توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تاریخ‌نگاری دودمانی شیعیان دارای ۸۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تاریخ‌نگاری دودمانی شیعیان،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت تاریخ‌نگاری دودمانی شیعیان :

تاریخ‌نگاری عمومی شیعیان

در این مقاله شماری از آثار مورخین درباره تاریخ عمومی بیان شده است.

فهرست مندرجات

۱ – المبدأ و المبعث و المغازی…
۱.۱ – مشخصات مؤلف
۱.۱.۱ – از نخستین اخباریان شیعی
۱.۱.۲ – از راویان ائمه
۱.۲ – استفاده بزرگان از این اثر
۱.۳ – شیوه نگارش
۲ – المبتدأ
۲.۱ – وثاقت مؤلف
۲.۲ – آثار دیگر مؤلف
۳ – المبتدأ و السیره و المغازی
۳.۱ – مذهب ابواسحاق
۳.۲ – سایر آثار
۴ – تاریخ الشهور و الحوادث فیها
۵ – مختصر تاریخ الطبری
۶ – معادن الذهب فی تاریخ الملوک و الخلفاء
۷ – الفخری فی الا´داب السلطانیه…
۸ – کتاب العباسی
۹ – الرساله فی بنی امیه
۱۰ – تألیف سیره پیامبر و امامان در سده‌های پنجم تا هفتم
۱۰.۱ – رامش افزای آل محمد
۱۰.۲ – نزهه الکرام و بستان العوام
۱۰.۳ – لهوف ابن طاووس
۱۰.۴ – احسن الکبار فی معرفه الائمه الابرار
۱۱ – شرح‌های بیهوده در کتب تاریخی
۱۲ – تألیفات صوفیه
۱۳ – تأثیر اثار سنیان بر تاریخ‌نگاری شیعه
۱۴ – آثار دوره صفویان
۱۴.۱ – ترجمه کشف الغمّه
۱۴.۲ – بحارالانوار
۱۵ – سیر تألیفات تا پایان دوره قاجار
۱۶ – آثار تاریخی دوره معاصر
۱۶.۱ – اعیان الشیعه
۱۶.۲ – طبقات اعلام الشیعه
۱۶.۳ – سایر آثار و ویژگی آنها
۱۷ – فهرست منابع
۱۸ – پانویس
۱۹ – منبع

المبدأ و المبعث و المغازی…

کتابی بزرگ حاوی بخش‌هایی به هم پیوسته به نام المبدأ و المبعث و المغازی و الوفاه و السقیفه و الردّه می‌باشد.

[۱] محمد بن حسن طوسی، الفهرست، ج۱، ص۱۸، چاپ محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف ۱۳۵۶/ ۱۹۳۷، چاپ افست قم ۱۳۵۱ش.

[۲] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱، ص۳۹، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۹۳.

[۳] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۳، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

[۴] محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ج۱، ص۳۵۲، نجف ۱۳۸۰/ ۱۹۶۱.

[۵] محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ج۱، ص۳۷۵، نجف ۱۳۸۰/ ۱۹۶۱.

این اثر مانند اثر جامع ابن اسحاق زمینه ساز و الهام بخش تاریخ‌های عمومی گردید.

مشخصات مؤلف

از نخستین اخباریان شیعی

پیش از ظهور مورخان بزرگی همچون یعقوبی و مسعودی و هم زمان با ظهور اخباریان نامداری چون ابن اسحاق و ابومخنف اَزدی و هشام بن محمد کلبی و نصر بن مُزاحم مِنقری که به تشیع اعتقاد یا دست کم گرایش داشتند، اَبان بن عثمان اَحمَر بَجَلی از نخستین اخباریان شیعی است که در کوفه و بصره ظهور یافت.

از راویان ائمه

وی از اصحاب و راویان امام صادق و امام کاظم علیهماالسلام بود.

استفاده بزرگان از این اثر

کسانی همچون ابوعُبیده مَعمَر بن مُثنّی و محمد بن سلاّ م جُمَحی مطالبی در اخبار شعرا و انساب و ایام عرب از او روایت کرده

[۶] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۳، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

و یعقوبی

[۷] یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۶.

و علی بن ابراهیم قمی

[۸] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص۳۹، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۱.

[۹] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص۵۴، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۱.

[۱۰] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص۱۷۸، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۱.

[۱۱] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۱، ص۲۵۴، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۱.

[۱۲] علی بن ابراهیم قمی، تفسیر القمی، ج۲، ص۳۵۲، بیروت ۱۴۱۲/ ۱۹۹۱.

و طبرسی

[۱۳] فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۱۷۹، قم ۱۴۱۷.

