مقایسه خود پنداره نوجوان بزهکار با نوجوانان غیربزهکار

مقدمه …………………………………………………………………………………………………….. ۲

انگیزه تحقیق …………………………………………………………………………………………… ۴

فایده و اهمیت تحقیق ……………………………………………………………………………….. ۵

اهداف تحقیق ………………………………………………………………………………………….. ۶

بیان مسئله ……………………………………………………………………………………………… ۶

موضوع تحقیق…………………………………………………………………………………………. ۷

فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………………………. ۷

تعریف عملیاتی تحقیق ………………………………………………………………………………. ۸

فصل دوم : ادبیات (پیشینه تحقیق)

تاریخچه ای از روان شناسی نوجوانی………………………………………………………… ۱۰

تعاریف نوجوانی………………………………………………………………………………………. ۱۲

دنیای تازه افکار نوجوانی ………………………………………………………………………… ۱۵

بزهکاری ………………………………………………………………………………………………… ۲۲

تعریف بزهکاری ……………………………………………………………………………………… ۲۵

طبقه بندی بزه ………………………………………………………………………………………… ۲۶

دیدگاه کلاسیک ……………………………………………………………………………………….. ۲۷

نظریه یادگیری اجتماعی …………………………………………………………………………… ۲۸

نظریه ناکامی یا فرصتهای نابرابر………………………………………………………………. ۲۸

تفاوت بزهکاری و مجرم ………………………………………………………………………….. ۳۰

عوامل خانوادگی ……………………………………………………………………………………… ۳۲

عوامل موجود در مدرسه ………………………………………………………………………… ۳۹

عدالت برای نوجوانان ………………………………………………………………………………. ۴۳

نظریه آنزیک در مورد تأثیر شخصیت در بزهکاری …………………………………….. ۴۵

جمع بندی و نتیجه گیری ………………………………………………………………………….. ۴۷

پیشینه تحقیق ………………………………………………………………………………………….. ۴۹

پژوهشهای معاصر…………………………………………………………………………………… ۵۱

راه های پیشگیری…………………………………………………………………………………….. ۵۳

نظریه فلاسفه یونان………………………………………………………………………………….. ۵۶

عزت نفس ………………………………………………………………………………………………. ۶۲

ابعاد عزت نفس ………………………………………………………………………………………. ۶۴

مفهوم خود …………………………………………………………………………………………….. ۶۵

ابعاد خویشتن………………………………………………………………………………………….. ۶۶

عوامل موثر بر سطح خودپنداری……………………………………………………………….. ۶۶

فصل سوم: روش اجرای تحقیق

تعریف جامعه آماری ……………………………………………………………………………….. ۷۲

نمونه آماری و شیوه نمونه گیری ……………………………………………………………… ۷۲

نوع و روش تحقیق ………………………………………………………………………………….. ۷۲

ابزارهای اندازه گیری متغیرهای تحقیق ……………………………………………………… ۷۲

شیوه نمره گذاری گزینه ها ………………………………………………………………………. ۷۳

روش آماری تحقیق …………………………………………………………………………………. ۷۴

فصل چهارم : بیان و تحلیل داده ها

تجزیه و تحلیل آماری ………………………………………………………………………………. ۷۶

توصیف داده ها ………………………………………………………………………………………. ۷۸

نمودار شماره ۱………………………………………………………………………………………. ۸۰

جدول شماره ۳………………………………………………………………………………………… ۸۱

نمودار شماره ۲……………………………………………………………………………………… ۸۲

تحلیل داده ها ………………………………………………………………………………………… ۸۳

فصل پنجم : خلاصه بحث و نتیجه گیری

محدودیت های تحقیق ………………………………………………………………………………. ۸۷

پیشنهادات تحقیق …………………………………………………………………………………….. ۸۷

منابع ……………………………………………………………………………………………………… ۸۸

ضمائم

آزمون خودپنداره بک ………………………………………………………………………………. ۹۰

شیوه نمره گذاری گزینه های تست بک……………………………………………………….. ۹۹

فصل اول :

