دنیای فایل |
یک سایت خوب برای یافتن مطالب مورد نیازتان پاورپوینت اویسیه
در حال بارگذاری
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت اویسیه دارای ۱۲۰ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت اویسیه،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت اویسیه :
پاورپوینت اویسیه
از جمله فرقه‌های ضاله که در اسلام بوجود آمده است فرقه صوفی و صوفیگری است که به ادعای محققین صوفیه از قرن دوم به بعد وارد اسلام شده است و به نظر بعضی پیدایش این کلمه در اسلام موقعی بود که مسلمین شروع به یادگرفتن علوم از یونان نموده و ضمنا کلمات یونانی را هم به صورت عربی در می‌آوردند.
[۱] واحدی، سید تقی، درکوی صوفیان، تهران، انتشارات نخل دانش، ۱۳۸۴، چاپ چهارم، ص۵۱۵۲.
و به مرور زمان خود تصوف هم به مکتبهای متعددی در آمد و خود را بهترین امت و از جمله کسانی که از یاد خدا غافل نمی‌شوند می‌داند. از جمله آن مکتبها مکتب پاورپوینت اویسیه است که در این مقاله مورد بررسی واقع می شود.
فهرست مندرجات
۱ – پیشینه
۲ – تعریف صوفی
۳ – مکتب پاورپوینت اویسیه
۴ – اویس قرنی
۵ – تصوف اویس قرنی
۶ – مؤسس مکتب پاورپوینت اویسیه
۶.۱ – قطب فعلی پاورپوینت اویسیه
۷ – دیدگاه جامی
۸ – اخفاء و استتار آراء و عقاید
۹ – افراد یا گروهی با نام پاورپوینت اویسیه
۱۰ – سلسله چشتیه
۱۱ – مشایخ
۱۲ – تفسیر حروفی
۱۳ – طرق مشایخ
۱۳.۱ – رسومیه
۱۳.۲ – الوهیه
۱۳.۳ – علویه
۱۴ – گرایش نقشبندیه
۱۵ – اساس طریقت
۱۶ – دیگر سلسله‌های گرایش یافته
۱۷ – پاورپوینت اویسیه در جهان
۱۷.۱ – در ایران
۱۷.۲ – دیگر کشورها
۱۸ – عناوین مرتبط
۱۹ – فهرست منابع
۲۰ – پانویس
۲۱ – منبع
پیشینه
در سده‌های ۶ و ۷ق به آن دسته از صوفیان که در سلوک به شیخ و پیری معیّن انتساب نداشتند و با توسل به روحانیت‌ِ رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) منازل سلوک را طی می‌کردند و بدون واسطه، به امداد روحانی نبی پرورش می‌یافتند، اویسی گفته می‌شد.
[۲] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۲۸-۲۹، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
[۳] خواجه محمد پارسا، قدسیه، ج۱، ص۱۵، به کوشش احمد طاهری عراقی، تهران، ۱۳۵۴ش.
[۴] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۱۶، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۵] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۵۰۲، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۶] ابن کربلایی، حافظ حسین، روضات الجنان، ج۱، ص۵۱۰ -۵۱۱، به کوشش جعفر سلطان القرایی، تهران، ۱۳۴۴ش.
[۷] داراشکوه، محمد، سکینه الاولیاء، ج۱، ص۲۹-۳۰، به کوشش تاراچند و محمدرضا جلالی‌نائینی، تهران، ۱۳۴۴ش.
این تعریف از پاورپوینت اویسیه هرچند در همه ادوار تصوف نزد مشایخ و دانشمندان خانقاه مقبول و پذیرفته بوده است، اما اشارات نویسندگان صوفی دوره‌های بعد، همچون عبدالرحمان جامی نشان می‌دهد که این عنوان از قرن ۸ق به بعد، بر صوفی سالکی اطلاق می‌شده است که به ظاهر از شیخی متابعت و پیروی نمی‌کرده، و به پیرو شیخی از مشایخ گذشته متوسل می‌شده، و حل مشکلات سلوک را از روحانیت او می‌خواسته است. (و اویسی خوانده شده است و گفته‌اند که عطار نیشابوری بر اثر تجلی نور منصور حلاج بر روح او پرورش یافته، و اویسی محسوب شده است.)
