توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت تاری خانه دارای ۷۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت تاری خانه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت تاری خانه :

مسجد تاری‌خانه

پاورپوینت تاری خانه، مسجدی متعلق به نیمه قرن دوم واقع در جنوب شرقی دامغان است.

فهرست مندرجات

۱ – معنی لغوی
۲ – تاریخچه
۳ – مشخصات ساختمان
۴ – ستون
۵ – رواق
۶ – محراب
۷ – استفاده از چوب
۸ – مناره
۹ – شیوه معماری
۱۰ – زمان مرمت
۱۱ – زمان ثبت
۱۲ – فهرست منابع
۱۳ – پانویس
۱۴ – منبع

معنی لغوی

درباره نام آن معمولاً گفته می‌شود که «تاری» واژه‌ای ترکی به معنای « خدا » و پاورپوینت تاری خانه به معنای خانه خدا یا مسجد است،

[۱] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۱، ص ۶۳، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

[۲] حسین زمرشیدی، مسجد در معماری ایران، ج۱، ص۲۴، تهران ۱۳۷۴ش.

[۳] ناصر افشارفر، «مسجد تاریخانه دامغان»، مسجد، سال ۶، ش ۳۳، ص ۸۶، (مرداد و شهریور ۱۳۷۶).

لیکن کاربرد تاری به معنای «تاریک» در متون کهن فارسی

[۴] محمد بن احمد دقیقی، دیوان، ج۱، ص۶۰، چاپ محمدجواد شریعت، تهران ۱۳۶۸ش.

[۵] ابوالقاسم فردوسی، شاهنامه فردوسی، ج۲، ص۱۳۰، ج ۲، چاپ برتلس و دیگران، مسکو ۱۹۶۳.

[۶] احمد بن قوص منوچهری، دیوان، ج۱، ص۱۳، چاپ محمد دبیرسیاقی، تهران ۱۳۴۷ش.

[۷] ناصر خسرو، دیوان، ص ۷۵، چاپ مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران (۱۳۶۵ش).

[۸] ناصر خسرو، دیوان، ص ۴۸۸، چاپ مجتبی مینوی و مهدی محقق، تهران (۱۳۶۵ش).

و در محاوره مردم سمنان و دامغان،

[۹] منوچهر ستوده، فرهنگ سمنانی، ذیل «تاری»، سرخه‌ای، لاسگردی، سنگسری، شهمیرزادی، ج ۱، تهران ۱۳۴۲ش.

و نیز ضبط «تاریکخانه» در نوشته‌های بسیاری از محققان،

[۱۰] آرتور اپهام پوپ، معماری ایران، ج۱، ص۷۸، ترجمه غلامحسین صدری افشار، ارومیه ۱۳۶۶ش.

[۱۱] آرتور اپهام پوپ، معماری ایران، ج۱، ص۸۰، ترجمه غلامحسین صدری افشار، ارومیه ۱۳۶۶ش.

داوری قطعی در باره اصل واژه را دشوار کرده است.
این مسجد را به سبب ستونهای متعدد آن ــ چنان‌که در ایران معمول بوده ــ «چهل ستون» هم گفته‌اند.

[۱۲] محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۳، ص۲۷۱، چاپ سنگی تهران، ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش.

[۱۳] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۱، ص ۶۳، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

تاریخچه

نخستین بار مقدسی

[۱۴] مقدسی، البداء و التاریخ، ص ۳۵۶.

در سده چهارم، ضمن وصف دامغان، از «جامع پاکیزه و نیکوی» آن یاد کرده است.
با توجه به تاریخ بنای مسجد جامع کنونی دامغان ــ که با مشخصاتِ سلجوقی، به احتمال بسیار متعلق به نیمه دوم قرن پنجم هجری است

[۱۵] کریستی ویلسون، تاریخ صنایع ایران، ج۱، ص۱۵۸، ترجمه عبداللّه فریار، تهران ۱۳۶۶ ش.

[۱۶] ناصر افشارفر، «مسجد جامع دامغان»، مسجد، سال ۷، ش ۳۹، ص ۸۳، (مرداد و شهریور ۱۳۷۷).