طرح تحقیق

– مقدمه

– انگیزه تحقیق

– فایده و اهمیت تحقیق

– اهداف تحقیق

– بیان مسئله

– بیان موضوع

– فرضیه های تحقیق

– تعریف عملیاتی مفاهیم ، اصطلاحات و متغیرهای تحقیق

مقدمه

از زمانیکه انسان پا به عرصه وجود گذاشت ، تنوع در رفتار ، افکار ، احساسات و نگرشهای او چیزی بود که همواره جلب توجه کرده است . تنوع در ویژگی های شخصیتی موجب گردیده است که هر یک از افراد بشر شخصیت منحصر به فردی داشته باشند حتی در بین دوقلوهای همزاد که ظاهرا شبیه به هم هستند ، این تفاوت و افتراق در ویژگی های شخصیتی آنها کاملاً آشکار است از آنجا ئی که دوران نوجوانی یکی از مهمترین مراحل زندگی بشری است با این وجود، مرحله ای پر کشمکش و گاه دشواری در زندگی است چرا چنین است؟ اولین و آشکار ترین پاسخ این است که نوجوانی و بخصوص سالهای اول نوجوانی قبل از هر چیز ، دوران تغییرات جسمانی ، روانی و شناختی و نیز تغییر در الزامات اجتماعی است این نا عادلانه است که درست زمانی که نوجوان با سرعت بی سابقه ای بلوغ جسمانی را می گذراند ، اجتماع از او می خواهد در مستقل باشد ، روابطش را با همسالان و بزرگسالان تغییر دهد و سازگاری جنسی و آمادگی شغلی داشته باشد.( رشد و شخصیت کودک، مترجم، شهید یاسایی، سال ۱۳۷۰، صفحه۵۳۱) نوجوان علاوه بر کنار آمدن با همه این تغییرات رشدی باید بکوشند تا هویتی برای خود کسب کنند . پاسخی برای این سوال بیابند که من کیستم ؟ (رشد شخصیت کودک،مترجم ، مهشید یاسایی، سال ۱۳۷۰ ، صفحه ۵۳۱)

مردم غالباً در دوران های تغییرات اجتماعی، شناختی دچار اختلالات روانی و فیزیولوژیکی می شوند که موقتاً تعادل آنان را بر هم می زند. دوران اولیه نوجوانی زمانی برای تغییر سریع و نیز اختلالات روانی و روانی ـ فیزیولوژیکی است که این تغییرات و اختلالات در تعدادی از نوجوانان به درجات مختلفی بروز می کند . این اختلالات ممکن است برای گروهی از نوجوانان نسبتاً کم یا گذرا باشد ، در مورد بعضی دیگر ممکن است شدید و درمان آن مشکل باشد و از جمله اضطراب و افسردگی و… و یا داشتن شخصیت ضد اجتماعی و بزهکاری و اعمالی مانند دزدی ، حمله شدید ، تجاوز ، آدمکشی یا استفاده از مواد مخدر و یا نقض مقررات رفت و آمد در اماکن یا اوقات خاص، فرار از مدرسه ، تکرار جرم ، را پیش از سن مشخصه و یا صفات منقوش در شخصیت وی می باشد .(آلپورت و گوردون، رشد شخصیتی ، سال ۱۳۵۶، صفحه ۹۲)

از رفتارهای سطحی شخصی و عادات مصلحتی او گرفته تا عمیق ترین و درونی ترین ارزشهایی که جهت او در زندگی را مشخص می کند .( الیوت وگوردون ، رشد شخصیتی ، سال ۱۳۵۶،صفحه ۹۲) پس باید دانست چه عواملی باعث می شوند که نوجوانان در آن مرحله بحرانی اعمالی را بطور عمد یا غیر عمد مرتکب شوند . از جمله بزهکاری که پاشیده شدن نظام خانواده ، فقرمالی ، عدم نظارت صحیح بر رفتارهای نوجوانان ، نداشتن وسایل تفریح سالم ، پرخاشجویی یکی از والدین و عدم تحمل رفتار آنها بوسیله نوجوانان عواملی هستند که دختران و پسران را به فرار از خانواده ، شرکت در باند نوجوانان بزهکار ، پناه بردن به اعتیاد ، دزدی و یا فحشا وا می دارند. ( بهرامی هادی ، روان شناسی نوجوانی ، سال ۱۳۵۸ ، صفحه ۱۰۷)

انگیزه تحقیق :

از آنجایی که مطالعات اجتماعی نشان می دهد که بیشترین بزهکاران آسیب دیدگان بهنجار یک جامعه‌ نابهنجارند یعنی افرادی که از نظر روانی ، طبیعی و بهنجارند ولی بعلت شرایط جامعه نا بهنجار دست به بزهکاری می زنند و نیز جمعیت کثیری از افراد کشورمان را نوجوان تشکیل می دهند که آینده سازان جامعه محسوب می گردند.