[۱۴] فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۲۱۳، قم ۱۴۱۷.

[۱۵] فضل بن حسن طبرسی، اعلام الوری بأعلام الهدی، ج۱، ص۲۴۶ـ۲۴۷، قم ۱۴۱۷.

[۱۶] روایاتی در باره مغازی، فضل بن حسن طبرسی، ج۱، ص۲۵۱، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم ۱۴۱۷.

در آثار خود از کتاب وی مطالبی نقل کرده ‌اند.

شیوه نگارش

ابان گزارش‌های خود را به شیوه اخباریان با ذکر سند همراه کرده است. مجموعه‌ای از روایات او منتشر شده است.

[۱۷] رسول جعفریان، منابع تاریخ اسلام، قم ۱۳۷۶ش.

المبتدأ

وثاقت مؤلف

ابوحُذَیفه اسحاق بن بِشر بن محمد بخاری (متوفی ۲۰۶)، اخباری خراسانی اهل سنّت ، که از وی در شمار اصحاب و راویان امام صادق یاد شده و برخی علمای رجالی شیعه او را توثیق کرده‌اند.

[۱۸] محمد بن حسن طوسی، رجال الطوسی، ج۱، ص۱۴۹، نجف ۱۳۸۰/ ۱۹۶۱.

[۱۹] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۷۲، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

[۲۰] محمد بن محمد مفید، الجمل و النصره لسیّد العتره فی حرب البصره، ج۱، ص۱۳۷، چاپ علی میرشریفی، قم ۱۳۷۴ ش.

آثار دیگر مؤلف

وی المبتدأ را تألیف کرد

[۲۱] ابن ندیم، ج۱، ص۱۰۶.

[۲۲] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۲، ص۶۲۲ـ۶۲۳، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۹۳.

که از داستان آفرینش تا بخش‌هایی از سیره پیامبر اسلام را دربرداشته و قسمت‌هایی از آغاز و پایان آن باقی است.

[۲۳] فؤاد سزگین، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۲، ص۹۹، ج ۱، جزء۲، نقله الی العربیه محمود فهمی حجازی، ریاض ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.

کتاب الفتوح او نیز که می‌توان آن را از لحاظ توالی زمانی دنباله اثر پیشین دانست، تا سده نهم باقی بوده است.

[۲۴] فؤاد سزگین، تاریخ التراث العربی، ج۱، جزء۲، ص۱۰۰، ج ۱، جزء۲، نقله الی العربیه محمود فهمی حجازی، ریاض ۱۴۰۳/ ۱۹۸۳.

تک نگاشتهای دیگر ابوحذیفه ، سیر حوادث را تا زمان امام علی دربرمی‌گیرد.

[۲۵] ابن ندیم، ج۱، ص۱۰۶.

[۲۶] محمد بن محمد مفید، الجمل و النصره لسیّد العتره فی حرب البصره، ج۱، ص۱۳۷، چاپ علی میرشریفی، قم ۱۳۷۴ ش.

المبتدأ و السیره و المغازی

برخی تک نگاشت‌های ابواسحاق ابراهیم بن محمد ثقفی ، مانند المبتدأ و السیره و المغازی، را می‌توان بخش‌هایی جداگانه از تاریخی عمومی، همانند کتاب ابان بن عثمان، شمرد.

مذهب ابواسحاق

ثقفی نخست زیدی بود و سپس به امامیه گروید.

سایر آثار

دیگر آثار متعدد وی زنجیره‌ای پیوسته از حوادث تاریخ اسلام را تا قیام مختار و سپس حوادثی پراکنده را تا اوایل خلافت عباسیان دربرمی گیرد.

[۲۷] محمد بن حسن طوسی، الفهرست، ج۱، ص۴ـ۶، چاپ محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف ۱۳۵۶/ ۱۹۳۷، چاپ افست قم ۱۳۵۱ش.

[۲۸] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۶ـ ۱۸، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

از میان آثار او الغارات باقی است که به موضوع تاخت وتازهای سپاهیان معاویه در مناطق شیعه نشین و تحت حاکمیت امام علی می‌پردازد (چاپ سیدجلال الدین حسینی محدّث، تهران ۱۳۵۴ ش).

تاریخ الشهور و الحوادث فیها

از کتاب وقایع نگارانه فقیه و مورخ امامی، ابن قولویه جعفر بن محمد قمی (متوفی ۳۶۸ یا ۳۶۹)، به نام تاریخ الشهور و الحوادث فیها

[۲۹] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۱۲۳ـ۱۲۴، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

اثری در دست نیست.