[۸] خواجه محمد پارسا، قدسیه، به کوشش احمد طاهری عراقی، تهران، ۱۳۵۴ش.
[۹] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۳۹۰، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۱۰] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۴۹۹، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۱۱] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۵۹۷، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۱۲] داراشکوه، محمد، سکینه الاولیاء، ج۱، ص۲۹-۳۰، به کوشش تاراچند و محمدرضا جلالی‌نائینی، تهران، ۱۳۴۴ش.
[۱۳] فروزانفر، بدیع‌الزمان، شرح احوال و نقد و تحلیل آثار شیخ فریدالدین محمد عطار نیشابوری، ج۱، ص۳۲-۳۳، تهران، ۱۳۵۳ش.
تعریف صوفی
صوفی در لغت: صوف، پیرو طریقت تصوف، پشمینه پوش.
[۱۴] دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، تهران، مجلسی، ۱۳۳۳ش، جص و ضییم، ص۳۷۲.
صوفی در اصطلاح همانند معنای لغوی را دارد بنابر این کلمه صوفی و تصوف عبارت از لباس پشمینه پوشیدن می‌باشد عده‌ای معتقدند صوفیه برای پشمینه پوشی تاسی به حضرت داود و یحیی و موسی و عیسی (علیهم‌السّلام) و خلاصه حضرت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) کرده‌اند و به همین دلیل چون صوف را لباس پیامبران می‌دانند و می‌خواهند به راه آنان روند پوشید‌ه‌اند به همین دلیل صوفیه دوره نخستین خرقه از پشم خشن تهیه می‌کردند و بر دوش می‌افکندند یا می‌پوشیدند.
[۱۵] واحدی، سید تقی، در کوی صوفیان، تهران، انتشارات نخل دانش، ۱۳۸۴، چاپ چهارم، ص۳۰.
(برای اطلاعات بیشتر به مقالات تصوف رجوع شود.)
مکتب پاورپوینت اویسیه
پاورپوینت اویسیه عده‌ای از صوفیه‌اند که حدودا قریب به یک قرن است که پیدا شده‌اند برخلاف روش و سیره‌ای مخصوص صوفیه، پاورپوینت اویسیه را که دارای فرقه نبوده‌اند منسوب به حضرت اویس قرنی (علیه‌السّلام) و فرقه‌ای را تاسیس کرده‌اند.
[۱۶] واحدی سید تقی، ازکوی صوفیان تا حضور عارفان، مصحح محمد مهدی خلیفه، مولف، طبع سوم، ۱۳۷۷، ص۲۴۳.
که اویسی سالکی را گویند که مراد و پیری ندارد و از روحانیت رسول اکرم یا یکی از بزرگان طریقت کسب فیض می‌کند.
چون اویس بدون آنکه به دیدار پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نایل آید به آن حضرت ایمان آورد و از جانب آن حضرت بشارتی در حق او داده شد صوفیان به کسانی که بدون رسیدن به حضور مرشدی از روحانیت او کسب فیض کنند اویسی گویند.
[۱۷] کلپنپارلی، عبدالباقی، تصوف در یکصد پرسش و پاسخ، ترجمه توفیق سبحانی، تهران، نشر دریا، بیتا، ص۱۱۷.
بنابر قول بزرگان تصوف چون هجویری و عطار و جامی اویسی به کسی گویند که از روحانیت یکی از مشایخ گذشته استفاده برده و تحت تربیت او قرار گیرد و قول آن مورد تایید تمام سلسله‌های تصوف می‌باشد
[۱۸] الهامی، داود، فرقه‌های دهبیه، پاورپوینت اویسیه و خاکساریه، قم، ناشرموسسه دفاع از حریم اسلام، ۱۳۸۰، ص۵۹.
مانند شیخ ابوالحسن خرقانی که ایشان در سلوک از روحانیت ابویزید بهره‌ور می‌شد.