بنابراین رسیدگی به امور و مسایل آن باید از اولویت خاصی برخوردار باشد . با توجه به اینکه عده کثیری از نوجوانان جامعه که در آینده‌ نه چندان دور باید از نیروی آنها جهت سازندگی کشور استفاده شود تحت عنوان افراد مجرم و بزهکار در کانونهای اصلاح و تربیت بسر می برند. بنابراین مطالب فوق محقق را بر آن داشت تا بررسی و مقایسه بین ویژگی های شخصیتی نوجوانان بزهکار پسر با نوجوانان عادی انجام دهد تا با شناسایی بهتر ویژگی های شخصیتی این گروه بتوان خدمات راهنمایی مشاوره ای بیشتر و مطلوب تری به آنان ارائه دادواین قشر آسیب پذیر را با ذکر علل و عوامل بزهکاری یاری نمود .( قائمی، علی، شناخت و هدایت و تربیت نوجوانان و جوانان، سال ۱۳۶۴،ص ۸۵)

فایده و اهمیت تحقیق :

۱- دروه نوجوانی به دلیل تحولات بلوغ و ارزشها و بحران هویت ، مرحله است که در آن احتمال بروز رفتارهای بزهکارانه بمراتب بیشتر از سایر دوره های زندگی است و لزوم توجه هر چه بیشتر به بزهکاری های سنین نوجوانی از این جهت است که نوجوانان نیروی فوق العاده ای دارند که می تواند باعث ایجاد مشکلات جدی برای خود ، خانواده و اجتماع شوند.(احدی و بنی جمالی،۱۳۷۰)

نیز شخصیت موضوعی بحث برانگیز ، جذاب ، پیچیده و مهم می باشد که در دانش روان شناسی ازاهمیت زیادی برخوردار است و همه روانشناسانی که امروزه در ابعاد گسترده دست به پژوهش می زنند و در نهایت می کوشند تا مقوله شخصیت را که قرنهاست توجه انسانهای کنجکاو را به خود معطوف داشته است ، پرده بردارند .( احدی و بنی جمالی ،۱۳۷۰)

اهمیت و ضرورت اساسی این پژوهش در آن است که با اجرای این پژوهش و بر اساس آزمون خود پنداره بک اطلاعاتی را ارائه می دهد که بتوان تا حدود زیادی ویژگی های شخصیتی نوجوانان بزهکار و نوجوانان عادی را شناسایی و آنها را از این نظر با هم مقایسه کرد و در صورت تایید زمینه های پژوهش بتوان احتمال ارتکاب اعمال بزهکارانه را در افراد تا حدودی پیش بینی و اقدامات پیشگیری کننده لازم را اجرا کرد.

اهداف تحقیق :

هدف از پژوهش حاضر ، بررسی شخصیت نوجوانان بزهکار بوسیله آزمون خود پنداره بک است و اینکه از طریق مقایسه نتایج نوجوانان بزهکار با نوجوانان عادی از نظر توانایی ذهنی ـ جذابیت فیزیکی و مسائل اخلاقی ، برون گرایی ، کفایت کاری و روابط اجتماعی است را شناسایی کنیم.

محقق در نظر دارد که وجوه تمایز بین این دوگروه را بر مبنای این پرسشنامه بدست آورد .

بیان مسئله :

در زمینه بزهکاری نظریه های گوناگونی وجود دارد که هر کدام با جلوه های خاص در تلاش هستند تا علت بزهکار را منعکس کنند . چنانکه ، دورکیم بزهکاری را یک پدیده اجتماعی می داند و نرم های معیوب را به عنوان علت بزهکاری محسوب می کند و یا لمبروزو بزهکاری را با عوامل زیستی مربوط دانسته و ادعا می کند که با شناسایی وضعیت ظاهری و خصوصیات ارگانیک خواهیم توانست افراد بزهکار را از غیر بزهکار متفاوت کنیم .

