توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تعبد دارای ۱۱۴ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تعبد،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت تعبد :

پاورپوینت تعبد

تَعَبُّد، اصطلاحی در فرهنگ اسلامی که ناظر به بندگی خالصانه و اطاعت بی‌شائب انسان نسبت به خداوند است.

فهرست مندرجات

۱ – معنای پاورپوینت تعبد
۲ – استعمال واژ عبد
۳ – مفهوم پاورپوینت تعبد عنصری مهم و بنیادین
۴ – واژ پاورپوینت تعبد و مشتقات آن در قرآن و حدیث
۴.۱ – ماجرای پاورپوینت تعبد انسان در برابر خدا
۴.۲ – پاورپوینت تعبد گوهر دین
۴.۳ – پاورپوینت تعبد در اسلام مخصوص خداوند
۴.۴ – بازتاب پاورپوینت تعبد در زندگی بشر
۴.۵ – تبین رابط پاورپوینت تعبد انسان و خدا در قرآن
۴.۶ – پاورپوینت تعبد در روایات
۴.۷ – پاورپوینت تعبد فرایندی یک طرفه
۴.۸ – لزوم همراهی پاورپوینت تعبد با تعقل و تدبر
۵ – پاورپوینت تعبد در اندیشه و فرهنگ اسلامی
۵.۱ – نقد پاورپوینت تعبد از سوی عقل گرایان
۵.۲ – سامان‌دهی اجتماعی جریان پاورپوینت تعبدگرا
۵.۳ – تاثیر جریان اخلاق و تصوف در شکوفایی نهال پاورپوینت تعبد
۶ – فهرست منابع
۷ – پانویس
۸ – منبع

معنای پاورپوینت تعبد

واژ پاورپوینت تعبد از ریش «ع ب د» در هم اشتقاقاتش، به نوعی معنای بندگی و فرمان‌برداری و فروتنی را دربر دارد.

[۱] خلیل بن احمد فراهیدی، العین، ج۲، ص۴۸-۵۰، به کوشش مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، بغداد، ۱۹۸۱-۱۹۸۲م.

[۲] ابن منظور، لسان العرب ، ذیل عبد .

عموم مشتقات این ماده جز شماری از قبیل عبادت و صیغه‌های ثلاثی مجرد آن، برای بندگی انسان در برابر خدا یا انسانی دیگر به‌طور یکسان به‌کار می‌روند.

[۳] ابن منظور، لسان العرب ، ذیل عبد.

مصدر پاورپوینت تعبد و افعال آن به دو صورت لازم و متعدی به معنای بندگی کردن برای کسی و بنده ساختن کسی کاربرد دارند.

[۴] خلیل بن احمد فراهیدی، العین، ج۲، ص۴۸، به کوشش مهدی مخزومی و ابراهیم سامرایی، بغداد، ۱۹۸۱-۱۹۸۲م.

استعمال واژ عبد

استعمال واژ « عبد » با تفاوتهای اندک در زبانهای مختلف سامی به معانی‌ای نزدیک به معنای عربی آن و رواج ترکیبهای «عبدالله»، «عبد شمس» و…
در مقام نام‌گذاری افراد از یک‌سو، و فرهنگ رسوخ‌یافت برده‌داری در نظام اخلاقی ـ اجتماعی عرب پیش از اسلام از سوی دیگر زمین بسیار مناسبی برای وام‌گیری این مفهوم در حوز تبیین نسبت انسان و خدا در این دین نوظهور فراهم آورده است.
البته رابط حقوقی خشک و بی‌روح میان ارباب و برده در نظام جاهلی به نوعی رابط صمیمانه و مهرآمیز در نظام دینی ـ اخلاقی اسلام تغییر ماهیت داده، و در عین حال مفهوم اقتدار کامل و مطلق به معنای نفی هرگونه مالکیت و هویت مستقل برای بنده نسبت به ارباب خود در حوز عبودیت انسان در برابر خدا همچنان محفوظ مانده است.

[۵] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل‌الاسلام، ج۴، ص۵۵۵-۵۵۶، بیروت/ بغداد، ۱۹۷۰م .

[۶] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل‌الاسلام، ج۴، ص ۵۶۵-۵۶۸، بیروت/ بغداد، ۱۹۷۰م .

[۷] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل‌الاسلام ، ج۷، ص۴۵۳-۴۷۱ ، بیروت/ بغداد، ۱۹۷۰م .