[۱۹] جامی، عبدالرحمن، نفخات الانس، تصحیح و مقدمه و پبوست مهدی توحیدی پور، بی جا، بیتا، انشارات کتاب فروشی محمودی، ص۲۹۸.
و عده‌ای بر این باورند که حضرت رسول اویسیان را بی‌واسطه غیری در تحت تربیت خود قرار می‌دهد
[۲۰] مدرسی چهار دهی، نورالدین، سیری در تصوف، تهران، ۱۳۶۱، انتشارات اشراقی، ص۴۲۸.
اویسی نام طریقت ندارد تظاهر به درویشی نمی‌کند اهل خانقاه نیست پیر دلیل و پیر طریقت ندارد و خود هیچگاه گرد داعیه ارشاد نمی‌گردد. چنانکه می‌نویسند،
قومی باشند که ایشان را اویسیان گویند ایشان را به پیر نیازی نیست، ایشان را نبوت در حجر خود پرورش دهد بی‌واسطه غیری چنانکه اویس را داد اگر چه به ظاهر خواجه انبیا را ندید اما پرورش از او می‌یافت.
[۲۱] عطار نیشابوری، ابوبکر ابراهیم فریدالدین، تذکره الاولیا، تصحیح میرزا محمد خان قزوینی، بیجا، ۱۳۳۶، چاپ سوم، ص۳۳.
اویس قرنی
اویس بن عامر قرنی از بزرگان تابعین و از جمله چهار نفر زهاد پرهیزگاری است که از امیرمومنان (علیه‌السّلام) پیروی نموده‌اند او با اینکه در زمان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌زیست ولی به دیدار آن حضرت نایل نشد. آنگاه که از یمن برای دیدار رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) به مدینه آمد و سعادت زیارت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نصیبش نگشت و مراجعت نمود پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در حق او فرموند (انی لاجد نفس الرحمن انی لاجد نفس الرحمن یاتینی من قبل الیمن)
[۲۲] ابن ابی جمهور احسائی، عوالی اللآلی، قم، انتشارات سید الشهداء علیه‌السّلام ، ۴ جلد، ۱۴۰۵ ه، چاپ اول، ج۱، ص۵۱.
نسیم رحمت را میابم نسیم رحمت را میابم که از جانب یمن به من می‌آید.
در شرف او همین بس که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) او را ندیده سلامش رسانیده.
و می‌فرمود: تفوح روائح الجنه من قبل قرن وا شوقاه الیک یا اویس القرنی الا و من لقیه فلیقرئه منی السلام فقیل یا رسول الله و من اویس القرنی فقال صان غاب عنکم لم تفتقدوه و ان ظهر لکم لم تکترثوا به یدخل الجنه فی شفاعته مثل ربیعه و مضر یؤمن بی و لا یرانی و یقتل بین یدی خلیفتی امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب ع فی صفین
[۲۳] علامه مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ۱۱۰ جلد، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ هجری قمری، ج۴۲، ص۱۵۵.
(بوی بهشت را از جانب یمن استشمام می‌شود چه قدر به تو اشتیاق دارم ای اویس قرنی، اگاه باشید هرکسی از شما آن را دید سلام مرا به او برساند، گفته شد یا رسول الله اویس قرنی کیست فرمودند اگر از شما غایب شود او را نمی‌یابید و اگر بر شما ظاهر شود به او مشقت و سختی نرسانید و طائفه‌ای مثل ربیعه و مضر بوسیله شفاعتش داخل بهشت می‌شود او بدون اینکه مرا ببیند به من ایمان آورده و در محضر جانشین من حضرت علی (علیه‌السّلام) در صفین به شهادت می‌رسد.)
[۲۴] آملی، سید حیدر، جامع الاسرار و منبع الانوار، بیتا، انتشارات علمی و فرهنگی وزارت فرهنگ و آموزش عالی، چاپ اول، ۱۳۶۸ هجری شمسی، ص۲۶.
صوفیان می‌گویند: اویس وقتی شنید که در یکی از جنگها یکی از دندانهای پیامبر شکسته است، یکی از دندانهای خود را شکست.