در زمینه روان شناختی نیز تحقیقات فراوانی برای تبیین بزهکاری صورت گرفته است . عده ای آن را ناشی از گرایش های اجتماع ستیزی می دانند و مرحل رشد شخصیت را از دیدگاه روانی ـ جنسی تحت عنوان رویکرد روان کاوی بررسی می کنند .

برخی دیگر محیط و عوامل یادگیری را در این زمینه مؤثر می دانند وبرخی دیگر همانند موری و شوارتز انگیزه ها و نیازها را به عنوان مهمترین عامل بروز بزهکاری در نظر می گیرند .

در این تحقیق می خواهیم دریابیم آیا بین خود پنداره افراد بزهکار و افراد عادی تفاوت موجود است یا نه و اینکه آیا نگرش آنها نسبت به خود متفاوت است یا نه ؟

موضوع تحقیق :

مقایسه خود پنداره نوجوانان بزهکار با نوجوانان غیر بزهکار

فرضیه تحقیق :

بین خود پنداره نوجوان بزهکار با غیر بزهکار تفاوت وجود دارد.

تعریف عملیاتی مفاهیم :

بزه :

عبارت است از اقدام به عملی که بر خلاف موازین ، مقررات و قوانین و معیارهای ارزشی و فرهنگی هر جامعه است .

نوجوانی :

به دوره ای از زندگی فرد حد فاصل پایان دوره کودکی و آغاز دوره بزرگسالی گفته می شود همراه با تغییرات بیولوژیکی در دختران و پسران است .

نوجوان بزهکار:

کسی است که متهم به ارتکارب رفتار ضد اخلاقی و قانون شکنی است ولی به علت آن که به سن (معمولاً ۱۸سالگی )قانونی نرسیده است مانند یک مجرم بزرگسال مجازات نمی شود لازم به ذکر است که این نوجوانان در کانون اصلاح و تربیت نگهداری می شوند.

خود پنداره :

منظور از خود پنداره یا خویشتن پنداری ، مجموعه افکار ، احساسات و نگرشهایی است که هر کس درباره خود پرورش می دهد . خویشتن پنداری یعنی آگاهی هر شخصی از خود ، به عنوان موجودی متمایز ، قادر برای فکر کردن و کاری انجام دادن (رون شناسی رشد ، گنجی ، حمزه ،ص۱۷۱)

فصل دوم

ادبیات (پیشینه ) تحقیق

– تاریخچه نظری ( تعاریف ومعانی ، سابقه تاریخی ، انواع نظریات ، عوامل موثر ، نتایج و پیامدها راههای کنترل و درمان و ….)

– پیشینه عملی تحقیق ( خلاصه گزارش تحقیق های انجام شده در این زمینه در ایران و در خارج از ایران و نقد و بررسی نتایج این تحقیق ها )

تاریخچه مختصری از روان شناسی نوجوانی :

منظور از روان شناسی نوجوانی مطالعه علمی متحولات روانی انسان بین سالهای ۱۲ تا ۲۰ سالگی است . افلاطون شاید اولین فردی باشد که به ارزش نوجوانان آن طور که باید وشاید پی برده است و به این مسائل تربیتی و مشکلات آنان توجه نموده است .

او در اغلب کتاب هایی که به مکالمات سقراط با نوجوانان اختصاص داده است دوران بلوغ به یک نوع “ شراب زدگی روان “ تشبیه کرده است که در آن احساسات و عواطف به رفتار و اندیشه چیره می گردند .

ارسطو بر عکس افلاطون تغییرات جسمی و جنسی دوران بلوغ را مورد توجه قرار می دهد . (بهرامی، ۱۳۷۱،ص۲)

بعد از ارسطو از ژان ژاک روسو می توان نام برد . کتاب امیل او اولین رساله ای است به طور جدی به بررسی رفتار دوران نوجوانی پرداخته است و راههای تربیتی متناسب به رشد را نشان داده است . روسو برای دوران بلوغ اهمیت بسیاری قائل است و آن را بر خلاف گذشتگان که جزئی از روان شناسی کودک می دانستند “ تولد ثانوی” می نامد.

در سالهای بین ۱۸۰۰ و ۱۸۵۰ که موضوع تحولات جسمی و جنسی دوران بلوغ مورد توجه خاص پزشکان قرار گرفت روش مطالعه به طور محسوسی تغییر یافت . در این زمان روش بالینی جانشین روش درونگری و عینی گردید .(بهرامی، ۱۳۷۱،ص۱۳)

در سال ۱۸۹۱ برنهایم نتایج تحقیقات خود را در مقاله یی تحت عنوان “ مطالعه در باره نوجوانان ” اهمیت و دقت سرآغاز روان شناسی بلوغ دانست .