مفهوم پاورپوینت تعبد عنصری مهم و بنیادین

رویکرد قوی توحیدی در دین اسلام از مفهوم پاورپوینت تعبد عنصری مهم و بنیادین ساخته که در متون مقدس دینی به روشنی قابل پی‌گیری و بازتاب فراگیر آن در حوزه‌های مختلف اندیش اسلامی قابل ردیابی است.

واژ پاورپوینت تعبد و مشتقات آن در قرآن و حدیث

واژ پاورپوینت تعبد و مشتقات آن از این مصدر در قرآن به‌کار نرفته است؛ اما دیگر مشتقات این ماده بیش از ۲۷۰ بار و بیش‌تر در سوره‌های مکی به‌کار رفته‌اند.
گفتمان پاورپوینت تعبد به نوعی رابط قدسی و معنوی میان انسان و خدا رهنمون است که در ارتباطی ساختاری با فلسف آفرینش انسان است.

[۸] ذاریات/سوره۵۱، آیه۵۶.

[۹] محمدمحسن فیض کاشانی، المحجهالبیضاء، ج۲، ص۱۰۱، قم، ۱۴۱۷ق.

ماجرای پاورپوینت تعبد انسان در برابر خدا

آدم آفریده شد تا خلیفه خداوند در زمین باشد و در فرایند جای‌گیری در این مقام در نخستین آزمون، از او اطاعت مطلق و بی‌چون و چرا خواسته شد، اما بی‌درنگ پس از نافرمانی از بهشت رانده می‌شود، تا این لغزش را با پیروی خود از هدایتهای الاهی جبران نماید؛ و بدین‌سان، نسل وی در زمین به دو دست مؤمن و کافر تقسیم می‌شوند.

[۱۰] بقره/سوره۲، آیه۳۰-۳۹.

در ادام ماجرا پیامبران الاهی پیاپی برای ابلاغ فرمان پاورپوینت تعبد انسان در برابر خدا و تجدید عهد با وی برانگیخته می‌شوند.

[۱۱] بقره/سوره۲، آیه۱۳۶- ۱۳۸.

[۱۲] نحل/سوره۱۶، آیه۳۶.

[۱۳] مریم/سوره۱۹، آیه۳۰.

[۱۴] انبیاء/سوره۲۱، آیه۲۵.

این فرمان از معنایی ساده و روشن و در عین حال از گستره‌ای وسیع به انداز تمام زندگی انسان برخوردار است و هیچ استثنا و تبصره‌ای نمی‌پذیرد؛ زیرا انسان هم هستی و هویت انسانی خود را از خداوند دارد و خود هیچ استقلالی در زندگی ندارد.

[۱۵] انعام/سوره۶، آیه۱۷-۱۸.

[۱۶] انعام/سوره۶، آیه۱۰۲.

[۱۷] یونس/سوره۱۰، آیه۳۱- ۳۵ یونس:۱۰۷.

[۱۸] شعراء/سوره۲۶، آیه۷۷-۸۹.

از این‌روی خداوند حتی می‌تواند جان آدمی را نیز بی‌هیچ بحث و گفت‌وگویی از او طلب نماید که جریان حضرت ابراهیم و حضرت اسماعیل نمون روشن آن است.

[۱۹] صافات/سوره۳۷، آیه۱۰۲-۱۰۵.

پاورپوینت تعبد گوهر دین

دین تنها از آن خداوند است

[۲۰] زمر/سوره۳۹، آیه۲-۳.

[۲۱] زمر/سوره۳۹، آیه۱۱.

[۲۲] زمر/سوره۳۹، آیه۱۴.

[۲۳] غافر/سوره۴۰، آیه۶۵.

[۲۴] بینه/سوره۹۸، آیه۵.

و گوهر این دین، تسلیم و پاورپوینت تعبد محض در برابر اوست.

[۲۵] آل عمران/سوره۳، آیه۱۹-۲۰.

[۲۶] فضل طبرسی، مجمع‌البیان، ج۳، ص۲۷۳، بیروت، ۱۴۱۵ق.

[۲۷] محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۸۳، ص۸۲، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

[۲۸] محمد صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۸، ص۲۷۲، به کوشش ابوالحسن شعرانی، تهران، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

[۲۹] محمد صالح مازندرانی، شرح اصول کافی، ج۱۲، ص۱۳۰، به کوشش ابوالحسن شعرانی، تهران، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۳م.