[۲۵] شیرازی، محمد معصوم، طرائق الاحقایق، تصحیح محمد جعفر محجوب، تهران، ناشر کتابخانه بارانی، بیتا، ج۲، ص۵۵.
(که صحت این قصه معلوم نیست). گویند که اویسیان افغانستان دندانها خود را بالکل در می‌آوردند و برخی از اویسیان بنا به تبعیت اویس قرنی یک دندان خود را در می‌آوردند این عده را بدین جهت اویسی می‌گویند که اویس قرن بدون انکه به حضور پیامبر اکرم شرفیاب شود تحت تربیت روحی او بود و سرانجام در جنگ صفین در رکاب مولای متقیان شربت شهادت نوشید.
[۲۶] مدرسی چهار دهی، نورالدین، سیری در تصوف، تهران، ۱۳۶۱، انتشارات اشراقی، ص۴۲۸.
اویس در غزوه صفین خدمت حضرت علی (علیه‌السّلام) آمد و گفت دستت را دراز کن تا بیعت کنم حضرت علی (علیه‌السّلام) پرسید بر چه اصولی بیعت خواهی کرد گفت بر آن که از تو اطاعت کنم و تا روز مرگ در راه تو جهاد کنم و پس از این بیعت به جهاد رفت و به شهادت رسید.
[۲۷] علامه مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۴۱، ص۳۰۰.
تصوف اویس قرنی
اساسا اویس قرنی از پارسایان تابعین بوده و افکارش با اصول تصوف توام نبوده است، چه بسا در زمان او از تصوف به معنای امروزی اثری نبوده است
[۲۸] – خاوری، اسدالله، ذهبیه تصوف علمی- اثارادبی، تهران، انتشار دانشگاه تهران، ۱۳۶۲، ص۱۹۳.
و حتی بنابر قول عده‌ای در آن زمان نامی از تصوف و صوفیگری نبوده و کسانی که به دین بسیار علاقه نشان می‌دادند عباد و زاهد نامیدند.
[۲۹] واحدی، سید تقی، درکوی صوفیان، تهران، انتشارات نخل دانش، ۱۳۸۴، چاپ چهارم، ص۵۰.
پس اینکه برخی از شیفتگان تصوف برای اصالت دادن به آن تلاش می‌کنند تا برای تصوف، پیشینه و قدمتی به بلندای تاریخ اسلام بیابند، تلاش بی‌ثمری است زیرا عقائد صوفیه یا صوفیان به اصطلاح مسلمان تفاوتهای بسیار و اختلاف آشکاری است و حتی سران صوفیه هم به اویس قرنی طریقه خاص نسبت نداده‌اند و اینکه عده‌ای از مشاهیر صوفیه مانند محمود بن عثمان و مستعلی شاه شیروانی و صاحب طرائق الحقائق شجره‌ای را نسبت به اویس قرنی داده‌اند، این شجره همانطور که صوفیه معتقدند شجره صحبت است نه ارشاد زیرا اویس قرنی قبل از حضرت امیرالمومنین علی شهید شده است و از نظر غیر صوفیه هم مدرکی که دال بر تاسیس فرقه از ناحیه علی باشد نه اویس قرنی، بلکه به هیچ کدام از صحابه داده نشده است.
[۳۰] الهامی، داود، فرقه‌های دهبیه، پاورپوینت اویسیه و خاکساریه، قم، ناشرموسسه دفاع از حریم اسلام، ۱۳۸۰، ۶۲و۶۳.
چنانکه بعضی‌ها می‌گویند: نشر سلسله از اویس معلوم نیست و بعضی اسناد خود را در طریقت بوی نسبت داده‌اند که این اسناد اشتباه می‌باشد، یقین جمعی بفیض او رسیده‌اند و لیکن دلیل نمی‌شود که تعیین نموده باشد کسی را که بعد از او دستگیری نماید.
[۳۱] شیرازی، محمد معصوم، طرائق الاحقایق، تصحیح محمد جعفر محجوب، تهران، ناشر کتابخانه بارانی، بیتا، ص۵۱و۵۲.
