهم ولا تعثوا فی الارض مفسدین؛

[۱۲۷] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۹.

[۱۲۸] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۸۱ – ۱۸۳.

پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! حق پیمانه را ادا کنید (و کم فروشی نکنید)، و دیگران را به خسارت نیفکنید! و با ترازوی صحیح وزن کنید! و حق مردم را کم نگذارید، و در زمین تلاش برای فساد نکنید!»

[۱۲۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۳۲-۳۳۴.

اجتناب از گناه

پرهیز از گناه، برخاسته از تقواپیشگی انسان:
۱. «واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم فحسبه جهنم ولبئس المهاد؛

[۱۳۰] بقره/سوره۲، آیه۲۰۶.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند. آتش دوزخ برای آنان کافی است و چه بد جایگاهی است!»
۲. «… وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۱۳۱] مائده/سوره۵، آیه۲.

… و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»
۳. «یـبنی ءادم قد انزلنا علیکم لباسـا یوری سوءتکم وریشـا ولباس التقوی ذلک خیر ذلک من ءایـت الله لعلهم یذکرون؛

[۱۳۲] اعراف/سوره۷، آیه۲۶.

ای فرزندان آدم! لباسی برای شما فرستادیم که اندام شما را می‌پوشاند و مایه زینت شماست اما لباس پرهیزگاری بهتر است! اینها (همه) از آیات خداست، تا متذکر (نعمتهای او) شوند!»

[۱۳۳] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۸، ص۸۶.

[۱۳۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۱۳۲.

۴.«قالت انی اعوذ بالرحمـن منک ان کنت تقیـا؛

[۱۳۵] مریم/سوره۱۹، آیه۱۸.

او (سخت ترسید و) گفت: من از شر تو، به خدای رحمان پناه می‌برم اگر پرهیزگاری!» از حضرت علی علیه‌السلام روایت شده است: مریم دانست که انسان متقی، تقوایش او را از معصیت باز می‌دارد.

[۱۳۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۶، ص۴۱۱.

۵. «الذین یجتنبون کبــئر الاثم والفوحش الا اللمم… فلا تزکوا انفسکم هو اعلم بمن اتقی؛

[۱۳۷] نجم/سوره۵۳، آیه۳۲.

همانها که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری می‌کنند، … پس خودستایی نکنید، او پرهیزگاران را بهتر می‌شناسد!»

اجتناب از لجاجت

تقوای الهی، باعث اجتناب از لجاجت و سرسختی در برابر خدا :
«واذا قیل له اتق الله اخذته العزه بالاثم…؛

[۱۳۸] بقره/سوره۲، آیه۲۰۶.

و هنگامی که به آنها گفته شود: از خدا بترسید! (لجاجت آنان بیشتر می‌شود)، و لجاجت و تعصب، آنها را به گناه می‌کشاند….»

[۱۳۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۷۵-۷۶.

[۱۴۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲، ص۱۴۵-۱۴۶.

اجتناب از نجواى حرام

اجتناب مؤمنان از رازگویی در راستای گناه و تجاوز، از آثار تقواپیشگی آنان:
«یـایها الذین ءامنوا اذا تنـجیتم فلا تتنـجوا بالاثم والعدون ومعصیت الرسول وتنـجوا بالبر والتقوی واتقوا الله الذی الیه تحشرون؛

[۱۴۱] مجادله/سوره۵۸، آیه۹.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! هنگامی که نجوا می‌کنید، و به گناه و تعدی و نافرمانی رسول (خدا) نجوا نکنید، و به کار نیک و تقوا نجوا کنید، و از خدایی که همگی نزد او جمع می‌شوید بپرهیزید!»

[۱۴۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۳۲۵-۳۲۶.

[۱۴۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۳، ص۴۳۵.

اجتناب از ولایت اهل‌کتاب

اجتناب از پذیرش ولایت اهل کتاب استهزاءکننده اسلام، اثر تقوا:
«یـایها الذین ءامنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا ولعبـا من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم والکفار اولیاء واتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[۱۴۴] مائده/سوره۵، آیه۵۷.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! افرادی که آیین شما را به باد استهزاء و بازی می‌گیرند (از اهل کتاب و مشرکان) ولی خود انتخاب نکنید، و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید!»

[۱۴۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۴۳۵-۴۳۷.

[۱۴۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۶، ص۳۷.

اجتناب از ولایت کافران

پرهیز از قبول ولایت کافران تمسخرکننده دین، برخاسته از تقوا:
«یـایها الذین ءامنوا لا تتخذوا الذین اتخذوا دینکم هزوا ولعبـا من الذین اوتوا الکتـب من قبلکم والکفار اولیاء واتقوا الله ان کنتم مؤمنین؛

[۱۴۷] مائده/سوره۵، آیه۵۷.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! افرادی که آیین شما را به باد استهزاء و بازی می‌گیرند- از اهل کتاب و مشرکان- ولی خود انتخاب نکنید ۱ و از خدا بپرهیزید اگر ایمان دارید!»

[۱۴۸] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۳۶۵.

احترام

یکی از آثار تقوا، احترام است.

حفظ حرمت پیامبر

تقواپیشگی، مستلزم حفظ حرمت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله:
«ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی لهم مغفره واجر عظیم؛

[۱۴۹] حجرات/سوره۴۹، آیه۳.

آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده، و برای آنان آمرزش و پاداش عظیمی است!»

[۱۵۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۱۸، ص۴۶۲.

حفظ حرمت ماه‌های حرام

تقوای الهی، مستلزم حفظ حرمت ماه‌های حرام:
۱. «الشهر الحرام بالشهر الحرام… واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین؛

[۱۵۱] بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.

ماه حرام، در برابر ماه حرام!… و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!»
۲. «یـایها الذین ءامنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام… واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۱۵۲] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید!… و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»

[۱۵۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۲-۳۵.

[۱۵۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲، ص۹۱-۹۲.

حفظ حرمت حاجیان

تقواپیشگی، مقتضی رعایت احترام حاجیان و راهیان خانه خدا :
«یـایها الذین ءامنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد ولا ءامین البیت الحرام… واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۱۵۵] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را، و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را، و نه آنها را که به قصد خانه خدا برای به دست آوردن فضل پروردگار و خشنودی او می‌آیند! … و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»

[۱۵۶] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۳، ص۲۶۵-۲۶۶.

[۱۵۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۵۱-۲۵۳.

حفظ حرمت قربانی حج

پرهیزکاری و خداترسی، مستلزم حفظ حرمت قربانی حج :
«یـایها الذین ءامنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد… واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۱۵۸] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را، و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را … و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!!»

[۱۵۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۵۰-۲۵۱.

[۱۶۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۵، ص۲۶۴.

احسان

از آثار تقوا، احسان و نیکی است.

احسان خدا به انسان

تقوا، سبب نیکخواهی و احسان خدا در حق انسان :
«ان المتقین فی جنـت ونعیم• انا کنا من قبل ندعوه انه هو البر الرحیم؛

[۱۶۱] طور/سوره۵۲، آیه۱۷.

[۱۶۲] طور/سوره۵۲، آیه۲۸.

ولی پرهیزگاران در میان باغ‌های بهشت و نعمتهای فراوان جای دارند. ما از پیش او را می‌خواندیم (و می‌پرستیدیم)، که اوست نیکوکار و مهربان!»

[۱۶۳] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۱۵.

[۱۶۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۴۲۵.

احسان خدا به والدین

نیکی به والدین، از آثار تقوا :
«وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا• وبرا بولدیه ولم یکن جبارا عصیـا؛

[۱۶۵] مریم/سوره۱۹، آیه۱۳.

[۱۶۶] مریم/سوره۱۹، آیه۱۴.

و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم، و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود! او نسبت به پدر و مادرش نیکوکار بود و جبار (و متکبر) و عصیانگر نبود!»

[۱۶۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۴، ص۲۵.

