توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تعلیمیه دارای ۷۱ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تعلیمیه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن پاورپوینت تعلیمیه :

پاورپوینت تعلیمیه

تَعْلیمیّه، عنوانی برای اسماعیلیان نزاری ایران در دور دعوت جدید (۴۸۳-۶۵۴ق/۱۰۹۰-۱۲۵۶م)، برگرفته از نظری تعلیم بود.

فهرست مندرجات

۱ – معنای تعلیم
۲ – دعوت جدید
۳ – حسن صباح و نظریه‌پردازی تعلیم
۴ – فصول اربعه حسن صباح
۵ – نقادان نظری تعلیم
۵.۱ – محور انتقاد غزالی
۵.۲ – واکنش‌ محافل اسماعیلی به نقد های غزالی
۵.۳ – نقد نظریه تعلیم توسط فخرالدین رازی
۶ – خواجه نصیرالدین طوسی و نظری تعلیم
۶.۱ – استفاده از قرآن و احادیث برای تبیین مبانی اعتقادی
۷ – مبانی نظری تعلیمیان
۸ – فهرست منابع
۹ – پانویس
۱۰ – منبع

معنای تعلیم

تعلیم در اینجا به این معنا بود که در شناخت خداوند و استنتاج آموزه‌های دینی، عقل کافی نبوده، چنین معارض نیاز به آموزش از امامی دارد که در حکم «معلم صادق» است.

دعوت جدید

برای نزاریان ایران پس از گسستن از فاطمیان مصر ، لزوم داشتن رهبری متمرکز و قوی که بتواند جامع نزاری را در مقابل دشمنان حفظ کند، تأثیر مستقیم در مبانی نظری آنان داشت و باعث می‌شد تا توجه خاصی به عقید امامت داشته باشند. از این رو مبانی نظری خود را بر محور مسئل امامت بسط دادند. آنان اساس دعوت مستقل خود را بر نظری تعلیم بنا نهادند و این دعوت به «دعوت جدید» مشهور شد. از آن‌جا که نزاریان توانسته بودند در میان عام مردم نفوذ کنند و با گسترش قلمرو نفوذ خود تهدیدی جدی برای ترکان سلجوقی و خلافت عباسی به شمار آیند، نقد و رد آموزه‌های پاورپوینت تعلیمیه از سوی اندیشمندان و متکلمان اهل سنت وجه همت قرار گرفته بود.

حسن صباح و نظریه‌پردازی تعلیم

شیعیان قائل به امام منصوص، از دیرباز مبانی اعتقادی خود را از امام فرا می‌گرفتند. برای اندیشمندان شیعی مرجعیت نهایی در امور دینی از آن امام معصوم بوده، و عقل کارکرد ثانوی داشته است.

[۱] حسین مدرسی طباطبایی، مکتب در فرایند تکامل، ج۱، ص۱۵۵، ترجم هاشم ایزدپناه، نیوجرسی، ۱۳۷۴ش.

[۲] ابن‌قبه، «النقض علی ابی الحسن علی بن احمد بن بشار فی الغیبه»، ج۱، ص۱۹۴_۱۹۵، همراه مکتب در فرایند تکامل.

[۳] محمد مفید، تصحیح الاعتقاد، ج۱، ص۵۵_۵۶، به کوشش هبه‌الدین شهرستانی، قم، ۱۳۶۳ش.

با این وجود، این سابقه، پرداخت نظری تعلیم آن گونه که نزد اسماعیلی نزاری مطرح است، برپای احیاء و بازخوانی نظری کهن شیعی به حسن صباح (د ۵۱۸ق/۱۱۲۴م) بازمی‌گردد. حسن در رساله‌ای فارسی که اصل آن برای ما باقی نمانده است، با بیانی جدلی کوشیده بود تا نشان دهد که استنتاج عقلی به تنهایی نمی‌تواند به معرفت خداوند ــ به عنوان وجه شاخص معرفت دینی ــ منجر شود و تنها راه صحیح دستیابی به معرفت خداوند، تعلیم از طریق «امام معصوم» است. اینکه حسن بسیار مختصر می‌نوشته است،

[۴] رشید‌الدین فضل‌الله، جامع التواریخ، ص۱۰۶، قسمت اسماعیلیان و فاطمیان و نزاریان و، به کوشش محمد‌تقی دانش‌پژوه و محمد مدرسی، تهران، ۱۳۵۶ش.