پس از نظر صوفیه، فرقه‌ای به نام پاورپوینت اویسیه وجود ندارد و لیکن اخیرا طایفه عنقا برخلاف سیره صوفیه به تاسیس آن اقدام کرده و خود مدعی ریاست آن شده‌اند.
مؤسس مکتب پاورپوینت اویسیه
جلال الدین علی میرزا ابوالفضل بن مولا علی بن هاشم طالقانی قزوینی متخلص به عنقا (پرنده‌ای بزرگی است که او را عنقا می‌نامند به خاطر دراز بودن گردنش، و عنقا مغرب هم پرنده‌ای است مجهول الجسم که یافت نشده است.)
[۳۲] درویش، محیی الدین، اعراب القرآن و بیانه، سوریه، دارالارشاد، سال چاپ ۱۴۱۵ ق، چاپ چهارم، ج۷، ص۱۳.
متولد (۱۲۶۶ق) و درسال ۱۳۲۳ قمری درگذشت و در ابن بابویه مدفون گردید و محمد ابن عنقا هم در جوار پدر مدفون گشته و بوسیله صادق عنقا مقبره آئینه کاری گردیده. جلالدین مرید سید حسین قریشی قزوینی گردید و بعد دست ارادت به سید حسین دزفولی از مشایخ ذهبیه داد و در لباس روحانی بود و داعیه ارشاد داشت ولی اذکار سلسله ذهبیه ملاک سلوک او بود و داعیه ارشاد و سیادت و پیر اویسی را ابداع نمود و تالیفاتی دارد که نوعا به وسیله پسرش صادق عنقا به طبع رسیده است.
محمد عنقا پسر جلاالدین در سال ۱۲۶۶ شمسی ریس کتابخانه مجلس بود و به تمام سلسله صوفیه رو آورد و مدت زیادی با انجمن روحی تهران مراوده داشت طبق گفته خود در عالم رویا تحت تربیت پدرش قرار گرفته و مدعی قطبیت شد و پسرش علی عنقا را به مریدی پذیرفت و در سال ۱۳۴۱شمسی در گذشت و اغلب کتابهای او درباره تصوف و علوم غریبه است.
صادق عنقا با برادر بزرگ خود بر سر جانشینی پدرش به نزاع پرداخت و خود را سید و اولاد سلاطین صفوی و قطب سلسله اویسی معرفی کرد و داعیه رجعت مسیح و مهدی موعد نمود و لقب طریقت شاه مقصود برخود نام نهاد و از اول هم پسرش صلاح الدین علی نادر عنقا را به جانشینی خود برگزید و آرم مخصوص که دو هلال سر تبرزین که مقابل هم قرار گرفته است، برای خود انتخاب نمود او آرم سیادت را عمامه سفید دانسته است و اجداد خود را جزء اقطاب اویسی و مجاز از سلاسل ذهبی و نعمه اللهی ذکر کرده است، ولی علی عنقا طبق نامهای ادعاهای صادق عنقا را انکار کرده.
[۳۳] مدرسی چهار دهی، نورالدین، سیری در تصوف، تهران، ۱۳۶۱، انتشارات اشراقی، ص۴۳۲الی ۴۳۶.
قطب فعلی پاورپوینت اویسیه
قطب فعلی انها صلاح الدین علی نادر عنقا است که پدرش شاه مقصود محمد صادق عنقا او را در زمان حیاتش به جانشینی انتخاب کرد
[۳۴] مدرسی چهار دهی، نورالدین، سیری در تصوف، تهران، اشراقی- صفار، چاپ سوم، ۱۳۹۰، ص۳۱۵.
او در اوایل انقلاب به امریکا فرار کرد و هم اکنون در امریکا و اروپا و عده‌ای از شهرهای ایران فعالیت دارند. خود صلاح الدین علی نادر عنقا کتابهای هم به چاپ رسانده است که از جمله انها صلح، سر سلوک و رازنامه است است.
دیدگاه جامی
رأی و نظر جامی را درباره پاورپوینت اویسیه شاگرد او -عبدالغفور لاری- اینگونه بیان کرده است که عارف سالک اگر در پناه روحانیت یکی از مشایخ صوفیه درآید که آن شیخ در روزگار او زنده باشد و لیکن به ظاهر او را ندیده، و با جسمانیت او بیگانه باشد، باز هم این سالک صوفی‌ِ اویسی تواند بود.