تحقق احسان

تحقق نیکی، در گرو تقواپیشگی و پرهیز از گناه:
۱. «لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق والمغرب ولـکن البر من ءامن بالله والیوم الاخر… اولـئک الذین صدقوا واولـئک هم المتقون؛

[۱۶۸] بقره/سوره۲، آیه۱۷۷.

نیکی، (تنها) این نیست که (به هنگام نماز،) روی خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید (و تمام گفتگوی شما، درباره قبله و تغییر آن باشد و همه وقت خود را مصروف آن سازید) بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا، و روز رستاخیز، … اینها کسانی هستند که راست می‌گویند و (گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است) و اینها هستند پرهیزکاران!»
۲. «.. ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها…؛

[۱۶۹] بقره/سوره۲، آیه۱۸۹.

… و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج، که جامه احرام می‌پوشیدند، از در خانه وارد نمی‌شدند، و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند، نکنید! ) کار نیک، آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید، تا رستگار گردید!….»

[۱۷۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱، ص۶۴۹-۶۵۰.

[۱۷۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۹۷-۶۰۲.

۳. «یـایها الذین ءامنوا… وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۱۷۲] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! … و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»

ادب

تقوای قلبی و درونی، مستلزم ادب و تواضع در حضور پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌:
«ان الذین یغضون اصوتهم عند رسول الله اولـئک الذین امتحن الله قلوبهم للتقوی…؛

[۱۷۳] حجرات/سوره۴۹، آیه۳.

آنها که صدای خود را نزد رسول خدا کوتاه می‌کنند همان کسانی هستند که خداوند دلهایشان را برای تقوا خالص نموده….»

[۱۷۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۳۷-۱۳۸.

ارزشمندى انسان

تقوا، عامل ارزشمندی و برتری انسان:
۱.«زین للذین کفروا الحیوه الدنیا ویسخرون من الذینءامنوا والذین اتقوا فوقهم یوم القیـمه والله یرزق من یشاء بغیر حساب؛

[۱۷۵] بقره/سوره۲، آیه۲۱۲.

زندگی دنیا برای کافران زینت داده شده است، از این رو افراد با ایمان را (که گاهی دستشان تهی است)، مسخره می‌کنند در حالی که پرهیزگاران در قیامت، بالاتر از آنان هستند (چرا که ارزشهای حقیقی در آنجا آشکار می‌گردد، و صورت عینی به خود می‌گیرد) و خداوند، هر کس را بخواهد بدون حساب روزی می‌دهد.»
۲. «یـنساء النبی لستن کاحد من النساء ان اتقیتن فلا تخضعن بالقول فیطمع الذی فی قلبه مرض وقلن قولا معروفـا؛

[۱۷۶] احزاب/سوره۳۳، آیه۳۲.

ای همسران پیامبر! شما همچون یکی از آنان معمولی نیستید اگر تقوا پیشه کنید پس به گونه‌ای هوس انگیز سخن نگویید که بیماردلان در شما طمع کنند، و سخن شایسته بگویید!»
۳. «یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر؛

[۱۷۷] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۳.

ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست خداوند دانا و آگاه است!»

[۱۷۸] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۴۸۹-۴۹۰.

[۱۷۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۹۷-۲۰۰.

ارزشمندى عمل

تقوا، در ارزشمندی عمل انسان نقش اساسی دارد:
۱. «… لمسجد اسس علی التقوی من اول یوم احق ان تقوم فیه فیه رجال… • افمن اسس بنیـنه علی تقوی من الله ورضون خیر…؛

[۱۸۰] توبه/سوره۹، آیه۱۰۸.

[۱۸۱] توبه/سوره۹، آیه۱۰۹.

… آن مسجدی که از روز نخست بر پایه تقوا بنا شده، شایسته‌تر است که در آن (به عبادت) بایستی در آن، مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد! آیا کسی که شالوده آن را بر تقوای الهی و خشنودی او بنا کرده بهتر است….»

[۱۸۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۱۴۱.

۲. «لن ینال الله لحومها ولا دماؤها ولـکن یناله التقوی منکم…؛

[۱۸۳] حج/سوره۲۲، آیه۳۷.

نه گوشتها و نه خونهای آنها، هرگز به خدا نمی‌رسد. آنچه به او می‌رسد، تقوا و پرهیزگاری شماست….»

[۱۸۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۱۰۹.

استحکام روابط خانوادگى

تقوا، باعث تحکیم پیوند خانوادگی:
۱. «ولن تستطیعوا ان تعدلوا بین النساء ولو حرصتم فلا تمیلوا کل المیل فتذروها کالمعلقه وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیمـا؛

[۱۸۵] نساء/سوره۴، آیه۱۲۹.

شما هرگز نمی‌توانید (از نظر محبت قلبی) در میان زنان، عدالت برقرار کنید، هر چند کوشش نمایید! ولی تمایل خود را بکلی متوجه یک طرف نسازید که دیگری را بصورت زنی که شوهرش را از دست داده درآورید! و اگر راه صلاح و پرهیزگاری پیش گیرید، خداوند آمرزنده و مهربان است.»

[۱۸۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۱۵۴.

[۱۸۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۱۶۵.

۲. «واذ تقول للذی انعم الله علیه وانعمت علیه امسک علیک زوجک واتق الله…؛

[۱۸۸] احزاب/سوره۳۳، آیه۳۷.

(به خاطر بیاور) زمانی را که به آن کس که خداوند به او نعمت داده بود و تو نیز به او نعمت داده بودی (به فرزند خوانده‌ات «زید») می‌گفتی: همسرت را نگاه دار و از خدا بپرهیز!….»

استوارى سخن

استوارگویی، سخن گفتن به صلاح و مطابق واقع پیامد تقواپیشگی مؤمنان:
«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا؛

[۱۸۹] احزاب/سوره۳۳، آیه۷۰.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید.»

[۱۹۰] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۴۴۷.

[۱۹۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیانفی تفسیر القرآن، ج۸، ص۱۸۵.

اصلاح عمل

تقواپیشگی، زمینه ساز اصلاح اعمال انسان :
۱. «… فمن اتقی واصلح…؛

[۱۹۲] اعراف/سوره۷، آیه۳۵.

… کسانی که پرهیزگاری پیشه کنند و عمل صالح انجام دهند….»
۲. «یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وقولوا قولا سدیدا• یصلح لکم اعمــلکم…؛

[۱۹۳] احزاب/سوره۳۳، آیه۷۰.

[۱۹۴] احزاب/سوره۳۳، آیه۷۱.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید و سخن حق بگویید… تا خدا کارهای شما را اصلاح کند….»

[۱۹۵] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۶، ص۵۲۳.

[۱۹۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص۴۴۷-۴۴۹.

اطاعت

یکی از آثار تقواپیشگی، اطاعت است.

اطاعت از خدا

اطاعت خدا، از آثار تقوا و پرهیزکاری :
«… فاتقوا الله… واطیعوا الله…؛

[۱۹۷] انفال/سوره۸، آیه۱.

… از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! … و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید….»

[۱۹۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۸۰.

[۱۹۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۲۶.

پرهیز از تندروی

پرهیز از پیشی گرفتن بر خدا و رسول، تندروی، از آثار تقوا و پارسایی:
«یـایها الذین ءامنوا لا تقدموا بین یدی الله ورسوله واتقوا الله…؛

[۲۰۰] حجرات/سوره۴۹، آیه۱.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! چیزی را بر خدا و رسولش مقدم نشمرید (و پیشی مگیرید)، و تقوای الهی پیشه کنید….»

[۲۰۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۱۳۵-۱۳۶.

اطاعت اصحاب ایکه

تقواپیشگی اصحاب ایکه، مایه اطاعت آنان از شعیب علیه‌السلام:
«کذب اصحـب لـیکه المرسلین• اذ قال لهم شعیب الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۰۲] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۷۶ – ۱۷۹.

اصحاب ایکه (شهری نزدیک مدین) رسولان (خدا) را تکذیب کردند، هنگامی که شعیب به آنها گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! مسلما من برای شما پیامبری امین هستم! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»

[۲۰۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۳۱-۳۳۲.