[۵] عطاملک جوینـی، تاریـخ جهانگشای، ج۳، ص۱۹۵، به کوشش محمد قزوینی، لیدن، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۷م.

زمینه‌ساز آن بوده تا نظری تعلیم در آغاز پرداخت آن، به گونه‌ای عاری از تفصیل بیان شده و زمین گفت‌و‌گوهای بعدی را فراهم آورد، اگرچه بیان حسن همواره بنیانی‌ترین بیان از نظری تعلیم بوده است. گرچه رسال مورد نظر که شهرستانی آن را الفصول الاربعه (چهار فصل) می‌نامد، پیدا نشده است، ولی ملل و نحل‌نویسان و مورخـان ایرانی قسمت‌هایی از آن را برای ما باقی گذارده‌اند.

[۶] رشید‌الدین فضل‌الله، جامع التواریخ، ج۱، ص۱۰۵_۱۰۷، قسمت اسماعیلیان و فاطمیان و نزاریان و، به کوشش محمد‌تقی دانش‌پژوه و محمد مدرسی، تهران، ۱۳۵۶ش.

[۷] عطاملک جوینـی، تاریـخ جهانگشای، ج۳، ص۱۹۵_۱۹۹، به کوشش محمد قزوینی، لیدن، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۷م.

[۸] ابوالقاسم کاشانی، زبدهالتواریخ، ج۱، ص۱۲۹، بخش تاریخ اسماعیلیه، به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه، تبریز، ۱۳۴۳ش.

[۹] عبدالله حافظ ابرو، مجمع‌التواریخ السلطانیه، ج۱، ص۲۰۰، قسمت خلفای علویه و مغرب و مصر و نزاریان و رفیقان، به کوشش محمد مدرسی زنجانی، تهران، ۱۳۶۴ش.

از این میان کامل‌ترین گزارش به کتاب الملل و النحل عبدالکریم شهرستانی مربوط می‌شود که در حدود سال ۵۲۱ق/۱۱۲۷م، پس از مرگ حسن صباح، نوشته شده است. شهرستانی در انتهای جزء اول کتاب خود قسمت‌هایی از الفصول حسن را آورده است.

[۱۰] محمد شهرستانی، الملل و النحل، ج۱، ص۱۹۵_۱۹۷، به کوشش عبدالعزیز محمد وکیل، قاهره، ۱۳۷۸ق/۱۹۶۷م.

در این رساله حسن در ۴ فصل می‌کوشد تا نشان دهد که عقل انسان به تنهایی قادر به شناخت خداوند نیست و برای معرفت به خدا نیاز به «معلمی صادق» است و این معلم کسی جز امام معصوم نیست.