شرف و کمال انسانی در گرو این حس قدسی بوده،

[۳۰] نساء/سوره۴، آیه۱۷۱-۱۷۳.

[۳۱] زمر/سوره۳۹، آیه۱۵.

و انسان بدون حس پاورپوینت تعبد در برابر وی پوچ و بی‌معنی به‌شمار رفته

[۳۲] قیامت/سوره۷۵، آیه ۳۶.

[۳۳] طبری، تفسیر، ج۲۹، ص۲۴۹، بیروت، ۱۴۱۵ق.

و تحت عنوان استکبار مورد مذمت قرار گرفته است.

[۳۴] مؤمنون/سوره۲۳، آیه۴۶-۴۷.

این احساس بندگی مطلق نه تنها با جنب تعقل و خردورزی بشر ناسازگار نیست، که اقتضای طبیعی آن است.

[۳۵] بقره/سوره۲، آیه۱۷۰-۱۷۱.

[۳۶] انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۷.

[۳۷] زمر/سوره۳۹، آیه۱۱- ۱۸.

[۳۸] زمر/سوره۳۹، آیه۶۴.

[۳۹] غافر/سوره۴۰، آیه۶۵-۶۷.

[۴۰] محمدحسین طباطبایی، المیزان، ج۳، ص۳۲۳، قم، ۱۴۰۲ق.

پاورپوینت تعبد در اسلام مخصوص خداوند

پاورپوینت تعبد انسان در برابر خداوند در تفاوتی مشهود میان اسلام و دیگر ادیان و تحت تأثیر رویکرد توحیدی، علاوه بر فراگیری مطلق از صبغه‌ای کاملاً انحصاری برخوردار است؛ به گونه‌ای که انسان تنها در برابر او و نه در برابر هیچ موجود دیگری، موظف به احساس پاورپوینت تعبد مطلق است

[۴۱] انعام/سوره۶، آیه۵۶-۵۷.

[۴۲] اعراف/سوره۷، آیه۷۰-۷۱.

[۴۳] یوسف/سوره۱۲، آیه۳۹-۴۰.

[۴۴] طبری، تفسیر، ج۲۰، ص۱۵۴، بیروت، ۱۴۱۵ق.

[۴۵] طبری، تفسیر، ج۲۳، ص۲۲۷، بیروت، ۱۴۱۵ق.

و بر اساس همین معیار اعتقادی، تقسیم جامع بشری به دو دست مؤمن و کافر به منظور ارائ یک مرزبندی صورت می‌پذیرد.

[۴۶] کافرون/سوره۱۰۹، آیه۱-۶.

[۴۷] طبری، تفسیر، ج۳۰، ص۴۳۰، بیروت، ۱۴۱۵ق.

ویژگی انحصاری پاورپوینت تعبد در اسلام در واکنش به فرهنگ رسوخ‌یافت بت‌پرستی ، به شدت از پیدایش نمادهایی طبیعی یا انسانی در این حوزه جلوگیری کرده، و تعیین هرگونه واسطه میان انسان و خداوند، هرچند با مفهوم صرفاً نمادین، نوعی شرک تلقی شده است.

[۴۸] توبه/سوره۹، آیه۳۰-۳۱.

[۴۹] زمر/سوره۳۹، آیه۳.

بازتاب پاورپوینت تعبد در زندگی بشر

با این حال ضرورت بازتاب پاورپوینت تعبد در زندگی بشر که در قالب مجموعه‌ای از شعایر و سلوک دینی نمود یافته،

[۵۰] مهدی نراقی، جامع السعادات، ج۳، ص۳۸۳-۳۸۴، بیروت، مؤسسه اعلمی.

تعریف حداقلی از نمادهای دینی همچون کعبه در نقش قبله نماز و مقصد حج را ناگزیر ساخته است.

[۵۱] بقره/سوره۲، آیه۱۴۴.

[۵۲] آل‌عمران/سوره۳، آیه۹۷.

[۵۳] محمدمحسن فیض کاشانی، المحجهالبیضاء، ج۲، ص۲۹۰-۲۹۱، قم، ۱۴۱۷ق.

در همین راستا پیامبر خدا – صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- نیز تنها، بند او به‌شمار رفته، با پذیرش لقب «عبد» از هرگونه منصب الاهی برکنار دانسته می‌شود

[۵۴] نساء/سوره۴، آیه۱۷۲.