اطاعت قوم ثمود

تقواپیشگی قوم ثمود، زمینه اطاعت آنان از صالح علیه‌السلام:
«کذبت ثمود المرسلین• اذ قال لهم اخوهم صــلح الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۰۴] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۴۱ – ۱۴۴.

[۲۰۵] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۵۰.

قوم ثمود رسولان (خدا) را تکذیب کردند، هنگامی که صالح به آنان گفت: «آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! من برای شما پیامبری امین هستم! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس از خدا بترسید و مرا اطاعت کنید!»

اطاعت حواریون

تقواپیشگی حواریون، مایه اطاعت آنان از عیسی علیه‌السلام:
۱. «ورسولا الی بنی اسرءیل انی قد جئتکم بـایه من ربکم… • ومصدقـا لما بین یدی من التوره… فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۰۶] آل عمران/سوره۳، آیه۴۹.

[۲۰۷] آل عمران/سوره۳، آیه۵۰.

و (او را به عنوان) رسول و فرستاده به سوی بنی اسرائیل (قرار داده، که به آنها می‌گوید:) من نشانه‌ای از طرف پروردگار شما، برایتان آورده‌ام … و آنچه را پیش از من از تورات بوده، تصدیق می‌کنم … پس از خدا بترسید، و مرا اطاعت کنید!»
۲. «ان هو الا عبد انعمنا علیه وجعلنـه مثلا لبنی اسرءیل• ولما جاء عیسی بالبینـت قال قد جئتکم بالحکمه ولابین لکم بعض الذی تختلفون فیه فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۰۸] زخرف/سوره۴۳، آیه۵۹.

[۲۰۹] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۳.

مسیح فقط بنده‌ای بود که ما نعمت به او بخشیدیم و او را نمونه و الگویی برای بنی اسرائیل قرار دادیم. و هنگامی که عیسی دلایل روشن (برای آنها) آورد گفت: من برای شما حکمت آورده‌ام، و آمده‌ام تا برخی از آنچه را که در آن اختلاف دارید روشن کنم پس تقوای الهی پیشه کنید و از من اطاعت نمایید!»

[۲۱۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۳، ص۳۱۶.

اطاعت قوم لوط

تقواپیشگی قوم لوط، زمینه اطاعت آنان از لوط علیه‌السلام:
اذ قال لهم اخوهم لوط الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۱۱] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶۱.

[۲۱۲] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۶۳.

هنگامی که برادرشان لوط به آنان گفت: «آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»

[۲۱۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۳۱۶.

اطاعت مسلمانان

تقواپیشگی مسلمانان، عامل اطاعت آنان از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله :
۱. «واطیعوا الله والرسول لعلکم ترحمون• وسارعوا الی مغفره من ربکم وجنه عرضها السمـوت والارض اعدت للمتقین؛

[۲۱۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۲.

[۲۱۵] آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۳.

و خدا و پیامبر را اطاعت کنید، تا مشمول رحمت شوید! و شتاب کنید برای رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتی که وسعت آن، آسمانها و زمین است و برای پرهیزگاران آماده شده است.»
۲. «یسـلونک عن الانفال قل الانفال لله والرسول فاتقوا الله واصلحوا ذات بینکم واطیعوا الله ورسوله ان کنتم مؤمنین؛

[۲۱۶] انفال/سوره۸، آیه۱.

از تو درباره انفال (غنایم، و هر گونه مال بدون مالک مشخص) سؤال می‌کنند بگو: انفال مخصوص خدا و پیامبر است پس، از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و خصومتهایی را که در میان شماست، آشتی دهید! و خدا و پیامبرش را اطاعت کنید اگر ایمان دارید!»
۳. «لا یستـذنک الذین یؤمنون بالله والیوم الاخر ان یجـهدوا بامولهم وانفسهم والله علیم بالمتقین؛

[۲۱۷] توبه/سوره۹، آیه۴۴.

آنها که به خدا و روز جزا ایمان دارند، هیچ گاه برای ترک جهاد (در راه خدا) با اموال و جانهایشان، از تو اجازه نمی‌گیرند و خداوند پرهیزگاران را می‌شناسد.»

[۲۱۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۴۳۰-۴۳۱.

اطاعت قوم نوح

تقواپیشگی قوم نوح، زمینه اطاعت آنان از نوح علیه‌السلام:
۱. «اذ قال لهم اخوهم نوح الا تتقون• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۱۹] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰۶.

[۲۲۰] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۰۸.

[۲۲۱] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۱۰.

هنگامی که برادرشان نوح به آنان گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس، تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»
۲. «انا ارسلنا نوحـا الی قومه ان انذر قومک من قبل ان یاتیهم عذاب الیم• ان اعبدوا الله واتقوه واطیعون؛

[۲۲۲] نوح/سوره۷۱، آیه۱.

[۲۲۳] نوح/سوره۷۱، آیه۳.

ما نوح را به سوی قومش فرستادیم و گفتیم: قوم خود را انذار کن پیش از آنکه عذاب دردناک به سراغشان آید! که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت نمایید!»

[۲۲۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۲۸۰-۲۸۱.

اطاعت قوم عاد

رعایت تقوا از سوی قوم عاد، مایه اطاعت آنان از هود علیه‌السلام:
«کذبت عاد المرسلین• اذ قال لهم اخوهم هود الا تتقون• انی لکم رسول امین• فاتقوا الله واطیعون• فاتقوا الله واطیعون؛

[۲۲۵] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۲۳ – ۱۲۶.

[۲۲۶] شعراء/سوره۲۶، آیه۱۳۱.

قوم عاد (نیز) رسولان (خدا) را تکذیب کردند، هنگامی که برادرشان هود گفت: آیا تقوا پیشه نمی‌کنید؟! مسلما من برای شما پیامبری امین هستم. پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید! پس تقوای الهی پیشه کنید و مرا اطاعت نمایید!»

[۲۲۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۵، ص۲۹۰-۲۹۲.

اقامه نماز

یکی از آثار تقوا، اقامه نماز است.

[۲۲۸] برای توضیح بیشتر به مقاله نماز متقین (قرآن) رجوع شود.

امانت‌دارى

برگرداندن امانت به صاحب آن، از آثار تقواپیشگی:
۱. «… فان امن بعضکم بعضـا فلیؤد الذی اؤتمن‌امـنته ولیتق الله ربه…؛

[۲۲۹] بقره/سوره۲، آیه۲۸۳.

… باید کسی که امین شمرده شده (و بدون گروگان، چیزی از دیگری گرفته)، امانت (و بدهی خود را به موقع) بپردازد و از خدایی که پروردگار اوست. بپرهیزد!….»

[۲۳۰] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۹۳.

[۲۳۱] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۲۲۴.

۲. «ومن اهل الکتـب من ان تامنه بقنطار یؤده الیکومنهم من ان تامنه بدینار لایؤده الیک الا مادمت علیه قائمـا… • بلی من اوفی بعهده واتقی فان الله یحب المتقین؛

[۲۳۲] آل عمران/سوره۳، آیه۷۵.

[۲۳۳] آل عمران/سوره۳، آیه۷۶.

و در میان اهل کتاب، کسانی هستند که اگر ثروت زیادی به رسم امانت به آنها بسپاری، به تو باز می‌گردانند و کسانی هستند که اگر یک دینار هم به آنان بسپاری، به تو باز نمی‌گردانند مگر تا زمانی که بالای سر آنها ایستاده (و بر آنها مسلط) باشی!… آری، کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید، (خدا او را دوست می‌دارد زیرا) خداوند پرهیزگاران را دوست دارد.»

امداد خدا

تقوا، زمینه بهره‌مند شدن از نصرت و امداد خداوند:
۱. «… واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین؛

[۲۳۴] بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.

… و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است!»

[۲۳۵] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۹، ص۳۶۱.

۲. «ولقد نصرکم الله ببدر وانتم اذله فاتقوا الله لعلکم تشکرون• بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه ءالـف من الملـئکه مسومین؛

[۲۳۶] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۳.