فصول اربعه حسن صباح

نظری تعلیم با پیش کشیدن یکی از مسائل مهم کلامی آغاز می‌شود: آیا با تکیه بر عقل می‌توان به معرفت خداوند رسید؟ بنا بر آنچه به ما رسیده، حسن در فصل اول از رسال خود، با حصری دو وجهی نشان می‌دهد که با تکیه بر عقل نمی‌توان به معرفت خداوند رسید. مقدمات فصل اول، معرفت به خداوند را یا از طریق عقل، یا از طریق تعلیم ممکن می‌داند. حال اگر بنا باشد که عقل به تنهایی به معرفت خداوند راه یابد، هیچ عقید مبتنی بر عقل دربار معرفت خداوند قابل رد و تردید نخواهد بود. حسن خاطرنشان می‌کند که اختلاف مکاتب فلسفی و کلامی نشان درستی مدعای اوست و نتیجه می‌گیرد که معرفت خداوند به تعلیم معلم صادق امکان‌پذیر است. او در بخش اول قصد دارد تا ادعای فلاسفه را دربار معرفت خداوند مردود اعلام کند؛ از این رو راه‌های دیگر رسیدن به معرفت خداوند را در مقدمات قضی خود در نظر نمی‌گیرد.
در فصل دوم، دربار صلاحیت معلم بحث می‌شود و بیان این‌که هر معلمی می‌تواند تعلیم دهد، یا تنها معلم صادق است که صلاحیت تعلیم را دارد. در صورت تساویِ صلاحیت معلم به فصل اول برمی‌گردیم، یعنی در صورتی که مبنایی برای ترجیح معلمی بر معلم دیگر نباشد، کسی حق ندارد تا معلم دیگران را انکار کند و انکار معلم خصم نشان از تأیید تعلیم معلم صادق دارد. فصل دوم، در واقع نقدی بر عقید کسانی است که قائل به تساوی مراجع هستند. در فصل سوم حسن مسئله‌ای طرح می‌کند که به ادعای شهرستانی اختلاف دیدگاه حسن را با شیعه (امامیه) نشان می‌دهد، او می‌گوید وقتی نیاز به معلم صادق ثابت شد، چاره‌ای نیست تا نخست صلاحیت معلم را تشخیص داد و پس از تعیین او، از وی تعلیم گرفت. به عبارت دیگر حسن، تشخیص صلاحیت معلم صادق را وظیف عقل می‌داند. در این قسمت مشکلی آشکار می‌شود؛ چطور عقلی که تا به حال اعتبار نداشت، می‌تواند صلاحیت امام را تشخیص دهد، امامی که قرار است به کمک او به معرفت خداوند رسید.
در فصل چهارم، حسن گوید: اکنون مردم بر دو دسته هستند، گروهی وجوب تعیین و تشخیص معلم صادق در معرفت خداوند را لازم دانسته، بعد به تعلّم از او می‌پردازند و گروهی تعلیم را از هر کسی جایز می‌دانند. با توجه به مقدمات گفته شده معلوم می‌شود که حق با گروه نخست است. حال که حق با این گروه است، پس رهبر آنان معلم صادق و بر حق است و بقیه باطل هستند. حسن اضافه می‌کند که با این روش عقلی ما می‌توانیم جانب حق (معلم صادق) را تشخیص بدهیم و پس از تشخیص معلم صادق می‌توانیم به کمک او حق (؟) و معرفت به خداوند را دریابیم. به عبارت دیگر عقل تا جایی اعتبار دارد که بتواند نیاز به معلم را آشکار سازد و در تشخیص او به ما کمک کند. پس از آن با یافتن معلم صادق می‌توان با تعلیم از او به معرفت خداوند رسید.

نقادان نظری تعلیم

گسترش اندیشه‌های پاورپوینت تعلیمیه برای حکومت‌های سنی‌مذهب تهدید مهمی به شمار می‌آمد و آنان را بر آن داشت تا پاسخی برای رد عقاید پاورپوینت تعلیمیه طرح کنند. از این رو ابوحامد غزالی (د ۵۰۵ق/۱۱۱۱م) به سفارش خلیفه المستظهر بالله (حک ۴۸۷-۵۱۲ق/۱۰۹۴-۱۱۱۸م) کتاب فضائح الباطنیه و فضائل المستظهریه معروف به المستظهری را تألیف کرد. غزالی علاوه بر فضائح الباطنیه در دیگر آثار خود از جمله حجه الحق، مفصل الخلاف، الدرج، القسطاس المستقیم و المنقذ من الضلال به رد عقاید پاورپوینت تعلیمیه پرداخته است.

[۱۱] محمد غزالی، المنقذ من الضلال، ج۱، ص۹۲_۹۳، به کوشش جمیل صلیبا و کامل عیاد، دمشق، ۱۳۷۶ق/۱۹۵۶م.