ــ و نیز زمان دیدار مقدسی از دامغان در ۳۷۵، می‌توان گفت که منظور مقدسی از جامع پاکیزه شهر، همان پاورپوینت تاری خانه بوده است.
احتمالاً این مسجد تا زمان دیدار مقدسی و قبل از بنای جامع جدید، به پاورپوینت تاری خانه مشهور نبوده و مانند بسیاری از مساجد دیگر تنها عنوان «جامع» بر آن اطلاق می‌شده است.
ظاهراً پس از مسجد فَهْرَج، پاورپوینت تاری خانه قدیمترین مسجد برجای مانده در ایران است.
هرچند کتیبه‌ای که تاریخ بنای آن را نشان دهد، وجود ندارد، از روی سبک بنا می‌توان تاریخ تقریبی آن را حدس زد؛ بیشتر باستان‌شناسان و محققان، این بنا را از بناهای قرن دوم می‌دانند، برخی نیز احتمال داده‌اند که پاورپوینت تاری خانه بر بقایای آتشکده یا معبدی متعلق به دوره قبل از اسلام ساخته شده باشد،

[۱۷] احمد موسوی، «تاریخ شهر دامغان»، ج۱، ص۳۶ـ۳۷، در بناها و شهر دامغان، تهران: نشر فضا، ۱۳۶۸ش.

اما از آن‌جا که منبر پاورپوینت تاری خانه از ابتدا در طرح مسجد وجود داشته، قدیمترین زمان ممکن، اواخر دوره اموی (۴۰ـ۱۳۲) است، زیرا در این دوره منبر جزو ملزومات مسجد شد و در معماری مساجد رواج یافت.

[۱۸] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۷، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

از طرف دیگر، طاقهای پاورپوینت تاری خانه در عین شباهت بسیار به طاقهای تخم مرغی دوره ساسانی، اندک تمایلی به طاقهای جناغی و منکسر پیدا کرده است و آغاز تبدیل طاقهای ساسانی به طاقهای منکسر در قرن دوم در بین النهرین بوده است.

[۱۹] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۹، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

بنابراین، اگر تحول معماری را در ایران و بین النهرین هم زمان بدانیم، می‌توان تصور کرد که پاورپوینت تاری خانه میان قدیمترین زمان ممکن یعنی اواخر دوره اموی و خلافت هارون (۱۷۰ـ۱۹۳) ساخته شده است.
شباهت بسیار طاقهای پاورپوینت تاری خانه به طاقهای قصر اُخَیضِر (ساخته شده در اواسط قرن دوم) به تأیید این تاریخ کمک می‌کند.

[۲۰] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۹، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

مشخصات ساختمان

پاورپوینت تاری خانه مطابق با طرح عربی، دارای حیاط تقریباً مربع (۷۲ر۲۶۷۲ر۲۵ متر) و بدون حوض است.
در سمت جنوب ( قبله ) آن، تالاری ستوندار (شبستان) با سه ردیف ستون به موازات دیوار قبله و در سه سمت دیگر آن یک ردیف رواق ساخته شده است.
تالار ستوندار، دارای هفت ناو طولی در جهت قبله و سه ناو عرضی است.
ناو میانی که محراب و منبر در آن قرار دارد، عریضتر از ناوهای طرفین است و به همین نسبت دهانه طاقی که در مرکز رواق سمت قبله قرار دارد، از دهانه‌های دیگر عریضتر و بلندتر است.
این نحوه ساختمان را می‌توان مقدمه احداث ایوان بزرگ در وسط هر یک از جبهه‌های صحنهای مساجد در سبک معروف به عباسی (ایرانی) دانست.

[۲۱] حسین زمرشیدی، مسجد در معماری ایران، ج۱، ص۲۴ـ ۲۵، تهران ۱۳۷۴ش.

[۲۲] محمدتقی مصطفوی، نگاهی به هنر معماری ایران، ج۱، ص۶۲، تهران ۱۳۴۶ش.

[۲۳] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۱، ص ۶۱، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

ستون

پاورپوینت تاری خانه در اصل ۳۴ ستون (هجده ستون در شبستان و شانزده ستون در رواقها) داشته، اما به نوشته اعتمادالسلطنه

[۲۴] محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۳، ص۲۷۱، چاپ سنگی تهران، ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش.