[۲۳۷] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۵.

خداوند شما را در «بدر» یاری کرد (و بر دشمنان خطرناک، پیروز ساخت) در حالی که شما (نسبت به آنها)، ناتوان بودید. پس، از خدا بپرهیزید (و در برابر دشمن، مخالفت فرمان پیامبر نکنید)، تا شکر نعمت او را بجا آورده باشید! آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد!»

[۲۳۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۹۶-۹۸.

۳. «یـایها الذین ءامنوا اذکروا نعمت الله علیکم اذ هم قوم ان یبسطوا الیکم ایدیهم فکف ایدیهم عنکم واتقوا الله…؛

[۲۳۹] مائده/سوره۵، آیه۱۱.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! نعمتی را که خدا به شما بخشید، به یاد آورید آن زمان که جمعی (از دشمنان)، قصد داشتند دست به سوی شما دراز کنند (و شما را از میان بردارند)، اما خدا دست آنها را از شما باز داشت! از خدا بپرهیزید!…»
۴. «… وقـتلوا المشرکین کافه کما یقـتلونکم کافه واعلموا ان الله مع المتقین؛

[۲۴۰] توبه/سوره۹، آیه۳۶.

… با مشرکان، دسته جمعی پیکار کنید، همان گونه که آنها دسته جمعی با شما پیکار می‌کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است!»
۵. «یـایها الذین ءامنوا قـتلوا الذین یلونکم من الکفار ولیجدوا فیکم غلظه واعلموا ان الله مع المتقین؛

[۲۴۱] توبه/سوره۹، آیه۱۲۳.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! با کافرانی که به شما نزدیکترند، پیکار کنید! (و دشمن دورتر، شما را از دشمنان نزدیک غافل نکند! ) آنها باید در شما شدت و خشونت (و قدرت) احساس کنند و بدانید خداوند با پرهیزگاران است!»

[۲۴۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۹، ص۵۵۱.

۶. «ان الله مع الذین اتقوا…؛

[۲۴۳] نحل/سوره۱۶، آیه۱۲۸.

و بدانید خدا با پرهیزکاران است!….»

امر به معروف

امر به معروف مؤمنان، از آثار تقواپیشگی آنان:
«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله حق تقاته… • ولتکن منکم امه یدعون الی الخیر ویامرون بالمعروف وینهون عن المنکر…؛

[۲۴۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.

[۲۴۵] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۴.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است، از خدا بپرهیزید! و از دنیا نروید، مگر اینکه مسلمان باشید! (باید گوهر ایمان را تا پایان عمر، حفظ کنید!) باید از میان شما، جمعی دعوت به نیکی، و امر به معروف و نهی از منکر کنند!….»

[۲۴۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۰-۴۱.

[۲۴۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۳، ص۵۷۷.

امنیت

تقوا، زمینه ساز بهره‌مندی از امنیت و آرامش در بهشت:
۱. «ان المتقین فی جنـت وعیون• ادخلوها بسلـم ءامنین؛

[۲۴۸] حجر/سوره۱۵، آیه۴۵.

[۲۴۹] حجر/سوره۱۵، آیه۴۶.

به یقین، پرهیزگاران در باغها (ی سرسبز بهشت) و در کنار چشمه‌ها هستند. (فرشتگان به آنها می‌گویند: ) داخل این باغها شوید با سلامت و امنیت!»

[۲۵۰] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۹۰-۹۱.

۲. «ان المتقین فی مقام امین• فی جنـت وعیون• یدعون فیها بکل فـکهه ءامنین؛

[۲۵۱] دخان/سوره۴۴، آیه۵۱.

[۲۵۲] دخان/سوره۴۴، آیه۵۲.

[۲۵۳] دخان/سوره۴۴، آیه۵۵.

(ولی) پرهیزگاران در جایگاه امنی قرار دارند، در میان باغها و چشمه‌ها .آنها در آنجا هر نوع میوه‌ای را بخواهند در اختیارشان قرار می‌گیرد، و در نهایت امنیت به سر می‌برند!»

[۲۵۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج‌۲۱، ص۲۱۰.

امیدوارى

یکی از آثار تقوا، امیدواری است.

امیدواری به رحمت الهی

تقواپیشگی، مایه امیدواری به رحمت الهی:
۱. «وهـذا کتـب انزلنـه مبارک فاتبعوه واتقوا لعلکم ترحمون؛

[۲۵۵] انعام/سوره۶، آیه۶ ۱۵۵.

و این کتابی است پر برکت، که ما (بر تو) نازل کردیم از آن پیروی کنید، و پرهیزگاری پیشه نمائید، باشد که مورد رحمت (خدا) قرار گیرید!»
۲. «او عجبتم ان جاءکم ذکر من ربکم علی رجل منکم لینذرکم ولتتقوا ولعلکم ترحمون؛

[۲۵۶] اعراف/سوره۷، آیه۶۳.

آیا تعجب کرده‌اید که دستور آگاه کننده پروردگارتان به وسیله مردی از میان شما به شما برسد، تا (از عواقب اعمال خلاف) بیمتان دهد، و (در پرتو این دستور،) پرهیزگاری پیشه کنید و شاید مشمول رحمت (الهی) گردید؟!»
۳. «واذا قیل لهم اتقوا ما بین ایدیکم وما خلفکم لعلکم ترحمون؛

[۲۵۷] یس/سوره۳۶، آیه۴۵.

و هر گاه به آنها گفته شود: «از آنچه پیش رو و پشت سر شماست (از عذابهای الهی) بترسید تا مشمول رحمت الهی شوید! » (اعتنا نمی‌کنند).»
۴. «انما المؤمنون اخوه فاصلحوا بین اخویکم واتقوا الله لعلکم ترحمون؛

[۲۵۸] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۰.

مؤمنان برادر یکدیگرند پس دو برادر خود را صلح و آشتی دهید و تقوای الهی پیشه کنید، باشد که مشمول رحمت او شوید!»

امیدواری به رستگاری

تقواپیشگی، زمینه امیدواری به رستگاری:
۱. «یسـلونک عن الاهله قل هی موقیت للناس والحج ولیس البر بان تاتوا البیوت من ظهورها ولـکن البر من اتقی واتوا البیوت من ابوبها واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[۲۵۹] بقره/سوره۲، آیه۱۸۹.

درباره «هلالهای ماه» از تو سؤال می‌کنند بگو: «آنها، بیان اوقات (و تقویم طبیعی) برای (نظام زندگی) مردم و (تعیین وقت) حج است». و (آن چنان که در جاهلیت مرسوم بود که به هنگام حج، که جامه احرام می‌پوشیدند، از در خانه وارد نمی‌شدند، و از نقب پشت خانه وارد می‌شدند، نکنید! ) کار نیک، آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید بلکه نیکی این است که پرهیزگار باشید! و از در خانه‌ها وارد شوید و تقوا پیشه کنید، تا رستگار گردید!»
۲. «یـایها الذین ءامنوا لا تاکلوا الربوا اضعـفـا مضـعفه واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[۲۶۰] آل عمران/سوره۳، آیه۱۳۰.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! ربا (و سود پول) را چند برابر نخورید! از خدا بپرهیزید، تا رستگار شوید!»
۳. «یـایها الذین ءامنوا اصبروا وصابروا ورابطوا واتقوا الله لعلکم تفلحون؛

[۲۶۱] آل عمران/سوره۳، آیه۲۰۰.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! (در برابر مشکلات و هوسها،) استقامت کنید! و در برابر دشمنان (نیز)، پایدار باشید و از مرزهای خود، مراقبت کنید و از خدا بپرهیزید، شاید رستگار شوید!»
۴. «یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیله وجـهدوا فی سبیله لعلکم تفلحون؛

[۲۶۲] مائده/سوره۵، آیه۳۵.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید! و در راه او جهاد کنید، باشد که رستگار شوید!»
۵. «قل لایستوی الخبیث والطیب ولو اعجبک کثره الخبیث فاتقوا الله یـاولی الالبـب لعلکم تفلحون؛

[۲۶۳] مائده/سوره۵، آیه۱۰۰.