مختصر تاریخ الطبری

ابوالحسن علی بن محمد شِمشاطی عَدَوی (زنده در ۳۷۷)، ادیب و مورخ موصلی که به دستگاه حمدانیان پیوست، نیز مختصر تاریخ الطبری را در سه هزار برگ با حذف اسانید و روایات مکرر تاریخ طبری فراهم آورد و سیر حوادث را از ۳۰۳ تا روزگار خود ادامه داد.

[۳۰] احمد بن علی نجاشی، فهرست اسامی مصنّفی الشیعه المشتهر ب رجال النجاشی، ج۱، ص۲۶۳ـ۲۶۴، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم ۱۴۰۷.

[۳۱] ابن ندیم، ج۱، ص۱۷۱ـ۱۷۲.

[۳۲] ابن ندیم، ج۱، ص۲۹۱.

[۳۳] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۴، ص۱۹۰۷، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۹۳.

از این کتاب نیز نشانی در دست نیست.

معادن الذهب فی تاریخ الملوک و الخلفاء

دیگر کتاب مهم تاریخ عمومی به شیوه سالشمار، معادن الذهب فی تاریخ الملوک و الخلفاء و ذوی الرتب تألیف مورخ و ادیب شیعی، ابن ابی طَی یحیی بن حمید حلبی (متوفی ۶۳۰)، بوده که در دست نیست و کسانی مانند ابن خلّکان

[۳۴] ابن خلکان، ج۱، ص۲۵۹.

و ابوشامه

[۳۵] ابوشامه، عیون الروضتین فی اخبار الدولتین، ج۱، ص۳۴۲، چاپ احمد بیسومی، دمشق ۱۹۹۱.

و ابن فُرات

[۳۶] ابن فرات، تاریخ ابن الفرات، ج۴، جزء ۱، ص۲۹ـ۳۰، ج ۴، جزء ۱، چاپ حسن محمد شماع، بصره ۱۳۸۶/ ۱۹۶۷.

[۳۷] ابن فرات، تاریخ ابن الفرات، ج۴، جزء ۱، ص۶۵ـ۶۶، ج ۴، جزء ۱، چاپ حسن محمد شماع، بصره ۱۳۸۶/ ۱۹۶۷.

[۳۸] ابن فرات، تاریخ ابن الفرات، ج۴، جزء ۱، ص۹۰، ج ۴، جزء ۱، چاپ حسن محمد شماع، بصره ۱۳۸۶/ ۱۹۶۷.

[۳۹] ابن فرات، تاریخ ابن الفرات، ج۴، جزء ۱، ص۹۴ـ ۹۵، ج ۴، جزء ۱، چاپ حسن محمد شماع، بصره ۱۳۸۶/ ۱۹۶۷.

از آن استفاده کرده ‌اند.

الفخری فی الا´داب السلطانیه…

کتاب الفخری فی الا´داب السلطانیه و الدول الاسلامیه (تألیف در ۷۰۱) از ابن طِقطَقی صفی الدین محمد بن علی بن طباطبا ، ادیب و مورخ امامی، در فصل اول به علم سیاست و آداب کشورداری ــ با توجه به اندرزنامه‌ها و آثار کهن ایرانی ــ پرداخته و در فصل دوم گزارشی خلاصه از تاریخ عمومی اسلام از رحلت پیامبر تا انقراض خلافت عباسیان و سقوط بغداد در ۶۵۶ آورده است که حاوی بخشی مهم در شرح حال وزیران خلفای عباسی

[۴۰] ابن طقطقی، الفخری فی الا´داب السلطانیه و الدول الاسلامیه، ج۱، ص۹ـ۱۰، چاپ محمود توفیق کتبی، مصر ۱۳۴۰.

[۴۱] ابن طقطقی، الفخری فی الا´داب السلطانیه و الدول الاسلامیه، ج۱، ص۲۴۷، چاپ محمود توفیق کتبی، مصر ۱۳۴۰.

و اظهارنظرهایی صریح و انتقادی است که قبلاً به دلایل سیاسی کمتر مجال بروز می‌یافت.

کتاب العباسی

کتاب العباسی از معدود تاریخ‌های دودمانی است که نویسندگان شیعه تألیف کردند. این کتاب تألیف ابوعلی احمد بن اسماعیل بن سَمَکه بَجَلی (متوفی ح۳۵۰)، ادیب و مورخ قمی، است. وی در دستگاه وزرای آل بویه ، مانند ابوالفضل ابن عمید ، به تعلیم و تألیف پرداخت. شیخ طوسی ، العباسی را کتابی بزرگ و کامل و بی نظیر نزدیک هزار برگ در تاریخ خلفا و دولت عباسیان دانسته است.