در سال ۱۹۴۰ استانلی هال کتاب خود را در مورد نوجوانانی که نتیجه ۲۲ سال تحقیق و مطالعه او بر روی هزاران نوجوان آمریکایی بود منتشر ساخت . بعد از استانلی هال روانشناسان دیگری از قبیل لانکاستر ، استرن ، اسپرانژه ، ماندوس ، تحقیقات او را در کشورهای دیگر دنبال کردند . با این وصف باید اعتراف کرد که هنوز مسائل و مخاطب ناشناخته بی شماری در این علم باقی است .

موریس دبس ، در کتاب “ چگونه نوجوانان را مطالعه کنیم ” می نویسد:

در هیچ یک از علوم انسانی ، انسان به اندازه روان شناسی نوجوانی کاغذ سیاه نکرده است و با این وصف در هیچ یک از آنها معلومات انسان تا این حد ناقص نیست .

باید افزود که علت این امر البته غلط بودن روش مطالعه نیست بلکه متنوع بودن موضوع مطالعه یعنی روحیه نوجوانان است که طبقه بندی آنها را مشکل و شاید محال می سازد .( بهرامی ،۱۳۷۱ ، ص ۱۳ )

ارسطو ، تغییرات مربوط به بلوغ جنسی ، تاریخ تقریبی آن را در دختران و پسران یونانی ، حدود چهارده سالگی تعیین کرده است . او این تغییرات جسمانی پسران را معلول فعالیت غده های جنسی می دانست و در خصوص تغییرات روانی همزمان باتغییرات جسمانی ، ارسطو معتقد بود می بایست از دختران به علت فعالیت شدید جنسی ، حفاظت و حراست بیشتری شود .

ارسطو معتقد بود صفات و خصوصیاتی که نوجوانان را از بزرگسالان متمایز می سازد اگر چه همزمان با بلوغ هستند ولی ارتباط مستقیمی به آن ندارد و ناشی از کمبود تجربه در نوجوانان اند تا ساختمان بدین و فیزیولوژیک آنها . تقریبا تا قرن نوزدهم تعریفی بهتر از تعریف ارسطو در مورد نوجوانی دیده نمی شود.

برای اولین بار استانلی هال نوجوانی را به حیطه روان شناسی جدید وارد کرد و نظریه وی یک نظریه تکوینی است . بررسی های انگیزه ای رشد برای شاگردان او به خصوص شاگردان وی از روش های جالبی برای پژوهش استفاده می کردند مانند : پرسشنامه و استفاده از شرح تجربیات شخص.

مکتب فکری دیگر دیدگاهی است که بلوغ را امری اجتماعی می داند و تمام نمودها و ویژگی ای نوجوانی را مولود شرایط اجتماعی دانسته ، از همین رو بلوغ را واقعیتی اجتماعی بشمار می آورد .(احدی ، محسنی ، ۱۳۶۹ ، ص ۱۲)

به طور خلاصه از مطالب بالا چنین نتیجه گرفته می شود که در ابتدا تغییرات فیزیولوژیک و جسمانی مورد توجه بوده است و بلوغ را پدیده ای منحصراً فیزیولوژیکی و جسمانی دانستند ، اما به تدریج مسائل روانی و اجتماعی نیز مد نظر قرار گرفته اند .

تعاریف نوجوانی :

نوجوانی واژه وسیعی است که دوران مهمی از زندگی انسان را شامل می شود و به دو مرحله پیش از بلوغ و بعد از بلوغ جنسی تقسیم می شود . در بین روان شناسان چنین معمول است که سنین پیش از بلوغ جنسی را مرحله نگرانی های بلوغ و سال های بعد از بلوغ جنسی را مرحله وجد و شور شباب بنامند .(بهرامی، ۱۳۷۱،ص ۶)

مدت زمان نگرانی های بلوغ از ۱۲-۱۳ تا ۱۴-۱۶ سالگی (به ترتیب در دختران و پسران ) است و مدت زمان مرحله وجد و شور و شباب از ۱۴-۱۶ سالگی تا ۱۸-۲۰ سالگی می باشد .( بهرامی ، ۱۳۷۱ ، ص ۶)