بگو: « (هیچ گاه) ناپاک و پاک مساوی نیستند هر چند فزونی ناپاکها، تو را به شگفتی اندازد! از (مخالفت) خدا بپرهیزید‌ای صاحبان خرد، شاید رستگار شوید!»

[۲۶۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۲۶۷-۲۶۸.

انفاق

انفاق در راه خدا و تامین نیازهای مالی جهاد، از آثار تقوا و خداترسی:
«… واتقوا الله واعلموا ان الله مع المتقین• وانفقوا فی سبیل الله ولا تلقوا بایدیکم الی التهلکه واحسنوا…؛

[۲۶۵] بقره/سوره۲، آیه۱۹۴.

[۲۶۶] بقره/سوره۲، آیه۱۹۵.

… و از خدا بپرهیزید (و زیاده روی ننمایید)! و بدانید خدا با پرهیزکاران است! و در راه خدا، انفاق کنید! و (با ترک انفاق،) خود را به دست خود، به هلاکت نیفکنید! و نیکی کنید! که خداوند، نیکوکاران را دوست می‌دارد.»

[۲۶۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۲، ص۹۳.

[۲۶۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۵-۳۷.

بیان موضوع انفاق پس از امر به تقوا می‌تواند اشاره به این معنا باشد که از مصادیق تقوا انفاق کردن در راه خداست.

برکات خدا

بهره‌مند شدن جوامع بشری از توسعه و برکات فراوان و گوناگون آسمان و زمین، در صورت ایمان و رعایت تقوا :
«ولو ان اهل القری ءامنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السماء والارض…؛

[۲۶۹] اعراف/سوره۷، آیه۹۶.

و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم….»

[۲۷۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۸، ص۲۵۴.

[۲۷۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۶۵.

نزول آب با برکت

نزول آب با برکت از آسمان، از آثار تقواپیشگی جوامع:
«ولو ان اهل القری ءامنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السماء والارض ولـکن کذبوا فاخذنـهم بما کانوا یکسبون؛

[۲۷۲] اعراف/سوره۷، آیه۹۶.

و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم ولی (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم.»

[۲۷۳] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۶۵-۲۶۶.

بشارت

تقوا، عامل بهره‌مندی از بشارتهای الهی می‌باشد:
۱. «بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه ءالـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به وما النصر الا من عند الله العزیز الحکیم؛

[۲۷۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۵.

[۲۷۵] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۶.

آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان ، که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! ولی اینها را خداوند فقط بشارت، و برای اطمینان خاطر شما قرار داده وگرنه، پیروزی تنها از جانب خداوند توانای حکیم است!»

[۲۷۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۷۹.

۲. «الذین ءامنوا وکانوا یتقون• لهم البشری فی الحیوه الدنیا وفی الاخره…؛

[۲۷۷] یونس/سوره۱۰، آیه۶۳.

[۲۷۸] یونس/سوره۱۰، آیه۶۴.

همانها که ایمان آوردند، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند. در زندگی دنیا و در آخرت، شاد (و مسرور)ند….»

[۲۷۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۸، ص۳۳۶.

بشارت به بهشت

بشارت مؤمنان به بهشت، پیامد رعایت تقوا در زندگی زناشویی و محیط خانواده:
«نساؤکم حرث لکم فاتوا حرثکم انی شئتم وقدموا لانفسکم واتقوا الله واعلموا انکم ملـقوه وبشر المؤمنین؛

[۲۸۰] بقره/سوره۲، آیه۲۲۳.

زنان شما، محل بذرافشانی شما هستند پس هر زمان که بخواهید، می‌توانید با آنها آمیزش کنید. و (سعی نمائید از این فرصت بهره گرفته، با پرورش فرزندان صالح) اثر نیکی برای خود، از پیش بفرستید! و از خدا بپرهیزید و بدانید او را ملاقات خواهید کرد و به مؤمنان، بشارت ده!»

[۲۸۱] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲، ص۳۲۰.

[۲۸۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۱۴۳.

بشارت‌های قرآن

تقوا، زمینه برخورداری از بشارت‌های محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و قرآن :
«فانما یسرنـه بلسانک لتبشر به المتقین…؛

[۲۸۳] مریم/سوره۱۹، آیه۹۷.

و ما فقط آن (قرآن) را بر زبان تو آسان ساختیم تا پرهیزگاران را بوسیله آن بشارت دهی، و دشمنان سرسخت را با آنان انذار کنی.»

[۲۸۴] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۴، ص۱۶۰-۱۶۱.

بصیرت

تقوا، باعث بیداری و بصیرت انسان از خطر شیطان:
«ان الذین اتقوا اذا مسهم طــئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[۲۸۵] اعراف/سوره۷، آیه۲۰۱.

پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می‌افتند و (در پرتو یاد او، راه حق را می‌بینند و) ناگهان بینا می‌گردند.»

[۲۸۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۸، ص۴۹۸.

[۲۸۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۶۵-۶۷.

بصیرت ویژه

رعایت تقوا و ترس از خدا، موجب بهره‌مندی از بصیرتی ویژه، برای شناخت حق و باطل:
«یـایها الذین ءامنوا ان تتقوا الله یجعل لکم فرقانـا…؛

[۲۸۸] انفال/سوره۸، آیه۲۹.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، برای شما وسیله‌ای جهت جدا ساختن حق از باطل قرار می‌دهد (روشن بینی خاصی که در پرتو آن، حق را از باطل خواهید شناخت)»
نکره آمدن کلمه «فرقانا» حکایت دارد که این بصیرت خدادادی، عنایتی ویژه و غیر از عقل و فطرت و مانند آن است که خداوند به عموم انسان‌ها عطا فرموده است و از آن به بیداردلی تعبیر می‌شود و این بیداردلی برای شناخت حق و باطل است.

[۲۸۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۴۰.

بهره‌مندى از تعالیم خدا

تقوا، زمینه ساز بهره‌مندی از تعلیمات ویژه الهی می‌شود:
«… واتقوا الله ویعلمکم الله…؛

[۲۹۰] بقره/سوره۲، آیه۲۸۲.

از خدا بپرهیزید! و خداوند به شما تعلیم می‌دهد….»

[۲۹۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۹۰-۳۹۱.

در تفسیر «یعلمکم الله» اقوالی وجود دارد: برخی گفته‌اند: مقصود از آن تعلیم شرایع دین و مسائل حلال و حرام است و برخی بر این قولند که تقوا سبب تعلیم الهی است.

[۲۹۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲، ص۴۳۴-۴۳۵.

بهره‌مندى از نور خدا

برخورداری تقواپیشگان، از نور و روشنایی ویژه الهی در زندگی بر اثر تقوا:
۱. «ولقد ءاتینا موسی وهـرون الفرقان وضیاء وذکرا للمتقین؛

[۲۹۳] انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.

ما به موسی و هارون، «فرقان» (وسیله جدا کردن حق از باطل) و نور، و آنچه مایه یادآوری برای پرهیزگاران است، دادیم.»

[۲۹۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۲۲-۴۲۳.

۲. «یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله… ویجعل لکم نورا تمشون به…؛

[۲۹۵] حدید/سوره۵۷، آیه۲۸.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! تقوای الهی پیشه کنید … و برای شما نوری قرار دهد که با آن (در میان مردم و در مسیر زندگی خود) راه بروید ….»

بهره‌مندى از ولایت

تقوا، سبب دستیابی به ولایت الهی:
۱. «الا ان اولیاء الله لا خوف علیهم ولا هم یحزنون• الذین ءامنوا وکانوا یتقون؛

[۲۹۶] یونس/سوره۱۰، آیه۶۲.

[۲۹۷] یونس/سوره۱۰، آیه۶۳.

آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند! همانها که ایمان آوردند، و (از مخالفت فرمان خدا) پرهیز می‌کردند.»
۲. «… وان الظــلمین بعضهم اولیاء بعض والله ولی المتقین؛

[۲۹۸] جاثیه/سوره۴۵، آیه۱۹.