[۵۵] اسراء/سوره۱۷، آیه۱.

[۵۶] اسراء/سوره۱۷، آیه۳.

[۵۷] مریم/سوره۱۹، آیه۳۰.

[۵۸] محمد حلبی، نخبهاللآلی، ج۱، ص۵، استانبول، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.

نیز به صراحت از پاورپوینت تعبد انسانها نسبت به یکدیگر حتی در صورت برخورداری آن‌ها از منصبی دینی پرهیز داده شده، و این عمل نوعی شرک تلقی گشته است.

[۵۹] آل عمران/سوره۳، آیه۶۴.

[۶۰] آل عمران/سوره۳، آیه۷۹-۸۰.

[۶۱] توبه/سوره۹، آیه۳۰-۳۳.

با این‌حال، فرمان به پیروی مطلق از پیامبر- صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم- نوعی اظهار پاورپوینت تعبد، البته به تبع پاورپوینت تعبد در برابر خداوند به‌شمار رفته است و منافاتی با پاورپوینت تعبد مطلق و انحصاری در برابر خداوند ندارد.

[۶۲] احزاب/سوره۳۳، آیه۳۶.

[۶۳] حشر/سوره۵۹، آیه۷.

تبین رابط پاورپوینت تعبد انسان و خدا در قرآن

رابط پاورپوینت تعبد انسان و خدا در۳ سطح حقوقی، اخلاقی و سلوکی در قرآن قابل پیگیری و البته نه چندان قابل تفکیک است: مفهوم عمومی اسلام به معنای لزوم تسلیم مطلق بشر در برابر خداوند

[۶۴] نمل/سوره۲۷، آیه۹۱.

[۶۵] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۶.

[۶۶] زمر/سوره۳۹، آیه۱۲.

[۶۷] غافر/سوره۴۰، آیه۶۶.

در کنار مفاهیمی چون تقوا ، خوف و خشیت

[۶۸] آل عمران/سوره۳، آیه۱۰۲.

[۶۹] یونس/سوره۱۰، آیه۳۱.

[۷۰] عنکبوت/سوره۲۹، آیه۱۶.

در بسیاری از لایه‌های معنایی آنها، نوعی رابط حقوقی میان انسان و خداوند را ترسیم می‌کنند.
در این فضا ست که اوامر و نواهی شرعی از سوی خداوند ابلاغ شده،

[۷۱] اعراف/سوره۷، آیه۳۱-۳۳.

و تصریح به عادلانه بودن این رابطه و به دور بودن از ستم نسبت به بندگان شده است.

[۷۲] انفال/سوره۸، آیه۵۱.

[۷۳] حج/سوره۲۲، آیه۱۰.

[۷۴] غافر/سوره۴۰، آیه۳۱.

در مرحل بعد مفاهیم حمد و شکر

[۷۵] بقره/سوره۲، آیه۱۷۲.

[۷۶] زمر/سوره۳۹، آیه۷.

[۷۷] زمر/سوره۳۹، آیه۶۶.

[۷۸] غافر/سوره۴۰، آیه۶۵.

درصدد تعریف رابطه‌ای اخلاقی میان انسان و خدا هستند که در آن اظهار پاورپوینت تعبد، وظیف اخلاقی انسان در برابر نعمتهای الاهی شمرده شده است.
و در مرحل سوم مفهوم «حُب»

[۷۹] بقره/سوره۲، آیه۱۶۵.

[۸۰] آل‌عمران/سوره۳، آیه۳۱.

[۸۱] مائده/سوره۵، آیه۵۴.

رابطه‌ای سلوکی تعریف می‌نماید که در فضای فرهنگی و اعتقادی عرب جاهلی امکان نمود نیافته است.

پاورپوینت تعبد در روایات

در روایات نیز در ادام نگاه قرآنی به موضوع پاورپوینت تعبد، آفرینش تمام هستی به منظور پاورپوینت تعبد بشر در برابر خدا تلقی شده است.

[۸۲] احمد طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۱۳۳، به کوشش محمدباقر موسوی خرسان، نجف، ۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م.

[۸۳] محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۲۹، ص۲۲۱، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

مفهوم سعادت در ترادف با پاورپوینت تعبد مطرح شده

[۸۴] الصحیفهالسجادیه، قم، ج۱، ص۲۱۱، جامع مدرسین.

