توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت ترصیع (ادبیات فارسی) دارای ۳۲ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت ترصیع (ادبیات فارسی)،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت ترصیع (ادبیات فارسی) :

پاورپوینت ترصیع (ادبیات فارسی)

یکی از آرایه های ادبی در ادبیات فارسی ترصیع بوده که در لغت به معنی جواهر نشاندن و در اصطلاح بدیع آن است که در قرینه‌های نظم یا نثر، هر لفظی با قرینه خود در وزن و حروف روی مطابق باشند. ترصیع ابزاری برای موسیقی درونی شعر است و در اشعار سعدی و رشیدالدین وطواط بسیار دیده می‌شود.

فهرست مندرجات

۱ – تعاریف ادیبان از ترصیع
۱.۱ – ابوهلال و رادویانی
۱.۲ – رشید وطواط
۱.۳ – قیس‌ رازی و سکاکی
۱.۴ – تاج‌الحلاوی
۱.۵ – کاشفی
۱.۶ – تهانوی و هدایت
۱.۷ – آق اِولی و همایی
۱.۸ – شمیسا
۲ – ترصیع از نگاه موسیقی شعر
۳ – معروف‌ترین ترصیع ادبی
۴ – ترصیع در گلستان
۵ – فهرست منابع
۶ – پانویس
۷ – منبع

تعاریف ادیبان از ترصیع

ترصیع در ادبیات فارسی، تقریباً به همان صورت که در ادبیات عرب مرسوم و معمول است، به کار می‌رود، چنان‌که مثلاً در قیاس با نظر قدامه ‌بن جعفر (د ۳۳۷ق/ ۹۴۸م) که ترصیع را مسجع ساختن اجزاء بیت

[۱] قدامه بن جعفر، نقد الشعر، ج۱، ص۱۱، به کوشش کمال مصطفی، بغداد، ۱۹۶۳م.

می‌داند.

ابوهلال و رادویانی

ابوهلال عسکری (د ۳۹۵ق/۱۰۰۵م) که ترصیع را «مسجع بودنِ حشوِ بیت»

[۲] ابوهلال عسکری، حسن، الصناعتین، ج۱، ص۳۷۵، به کوشش مفید قمیحه، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.

می‌شمارد، رادویانی (سد ۵ق/۱۱م) ضمن تأکید بر ارزش زیبایی‌شناختی ترصیع، همین معانی را به زبانی دیگر بیان می‌دارد و این صنعت را «خانه‌خانه آوردن بخش‌های سخن» تعریف می‌کند.
آن سان که هر دو کلمه، در خانه‌ها = قرینه‌های سخن برابر و در وزن متفق باشند و حرفی از اول آن همچون آخر بود، مثلِ بیت ابوالطیب مصعبی:
شکّـر شکـن است یا سخـن گـوی من است •••• عنبـر ذقـن است یا سمـن بوی مـن است.

[۳] رادویانـی، محمد، ترجمان البلاغه، ج۱، ص۷-۱۰، به کوشش احمد آتش، استانبول، ۱۹۴۹م.

رشید وطواط

پـس از رادویانی، رشید وطواط (د ۵۷۳ق) در حدایق‌السحر علاوه بر تکرار تعریف رادویانی به آیات «اِنَّ الاَبْرارَ لَفی نَعیمٍ وَ اِنَّ الْفُجّارَ لَفی جَحیمٍ»

[۴] انفطار/سوره۸۲، آیه۸۲.

[۵] انفطار/سوره۸۲، آیه۱۳-۱۴.

استشهاد کرده، و دو بیت از قصید ۴۰ بیتی تمـام مرصـع خود را به مطلـع:
ای منوّر بـه تو نجوم جمال •••• وی مقرّر به تو رسوم کمال؛
آورده است.

[۶] رشید وطواط، محمد، حدایق السحر فی دقایق الشعر، ج۱، ص۳-۵، به کوشش عباس اقبال آشتیانی، تهران، ۱۳۰۸ش.

بدیع‌نویسان بعـدی عموماً ترجیـح داده‌اند که ابیاتـی از آن قصیده را برای این صفـت شاهد بیـاورند.