… ظالمان یار و یاور یکدیگرند، اما خداوند یار و یاور پرهیزگاران است!»

[۲۹۹] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۲۵۴.

[۳۰۰] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۲۵۵.

پذیرش احکام

پذیرفتن احکام الهی، از آثار تقواپیشگی:
۱. «… ولاحل لکم بعض الذی حرم علیکم… فاتقوا الله واطیعون؛

[۳۰۱] آل عمران/سوره۳، آیه۵۰.

… تا پاره‌ای از چیزهایی را که (بر اثر ظلم و گناه،) بر شما حرام شده، (مانند گوشت بعضی از چهارپایان و ماهیها،) حلال کنم … پس از خدا بترسید، و مرا اطاعت کنید!»
۲. «یـایها النبی اذا طـلقتم النساء فطـلقوهن لعدتهن واحصوا العده واتقوا الله ربکم لا تخرجوهن من بیوتهن ولا یخرجن الا ان یاتین بفـحشه مبینه وتلک حدود الله ومن یتعد حدود الله فقد ظـلم نفسه لا تدری لعل الله یحدث بعد ذلک امرا• فاذا بلغن اجلهن فامسکوهن بمعروف اوفارقوهن بمعروف واشهدوا ذوی عدل منکم واقیموا الشهـده لله ذلکم یوعظ به من کان یؤمن بالله والیوم الاخر ومن یتق الله یجعل له مخرجـا؛

[۳۰۲] طلاق/سوره۶۵، آیه۱ – ۲.

ای پیامبر ! هر زمان خواستید زنان را طلاق دهید، در زمان عده، آنها را طلاق گویید (زمانی که از عادت ماهانه پاک شده و با همسرشان نزدیکی نکرده باشند)، و حساب عده را نگه دارید و از خدایی که پروردگار شماست بپرهیزید نه شما آنها را از خانه هایشان بیرون کنید و نه آنها (در دوران عده) بیرون روند، مگر آنکه کار زشت آشکاری انجام دهند این حدود خداست، و هرکس از حدود الهی تجاوز کند به خویشتن ستم کرده تو نمی‌دانی شاید خداوند بعد از این، وضع تازه (و وسیله اصلاحی) فراهم کند! و چون عده آنها سرآمد، آنها را به طرز شایسته‌ای نگه دارید یا به طرز شایسته‌ای از آنان جدا شوید و دو مرد عادل از خودتان را گواه گیرید و شهادت را برای خدا برپا دارید این چیزی است که مؤمنان به خدا و روز قیامت به آن اندرز داده می‌شوند! و هر کس تقوای الهی پیشه کند، خداوند راه نجاتی برای او فراهم می‌کند.»

[۳۰۳] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج‌۱۹، ص۵۲۶.

پیروزى

تقوا، زمینه بهره‌مند شدن از پیروزی و نصرت خدا:
۱. «ولقد نصرکم الله ببدر وانتم اذله فاتقوا الله لعلکم تشکرون• بلی ان تصبروا وتتقوا ویاتوکم من فورهم هـذا یمددکم ربکم بخمسه ءالـف من الملـئکه مسومین• وما جعله الله الا بشری لکم ولتطمئن قلوبکم به وما النصر الا من عند الله العزیز الحکیم؛

[۳۰۴] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۳.

[۳۰۵] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۵.

[۳۰۶] آل عمران/سوره۳، آیه۱۲۶.

خداوند شما را در «بدر» یاری کرد (و بر دشمنان خطرناک، پیروز ساخت) در حالی که شما (نسبت به آنها)، ناتوان بودید. پس، از خدا بپرهیزید (و در برابر دشمن، مخالفت فرمان پیامبر نکنید)، تا شکر نعمت او را بجا آورده باشید! آری، (امروز هم) اگر استقامت و تقوا پیشه کنید، و دشمن به همین زودی به سراغ شما بیاید، خداوند شما را به پنج هزار نفر از فرشتگان، که نشانه‌هایی با خود دارند، مدد خواهد داد! ولی اینها را خداوند فقط بشارت، و برای اطمینان خاطر شما قرار داده وگرنه، پیروزی تنها از جانب خداوند توانای حکیم است!»

[۳۰۷] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۴، ص۱۰-۱۲.

۲. «قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده والعـقبه للمتقین؛

[۳۰۸] اعراف/سوره۷، آیه۱۲۸.

موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری جویید، و استقامت پیشه کنید، که زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می‌کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!»
۳. «تلک من انباء الغیب نوحیها الیک ما کنت تعلمها انت ولا قومک من قبل هـذا فاصبر ان العـقبه للمتقین؛

[۳۰۹] هود/سوره۱۱، آیه۴۹.

اینها از خبرهای غیب است که به تو (ای پیامبر) وحی می‌کنیم نه تو، و نه قومت، اینها را پیش از این نمی‌دانستید! بنابراین، صبر و استقامت کن، که عاقبت از آن پرهیزگاران است!»

تأخیر اجل

تقواپیشگی، از عوامل تاخیر اجل و مرگ انسان:
«ان اعبدوا الله واتقوه واطیعون• یغفر لکم من ذنوبکم ویؤخرکم الی اجل مسمی ان اجل الله اذا جاء لا یؤخر لو کنتم تعلمون؛

[۳۱۰] نوح/سوره۷۱، آیه۳.

[۳۱۱] نوح/سوره۷۱، آیه۴.

که خدا را پرستش کنید و از مخالفت او بپرهیزید و مرا اطاعت نمایید! اگر چنین کنید، خدا گناهانتان را می‌آمرزد و تا زمان معینی شما را عمر می‌دهد زیرا هنگامی که اجل الهی فرا رسد، تاخیری نخواهد داشت اگر می‌دانستید!»

[۳۱۲] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۲۰، ص۴۲-۴۳.

تحول تاریخ

نقش تقوا در تحولات تاریخی جوامع:
«ولو ان اهل القری ءامنوا واتقوا لفتحنا علیهم برکـت من السماء والارض ولـکن کذبوا فاخذنـهم بما کانوا یکسبون؛

[۳۱۳] اعراف/سوره۷، آیه۹۶.

و اگر اهل شهرها و آبادیها، ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند، برکات آسمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم ولی (آنها حق را) تکذیب کردند ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم.»

[۳۱۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۶۵.

[۳۱۵] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۸، ص۲۵۴.

تذکر

تقوا، باعث یاد خدا و تذکر انسان:
«ان الذین اتقوا اذا مسهم طـئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[۳۱۶] اعراف/سوره۷، آیه۲۰۱.

پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می‌افتند و (در پرتو یاد او، راه حق را می‌بینند و) ناگهان بینا می‌گردند.»

[۳۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۶۶-۶۷.

تسلیم

تقواپیشگی، زمینه ساز تسلیم کامل انسان در برابر خدا:
«یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله حق تقاته ولاتموتن الا وانتم مسلمون؛

[۳۱۸] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! آن گونه که حق تقوا و پرهیزکاری است، از خدا بپرهیزید! و از دنیا نروید، مگر اینکه مسلمان باشید! (باید گوهر ایمان را تا پایان عمر، حفظ کنید!)»

[۳۱۹] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۳، ص۴۰-۴۱.

تعظیم شعائر

بزرگداشت شعائر الهی، از آثار تقوا و خداترسی دلها:
۱. «یـایها الذین ءامنوا لاتحلوا شعـئر الله ولاالشهر الحرام ولا الهدی ولا القلـئد… وتعاونوا علی البر والتقوی ولا تعاونوا علی الاثم والعدون واتقوا الله ان الله شدید العقاب؛

[۳۲۰] مائده/سوره۵، آیه۲.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! شعائر و حدود الهی (و مراسم حج را محترم بشمرید! و مخالفت با آنها) را حلال ندانید! و نه ماه حرام را، و نه قربانیهای بی نشان و نشاندار را، … و (همواره) در راه نیکی و پرهیزگاری با هم تعاون کنید! و (هرگز) در راه گناه و تعدی همکاری ننمایید! و از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید که مجازات خدا شدید است!»
۲.«ذلک ومن یعظم شعـئر الله فانها من تقوی القلوب؛

[۳۲۱] حج/سوره۲۲، آیه۳۲.