[۴۲] محمد بن حسن طوسی، الفهرست، ج۱، ص۳۱، چاپ محمدصادق آل بحرالعلوم، نجف ۱۳۵۶/ ۱۹۳۷، چاپ افست قم ۱۳۵۱ش.

[۴۳] یاقوت حموی، معجم الادباء، ج۱، ص۱۹۹، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۹۳.

[۴۴] ابن ندیم، ج۱، ص۱۵۴.

[۴۵] علی بن یوسف قفطی، انباه الرواه علی انباه النحاه، ج۱، ص۲۹، چاپ محمدابوالفضل ابراهیم، ج ۱، قاهره ۱۳۶۹/ ۱۹۵۰.

الرساله فی بنی امیه

الرساله فی بنی امیه از ابن عمّار احمد بن عبیداللّه ثقفی (متوفی ۳۱۴ یا ۳۱۹) نمونه‌ای دیگر از تاریخ‌های دودمانی است که اکنون در دست نیست.

تألیف سیره پیامبر و امامان در سده‌های پنجم تا هفتم

مورخان شیعی در سده‌های پنجم تا هفتم تألیف سیره و مغازی پیامبر را ادامه دادند.

[۴۶] علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم، ج۱، ص۷۵، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

[۴۷] علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم، ج۱، ص۸۰، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

[۴۸] علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم، ج۱، ص۱۵۶، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

[۴۹] ابن شاکر کتبی، فوات الوفیات، ج۴، ص۲۷۱، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۹۷۳ـ۱۹۷۴.

سیره امامان نیز پیوسته مورد توجه نویسندگان بود.

رامش افزای آل محمد

محمد بن حسین محتسب کتابی در ده جلد به نام رامِش افزای آل محمد نوشت.

[۵۰] علی بن عبیداللّه منتجب الدین رازی، فهرست اسماء علماء الشیعه و مصنفیهم، ج۱، ص۱۶۵ـ۱۶۶، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.

نزهه الکرام و بستان العوام

محمد بن حسین بن حسن رازی (سده ششم و هفتم) هم نزهه الکرام و بستان العوام را تألیف کرد (چاپ محمد شیروانی، تهران ۱۳۶۱ـ۱۳۶۲ ش) که از منابع ابن طاووس (متوفی ۶۶۴)، محدّث و فقیه و مفسر امامی، بود.

[۵۱] اتان کلبرگ، کتابخانه ابن طاووس و احوال و آثار او، ج۱، ص۴۸۲ـ۴۸۳، ترجمه علی قرائی و رسول جعفریان، قم ۱۳۷۱ش.

لهوف ابن طاووس

ابن طاووس کتاب‌هایی در شرح واقعه کربلا نوشت، از جمله کتاب اللَّهوف علی قتلی ” الطَّفوف.

احسن الکبار فی معرفه الائمه الابرار

سیدمحمد بن ابی زید بن عربشاه ورامینی نیز در ۷۴۰، احسن الکبار فی معرفه الائمه الابرار را تألیف کرد.

[۵۲] احمد حسینی، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیه اللّه العظمی نجفی مرعشی مدظله العالی، ج۲، ص۳۵۰ـ۳۵۶، قم ۱۳۵۴ـ۱۳۷۶ش.

[۵۳] رسول جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ج۱، ص۲۵۱، قم ۱۳۷۶ش.

شرح‌های بیهوده در کتب تاریخی

بتدریج تکرار و شرح‌های بیهوده به کتاب‌های تاریخی راه یافت و اغلب این کتابها فاقد روش‌های علمی بود. البته استثناهایی هم وجود داشت.

تألیفات صوفیه

صوفیه در قرن نهم آثاری در شرح طبقات اولیا و مشایخ پدید آوردند که گاه شامل بخشی از تاریخ اسلام و امامان شیعه با نگرش صوفیانه بود.

تأثیر اثار سنیان بر تاریخ‌نگاری شیعه

همچنین باید به پاره‌ای از آثار سنّیان دوازده امامی اشاره کرد که بر تاریخ نگاری شیعه تأثیری دیرپا نهاد، از جمله روضه الشهداء (تألیف در اوایل قرن دهم) نوشته ملاحسین کاشفی در تاریخ انبیا و ائمه که حادثه کربلا را در قالبی ادبی و با نثری زیبا شرح داده است.

[۵۴] رسول جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ج۱، ص۲۶۵ـ۲۶۷، قم ۱۳۷۶ش.

[۵۵] رسول جعفریان، منابع تاریخ اسلام، ج۱، ص۲۷۲، قم ۱۳۷۶ش.

آثار دوره صفویان

<