به نظر استانلی هال ، مرحله نوجوانی دوره ای است که در آن فرد ، دارای جنبه های افراطی و اغراق آمیز در سلوک و رفتار خود می باشد و از مشخصات آن طوفان و فشارهای هیجانی است . ( احمدی ، ۱۳۷۰ ، مقدمه )

پسران و دخترانی که بین کودکی و بزرگسالی قرار گرفته اند دوره نوجوانی را می گذرانند . در زندگی هر فرد زمانی فرا می رسد که بدنش از حالت کودکی به بزرگسالی تغییر شکل می یابد . اختلاف آشکار این دگرگونی ها با دوران کودکی از لحاظ وضع ظاهر ، رفتار و حالت های روانی کاملاً محسوس است . با توجه به تفاوت های فردی ممکن نیست برای آغاز و پایان نوجوانی زمانی مشخص را بیان کرد . نوجوانی با رشد بدنی و رشد اجتماعی ارتباط دارد ، زیرا الگوهای رفتاری برای افراد آدمی در خانواده ها و جامعه های مختلف تفاوت دارند .

گروهی از روان شناسان معتقدند که نوجوانی از هنگام ظهور بلوغ جنسی آغاز می شود و با خاتمه نگرانی ها و ناراحتی های آن به پایان می رسد . گروهی دیگر ، نوجوانی را برزخی میان نیاز و وابستگی به بزرگسالان و بی نیازی و وابستگی به خویشتن تعریف کرده اند . بعضی از روان شناسان ، نوجوانی را از دیدگاه عقلی و هوشی بررسی کرده اند و آن را دروه پیدایش ادراک مفاهیم و افکار انتزاعی دانسته اند . در ایران و بیشتر کشورهای اروپائی و آمریکائی معمولاً نوجوانی از ۱۲-۱۳ سالگی آغاز می گردد و در ۱۸-۱۹ سالگی پایان می پذیرد .(پارسا،۱۳۶۸ ، ص ۲۱۴)

نوجوانی که حدود فاصله سنی ۱۲ تا ۱۷ و ۱۸ سالگی است دوره حساسی است و انسان به شکنندگی های متعددی روبروست و دوره ای است که در آن روابط پدر و مادر با نوجوان آسیب می بیند . تعداد قابل توجهی از افراد هر جامعه در آن دوره پرورشی به سر می برند که ما آن را دوره نوجوانی می نامیم . البته نسبت مشخص این افراد در جامعه های مختلف با فرهنگ های مختلف فرق می کند . نوجوانی دوره ای است در زندگی هر فرد که بین خاتمه دوران کودکی و شروع دوران نوجوانی قرار گرفته است . این دوران ممکن است هم طولانی باشد و هم کوتاه طول این دوره بستگی به مناسبات اجتماعی ـ اقتصادی و عوامل فرهنگی در هر جامعه بستگی دارد (کلن مایرز ، استیوارت جونز ، ۱۹۸۴ ، ص ۵)

تعریف دیگری نیز از نوجوانی به عنوان یک دوره بحرانی معمول شده که حاصل پژوهشهای «استرن» و سایر روان شناسان آلمانی است . به نظر آنان، نوجوانی زمان کشف ها به عبارت بهتر، اگاهی از ارزش های فرهنگی و معنوی است به دلیل عدم تکامل شخصیتی و شکل نگرفتن نگرش شخص نوجوان نسبت به زندگی، کشمکش ها و تعارض های ناشی از این آگاهی، دوره حالتی منقلب و بحرانی را برای نوجوانان بوجود می آورد (احدی،۱۳۶۹، ص ۱۵).

نوجوانی به طور کلی در یک جمله دوره ای است که نوجوان در آن دوره از وابستگی و هدایت بزرگسال به خود رهبری انتقال می یابد ( لستر،آلیس، کسرو، ۱۹۵۴،ص ۴).

بنابراین، شناسایی دوران نوجوانی می تواند زمینه ای برای سبب شناسی بیماری های روانی فراهم کند زرا که در دوران نوجوانی منابع سازگاری و بخصوص اضطراب و فشار روانی افزایش می یابد. افزایش میزان اضطراب در نوجوانان با عامل جنسیت نیز در ارتباط است.