[۳۵] عبدالغفور لاری، حل مشکلات نفحات الانس، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، شم ۱۷۶۸.
این دسته از عارفان را به آن سبب اویسی خوانده‌اند که در سلوک صوفیانه، به سیرت تابعی مشهور، اویس قرنی تشبّه کرده‌اند.
[۳۶] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۲۸-۲۹، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
[۳۷] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۱۶، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۸] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۳۹۰، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۳۹] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۴۹۹، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۴۰] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۵۰۲، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۴۱] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۵۹۷، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
اخفاء و استتار آراء و عقاید
از تاریخ پیدایش طریقه پاورپوینت اویسیه اطلاع دقیقی در دست نیست.
کمبود اطلاعات تاریخی درباره اویسیان احتمالاً به سبب سنت و روش اخفا و استتار بوده است که آنان به استناد آن، از آشکار ساختن احوال و آراء خویش اجتناب می‌کرده‌اند.
میل شدید اویس قرنی به اخفای احوالش روشن است.
[۴۲] حسن نیشابوری، عقلاء المجانین، ص۹۸-۹۹، به کوشش عمر اسعد، بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م.
این روش بنابر نگارش‌ها و اسناد متأخر اویسی، حتی در سده‌های متأخر نیز رواج داشته است
[۴۳] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۹، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
اما آنچه مسلم است، این است که مشایخ صوفیه و مؤلفان نخستین نگارش‌های مدوّن عرفانی، اویس قرنی را از جمله اولیاءالله و از بزرگان اهل تصوف دانسته‌اند و اقوال و احوال او را محور و موضوع پاره‌ای از آراء و آداب صوفیانه قرار داده‌اند
[۴۴] ابونعیم اصفهانی، احمد، حلیه الاولیاء، ج۲، ص۷۹-۸۷، قاهره، ۱۳۵۱ق/۱۹۳۳م.
[۴۵] ابن جوزی، عبدالرحمان، صفه الصفوه، ج۳، ص۴۳-۵۷، به کوشش محمود فاخوری، بیروت، ۱۴۰۶ق/۱۹۸۶م.
[۴۶] قشیری، عبدالکریم، الرسالهالقشیریه، ج۱، ص۱۲۱، قاهره، ۱۳۵۹ق/۱۹۴۰م.
[۴۷] هجویری، علی، کشف المحجوب، ج۱، ص۵۰، به کوشش و ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۴۸] هجویری، علی، کشف المحجوب، ج۱، ص۹۹، به کوشش و ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۴۹] هجویری، علی، کشف المحجوب، ج۱، ص۱۰۰، به کوشش و ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۵۰] هجویری، علی، کشف المحجوب، ج۱، ص۱۰۲، به کوشش و ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۷۱ش.
[۵۱] بدرالدین بدری کشمیری، سراج الصالحین، ج۱، ص۴۶-۴۷، به کوشش سراج‌الدین، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
[۵۲] بدخشی، جعفر، خلاصه المناقب، ج۱، ص۶۵ -۶۷، به کوشش اشرف ظفر، اسلام‌آباد، ۱۳۷۴ش/۱۹۹۵م.
افراد یا گروهی با نام پاورپوینت اویسیه
با اینهمه، باید دانست که هجویری، آنگاه که از طریقه‌ها و سلسله‌های صوفیه یاد می‌کند،
[۵۳] هجویری، علی، کشف المحجوب، ج۱، ص۲۱۸-۳۴۱، به کوشش و ژوکوفسکی، تهران، ۱۳۷۱ش.
از گروه یا افرادی به اسم پاورپوینت اویسیه نام نمی‌برد، و در نگارش‌های عرفانی و خانقاهی هم تا روزگار عطار نیشابوری، نام مشرب یا طریقه پاورپوینت اویسیه دیده نمی‌شود.