این است (مناسک حج)! و هر کس شعائر الهی را بزرگ دارد، این کار نشانه تقوای دلهاست.»

[۳۲۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۹۶-۹۷.

تقرب

تقوا، زمینه ساز تقرب جستن به خدا:
۱. «قل اؤنبئکم بخیر من ذلکم للذین اتقوا عند ربهم جنـت تجری من تحتها الانهـر… ورضون من الله…؛

[۳۲۳] آل عمران/سوره۳، آیه۱۵.

بگو: آیا شما را از چیزی آگاه کنم که از این (سرمایه‌های مادی)، بهتر است؟ برای کسانی که پرهیزگاری پیشه کرده‌اند، (و از این سرمایه‌ها، در راه مشروع و حق و عدالت، استفاده می‌کنند،) در نزد پروردگارشان (در جهان دیگر)، باغ‌هایی است که نهرها از پای درختانش می‌گذرد … و خشنودی خداوند (نصیب آنهاست)….»
۲. «واتل علیهم نبا ابنی ءادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین؛

[۳۲۴] مائده/سوره۵، آیه۲۷.

و داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام، کاری برای تقرب (به پروردگار) انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد، و از دیگری پذیرفته نشد (برادری که عملش مردود شده بود، به برادر دیگر) گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت! (برادر دیگر) گفت: (من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا، تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد!»

[۳۲۵] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۵، ص۴۸۸.

۳. «یـایها الذین ءامنوا اتقوا الله وابتغوا الیه الوسیله…؛

[۳۲۶] مائده/سوره۵، آیه۳۵.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید! و وسیله‌ای برای تقرب به او بجوئید….»
۴. «یـایها الناس انا خلقنـکم من ذکر وانثی وجعلنـکم شعوبـا وقبائل لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقـکم ان الله علیم خبیر؛

[۳۲۷] حجرات/سوره۴۹، آیه۱۳.

ای مردم! ما شما را از یک مرد و زن آفریدیم و شما را تیره‌ها و قبیله‌ها قرار دادیم تا یکدیگر را بشناسید (اینها ملاک امتیاز نیست،) گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست خداوند دانا و آگاه است!»
۵. «ان المتقین فی جنـت ونهر• فی مقعد صدق عند ملیک مقتدر؛

[۳۲۸] قمر/سوره۵۴، آیه۵۴.

[۳۲۹] قمر/سوره۵۴، آیه۵۵.

یقینا پرهیزگاران در باغها و نهرهای بهشتی جای دارند، در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر!»

تکفیر گناه

رعایت تقوا و ترس از خدا، موجب محو زشتی‌ها و بدی‌های اعمال:
۱. «ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم…؛

[۳۳۰] مائده/سوره۵، آیه۶۵.

و اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند، گناهان آنها را مى‌بخشیم ….»
۲. «یـایها الذین ءامنوا ان تتقوا الله… ویکفر عنکم سیـاتکم ویغفر لکم…؛

[۳۳۱] انفال/سوره۸، آیه۲۹.

ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، … و گناهانتان را می‌پوشاند و شما را می‌آمرزد….»

[۳۳۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۱۴۴.

۳. «والذی جاء بالصدق وصدق به اولـئک هم المتقون• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا….؛

[۳۳۳] زمر/سوره۳۹، آیه۳۳.

[۳۳۴] زمر/سوره۳۹، آیه۳۵.

اما کسی که سخن راست بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند، آنان پرهیزگارانند! تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام داده‌اند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد ….»
۳. «… ومن یتق الله یکفر عنه سیـاته…؛

[۳۳۵] طلاق/سوره۶۵، آیه۵.

… و هر کس تقواى الهى پیشه کند، خداوند گناهانش را مى‌بخشد….»

[۳۳۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۹، ص۵۳۱.

[۳۳۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۲۴۵-۲۴۶.

جلب محبت خدا

تقوا، بستر جلب محبت خداوند:
۱. «بلی من اوفی بعهده واتقی فان الله یحب المتقین؛

[۳۳۸] آل عمران/سوره۳، آیه۷۶.

آری، کسی که به پیمان خود وفا کند و پرهیزگاری پیشه نماید، (خدا او را دوست می‌دارد زیرا) خداوند پرهیزگاران را دوست دارد.»

[۳۳۹] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۳، ص۴۱۶-۴۱۷.

۲. «… ان الله یحب المتقین؛

[۳۴۰] توبه/سوره۹، آیه۴.

[۳۴۱] توبه/سوره۹، آیه۷.

… خداوند پرهیزگاران را دوست دارد!»
۳. «یـیحیی خذ الکتـب بقوه وءاتینـه الحکم صبیـا• وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا؛

[۳۴۲] مریم/سوره۱۹، آیه۱۲.

[۳۴۳] مریم/سوره۱۹، آیه۱۳.

ای یحیی! کتاب (خدا) را با قوت بگیر! و ما فرمان نبوت (و عقل کافی) در کودکی به او دادیم! و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم، و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود!» «حنان»، مصدر و به معنای شفقت و مهربانی است.

[۳۴۴] فیومی، احمد بن محمد، المصباح المنیر، ص۱۵۴، «حننت».

حکمت

تقوا و پرهیزکاری یحیی علیه‌السلام، زمینه برخورداری وی از حکمت:
«یـیحیی خذ الکتـب بقوه وءاتینـه الحکم صبیـا• وحنانـا من لدنا وزکوه وکان تقیـا؛

[۳۴۵] مریم/سوره۱۹، آیه۱۲.

[۳۴۶] مریم/سوره۱۹، آیه۱۳.

ای یحیی! کتاب (خدا) را با قوت بگیر! و ما فرمان نبوت (و عقل کافی) در کودکی به او دادیم! و رحمت و محبتی از ناحیه خود به او بخشیدیم، و پاکی (دل و جان)! و او پرهیزگار بود!»

[۳۴۷] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۲۳-۲۵.

[۳۴۸] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۴، ص۲۲-۲۳.

«حکم» به معناى «حکمت» آمده است.

[۳۴۹] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۱۲۶، «حکم».

برداشت یاد شده بر این پایه است.

حکومت

از اثرات تقواپیشگی اعطای حکومت از طرف خداوند می‌باشد.

حکومت بنی‌سرائیل

تقواپیشگی، از عوامل نیل بنی اسرائیل به حکومت:
«قال موسی لقومه استعینوا بالله واصبروا ان الارض لله یورثها من یشاء من عباده والعـقبه للمتقین؛

[۳۵۰] اعراف/سوره۷، آیه۱۲۸.

موسی به قوم خود گفت: از خدا یاری جویید، و استقامت پیشه کنید، که زمین از آن خداست، و آن را به هر کس از بندگانش که بخواهد، واگذار می‌کند و سرانجام (نیک) برای پرهیزکاران است!»

[۳۵۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۳۱۰-۳۱۱.

حکومت حضرت یوسف

تقوا، عامل رسیدن یوسف علیه‌السلام به مقام حکومتی در مصر:
۱. «وکذلک مکنا لیوسف فی الارض یتبوا منها حیث یشاء نصیب برحمتنا من نشاء ولا نضیع اجر المحسنین• ولاجر الاخره خیر للذین ءامنوا وکانوا یتقون؛

[۳۵۲] یوسف/سوره۱۲، آیه۵۶.

[۳۵۳] یوسف/سوره۱۲، آیه۵۷.