و در پرتو رویکرد توحیدی اسلام، مفهوم اخلاص در ارتباط با پاورپوینت تعبد به جدا شدن از هرگونه گرایش غیرالاهی به پدیده‌های دنیوی اشاره دارد.

[۸۵] عبدالله جزایری، التحفهالسنیه، ج۱، ص۷۶، نسخ خطی آستان قدس رضوی، نشر در لوح فشرد المعجم الفقهی، نسخ ۳، ۱۴۲۱ق.

[۸۶] نهج‌البلاغه، به کوشش محمد عبده، بیروت، دارالمعرفه.

پاورپوینت تعبد فرایندی یک طرفه

پاورپوینت تعبد فرایندی تنها یک طرفه به حساب آمده که در قبال آن بنده از هیچ استحقاقی برخوردار نشده است و خداوند از روی فضل خود در برابر آن پاداش می‌دهد؛ زیرا انسان هرچه دارد از آن اوست

[۸۷] الصحیفه السجادیه، ص۱۸۷.

[۸۸] محمد طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۲۶۳، بیروت، ۱۹۹۱م.

گرچه خداوند آزاد است که پاورپوینت تعبد بشر نسبت به خود را در انجام هرگونه کاری قرار دهد،

[۸۹] محمد ابن بابویه، علل الشرائع، ج۱، ص۲۷۱، نجف، ۱۹۶۶م.

[۹۰] محمد ابن بابویه، علل الشرائع، ج۲، ص۴۰۶، نجف، ۱۹۶۶م.

[۹۱] علی ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۲، ص۲۱، قم، ۱۴۱۶ق.

اما او همواره در این فرایند علاوه بر مصلحت پاورپوینت تعبد، به مصالح و مفاسد خود آن افعال نیز توجه دارد.

[۹۲] علی ابن طاووس، اقبال الاعمال، ج۲، ص۵۹۲، قم، ۱۴۱۶ق.

[۹۳] محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص۹۳-۹۴، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

لزوم همراهی پاورپوینت تعبد با تعقل و تدبر

همان‌گونه که عقل در نخستین گام به پاورپوینت تعبد رهنمون است،

[۹۴] علی واسطی، عیون الحکم و المواعظ، ج۱، ص۱۱۸، به کوشش بیرجندی، قم، ۱۳۷۶ش.

پاورپوینت تعبد نیز باید همواره با تعقل و تدبر در مسیر فهم بهتر رابط خود با خدا و مفهوم و مقصود از اعمال عبادی همراه باشد،

[۹۵] محمد ابن بابویه، علل الشرائع، ج۲، ص۵۹۸، نجف، ۱۹۶۶م.

[۹۶] محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۲۰۸، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.

[۹۷] حسین نوری، مستدرک الوسائل، ج۴، ص۱۰۷، قم، ۱۴۰۹ق.

زیرا « تفقه در دین » به پاورپوینت تعبد انسان معنا و ارزش می‌بخشد

[۹۸] محمد عبدالرئوف مناوی، فیض القدیر، ج۶، ص۳۳۸، به کوشش عبدالسلام، بیروت، ۱۴۱۵ق.

و آن را از آفت مصون می‌دارد.

[۹۹] عبدالله دارمی، سنن، ج۱، ص۹۱، دمشق، ۱۳۴۹ق.

سفارش به کاربرد نامهای مرکب از عبد و یکی از اسامی الاهی در نام‌گذاری فرزندان به تقویت فرهنگ فروتنی نسبت به خدا در قلمرو روابط اجتماعی توجه داشته

[۱۰۰] سلیمان طبرانی، المعجم الکبیر، ج۱، ص۷۴، به کوشش حمدی سلفی، بیروت، ۱۴۰۵ق/۱۹۸۴م .

[۱۰۱] سلیمان طبرانی، المعجم الاوسط، ج۱، ص۲۱۴، به کوشش طارق بن عوض الله و عبدالمحسن حسینی، قاهره، ۱۴۱۵ق.

[۱۰۲] محمد عبدالرئوف مناوی، فیض القدیر، ج۱، ص۲۱۹، به کوشش عبدالسلام، بیروت، ۱۴۱۵ق.

و عمل نمادین سجده دربر دارند فروتنی کامل و مطلق بشر در برابر خدا شمرده شده است.

[۱۰۳] عبدالله حمیری، قرب الاسناد، ج۱، ص۵، قم، ۱۴۱۳ق.