اینکه از سده ۷ق به بعد ابوالقاسم کرکانی، ابویزید بسطامی، ابوالحسن خرقانی و عبدالقادر جیلانی را به عنوان اویسی معرفی می‌کنند،
[۵۴] خواجه محمد پارسا، قدسیه، ج۱، ص۱۵، به کوشش احمد طاهری عراقی، تهران، ۱۳۵۴ش.
[۵۵] جامی، عبدالرحمان، نفحات الانس، ج۱، ص۵۹۷، به کوشش محمود عابدی، تهران، ۱۳۷۰ش.
[۵۶] ابن کربلایی، حافظ حسین، روضات الجنان، ج۱، ص۵۱۱، به کوشش جعفر سلطان القرایی، تهران، ۱۳۴۴ش.
[۵۷] داراشکوه، محمد، سکینه الاولیاء، ج۱، ص۲۹-۳۰، به کوشش تاراچند و محمدرضا جلالی‌نائینی، تهران، ۱۳۴۴ش.
[۵۸] معصوم علیشاه، محمد معصوم، طرائق الحقائق، ج۲، ص۴۸، به کوشش محمدجعفر محجوب، تهران، ۱۳۱۸ش.
براساس شناختی است که صوفیه پس از فریدالدین عطار نیشابوری، از اشارات او به مشرب اویسی
[۵۹] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۲۷، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
[۶۰] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۲۸-۲۹، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
[۶۱] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۶۸۵، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
داشته‌اند و آن را به احوال عارفان متقدم نیز نسبت داده‌اند.
اما از آن‌جا که عطار نیشابوری (ح ۵۴۰ – ۶۱۸ق) از «قومی» به نام «اویسیان» یاد می‌کند و مقام آنان را «عظیم و عالی» می‌داند
[۶۲] عطار نیشابوری، فریدالدین، تذکره الاولیاء، ج۱، ص۲۸-۲۹، به کوشش محمد استعلامی، تهران، ۱۳۴۶ش.
حاکی از آن است که پاورپوینت اویسیه به عنوان مشربی عرفانی در نیمه سده ۶ق شناخته بوده است.
و نیز اینکه یکی از نویسندگان اویسی در سده ۱۰ق که برای نخستین بار تذکره مشایخ پاورپوینت اویسیه را نوشته، و مدعی شده است که شیخ عبدالله یمنی از جمله مشایخ پاورپوینت اویسیه نزد اویس قرنی سلوک کرد و سپس طریقه پاورپوینت اویسیه را به دیگر روندگان طریقت آموخت
[۶۳] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۱۰-۱۲، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
و نیز آوردن ستق بغراخان عبدالکریم، پادشاه ترک مسلمان قراخانی (د ۳۴۴ ق) در شمار پیروان پاورپوینت اویسیه،
[۶۴] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۳، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
[۶۵] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۹۲- ۹۸، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
مؤید این نکته است که از دیرباز پیروان طریقه اویسی کسانی را که به سده‌های اولیه اسلام تعلق داشته‌اند، از بزرگان این طریقه و در شمار هم‌مسلکان خود می‌شناخته‌اند.
پس از روزگار عطار نیشابوری نیز این طریقه در میان اهل عرفان و تصوف مطرح بوده، و سالکان طریقه‌های خانقاهی با توسل به روحانیت رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) یا یکی از اولیاءالله تربیت می‌یافته‌اند.
سلسله چشتیه
در سلسله چشتیه، آنگاه که «پیر دلیل» یافت نمی‌شده، سالک چشتی، پس از غسل توبه، غسل اویسی می‌کرده، و به روح اویس قرنی فاتحه می‌خوانده، و به سلوک می‌پرداخته است.
بر اثر چنین روشی در سلوک سلسله چشتیه بوده است که برخی از شعب آن سلسله به نامهای سلسله پاورپوینت اویسیه رسول‌نمائیه (منسوب به سیدحسن رسول‌نما ) و سلسله پاورپوینت اویسیه صابریه (منسوب به صابر چشتی) نامیده شده‌اند.
[۶۶] محمدحسن صابری، تواریخ آئینه تصوف، ج۱، ص۲۰۵-۲۰۷، مکتبه صابریه، ۱۹۷۱م.