محور انتقاد غزالی

محور انتقاد غزالی را می‌توان در رد تعلیم و تقلید از امام معصوم دانست. غزالی در فضائح پس از گزارشی از عقاید اسماعیلیان و نظری تعلیم، تلاش دارد تا ناکافی بودن دلایل پاورپوینت تعلیمیه و مبانی این نظریه را نشان دهد. او می‌گوید التزام به مقدمات تعلیمیان آن‌چنان که آن‌ها بیان می‌کنند، لزومی ندارد و رسیدن به معرفت نیازمند تعلیم از معلم صادق نیست. غزالی می‌کوشد تا نشان دهد که مقدمات نظری تعلیم حجیت برهانی ندارند و پس از تحلیل نظری تعلیم به گزاره‌های جدا از هم و بررسی تک تک آن‌ها نشان می‌دهد که این گزاره‌ها همواره صحیح نیستند. غزالی برای آن‌که بتواند نادرستی مقدمات حسن را نشان دهد، آن‌ها را بدون ارتباط باهم و فارغ از یک نظام کلی برای نتیج‌ خاص طراحی شده است، مورد نقد قرار می‌دهد. برای نمونه غزالی می‌گوید: خدا شناسی به عقل ممکن است و ما می‌توانیم با نظر در آفریده‌های خداوند به او معرفت بیابیم. دربار ادعای امام معصوم اضافه می‌کند که هر کسی می‌تواند ادعا کند که خود امام معصوم است؛ چطور ممکن است، امامی را به ادعای او بشناسیم و بعد حق را به کمک امام تشخیص دهیم؟ این مسئله مستلزم آن است که حقانیت ادعای امام را پس از شناختن امام دریابیم که ناممکن می‌نماید.

[۱۲] محمد غزالی، فضائح الباطنیه، ج۱، ص۷۹، به کوشش عبدالرحمان بدوی، کویت، مؤسسه دارالکتب الثقافیه.

واکنش‌ محافل اسماعیلی به نقد های غزالی

انتشار نقادی‌های غزالی، واکنش‌هایی را در محافل اسماعیلی پدید آورد. به‌خصوص کوتاه‌ زمانی پس از انتشار آن‌ها، یک داعی یمنی به نام علی بن محمد ابن ولید (د ۶۱۲ق/۱۲۱۵م) ردیه‌ای با عنوان دامغ الباطل و حتف المناضل در پاسخ به کتاب فضائح الباطنیه نوشت و در آن‌ به‌طور مفصل به رد نظریات غزالی پرداخت. نظری تعلیم از سوی دیگر دانشمندان و مورخان اهل سنت نیز نقد شده است.

[۱۳] عطاملک جوینـی، تاریـخ جهانگشای، ج۳، ص۱۹۵_۱۹۸، به کوشش محمد قزوینی، لیدن، ۱۳۵۵ق/۱۹۳۷م.

[۱۴] رشید‌الدین فضل‌الله، جامع التواریخ، ص۱۰۶_۱۰۷، قسمت اسماعیلیان و فاطمیان و نزاریان و، به کوشش محمد‌تقی دانش‌پژوه و محمد مدرسی، تهران، ۱۳۵۶ش.

[۱۵] عبدالله حافظ ابرو، مجمع‌التواریخ السلطانیه، ج۱، ص۲۰۰، قسمت خلفای علویه و مغرب و مصر و نزاریان و رفیقان، به کوشش محمد مدرسی زنجانی، تهران، ۱۳۶۴ش.

فخرالدین رازی (د ۶۰۶ق/۱۲۰۹م) از مهم‌ترین منتقدان نظری تعلیم است.

نقد نظریه تعلیم توسط فخرالدین رازی

فخرالدین رازی نخست عقید مشهور منتقدان را نقل می‌کند که اگر دریافت علم نیازمند معلم باشد، خود معلم نیز نیازمند معلم دیگری خواهد شد و بدین ترتیب تسلسل لازم می‌شود. علاوه بر این ــ با برداشتی پیامبرگونه از جایگاه معلم ــ صدق معلم در صورتی درست خواهد بود که خداوند او را با دادن معجزه تصدیق کرده باشد، حال اگر علم به خداوند فقط از طریق امام حاصل شود، در نتیجه دور پدید می‌آید. فخرالدین رازی توضیح می‌دهد که این نقد مشهور چندان معتبر نیست، چرا که ممکن است عقل نبی و امام از عقل دیگران کامل‌تر باشد و در دریافت حقایق نیازمند معلم نباشند. از سوی دیگر ردی فوق بر این پیش‌فرض استوار است که عقل به کلی نادیده انگاشته شود، در حال