قیس‌ رازی و سکاکی

شمس قیس

[۷] شمس قیس رازی، محمد، المعجم، ج۱، ص۳۳۵-۳۳۶، به کوشش محمد قزوینی، تهران، ۱۳۲۷ش.

و سکاکی

[۸] سکاکی، محمد، مفتاح العلوم، ج۱، ص۱۸۲، بیروت، دارالکتب العلمیه.

نیـز کـه هر دو ‌در سـد ۷ق در گـذشته‌اند، ترصیـع را «مسجّع گردانیدن کلمات و متساوی داشتن الفاظ در وزن و حروف» دانسته، و به همان آی (اِنَّ ‌الْاَبْرارَ…) استشهاد کرده‌اند.

تاج‌الحلاوی

تاج‌الحلاوی با تکرار سخن متقدمان، ترصیع را لطیف‌ترین و هنری‌ترین صنایع خوانده،

[۹] تاج‌الحلاوی، علی‌، دقایق الشعر، ج۱، ص۴، به‌کوشش محمدکاظم امام، تهران، ۱۳۴۱ش.

کاشفی

کاشفی (سد ۱۰ ق) با نقل تعریف متداول و معروف ترصیع، صنعت ترصیع با تجنیس را، شریف‌ترین صنعت با گستره‌ای وسیع دانسته است.

[۱۰] کاشفی، حسین، بدایع الافکار فی‌ صنایع الاشعار، ج۱، ص۸۵، به کوشش جلال‌الدین کزازی، تهران، ۱۳۶۹ش.

تهانوی و هدایت

تهانوی (سد ۱۲ ق) این صنعت را از انواع مطابقه شمرده،

[۱۱] تهانوی، محمداعلی، کشاف اصطلاحات الفنون، ج۱، ص۸۵، به کوشش محمد وجیه و دیگـران، کلکته، ۱۸۶۲م.

و هدایت (سد ۱۳ق) آن را از «اماجد صنایع» به شمار آورده است.

[۱۲] هدایت، رضا قلی، مدارج البلاغه، ج۱، ص۴۱، شیراز، ۱۳۵۳ش.

آق اِولی و همایی

در عصر حاضر، حسام العلما آق اِولی ترصیع را سجع مرصع دانسته،

[۱۳] آق‌اِولی، عبدالحسین، دررالادب، ج۱، ص۲۲۰، قم، ۱۳۷۳ش.

و همایی این صنعت را نوعی از سجع متوازی و مشترک میان نظم و نثر و مشتمل بر سجع و موازنه می‌داند.

[۱۴] همایی، جلال‌الدین، فنون بلاغت و صناعات ادبی، ص۴۵-۴۶، تهران، ۱۳۶۸ش.

شمیسا

سرانجام شمیسا با نگاهی نو به بدیع، «ترصیع» را از مصادیق «روش تسجیع در سطح کلام» و از مختصات نثر فنی ــ نثـری کـه به شعـر تشبّه می‌جـویـد، به شمار آورده است.

[۱۵] شمیسا، سیروس، نگاهی تازه به بدیع، ج۱، ص۲۸-۲۹، تهران، ۱۳۶۸ش.

[۱۶] صفوی، کورش، از زبان شناسی به ادبیات،ج۱، ص۲۹۴-۲۹۵، تهران، ۱۳۷۳ش.

ترصیع از نگاه موسیقی شعر

از منظر موسیقی شعر که محصول هماهنگی‌هایی است که از جهت وحدت یا تشابه یا تضاد صامت‌ها و مصوت‌ها در کلمات شعر پدید می‌آید، جناسها که ترصیع نیز از جمل آن‌هاست، نقش خاصی دارند.

[۱۷] شفیعی کدکنی، محمدرضا، موسیقی شعر، ج۱، ص۳۰۳، تهران، ۱۳۵۸ش.

[۱۸] شفیعی کدکنی، محمدرضا، موسیقی شعر، ج۱، ص۳۹۲، تهران، ۱۳۵۸ش.

معروف‌ترین ترصیع ادبی

از معروف‌ترین نمونه‌های ترصیع، قصیده‌ای از “رشید وطواط” است؛ که تمامی آن د