[۶۷] آریا، غلامعلی، طریقه چشتیه در هند و پاکستان، ج۱، ص۱۹۵، تهران، ۱۳۶۵ش.
در میان پیروان شیخ احمدجام ژنده پیل نیز صوفیانی بوده‌اند که به داشتن مشرب‌اویسی مشهور بوده‌اند.
[۶۸] بهدادنی خوافی، محمود، «ملفوظات»، ج۱، ص۵۱۲، برگ بی‌برگی، به کوشش عارف نوشاهی، تهران، ۱۳۷۸ش.
مشایخ
در اواخر سده ۹ و اوایل سده ۱۰ق صوفیانی بوده‌اند که به هیچ یک از طریقت‌های خانقاهی وابسته نبودند و خود را اویسی می‌خواندند، ولی در عین حال همچون دیگر طریقه‌ها، روش و آداب خاص خود داشتند.
مشایخی که پس از عبدالله یمنی، به روش اویسی تربیت شدند و بر طریقه اویسی سلوک می‌کردند، در نقاط مختلف از شبه قاره و ایران و آسیای صغیر و شام پراکنده بوده‌اند، ولی نام و نشان بیشتر مشایخ اویسی را نمی‌توان در آثار و نگارش‌های عرفانی دیگر سراغ گرفت.
[۶۹] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۲۳ بب، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
در میان مشایخ این طریقه از چندین زن عارف نیز با نسبت اویسی یاد شده است.
[۷۰] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۴۳۷- ۴۸۸، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
تفسیر حروفی
پاورپوینت اویسیه سده ۱۰ق با توجه به ارزش حروفی نام‌ها، واژه «اویسی» را اینگونه تفسیر می‌کرده‌اند که «الف» آن به کلمه «اللّه» اشاره دارد که اسم ذات است.
و چون اللّه ولایت را در ذات بنی آدم آفرید، لذا قوت ولایت در اویسیان بیشتر است. «واو» نیز اشاره به ولایت دارد که هر ولی‌ِّ اویسی از جمله اولیائی است که تحت قبه الهی هستند. «یا» ی اول اشاره دارد به «یگانه» که اویسی چنان است که بین او و حق، دویی و اثنینیت راه نمی‌یابد. «سین» که برداشته از سیاست سلطان است، عین سیاست حق است، و چون مشایخ اویسی متجلی به صفت قهاریت حقند و قهاریت، سیاست می‌آفریند، پس متصف به سیاستند. «یا» ی ثانی نیز «یا» ی نسبت است که نسبت عارف را به طریقه اویسی محقق می‌دارد.
[۷۱] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۴-۶، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
طرق مشایخ
مشایخ این طریقه در ۱۲ طبقه بوده‌اند که همه آنان در تحت ۳ عنوان شناخته می‌شده‌اند:
رسومیه
به آن دسته از مشایخ اویسی گفته می‌شده است که در میان مردم سلوک می‌کرده، و مرید می‌گرفته، و ارشاد می‌کرده‌اند.
الوهیه
به گروهی اطلاق می‌شد که غرق بحر الوهیت، و همواره مشغول ذکر کلمه «اللّه» بوده‌اند.
اینان ازدواج نمی‌کردند و هر ۵ نفر از آنان یک حلقه ذکر تشکیل می‌دادند و در هر نوبت، ۵ هزار بار ذکر کلمه «الله» می‌گفتند.
علویه
مجذوبان مشایخ اویسی را به این نام می‌خوانده‌اند، زیرا با جذبه به سوی عالم علوی می‌شتافته‌اند.
[۷۲] تذکره بغراخانی، منیرعالم، محمد، ج۱، ص۶ -۹، اسلام‌آباد، ۱۳۷۶ش.
گرایش نقشبندیه
در سلسله نقشبندیه هم مشرب‌اویسی جایگاه بلند و منیع داشته است.
خواجه محمد پارسا تصریح می‌کند که بیشتر مشایخ خواجه بهاءالدین اویسی بوده‌اند.
[۷۳] خواجه محمد
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.