ــ که در دوره ناصرالدین شاه آن‌جا را دیده بوده ــ از این بنا، ۲۴ ستون باقی بوده است.
پس از او، هوتم شیندلر

[۲۵] ا هوتم شیندلر، سفرنامه خراسان، ج۱، ص۱۵۹، در سه سفرنامه هرات، مرو، مشهد، چاپ قدرت اللّه روشنی، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۴۷ش.

تعداد ستونها را ۲۲ ضبط کرده است.
اکنون ۲۶ ستون شبستان و شماری از ستونهای رواقها برجای مانده است.
قطر این ستونها حدود ۶ر۱ متر، محیط آن‌ها ۹۰ر۴ تا ۹۷ر۴ متر، ارتفاع هر یک از سطح زمین تا محلی که طاق بر آن متکی است، ۸۴ر۲ متر و تا پشت بام ۶ متر است.
آجرهای مربعِ به کار رفته در ستونها به پیروی از آجرچینی دوره اشکانی و ساسانی متناوباً به صورت افقی و عمودی چیده شده‌اند.

[۲۶] اقبال یغمائی، «آثار تاریخی دامغان»، مهر، ص ۴۹۹ـ۵۰۰، سال ۶، ش ۶ و ۷ (آبان و آذر ۱۳۱۷).

[۲۷] ناصر افشارفر، «مسجد تاریخانه دامغان»، مسجد، سال ۶، ش ۳۳، ص ۸۹، (مرداد و شهریور ۱۳۷۶).

رواق

رواقهای این مسجد فاقد سقف بوده است.
به گزارش گدار

[۲۸] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۵ـ۱۰۶، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

کسی که مأمور تعمیر آن شده بوده، به جای آن‌که طاقهای ضربی معمول در معماری ساسانی را بسازد، از بالای ستونی به ستون دیگر و موازی با دیوار قبله، دستکهایی کار گذاشته و روی آن طاقهای نازک و سبُک و گلابی شکل ساخته بوده که هیچ تناسبی با ستونهای محکم و قطور پاورپوینت تاری خانه نداشته است.
این طاقها اکنون از بین رفته‌اند.

محراب

محراب مسجد دارای قوسی مازه‌دار و عمیق و پلان مستطیل شکل است، ارتفاع آن ۳۳۵ و عرض آن ۱۴۲ سانتیمتر است و ۵۰ سانتیمتر از کف مسجد پایینتر و کاهگل اندود است که احتمالاً در اصل مانند ستونها دارای گچ‌بری بوده است.
محراب مذکور به علت استقرار منبر در سمت راست آن، در وسط دیوار قبله قرار نگرفته است.

[۲۹] علی سجادی، سیر تحول محراب در معماری اسلامی ایران از آغاز تا حمله مغول، ج۱، ص۶۹، ج ۱، تهران ۱۳۷۵ش.

گدار

[۳۰] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۱، ص ۶۴، پانویس ۲، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

احتمال داده است که محراب قدیم بکلی از بین رفته و در دوره تیموریان به جای آن طاقنمای مورّبی ساخته‌اند تا جهت قبله را که در ابتدا درست معیّن نکرده بودند، اصلاح کنند.

استفاده از چوب

در ساختمان پاورپوینت تاری خانه بجز آجر در ساختن ستونها و طاقهای ضربی و گِل و خشت در سقفهای گهواره‌ای و برای پرکردن فضاهای خالی، از چوب هم به مقدار کم، استفاده شده است؛ جهت استواری و اتصال محکم قوسها به ستون و دیوار از قطعات چوب استفاده شده است.
در محور هر طاقی یک سوراخ تقریباً ۳۰۳۰ سانتیمتری که جای سرتیر است، معلوم می‌کند که تیر حمالِ بسیار قطوری هر جرز را به دیوار متصل می‌کرده است، ولی این شیوه فقط در رواقهای حیاط مشاهده می‌شود.

[۳۱] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۶، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

پاورپوینت تاری خانه از طرف شمال غربی سه در و از طرف شمال شرقی پنج در داشته که به رواقهایی باز می‌شده که اینک از میان رفته‌اند.