[۱۰۴] فقه الرضا، – علیه‌السلام-، ج۱، ص۱۴۱، مشهد، ۱۴۰۶ق.

[۱۰۵] محمد طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۱۷۴، بیروت، ۱۹۹۱م.

[۱۰۶] محمد طوسی، مصباح المتهجد، ج۱، ص۵۷۰، بیروت، ۱۹۹۱م.

گفتمان پاورپوینت تعبد در ادعیه و مناجاتهای مأثور نیز نوع ویژه‌ای از گفت‌وگو میان انسان و خدا را ترسیم نموده که در عین حال از مایه‌های ژرف عاشقانه نیز برخوردار است.

[۱۰۷] مناجات شعبانیه، مناجات خمسه عشره، ذیل دعای کمیل، مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی.

پاورپوینت تعبد در اندیشه و فرهنگ اسلامی

رویکرد معنوی قرآن به موضوع پاورپوینت تعبد در عصر تدوین دانشهای اسلامی ناگزیر در قالب نظریه‌های پیچیده و فروعات متعدد علمی درآمده، و ساختار نسبتاً ساده و بسیط خود را از دست داده است.

[۱۰۸] محمدمحسن فیض کاشانی، المحجهالبیضاء، ج۱، ص۲۶۷، قم، ۱۴۱۷ق.

[۱۰۹] عبدالمجید شرفی، ج۱، ص۵۹-۸۵.

شاید مسئل پاورپوینت تعبد نسبت به سنت نبوی در کنار قرآن و میزان و محدود آن، نخستین دگردیسی در این فرایند به‌شمار می‌رود که از یک سو به نفی اعتبار آن از سـوی گروه مـوسـوم به اهـل رأی ــ احتمالاً پاره‌ای معتزلیان و حنفیان نخستین

[۱۱۰] محمد شافعی، الام، ج۷، ص۲۸۷، بیروت، ۱۹۸۰م.

ــ و از سـوی دیگر به اعتبار حداکثری آن از سوی اهل حدیث انجامیده، و در طیفهای میانی، مکتب شافعی با نگاه شدیداً اعتبارآمیز

[۱۱۱] محمد شافعی، الرساله، ج۱، ص۲۱۷-۲۱۸، به کوشش احمد محمد شاکر، قاهره، ۱۳۵۸ق/ ۱۹۳۹م.

و در عین حال نسبتاً انتقادی به سنت

[۱۱۲] محمد شافعی، الرساله، ص۳۹۹، به کوشش احمد محمد شاکر، قاهره، ۱۳۵۸ق/ ۱۹۳۹م.

[۱۱۳] محمد شافعی، الام، ج۶، ص۱۱۲ بیروت، ۱۹۸۰م.

[۱۱۴] محمد شافعی، الام، ج۷، ص۲۹۰، بیروت، ۱۹۸۰م.

[۱۱۵] محمد شافعی، اختلاف الحدیث، ص۵۹، به کوشش عامر احمد حیدر، بیروت، ۱۴۰۵ق/ ۱۹۸۵م.

را پدید آورده است.

[۱۱۶] نصر حامد ابوزید، الامام الشافعی، قاهره، ۱۹۹۶م.

نقد پاورپوینت تعبد از سوی عقل گرایان

در دور بعد معتزلیان و پاره‌ای همراهان حنفی و شیعی آنان با نقد فراگیر احادیث

[۱۱۷] عبدالله ابن قتیبه، تأویل مختلف الحدیث، ج۱، ص۳-۵۷، به کوشش اسعردی، بیروت، دارالکتب العلمیه.

و طرح موضوع حجیت تکلیف عقلی در کنار تکلیف سمعی

[۱۱۸] احمد جصاص، الفصول فی الاصول، ج۴، ص۳۰۱، به کوشش عجیل نشمی، بیروت، ۱۴۰۵ق.

[۱۱۹] محمد طوسی، التبیان، ج۳، ص۳۹۵، به کوشش احمد حبیب قصیر عاملی، قم، ۱۴۰۹ق.

[۱۲۰] محمد طوسی، التبیان، ج۴، ص۱۱۰، به کوشش احمد حبیب قصیر عاملی، قم، ۱۴۰۹ق.

[۱۲۱] محمد طوسی، التبیان، ج۶، ص۴۵۸، به کوشش احمد حبیب قصیر عاملی، قم، ۱۴۰۹ق.