و این گونه ما به یوسف در سرزمین (مصر) قدرت دادیم، که هر جا می‌خواست در آن منزل می‌گزید (و تصرف می‌کرد)! ما رحمت خود را به هر کس بخواهیم (و شایسته بدانیم) می‌بخشیم و پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کنیم! (اما) پاداش آخرت، برای کسانی که ایمان آورده و پرهیزگاری داشتند، بهتر است!»
۲. «قالوا اءنک لانت یوسف قال انا یوسف وهـذا اخی قد من الله علینا انه من یتق ویصبر فان الله لا یضیع اجر المحسنین؛

[۳۵۴] یوسف/سوره۱۲، آیه۹۰.

گفتند: آیا تو همان یوسفی؟! گفت: (آری،) من یوسفم، و این برادر من است! خداوند بر ما منت گذارد هر کس تقوا پیشه کند، و شکیبایی و استقامت نماید، (سرانجام پیروز می‌شود) چرا که خداوند پاداش نیکوکاران را ضایع نمی‌کند!»

[۳۵۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۰، ص۱۳.

خداشناسى

تقوا و پارسایی، زمینه شناخت خدای یگانه، از رهگذر نشانه‌های خلقت در جهان:
«ان فی اختلـف الیل والنهار وما خلق الله فی السمـوت والارض لایـت لقوم یتقون؛

[۳۵۶] یونس/سوره۱۰، آیه۶.

مسلما در آمد و شد شب و روز، و آنچه خداوند در آسمانها و زمین آفریده، آیات (و نشانه‌هایی) است برای گروهی که پرهیزگارند (و حقایق را می‌بینند).»

[۳۵۷] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۵، ص۱۵۸.

خوف از خدا

تقوا، موجب ترس و خشیت از خدا:
۱. «واتل علیهم نبا ابنی ءادم بالحق اذ قربا قربانـا فتقبل من احدهما ولم یتقبل من الاخر قال لاقتلنک قال انما یتقبل الله من المتقین• لئن بسطت الی یدک لتقتلنی ما انا بباسط یدی الیک لاقتلک انی اخاف الله رب العــلمین؛

[۳۵۸] مائده/سوره۵، آیه۲۷.

[۳۵۹] مائده/سوره۵، آیه۲۸.

و داستان دو فرزند آدم را به حق بر آنها بخوان: هنگامی که هر کدام، کاری برای تقرب (به پروردگار) انجام دادند اما از یکی پذیرفته شد، و از دیگری پذیرفته نشد (برادری که عملش مردود شده بود، به برادر دیگر) گفت: به خدا سوگند تو را خواهم کشت! (برادر دیگر) گفت: (من چه گناهی دارم؟ زیرا) خدا، تنها از پرهیزگاران می‌پذیرد! اگر تو برای کشتن من، دست دراز کنی، من هرگز به قتل تو دست نمی‌گشایم، چون از پروردگار جهانیان می‌ترسم.»
۲. «ولقد ءاتینا موسی وهـرون الفرقان وضیاء وذکرا للمتقین• الذین یخشون ربهم بالغیب وهم من الساعه مشفقون؛

[۳۶۰] انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۸.

[۳۶۱] انبیاء/سوره۲۱، آیه۴۹.

ما به موسی و هارون، فرقان (وسیله جدا کردن حق از باطل) و نور، و آنچه مایه یادآوری برای پرهیزگاران است، دادیم. همانان که از پروردگارشان در نهان می‌ترسند، و از قیامت بیم دارند!»

[۳۶۲] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۳، ص۴۲۲-۴۲۵.

۳. «وازلفت الجنه للمتقین غیر بعید• هـذا ما توعدون لکل اواب حفیظ• من خشی الرحمـن بالغیب وجاء بقلب منیب؛

[۳۶۳] ق/سوره۵۰، آیه۳۱ – ۳۳.

(در آن روز) بهشت را به پرهیزگاران نزدیک می‌کنند، و فاصله‌ای از آنان ندارد! این چیزی است که به شما وعده داده می‌شود، و برای کسانی است که بسوی خدا باز می‌گردند و پیمانها و احکام او را حفظ می‌کنند، •آن کس که از خداوند رحمان در نهان بترسد و با قلبی پر انابه در محضر او حاضر شود!»

[۳۶۴] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۲۷۸-۲۸۲.

خیر

از جلوه‌های تقواپیشگی رسیدن به خیر و اعتراف به خیر بودن دین می‌باشد.

دستیابی به خیر

دستیابی به خیر، در گرو تقوا و پرهیزگاری:
۱. «وابرهیم اذ قال لقومه اعبدوا الله واتقوه ذلکم خیر لکم ان کنتم تعلمون؛

[۳۶۵] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۶.

ما ابراهیم را (نیز) فرستادیم، هنگامی که به قومش گفت: خدا را پرستش کنید و از (عذاب) او بپرهیزید که این برای شما بهتر است اگر بدانید!»

[۳۶۶] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۲۳۱.

[۳۶۷] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۱۵.

۲. «فاتقوا الله مااستطعتم واسمعوا واطیعوا وانفقوا خیرا لانفسکم…؛

[۳۶۸] تغابن/سوره۶۴، آیه۱۶.

پس تا می‌توانید تقوای الهی پیشه کنید و گوش دهید و اطاعت نمایید و انفاق کنید که برای شما بهتر است….»

خیر بودن دین

اعتراف به خیر بودن دین، جلوه‌ای از تقواپیشگی:
«وقیل للذین اتقوا ماذا انزل ربکم قالوا خیرا… ولنعم دار المتقین؛

[۳۶۹] نحل/سوره۱۶، آیه۳۰.

(ولی هنگامی که) به پرهیزگاران گفته می‌شد: «پروردگار شما چه چیز نازل کرده است؟» می‌گفتند: «خیر (و سعادت)» … و چه خوب است سرای پرهیزگاران!»

[۳۷۰] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۲، ص۳۴۲-۳۴۳.

[۳۷۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۱، ص۲۱۱-۲۱۳.

دوستى اخروى

استمرار دوستی و برادری پارسایان در آخرت، نتیجه دوستی توام با تقواپیشگی آنان در دنیا:
۱. «ان المتقین فی جنـت وعیون• ونزعنا ما فی صدورهم من غل اخونـا علی سرر متقـبلین؛

[۳۷۲] حجر/سوره۱۵، آیه۴۵

[۳۷۳] حجر/سوره۱۵، آیه۴۷.

به یقین، پرهیزگاران در باغ‌ها (ی سرسبز بهشت) و در کنار چشمه‌ها هستند. هر گونه غل ([حسد]] و کینه و دشمنی) را از سینه آنها بر می‌کنیم (و روحشان را پاک می‌سازیم) در حالی که همه برابرند، و بر تخت‌ها رو به روی یکدیگر قرار دارند.»
۲. «الاخلاء یومئذ بعضهم لبعض عدو الا المتقین؛

[۳۷۴] زخرف/سوره۴۳، آیه۶۷.

دوستان در آن روز دشمن یکدیگرند، مگر پرهیزگاران!»

[۳۷۵] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۱، ص۱۱۰-۱۱۱.

[۳۷۶] طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، ج۱۸، ص۱۸۱-۱۸۲.

ذکر کیفرهاى خدا

یادآوری کیفر خداوند به هنگام وسوسه‌های شیطان، از آثار تقواپیشگی:
«ان الذین اتقوا اذا مسهم طـئف من الشیطـن تذکروا فاذا هم مبصرون؛

[۳۷۷] اعراف/سوره۷، آیه۲۰۱.

پرهیزگاران هنگامی که گرفتار وسوسه‌های شیطان شوند، به یاد (خدا و پاداش و کیفر او) می‌افتند و (در پرتو یاد او، راه حق را می‌بینند و) ناگهان بینا می‌گردند.»

[۳۷۸] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۷، ص۶۶-۶۷.

برداشت بر این اساس است که «تذکروا» به معنای یادآوری عقاب‌های الهی است.

[۳۷۹] طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۱۷.

رحمت

تقواپیشگی، سبب برخورداری از رحمت خداوند:
۱. «… وان تصلحوا وتتقوا فان الله کان غفورا رحیمـا؛

[۳۸۰] نساء/سوره۴، آیه۱۲۹.

و اگر راه صلاح و پرهیزگ