[۳۲] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص۱۰۴، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

هیچ پله‌ای در میان کف رواقها و کف صحن وجود ندارد.
به نظر می‌آید که تمام سطح بنا همیشه یکدست بوده و کف قسمتهای مسقّف هم مانند قسمتهای دیگر فقط خاک بوده و مفروش به سنگ و آجر و…نبوده است.

[۳۳] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۲، ص ۱۰۶، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

مناره

در ضلع غربی و متصل به بنا، مناره خشتی پاورپوینت تاری خانه به ارتفاع ۵ر۶ متر قرار داشته که در زلزله ۲۴۱ یا ۲۴۲ قومس

[۳۴] طبری، تاریخ (لیدن)، ج۱، ص۱۴۳۳ـ۱۴۳۴.

[۳۵] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء علیهم الصلاه و السلام، ج۱، ص۱۴۵، بیروت: دار مکتبه الحیاه، (بی تا).

ویران شده و حدود ۱۸۰ سال بعد، مناره جدید مدوّر آجرکاری در نزدیکی جای مناره قبلی ساخته شده است.
این مناره در حدود ۴۲۰ به دستور ابوحرب بختیار، حاکم دامغان، بنا شده است.
از بخش باقی‌مانده کتیبه کوفی این مناره ــ این کتیبه تا پیش از گزارش اعتمادالسلطنه

[۳۶] محمدحسن بن علی اعتمادالسلطنه، مطلع الشمس، ج۳، ص۲۷۲، چاپ سنگی تهران، ۱۳۰۱ـ۱۳۰۳، چاپ تیمور برهان لیمودهی، چاپ افست تهران ۱۳۶۲ـ۱۳۶۳ش.

نامعلوم بود ــ و مقایسه آن با کتیبه کوفی برج مقبره‌ای پیرعلمدار، می‌توان تاریخ احداث مناره را استنتاج کرد.

[۳۷] بناهای آرامگاهی، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۳۷۷، ۱۳۷۶ش.

[۳۸] ناصر افشارفر، «مسجد تاریخانه دامغان»، مسجد، سال ۶، ش ۳۳، ص ۹۱، (مرداد و شهریور ۱۳۷۶).

به گفته ویلسون؛

[۳۹] کریستی ویلسون، تاریخ صنایع ایران، ج۱، ص۱۵۸، ترجمه عبداللّه فریار، تهران ۱۳۶۶ ش.

این مناره که بین سالهای ۴۱۷ تا ۴۲۰ ساخته شده و اولین مناره مدوّر ایران است؛ ۲۶ متر ارتفاع و ۸۶ پله دارد و بدون پایه، از سطح زمین ساخته شده است.
محیط آن در سطح زمین ۱۳ و در بالاترین نقطه ۶ متر است.
تمام مناره آجرکاری است.
کتیبه کوفی در ارتفاع ۵ر۱۰ متری قرار دارد.

[۴۰] اقبال یغمائی، «آثار تاریخی دامغان»، مهر، ص ۵۰۰، سال ۶، ش ۶ و ۷ (آبان و آذر ۱۳۱۷).

[۴۱] ناصر افشارفر، «مسجد تاریخانه دامغان»، مسجد، سال ۶، ش ۳۳، ص ۹۲، (مرداد و شهریور ۱۳۷۶).

شکل مخروطی مناره و نحوه آجرکاری و تزیینات آن به سبک سلجوقی باعث شده که از این مناره بیش‌تر با عنوان مناره سلجوقی یاد شود.

[۴۲] برنارد اوکین، «مساجد ایران و آسیای مرکزی»، ج۱، ص۱۳۳، ترجمه عبداللّه برادران، فصلنامه هنر، ش ۳۳ (تابستان و پاییز ۱۳۷۶).

[۴۳] آندره گدار، «تاریخانه دامغان»، مهر، سال ۱، ش ۱، ص ۶۴، سال ۱، ش ۱ (خرداد ۱۳۱۲)، ش ۲ (تیر ۱۳۱۲).

شیوه معماری

همه عوامل و عناصر معماری پاورپوینت تاری خانه جز طرح عربی آن، ادامه سنّت معماری ساسانی است.
شیوه طاق زنی، استفاده از پوششهای گهواره‌ای، قوسهای تخم م