[۱۲۲] عبدالحمید ابن ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ج۹، ص۸۴-۸۵، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۳۷۹ق/۱۹۵۹م.

به سوی نوعی عقل‌گرایی انتقادی و گاه حد اکثری حرکت نمودند که جریان پاورپوینت تعبدگرا را با محوریت اهل حدیث، حنبلیان و اشاعره مورد هدف قرار داده بود.
مقارن با این دوره، ورود اندیشه‌های فلسفی یونان و غیر آن به بحث تعارض عقل و دین دامن زد که به سرعت محور مجادلات کلامی ـ فلسفی قرار گرفت

[۱۲۳] ابن‌سینا، الشفاء، ج۱، ص۴۲۳، الهیات، به کوشش قنواتی و سعید زاید، قاهره، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۰م.

[۱۲۴] محمد ابن رشد، «فصل المقال»، همراه فلسفه ابن رشد، المکتبهالمحمودیه، ۱۹۶۸م.

[۱۲۵] ۶۲،۶۳، علی ابن حزم، ج۱، ص۵۹، الاحکام، به کوشش احمد شاکر، قاهره، مطبعهالامام.

و حتی برتلقی فقهی از پاورپوینت تعبد نیز تأثیر گذاشت؛ گویی پاورپوینت تعبد باید الزاماً تهی از تعقل و در برابر آن باشد. .

[۱۲۶] حسن علام حلی، منتهی المطلب، ج۲، ص۲۶۶، مشهد، ۱۴۱۲ق.

[۱۲۷] حسین عاملی، العقد الحسینی، ج۱، ص۳، یزد.

[۱۲۸] محمدرضا مظفر، اصول الفقه، ج۱، ص۶۵-۶۶، قم، ۱۳۷۰ق.

امکان فهم قرآن و تدبر و تعقل در آن

[۱۲۹] محمد زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۵۸م.

[۱۳۰] محمد زرکشی، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۷۲، به کوشش محمد ابوالفضل ابراهیم، قاهره، ۱۹۵۸م.

[۱۳۱] ابن کثیر، تفسیرالقرآن العظیم، ج۱، ص۴۰، بیروت، دارالمعرفه.

نگاه حداکثری به امور پاورپوینت تعبدی یا تعقلی

[۱۳۲] احمد ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج۲۱، ص۳، بیروت، دارالمعرفه.

[۱۳۳] زین‌الدین شهید ثانی، الروضهالبهیه، ج۸، ص۲۱۹، قم، ۱۴۱۰ق.

[۱۳۴] زین‌الدین ابن نجیم، البحرالرائق، ج۱، ص۲۲۵، بیروت، ۱۴۱۸ق.

[۱۳۵] علی آمدی، الاحکام فی اصول الاحکام، ج۳، ص۲۷۹، دمشق، ۱۴۰۲ق.

و به تبع آن، اعطای ارزش اخلاقی و دینی بیش‌تر به هریک از این دو حوزه،

[۱۳۶] مقداد سیوری، نضد القواعد الفقهیه، ج۱، ص۳۱، به کوشش عبداللطیف کوه کمری، قم، ۱۴۰۳ق.

[۱۳۷] مهدی نراقی، جامع السعادات، ج۳، ص۳۸۴، بیروت، مؤسسه اعلمی.

[۱۳۸] محمدامین ابن عابدین، رد المحتار، ج۱، ص۴۸۲، بیروت، ۱۴۱۵ق.

[۱۳۹] محمد عبدالرئوف مناوی، فیض القدیر، ج۴، ص۵۴۱، به کوشش عبدالسلام، بیروت، ۱۴۱۵ق.

هریک نشانگر استمرار هر دو رویکرد پاورپوینت تعبدگرا و تعقل‌گرا در اندیش اسلامی است.

سامان‌دهی اجتماعی جریان پاورپوینت تعبدگرا

در این میان گفتمان اجتهاد و تقلید با سامان‌دهی اجتماعی جریان پاورپوینت تعبدگرا در هر دو حوز اصول و فروع دین

[۱۴۰] محمد غزالی، المستصفی، ج۱، ص۳۷۰-۳۷۱، بیروت، دارالکتب العلمیه.

[۱۴۱] محمدکاظم آخوند خراسانی، کفایهالاصول، ج۱، ص۴۷۲، قم، ۱۴۰۹ق.

به تحکیم پایه‌های آن و مصونیت